LEYDSE COURANT. r I 3 afp-iig-S I§ 1 lè'IIli-S flèll lüs A\ I808 V R YD A G N O O R W G N. EXTRACT «if particulieren BRIEF ■eaii AGGERSHUUS den 11 Jnny. Men weet thans dat de Zweedfche Armée in ons Land ao,00o Man fterk was en ondet de Generaals Armfeld en Ve- gefack ftond. Deze Armée wierd overwonnen en yerdreeven meteen verlies van naauwlyks 300 Man, waar tegen de Vyand ten minden 3000 Man verloor. Ónze Troup- pes hebben verbaazend (noeilyke marfchen te doen gehad, en waar Zweedfche Trouppes wilden doordringenvonden zy een Corps vódr zich, dat han het hoofd Jton bieden, pnze Generaal, PrinsChristiaanbewonderd zulke weêr- galooze Trouppesen ook deze Zyn opgetogen over zyn t zeldzaamen moedZyne bekwaamheid, zyn edel hért. Dus gaat de Noorman vol goed vertrouwenenmet waaren moed ten dry de. Hy bemint zyn Koning en Zyn Vader- land niet flegrs uit fchertsen hy is het ook waardig van onzen algemeenbemindeó Koning Frederik VI. geregeerd te worden. Zó goe'dïardig ook de Noordfche Soldaat omtrent zyn gevangenen iszo ontembaar is hy in den dryd. 'Elk Zweedsch'Detachement wierd hem deeds ter buit, en de Zweedfche Soldaat ziet nu den Noorman met een fchrik die hem anders niet eigen is. Zie hiér eenige hetigten over on? Noorwegenby gele» genhêid dat het nu op he* Toneel dfer Staatkunde eene werk- zaatnc rol moet vervullen. Het ia,bekend dat Noorwegen van Zweeden door hooge én ontoeganglyke Bergen gefcheidenisdat het naarden kant van Lapland woestynenen overal elders de Zee heeft, zo dat men het in zeker opzigt els eenEUand befchouwep kan. Het Land beeft gewigtige Voorthrengfélendoch kan het ver keer met andere Statten niet geheel ontbeeren. Zelf? ,4e onrtisbaarfte Levensbehoeften brengt het niet in genoeg» zaame menigte voort. De gronden en het klimaat zyn er over "*t algemeen te ongunflig voor den Landbouw. Wanneer ook het vlakke Land al Koom genoeg tot zyn gebruik voort brengt, bet kan-daarvan niets misten voor Brood, Bier en Brandewyn ten behoeve des Stedelings. Ook de grondftof- fen tot Kleederen moeten meestal van buiten *9 Lands ko men, laat (laan al hetgeen de weelde verêischt. De Noor man -wordt dus door zyne behoeften -zyne uitgeilrekte Kus ten zyne voorcreffelyke Havensen zyn Rykdopi aan Hout Yzer en Visch tot een fterkénZeehandel aangezet, die hem in betrekkingen brengt met alle meer door de Natuur be- gunftigde Landen. De voordeeligfte en meUigvuldigfte be trekkingen had Noorwagen met Engeland, dat aan hetzelve Fabriek-Goederen gaf tegen Hoat, Teer, Metaal- en Mine- Taaien by welken Handel Noorwegen altyd voordeel had. Het ontving zyn meeste Koorn uit het Noordelyk Duitsck- landPruisfen en Poolenen zou dserwelYzerHoutenz. willen naar toe brengén maar die Goederen kan men beter koop uit Zweeden en Rusland bekomen» Voorheen had Noorwegen een fterk verkeer met Holland, niet alleen om dat de Hollanders de vragtvaarders der Wte- reld warenmaar ook om dat de Hollaédfche Zeemagt de Noorweegfche Voortbrengfelen piet misfen kon. Met Rus land en Zweeden heeft Noorwegen weinig Handelsverkeer,' -om dat het met die Landen dezelfde voortbrengzelen en de zelfde behoeften heeft, en de noodige Graapen beterkoop 'uit