O
HOLLAND3CHE CO (JRAN T|
-
VRYHEID. GELYKHEID. ÈS.OEDERS CHAP. s
w O.
- C
By de WED. ANTHONY de KLOPPER en ZOON te LEYDEN.
o 2
a
-ë &"a
s I"J
te s-S'S-s^Sf -s f-s a
'A stiS-r 3 a-g
-«.>• o (J, Q
7 c c i? E ov>«a
Jlt^-s
Stif-1 s «y.o-ifi'gw 2
-~-"= -]£.£ g
0cZ-Ï«'E
'3
2
N°. 77- Van Maandag den n8 September 17.95.
ÏQ
c-E 3
■O»;
(.BET EERSTE JAAR DER BATAAPSCHE PRTBEID').
DECREE^XOT VERNIETIGING VAN HET
TEGENWOORDIG BEWIND DER OOST-
INDISCHE COMPAGNIE.
p nieuw in deliberatie gelegd zynde het werk der
Ooft-Ind Compagnie en daar by nader gelet zynde
opdeeonfideratien en het advis, ingevolge en ter
voldöening van het Decreet Coramifl'driaal dezer
Vergadering van den 15 Juny laatlledert door derzelver
Gecommitteerden- op deze gewigtige materie aan dezelve ge
fuppeditemdby Welke de volgende aangélegene zaaken aan
Vergadering worden voorgehouden.
1. Dat, onaangezien alle pogingen reeds zedertvecle jaaren
door het vorig Gouvernement van tyd tot tydhoewel ge
brekkig en inderdaad onvoldoende, aangewend, om ééne
verbetering niet Hechts in de directie van deze aUergewig-
tiglVei .Maatfchappy te weeg te/brengen maar daar eh boven
0111 haal- verder Vcrv&l en eindlyken ondergang door de on-
/voorbeeldigfte' onderileuning van ontzettende Geldfotnmen
te gemoet te koomenzulks egrer tot hier toe van geen hec j
gerirïgfte gevolg bevonden is geworden; als zynde dé Haat
dier Muatfchtippywelke onder her wys beftuur haarèr éér ice
oprichters en van derzelver primitive Succelfeuren met het j
nmtig fonds van flegts zes% niillioenen tot het hoögftëtoppunt i
van haaraanzienlyk vermoogeu opgevoerd is geworden, thans
zins naauwlyks v^ftien jaarentot een daadlyk agtër'wezcn
'jgeraakt van niét minder dan elf honderd en twintig Tonnen
Achats. - - I
2 Dat alle de middelen van redres dbör het VQoHgGoüver-
k.-neme-nt by de hand genomen, én voornaamenlyU beftaande
dn het dveerpeeren van Staatscotnimffien het toevoegen van
.cén vyfde buitengewoon Departement aan het pi nats hebbend
"bedorven beiluur, het zenden .ééner koftbaar.e en onnnódige,
Commifli-e naar de Inuicn het benoemen ééner permanente
toeziende- Conimifïie uir den boezem van 'den Souverein de
zer-Provinciehet onophoiidenlyk founieeren van pennin
gen zoö-tefi kolle van den'ge he elen Staatals van deszelis
- byzondere Ingezetenen, het fpaarzaani én ongencegcn be
- proeven1 van weinig'beduidende epsrgnes, en einde lyk.het
"bêwerkfteHigen in éénen geheel verkeerden cn tegenftrydi
"üg&p zin ,- van.alle zódanige middelen, alstot eenig werenlyk
lï redres en opbeuring van dén deèrl-yk vervallen Haat van zaa-
:k,ëu zónden hebbert kontfen dienen tot niets anders.hebben,
medegewerktdan om den val en ondergang Van dceze aan-
V 'Zieni\ke Maatfchappyin plaats van dezely.e; te gemoed te
koonrnn -in tegendeelzoo veel ntpQgl.yfeV te ycrhaallen.
