iL E Y D S E
COURANT.
A0. 1805).
WOENSDAG r'
BEN 11 JANUARY.
- - 5r«
Cu E, E - vW
Brgj?*?*-
S
o O
v
-1 JTC >«P
2 S
c o x
c-
1 E S E
g O £- e c
5 C f5 5f.$M
ft: w. o
a»« .c'^
3 df-«
a 5 -I'
-Mc°S
<u >-
tfc a/ "Cl
NB. Üit hoofde van den DANK-en BÊDEN&AG* jegens den kamp der Stad LEYDEN, op ia Jan. 1S09
bepaald, zal de Courant van Vrydag den 13 JanJ x>j> Zaturdag den 14 dito worden nitgegeeven.
S
.5 w
E 5 e xt
o SJjgH
'".•«•O -««f2,ffi'£5G
4) a>
4= a &S5-
Sflfea-IS
N w n K 15
SfZUKcSS'
cSii M.5 «j *.w
■|e.5fliss>
■^■sss-f --s
U. -e .N 3
ff s_ %aïA
£-ii u-*^ c-*
g?>?i£-.C
f—s ft> M <U fc*C
IftQ tN-jq v
'§«!-§.
«3 5G J-
*2frl N
oO 2 ft
>ss-»
"3§^
s
4>-9
T3 fc' O»
aJ -72
W^.S>
C* -
■:f
W OOR D - A MER I C A.
t HÏLADELPHIA den 19 September, .tie Oogst is
dit. Jaar in geheel Noord-America zeer overvloe
dig uitgevallenerheeftzich nergenseene befmet-
telykè Ziekte vertoondmen vreest Hechts dat
de plaats hebbende langduurige buitengewoone
droogte nadeel zal doen aan de nog niet ingezamelde Veld
vruchten. Volgena berigten uit de West-Indiëu heeftmen
daar eindelyk het gebrek doen ophouden 't welk zich in
de eerfte Maanden na het Embargo deed gevoelen. Alle de
Franfche Oorlog-SCaepen in die Wateren koopen inde Ame
ticaahfcbé Havens al het nódige opvnor een kruistogt van
eenige Maandenterwyl de Engelfche Schepenaan welke
door de Proclamatie van den a July des voorleden jaarsalle
Handel met die Land ontzegd is, zich geeneriei behoeften
kunnen aanfehaffén. Het Embargo heeft iq de Binnenlan
den'van America verbeteringen doen ontdaan, die men van
dag tot dag meer opmerkt. De Capiraalen die voorheen
dén Koophandel verlevendigden worden thans op eenean
dere wyze gebruikt. Men heeft vvf Millioenen Dollars aan
Katoen- en andere Fabrieken van al'erieiaartte koste gelegd
die van alle kanten worden opgerigt. Men begint met nieu
we Machines te werken, die tyd én arbeid befparénen
men mag hoopéndat zich hier eene menigte Engelfche
werklieden zullen nederzettenzo dra zy vry naar America
kunnen overfteeken. - Het Embargo heeft onze Stad niet
benadeeldin tegendeel wordt zy dagelyks verfraaid; want
.daar de arbeidsloönen en Botiwfloffen beter koop zyn dan
voorheenen men geld in overvloed heeftzo bouwt men
vin alle kanten; gednurende dezen Zomer heeft men meer
dan negen honderd fteené Huizen zien ftichten.
Men zoekt in dit Land dart Hennipteelt te bevorderen,
«en einde die niet meer uit Europa te moeten trekkenvól
gens èene jniste berekening is hét' beweezen, dat in een
uitgedroogd tnoens hy Nieuw-York'niet minder dan 8000
Tonnen Hennipmet eene Winst van 60 Dollars per Ton
kunnen aangekweekt worden. In 1807 hebben de Vereé-
nigde Staattn 7000 Tonnen Hennip nit Rusland getrokken
«tl ra \lc vier ruoi^nnJ» L.l:-p Uc 111 YOct a.v
Artikel 22,640 Tonnendus 5,660 Tonnen 'sjaars,, hetwelk
aan de Vereenigde Staaten één of zelfs wel anderhalf Mill
Jeste. Hoewel de Americaanfche Hennip niet zo goed is
.als de Rusfifcheïyö'dé proeven in de Uatfte Jaaren daar
mede in het klein gécfeün; nogtans uitneemend gedaagd.
De voorgevillea veranderingen in Spanje kunnen aan de"
'B.wconers der Vereenigde .Staaten niet onverfchjjlig zyn,
en zullen misfehien veel invloed op onze Landftrééken heb
ben. Önder alle de Spaanfche Coloniën, die onze oplet-
tenbeid verdiénen is het Eiland Cuba, zo wel uit hoofde
zyner nabuurige ligging als van zyn inwendig belang, het
merkwaardigste. Dit Eiland is"700 mylen lang en 70 breed.