Duitschland en Pruisfen, dan uit de Havens van Cour- land en Lyfland bekomen kan. Gelyk alle Europifche Staatendus moet ook Noorwegen tegen Oost-Indien ia de balans verliezen te meer, vermits men daar alleen Fabriekgoederen flyten kan. De minst voordeelige handel van Noqrwegen is die met Frankryk -welks WynenBrandewynenOlieVruchten en Galanrerie- "Waaren hét byna geheel met contant geld moet betaalen. De meeste betrekkingen onderhoudt Noorwegen met Dee- metnarken, ten deele uit hoofde der Regeering, die beide landen verbindt, ten deele wegens den handel. Deenemtr- ken zon in 'dien handel tegen Noorwegen .zeer verliezen, daar niet dan SleeSwyk en Holftein hun overvloed van Gfta- nen aan lsatstgea. land kunnen afftaanzo niet Kopenhagen hét natuurlyk pnnt van vereeniging tusfehen Noorwegen en de gÈwesten der Oost-Zee ware. Wat de Militaire Grenzen aangaatwelke ook zo veel in vloed hebben on het Staatsbelang van een Land Noorwe gen is flegts door Zweeden met het vaste Land Verbonden. Hoe uitgebreid ook die Grenslinie zy, heeft zy echter niet meer dan tweeop zyn hoogst drie doortogtenwelke niet alleen door Vestingen gedekt zynmaar zich ookoit hoofde van 's Lands natuurlyke ligging, gemaklyk laaten verdeedigen. Maar (lel eens dat een Vyand doordringt zo heeft hy nog metgrootezwaarigbeden teworftelen. ledfef Berg dient den Noorman tot eene Vestingieder bolle Weg ieder Bergftroomtot eepe Linie vap verdeediging. Hóe -verder de Vyand komtdes te grootef worden die moeije- lykbedendoch geene derzelven ftaat gelyk met het be zwaar, om een Leger te onderhouden in een Land, zo arm aan Graanen als Noorwegen, en zo fchttal bewoond. Voor de Noorweegfche Trouppes wordt het onderhoud geiftakke- lyknaar maate zy dieper binnen *a Lands komenen in die zelfde evenredigheid groeit de last voor den Vyand, om Levensmiddelen en Oorlogsbehoeften in een Zo ruw tand met zich te deepen, zo dat, ipdlen hy geene toerei kende Magazynen ep de Greeaen heeft, hy weldra tot den aftogt zal genoodzaakt zyn. De evenredigheid der Zweedfche .Armée «at de Noor weegfche is ligtelyk niet meer dan van 3 ut a. De Zweed fche Trouppes hebben geenerlei voordeelen boven de Noor weegfche; integendeel zou, gelyk men -nu gezien heeft, en gelyk uit het bovenftaande blykt, de Noorman het nog in fornmige opzigten winnéU. Ook aan Levensmiddelen as Zweeden, naar mate der uit gebreidheid niet veel rykex als Noorwegen en in de Dif- triften op de Grenzen zouden de Zweeden na het vertrek der Vyandgn weinig Voorraad vinden. En zo Zweeden dé ondernéeming durfil* wagen om Noorwegen geheel onder 't juk te brengen, dati zen bét niet tégen eeri vyandlyk Le ger, maar tegen eene Natie van Vyanden teftryden hebben, en al het overwigt, 'tweikZweedennog mogt bezitten,zou dan te niet gaan door den Nationale* kaat, e«de algemeens Wtsbcop der aangevallesep. N*. pi. k£ N e O M ,<J A 9 "Sa ->» I »o M ill 0 .55 S DEN lütv. m F. Ik 4? I- 0 c $g.2P"g. E» -~.Cl «t 3 <0 g g ■*'3 <M - ad o C -M -+> a> 5 Si h* -3 "W W i «g H&. C fe c <li wfriges - g S s| ï-ö ^'S-n31 o S s-* 8 o «jou a s-J a S-f S 3 'R^C fc* i,vS - tH 0 9 a co S o S C eg] u 5 ..Sj.ü fa. «I i fe U .-O iu Q.E5 a w C? fci. ld "dl - O 3 2 o.