•::'D^t,bhdëftu-'(fch.en de wezenlyke .oorzaak-en vanhetafnéè
meh -Jen den-bloei der Maatfchappy, en het diep verval
cjv 3 «A
-CL. N
C.ü.o^tv
J S o sp
A .2 G
beduurnader te concentresrenterwyl dezelve Staatscom'"Z C o o o.
niillie reeds bevorens op den 14Maart denzelven Jaars had g c o
geadvifeerd: dat het bewind niet fchecn die acceleratie teTj c.g L
geeven aan de voorftellingen van de Geconitnnteerden tot<±; c
ilip y alr^'n %;«1| A/> OaA- Onmm.-tiin »pr ko'/niinifin.r P P
P2 o c. 0
t. c- w r c
de zaken van de Ooft Itidifche Conipa.cnie ter,'bezuiniging S ^1V 5
en redres, maar by aanhoudenhèid fcjieen rc wezen in die^J
vleiende denkbeelden van continueelen onderftand, en het
meer dan tvd wasdeze illulie wèg te neirtén dat de Staa- «n fd c 0
ten van Holland ten dien tinde aan her bewind behoorden cóp c'Z
te deelarceren dat de zalcen, blyvende vooregaan op den
tegenwoordigen voetzy n'ii'et gedisponeerd waren, ora"^
nieuwe onderftanden van penningen in panden van het be-S
>,c (i «n3
c 5C« cr.^
b jC'"- P P
1. iM D, r C ^3
u S p O S A C r0
C.-S 5 n«-5
c u c
.2
T. O Ij PJ C -r-i
c a fc - g
J= 5 3 SI-
<u tc A TS C
y c -- t— 4» - ja
C -r
N Si Si y& g-
S
C T3
CE r E
rï li 5Üd - ON'
C .3 3 k o
•- S <- N o N
-TJ 'r c "E e< 7*' co E
3 jj O O
„^5 s S-S^g ,;s
sr°i^5-|s 2'g§
y u.yr-Sr- o
w: t; e 2 -S S
v - W M ir, c
on
p'S .-
c3?
Cl CJ
op den 6 Juny daar aan volgenden ,"al verderverklaarde
dat het voor Holland noch raadzaam, noch pioo.Jyk was, .5' c
het ligcnaam van de Compagnie met geld cf'credict te on- p S
derlteunen, ten dien efleéte, dat de?ze]fs adminiüratie Qp £*5
den voet van het tegenwoordig Qctroy kan voonduuren 1
dat het van zelve-fprak, datwanneer de ver-krygers yau o SI 5
het -Octroy niet meer in ftaat waren, oin aan de conditiën
te \\aldoen', de fouvertin het fécht had, om order rc ftel- x,
j. len op het beftuur van de <algeflneene bHangendie bv het '2
Octrov geconcerncerd zyn geveceftvoegende dezelve ,t~
.hie-r eindelykop den 12 S"ptemberdo:ir aanvplgerden nug by:
.dat, zo lang. hec beftuur'vau de' (V-mpagnie moge b^yven cd jj
j' vOQj'tloe.p.cii op <lén voet by.het 'v-ictroy bepaald, .bet niet J a
j alleen oadoënlyk za-iJsyn dé'roii^ befiVaring'in'de'idireëtic
tc brengen, maar ,ook dat,' wanneer ue-t oogenbjik daar ^^41 *-%**
zal zyn om tor fchikkin>'er tc komèn men zich in eene 3-^
groote vcrlrgcnhod zal vin ton, door de dnftlagtigh^id en w
incoherentie van hei-^beftuur'i ,cn derhalvcn ten hoogfttm 3 1-
nodig zal zyn dn beftinïr' ira/iey te coticentrecrch i en 2 d. 3
ondertuirc -efi her ligeh*'3pv"Vlair He Comp-'gnie mee dc
u - o-« - 7
c a= E o-^ "3
C jj c
M
U
.5^5
te, hc
62 c z
r? u. a, r 2
c
M ts, SXft
o vj - ?r •- c v B
bD S "s *5 S
:g?5 *0
ïf?a,-s5^.»gS^
«- -
bc 01
e w»
-waartoezy.ëiudclvk in deze laaote jaaren isgébragt, nimmer dugtcn zyn
meelte menage en aflnyding van ovcxtoiüge «iepenfos
gaanjie,i<1iüüdén.,'>
5'. Dat het daar en boven uit hot ganfche gedrag der rot
I hiertoe plaats ge haft hebbende dirèéiie, maar- al te zoer-blykt
ên ren overvloede kénivk isdat de tegènvvoord'gé hewinds-
I lieden noch de wezenlyke.-gronden kennen, welke ten grond--
I Hag van 6en géweh.-cf c be-ftel dor Maatlchappy 'kQh'dbn tlie-
j nennoch debronneh,. waa.iift.Uaar.ver al vo'oTiiametrh'k is
vöort.^ lprooten ;- dat dezelve dire&ie-'daar ee bovn allerom-
i flagtigit',' en in evenredigheid., yaii h,aare pnknn'de en-onbe-
vpegdheid, koftfwsr éh alié-r'Ccbad Jykitls;- en eindej-vk dat
j van z«'>dar,jg 'bcX^!*r tijlj 'mast in te*
géhdeel verJer d^-jarasienykStè^aiirpen vptii^tUt iigchaam. te
E - C' w pr C O zj
O O i 'V 4. 5 "3
ÏS F^5.| g-£|'
<3;c 7 7, d; n l<i 5 *-
*T- r, J
- e -"?•? fe ="3-S 5 S
j*-. rs CL, rt G C 3 4» O
«S2.:-(sJc Kö<g..grgttï.-g
e VZ 3
e:
S.S?