Het zelve ligt 100 mylen ten Zuiden van Florida, en75 ten
Noordén van Jamaica. De Hoofdplaats Havana is-: eene
fchoone en groote Stad, door de Spanjaarden bevestigd,
met jeéne Havenwaarin too Schepen van Linie eene vei
lige toevlugt vinden. Zv wierd in 176a door de Engélfchen
ingenomen die 45 Millioenen P. St. aan geld en geldswaarde
daar uit wegvoerden. Het Eiland Cuba dryft (lerke Han
del, zo wel roet dnze Vereeolgde Staaten, als met F.uropa.
Hetzelve heeftianzienlyke Kudden, die de bekendeHavana-
Huiden opleveren. Voorts levert het op: Honig. Wascta,
Suiker, VofFy, Casfia, Gember, en ingeleide Vrachten.
Ten Noorden en ten Zuiden wordt het door eeae menigte-
F.itandjes omringd, wier naam reeds hunne heftemming
aanduidt. Die ten Noorden hte'en Tuinen des Konings
en die ten Zuiden Tuinen der Kóningin! 7.'
ZWITSERLAND.
BERN den 26 December. Men heeft hier de treurige
tyding bekomen van verfcheiden noodlottige gevallen, ver
oorzaakt door de geweldige menigte Sneeuw die federt veer'
tien dagen vooral in de hooge Zwitferfche Alpen geval
len is. By F.hingen, niet verre vanBriéntz, heeft dezelve
negen Gebouwen verflonden, waarby 'één Mensch en agttien
fiuks Rundvee zyn omgekomen. Ry Riggenberg heeft dé
Sneeuw eene Schuur en eenige (lukken Vee en te Sarren
fotnmige Schuuren en één Mensch verzwolgen. Té Lut;
fchenthal zyn agt Huizen en zeven Menfchcn geheel .ver
dweenen. Gadtnen moet geheel -verwoest zyn, ook het
Dorpie Obermath, alwaar van de zeventig Inwocners drie
en-twintig het leven verloren hebben.
In het Dal Grindelwald zyn in den nacht tusfehen 12 en
13 December twee geduchte. Sneeuw - Lauwinen door tien
dagen Sneeuw ontilaanvan'denjiusfalpberg afgezaktWaar
onder het aanzienlyke Dorp Burglauinen ligt, 't welk reeds
in de twaalfde Eeuw door een neêrvailendf n Berg Verplet-'
térd wierd; in bet gehucht Scharmatten uitvyf Huizen be-
ftaande wierden er drie zóó gehael vernield:, dat er niets
van te vinden was; zeven van-de veertien Bewoners Zyu
omgekomen. Een kwartier uurs van daar vaagde 'een an
dere Sneeuwklomp een Dennenbosch van 40 'MorgenfLands
weg, en verplaatile gen alléén fliand Huis hbnderd fchre-
den verder. Twee Menfchen wierden qndcr de Sneeuw
begraven, doch hun Hond. die by hun was, kwam by
't zoeken levendig te voorfeïyn.
Óp den la. (lortte zich een Sneeuwklomp van den Berg
IVetterhorn met zo veel geweld, 'dat tien MenTcheo op den
a'filand van twee hnren door de fterke persfing der Lucht
byna verdikten. Ook een groot Bosch fchoon verre vao
oe Sr.eeuwilorting verwyderd, wierd door die zelfde oor
zaak geheel omverre geworpen. Het geluid van di; N-jtuür-
verfchynftl was veel geweldigerdan de vrecslyklle Stormen,
DUÏTSCHLA ND. Sï|||.
fl, k, Vtj k u..,D£ ft, w KT
JS S .5 S t -S Y vo O 0
s
c -
-WÈENEN den at December. Het Cordon Trobppes, S g fc g 5o"S«
't'welk wegens de voormanjige Óorrogsömftindighéden' op de c u.^-n- J
f- f-
Grenzen vin Gallicië bedgan had 'is au ontbonden; en;de 8£ 6 5 g,g
Trouppes zyn in hunne voórige Kwartieren terng gekeerd
De Prins Dolgoruckj is" van Bucharest komende met Depe*s.
ches dóór deze Stad naar Parys gegsan.