-- «SE-lti o a -u -- i.s 1- j .- -» Noorwegen heeft .dos in geéaeHei opzigt Vöoj- éfene ijvér- o o>c.a. weldigiog te lande van dei; Zweetlfchenkant tè duchten de e d.apperlte en magtigfte Zweedfche Monarches waagden aan c"g J ge die zyde geene veroveringen, of (lieren er het hoofd. Even Sgw.'s>S toin behoeft Noorwegen e«ne verove/ing van de Zeezydete.« S vreeztn; dm voor yv&thorgt bet de ligging zyner H*vens^ 3 'g 7 a 5 3 gw S, en de ontoegangjykheid zyner Kusten. .^3 9 E~ Men kkn volgens deze opgave dep en militaire g H c 5 '-^§ c ligging van NoorWegfin ligtelyk desselfs p.gtuuriyk Staats-o 3 c*S belang nagaan. De vefeehiging mpt Deeneinark^n is voor dat Ryk van veele waardeten deele wegens deszelfs ver- g a— g." bintenisfen met de landen aan de Oost-Zee, die daar door -5 '3'S s. S «tte g meer gemaklyk worden, ten deele wegens de befcherming,d -agra Eg»' die het ven de Deenfthe Zeemagt te verwagten heeft. II O L L A N D. S-.'é-S^SjSflï' -"da nHCQ <u 7 o 1 M O' i MïbDECBURG den23 July. De Commislife tót de inzs- S.ai 8Sa2 2 3,wS?S - meling en distributie der Penningen als anders, (er zaaks "O Sis'si3 r"1® Van den jongsten Watervloed, alhier, heeft een verDag o°< r.2*S> 5-e® ^-g g Kaarer vetrigtingen publiek gemaakt, waar uit blykt, dat— - *«té o a .oue <9 t- h K - J fcg G éo-sj g g l«3.SS* Cbehalven bet reeds te yooren aau de Gemeente van Krui- "3 ningeri gè?ondéuej) aan de Gecommitteerden vap Zuii-fieve- 3 land is ter hand gefteld, ten einde hetzelve aan gemelde-g, Gemeente. ulKcreikeus tót gedeeltelyke vergoeding der be- g podigde uitgaven voor de reparatie aan bet Kerkgebouw. jc AMSTERDAM den 2? July. Den 20 dezer vertrok Zyne u Koninglyke Mijefteit van het Lpó naar Atokemalwaar^ Hpogstdezelve met de uitbendigftè vreugde door de Inge- 3 zétenen i? ontfangen. Afgeftapt zyn de aan 't Huis van .den Burgemeester van 'Èckheeft Zyne Majefteit na een oogen- blik rusl; den Land-Drost en Asfnsforett óntfangen ah de-* zelve lang onderhouden over de Staats-belangen van het De partement Gelderlandzynde wyders het Departementaal Gerechtshof en andere Geconftitueerde Magtenby Zyne Majefteit ten gehoor toegelaaten geworden. m -r Des anderen daags vroeg bezigtigde Zyne Majefteit dé buitenwerken der Stad, en vervolgens bet Departementaal Hofhet welk volgens Hoogstdeszelfs ordre-s tot eene Wöo. ning voor den Landdrost zal worden ingerigt; voorts dé Groote Kerk, waarin het Graf is van Karei van Gelderde heide Catbolyke Kerken, benevens verfcheide andere zp publieke als particuliere Stigtingeo; Zyne Majefteit heeft dien zelfden dag het volgend Decreet uitgevaardigd: LODEWYK NAPOLEfWS doof dé gratie Gods en de -Conftitntie des KoningryksKoning van HollandCoft ta ble van Frankryk. rM I-S M'iï-IS» Wy hebben gedecreteerd en decreteeren als volgt: O 3 o.> 6 Art. 1. De Stad Arnhem zal vóortian als Oorlog of Vesting worden befchouwd. i. De Wallen warden tan de Stad overgelaaten derzei ver onderhond zal zorgen: er (zullen twee SgSp '-a .5 <s§ -S Sa t*''SA ij c w aC-» m b W)**: G "S b -» v>'*P g M 3 W "5J c - g O-u O g S.Ï-*.3 c E.2 i. o" iS'é'S.dSS .SVJM.S.W »i -o V »»J? 2 fcl'P.i 43- fc fcopQ o o-s« S< jJ vip 4. De Stad zal gehouden zyn te doen wegbreeken het Kruidmtgazyn dat zich binnen de Werken bevindt. 