Oti
fro
O O N ^<OC C.w
3t
E
o.a
V 9
■V- (A it" r*
ge/ogt zyn géwordén in die waare bronnenwaar uit dezelve
jirdëi'daad zvn voortg« fproorenén welke voornamelyk gele
gen zyn> in hetgebrelo vantydigen aandagr op de verandering
'-Vf.n liet gaT.r.fche handclvyè'zen van.Europa, en wel byzon-
^:"der!\k op^de langzamerhand toeneemende concurrentie der
indiiHiié van andere omliggende Natiën tót het. dry ven van
- dien handel, welke de Maatfchappy rn de vroegere Jaaren
van haar beftaan geheel en alleen aan zig had weeteti te
b .zïfrgen, ,en in welke'zv zig .door de vlyt en ny'verheid
A an hagne toenmaalige Dipeelcuren op.de verwonderingwasr-
i-'i «l'igilc. wyzCj wrft ftaande te houden en te handhavendoch
vdke aandagt, vlyt en nyverheid, 'in plaatjj Van toe te nee-
oiie.n'in 'tegendeel zyn afgenomen naar dezelve maate, waaï
ju.dt'-wakkerheid en'naariever var» den handelgeeft by andere
•omliggende Volkeren is aangewakkerd en doorgchróoken
- rot dat tindelvk de diredlie van dit handeldryver.d iigohaam
ïangzanmerhand geheel is overgegaan en toevertrouwd ge
worden, in handen van zodanige onkundige en onbevoegcTè
3yeifoanen^ welke de toeneemende grootheid van andere han
-«'ieldrvvende Natiën met één onverfchillig oog hebben zien
y geve Itigd worden op den zigtbaar afnecmend.cn bloei en wcK
•vyard der Maatfchappyaan hunne zorg aanhevoolen; en
«i!<\ voorts, voor niets anders weetende %e zorgen dan voor
J-'et behoud hunner .peribonlyke inkomften-, en der voordee-
'J.':n of aangenaamheden, aan.hunne bêdieningen in gunftiger
ryden vaftgehegt, eindclyk èénftemmig met 't vo'orig-bedor-
1 vei^ Gouyerneprentwelks gunftelingen cn beampten zy ten
eene'nmaal geworden waren, geene andere middelen ter red
ding hebben weetcn by.de hand te'neemen, dan, gerugfteund
door het- gé'zag hunner hcillooze befchermersde fchatkiftcti
Van den Staat zo wel als die van deszclfs vermogende ïnge-
-i'A-tenen te openen, met geen ander vooruitzicht, dan om
zondereenig wezerlyk nut ter herftelling van den toéftand
der.Maatfchappybeide, zo wel den Staat als zynë Ingeze-
- 'tenen, in den.overweldiirendefi ftroom van haare onvermyd-
Jyke ruïne;en tofftalcn ondergang, geheel en al mede te ftee-
/pen er-te bedel'yén.