S
>cd
Pw c
J? 9 üfiü - ft,<
%Z..So S e>
n ÜS u Oa *5 l
<8 Sj-a.g 0
sL. f
zyne Vrouwen Kindéren in de Oostenrykfche £rfta oden te g ó\Std
doen ko'mèn, en, evén als andere Oosterrykfche Onderdaa- --ts 5*- - F g
nen,.alle gowdone en buitengewoone Belastingen te betaa S JS O »-g S.j-
len. In het aangehaalde Bevel merkt men onder anderen de g "-3 0 3 S ig 5" g
volgende plaats op: Daar het van belang is, het aan- F* S S "S .1 -a
tal der Córporatiën niet te vermeerderen waarin de par 13 a 5 S 5 o ,S g
tygeest ligtelyk veld wint. en die meest altvd een ander J
belang hebben dan de overige Burgers; daar het hoven 35,*S^£~n3
dien zeer re wenfehen ware, dat de Levantfche Handel oaB g S "S 2
niet alléén door delr-woonets der Levant, maar ook door C o jiv'óiii
Oostenrykfche Onderdaanen gedreven wierd, door middel coto Jfg g H ri f
van gemakkslyke inrigcirtgen, die zy zouden kunnen tref- ""'N 1 óy «j ëp-U
- - s1"'- - 55 Sj 2 3 r 1 fts 41-
n fen; en daar het bv gevolg van belang isde Inwooners eg g H
n der Levant meer met de oude Oostenrykfche Inwooners J g 5(3 S-bs* W3 S
ondereen te vermengen, om aan deze laafden de Handels- 5 o.-*" q-*
betrekkingen der eerde meer te doen bennenen langza- X cc3§ iO Z k"5 o^o «t-"
- - - - - -- -
■ISf
te doen verdwynenZo vind Z. M. de Keizer niet dicndigQ^ o i;' -j S®"
merhand de fcheidslinie die nog tusfehen léfden bedsatueica =-a
J-JJe—J a# J IT c. n!_r 5 ti
SJSü-S
O O
R cl m
w t
te vergunnenilat de Griebfche Kooplieden, die Oosten
rykfehe Onderdaanen geworden zyn, Voortaan ééne én
d'éielfde Corporatie uitmaaken."
Het Werkjehier voorleden Jaar door den Baron voa -
Lichrendern uitgegeevenen getiteldStatistisch Over-
zigt van hei Oostttirjksch Keizcrrjk in Tafelen met eene
Kaart heeft zo fpoedig aftrek gevondendat thansmet ver
lof de' Regeeringeen tweede, met de helft vermeerderde
Droit, zo even is uit-ekomen, welke den ttaat dezer Mo-
nirciti, in her h*<Mn van. h-r laav 1809uit de ecbtde
bronnen gepnthoofdzakelyk dus voonr.n.
De gezaraenlyke Provihcién des Oostenrybfchen Kéizer-
ryks bevatten 11,328 vierkante Mylen, tf)o Steden2046
Marktvlekken, ós^óojlorpenen 3 Mill; 673,010 Woon
huizen. De'Hoofddtd Weenen beef: met %aa.re Voordeden
thans 6935 Huizen bewoond door 221,808 Menfchen, be-
halven dé Militairen en V-eemdeüngen. Alle Inwooners
der Monarchie bedragen re fame0 tf3 Mill. 965,000, waaron
der Christenen van allerlei gezindhedenen Jooden. De
Roomschgezinden zyn de tairykden; daarop velgen derde-
half Millioenen Grieken, die iHet met de Roomfche Kerkpi
vereenigd zyneven Zó veéle vso ti» {jelveriitthe G-loofs-gj'
belydenia, Hérv.orm'den en een MtlHoen van de Augs-V-U
burgfche Geloofsjjelydenis. Unitarisfen zvn er la Zeven-
hergén 32000; Jooden in 't geheel 535,000, waarvan alleen^
300,000 inIGalficico ^Oostenryksch Poolen a
De Armée bedaat tégenwootdig ntr 300,000 Man, waar
önder 271,800 Infanterienenevens 40,000 Man Referve) *■-
50,800 Man Cavallerie 14:840 Artilleristen henévent d- "O
vierderlei Gardes, een talryk Corps Invalides enz. I'i„
Oorlogs tyd komt hier nog by eene Landweer die ;n Vre-
des tyd in de Wapenen geoefend wordt, en de zogenoemde S"e
Hnngaatjchi fnfurrcBre 6
In het Jaar 1770, onder Ke'zcrin Maria Therefia, helie-^^.