5. De Stad Zal mede verpligt zyn de Vestingwerkenaan 9 w de zyde van de Velper Poortdie in Hechten ftaat zyn te to Z g,0 e -i jjrïï m 2 u a herftellen en te onderbonden. -do «ft s£® «B 5 g zyn met de uitvoering van het tegenwoordig Decreet belast. j'cHyO J» - Z Gegeeven te Arnhem, den 21. Julyvan het Jaar l3o8eaWD S 0 ""*v" 3ai c'S2 u b,S Sé J> Q o .bt,J'-^iÏ a 'S.H ,Z2 o S »n ut s .3ijaj3»»ap«d g"t'. -£'« .ssf !W1 ILS.31V.11 VU W WUUW1UUUWU. 2 HE iri Sa S Onze Ministers van Oorlóg en Binnenlandfcbe Zaaken c mar do nitnnarinir r/ért lortrouAtlmnnvrliu TlnprPPt VioléCf iW ij f™\ C "7 hC.^ vaa Önie Regeering ket derde. gtttekcntj o-nderflond ^geteektnd') SS-S-s. 8 '8 CD h LODEWYK; Wegens den Koning J. H. A P P E LI US i Raad-Secretaris, un t* o— 5, o,»» volgend Decreetcc ai o, LODEWYK NAPOLEON, dóór de gratie Gods en deg&° g SlJfQ'^'S o g Conftitutie des Koningryks, Koning van Holland, Conne-S x Z table van Frsnkryk. Hebben gedecreteerd en decreteeren als volgt: naaa-jecreiarii, 5a 3 M S A Dtags daar *an heeft Hoogstdezelve ook uitgevaardigd het -5 tg «Jgoz'êr' QMÜSZ »t P S o .5 g 33 CC ad o. g or® - g j ÓJÏ O 9. 2 O *1 C W - - e P a Art. I. Dcvóormaals Collegiale Kerk van St. Wolburgen g «2 S 2" J3.5 Si Is in vollen eigendom overgfegeeven aan de Róomsch Ca r ■o CO -ö cA OJ OJ Ca ,gë;s- I rw I sU&oi •Q u fcJS Ïw2' E>gi c^- W o u -O v k v Co O tholyke Gemeemé te Arnhem. 2. Onze Minister van Eeredienftehizal ons eene Voordrag. doen, om de nodige Fondfen, zo tot in Orde brengen als q j u - onderhouden dcrzel.ve te vinden. .'SS e „ïS-o «li 3. Al het geene thans in dezelve Kerk als Magazyri of eé I So -n «j S-"H Arfenaal ziehbevindt,zalnaarDoesburgworden overgebragt. M «g v o J— '3S 5. .S e 4. Onze Ministers van Oorlog, van Eeredienften, van^f» 'o"o S Êj Finantiën en van Binnenlahdfché Zaken zyn met de uitvoe-q j»-ï - j? ring van het tegenwoordig Decreet belast. E#oS So£ S"S O "2 Gegeeven te Arnhemden 24 July van het Jaar 1808, énjÈffiSSE;; *5Sw£4ÏWc,':SS-v v-.S van Onze Regeering het derde. v, »g «O g cZ S- g g S geïeekend) LODEWYK. i g J'8 2 Ss 5-Ó I"t«-12 onderflondWegens den Koning^-2 (-1 n J gg cH3>J g- 9 (geteekendy Wyders heeft Zyne Majefteit twee oer meest gevoraerae S'S <--m a Z s 3 a Kweeklingen in de Tekenkunst, van het Inftituut l'-dl Teeken- en Bouwkunften benoemd onder de Elèves dieY. 2j 1WT tP Parva nnrlf»r>rrtrir^ r «ni ?ir»h aMflnr VOOftiaTh',lvlf^rin S hr E 1 l vn lappér was geweest, iyn verftand.nog volkomen magtig is j, en gezond fcheènen denzélven een Pènüéen toegeiego iviin f 400- JaarlykSf 1 Zyne Majefteit vertrok dta 22 dezer van Arnhembe zichtigde de Dorpen, Elden,, Drie!, HetetcnRandwyk* OpheusdénResterenLyndên, Wiel; Maurik, Ryswyk* Ravtnswaard, Bnarett; Buur-Malfem en Gelder-Maii'em den hagt pasfeerende te Nerynen j by, den Barön.Van Aylva, HóngstdezelVe heeft zich op weg naar dén ftaat en welvMtg der onderfcheidenéPlaatfen geïnformeéid, eenige E.opmfchï .-Óp Gefeférmearde Kérken b'ezigujjd, Te Buur-Maffes*

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leydse Courant | 1808 | | pagina 1