5-iokomftën in't geheel 70 Millioenen Guldens;
y
w O
«ere Pk
,s«)ts S s
R U Ó-T3
Be - -
o 5 5
w ~a -O -
"w ts—
gT =~tï
>Ï5 SïJS-.S-S
.Jllilsïï
- "o a
c u -r Z
*- 1> {fa 3? M
M2J rv, .'iS k
J vs i -c is
viS'3 t'sz ..ÏS-
vj S S gj h
5J S ■n-N'"
O r2 D - 'i 3 W
3 y a .0
>J? a,a V
1 r.' o 5
Ji
eCi Xt
vervolgens no,' en thans 146 -
De veeTe Domeinen «Tavert
O 'd 5^ X5 ad H
Zi-pH ojA Xi
- 55^-a
ö- g s ai «5
«5; 3
bC "O t' X öS U} «u
v >3 '2 "T1
2 k-o .8
g-Jgg-SS-öS
2 =N •GS!
a s. v c s
■s-s Is," 5
bgj="t'3>gSSf
S-SëS'.a''E§
O m V
rn
CS O s; - r"
J Cr. S x
'2 ?s;
o v> r Sj-H Qj vt
lyker. zyn'. Zy wordt belemmerd door eene. meermallen na- g I S»3s
,.„.1j--.1—»I.I.;»A ïa.-atnc» a,r ha- "n - -""arata,
'1= S v! 5? it
pen de Staats
.onder Jófeph den II.90
Millioenen Weenër Géiden
alléén Jaarlyks 20 Millióenén. De Jicrlrkfche Staat,she
hoeften zyn: voor de Hofhouding en alle Bnrgerlyke uit- g a
gaaven omtrent 25 Miliinenen, voor dy Armee 48 MiUioe- 8^3
nen het overige verflipden de Interësfén voor de Sjaats 2 g
fchnldendie wel Zéér zwaatmaar,toch door onmeetelyke
hulpmiddelen vérzekéld zyu. -2
Groot en menigvuldig zvn de vocrrbrengfelen uit alle de >-
drie Ryben der Natuur, welke het Keizerrvk oplevert. Die uit j
het Mineraale Ryk alléén worden Jaarlyks op 47 Millioenen - s 5
Guldens gefchat; het is echter zeker, datveele Provinciën H
nog veil beier bebouwd en gebruikt zouden kunnen wor- O s 5
den ook heeft het verfchll in Conftitutiein Taalin Ze. j g
den, enzi menigvuldige nadselen voor de hy/.ondere Staaten j
der Monarchic. Hoéwel er Jaarlyks zekerlyk meer dan voor q .5 g
380 MillJbenen Kunstvoortbrengfelen yin allerlei foort ge
Wónnen worden, waar vahde ruwe doffen omtrent een vier- a's-
de beloópen zo kón deze aanwinst toch nog veel aantperk- ^vc,1-?
lyker zyn'. Zy wordt belemmerd donreené meermaalen 112-
laatige of onkundige én daarom gebrekkige leiding der ba
zigheden, door gebrek aan weetenfrhappelyke qf Utterkun *.-!
dige kennis daar toch de weetenfehappén zo veel invloed
op dé hoofdbezigheid hébben door verkwisting ió Gebou-
L -a c -Q
5 S'ó L
.:>rs
■va l O «v J_ 4>
g !s S. -5 - s 0
Ï2-I i
up mc mwiuocAigncm iisjoucii uuui y«ip.wi®iMig ai» ww.- - „.s.
wen, ohmaatige weelde, woeker, en het groot aantal Joo--" •o.-Jo 'r
J J» -d.enltm can rt L'AaÖ 1» A* w O w
dennog meer door de wyze waar op dezelve aan den koas
komenenz.
BERLYN den 31 December. Men heeft hier het volgend
Kerigt tégen geheime Gfuootfèhappén en Verbioteniafeti af.
gekondigd:
Z. M. "it Koning van Pruisfen, onze allergenadigCe
Souverainbegeerende om qp het ooger blik, waarinde
meeste der óndtffcheidép Baftuurén. hui nevolle en ge.
heele werkzaamheid ten gevolde der ontruiming van
Pluisfen, hervatten*,.. tJJ* iqogely,te misbrniken voorre
,;komen'heeft' zich vyrpligi geacht de Ministers van Bin-
nenlandfche Zaakjen te geftgyen, - n de bt-k'.n'dmsaking -
van het Ediél'van 20'Oftolfrr f7.98. tegen de geheime
verbintenislenwélke zyne góédkeunng niét verkregét
'Hebben, te vernieuwen?-'
Het ia een oaverinvdelyke pligt vöot elk Lid VI) £tl
v, O K v i»
C. N. c <u a Ac
R c 2 c
51 R 2 V. rC-Jj
8-s 2ü .qïr
;;ï.M SSpS-
W W. -■ Ji LTj
£§-5r',«.5 o^fiS-ieS