4I .Dat het voorig Gouvernementdntuflchen aan zich zel-
>'L' niet 'geheel en al heeft gedegnifeerd, dat de tegenwoor-
dijje direélie der Ooft-Indifche Compagnie even onbeftaan-
baar is met, aJs onbevoegd tot bet vereifcht wordende be-
ftuur óver deze aanzienlvke Handelmaatfchappvblykens het
geen de HpllandfrhevStaatscommiHie aan haare Committenten
reeds betuigde bv baar rapport van den 15 Mey 1793 waar
.in zy onder anderen te kennen gaf: dat de -Maatfchappy
zich r-iet zoude kunnen ftaande houden op dien voer en na die
rnrichting, waarop dezelve tot bter toe heeft gefubfifteerd:
dat hunne bekommering groóter en groo.ter wierd; als zv
v hier byvoegden de veelvuldigegebreken welke in den
form van haar beftuur hier'te Lande plaats hebben, en uit
- hsar gecomplicqueerdegcftcldheid natuurlykmoeften plaats
hebben waarom zv alzims gepaft en voorzigtig rekenden,
dat al aanftouds d^liberatien ter Generaliteit wierden aan-
gelegd over de wy?eop welke de zaaken zouden dienen
.„te worden behandeld, na bet uiteinde van hetOftroy;?
vaar by zy nog voegde in haar rapport van den 11 O&óber
;'l794:dat zo lang hei beftuur van de Compagnie op den
den tegenwoordigen voet moet blyven voortloopen; het
j„ ondoenlyk is de zo hoogftnodigc bëfparihg in de divéöfie re
>t boegen, en het dagfOQi oen uitcrJJfjnjioodzaakLyk it, dtt
r-ar .op .deze aan., f
-• £T a»
v.C .v^vj r. -i--
"w**" - r<\£,v:
6. JUr de.gix.ndHag vah hef'getfo'ïV v->
ziëniyke :M >^tfoh-'ppy gcveftïgd isrJge'.^ot/lénthands ge.h^l'5.7/
en al van aar# en na'uur is' verandertais zynde d"'ze!ve by- c c 7. «- c.
Haarcoprichting ui -tot ftc'gts vóór'Wvnji'gêfn':.ren t»naf.-rehro Z.-\> c ^•-'7'S,
ken -aangemerkt» en by den Soiivercin cfezyr Landen 3 - c 1
geconf'cleréérd g-.- Word eb s- als''één Gonónrfcb p, van jlamle Z «j '5
iaars .cn c-oniiiercianTcn wélks /eden ve^er. vópK.zig eeu- utit- .*7
llufte-nd 'recht- cn a-anfpraak hadden op 'de^zejfs .dceigjcuoet
fchap en beftuurv uit hoofde der aLóeu->loof K ii in-jtk-ze.
handel nwalfcfoappv ingelegde pa rt-er-?ercC:i»pi taajenreirb*
draöge van één fonds van f/Miilioeuendrgh rói-b.velk; u nds.,
gedïtnrende de laatfte jr-are-n A an het béwind';d":r ryhcel .be
dorvens di\vëHe., de'NoriéJdéélg.ëftÓmen^ö'ii cch ;n onderftan'd
verleend heeft,, \velk'« riA - genoeg .twintig myalep jv t ziu vr
ingelegde fonds der O. L.Comp. re. boven gaaten v.ah «velke
aanzienlvke contributie cn bylaag 4óor dert ^-onvc.rein vah, dit
Geweft ongeveer met minder dan één* fumma van h.rg'cinti.
<-> F- 'v;
C -C 'T
*1-9.
b - 5c, r
F -- r-
<u r- -
'P- .'5' r Su=
r, T? tv".© V
'iSZÏVÏt
u a-E-ë -5
Aj -O -
m S -W fc.
L «- C pt,
»- S= <u bQ
£-s
Y o fe— S
g.> •- -
*- *1 -i;
17.*r
t, s
i> v bJf
v ct
;7l
^ét' opa
- e - a O
sc; cicïc-sg
C! 5 c y F O O
t-
At I"
f- l'- ,r "--'o'/" 'o-c
?-S«n:?c ^'-csg2-"?
cj Z t-: lc
c '7 W
r.O
-efïtS*- t
*-C ^:t.e -T"
•o s rï
«t?
eh thahds i7.o'onereus geworden lichaam te diljpjyc.exen "F te
doen ophouden; maar dat dezelve veel éér i-mperiei f -lyk ge
bieden, om alle. kragten en vt-rmóg-ms aan te fpannenom
hetzelve te béjiouden rn-^waare zulks mqogly.k uv.zynen vo--g'.£,^
rigen bioei én aanzien te hedVcllcndaf: uit', djën hoofde hy'm g.
de tegenwoordige deliKetatièn gëenzins K» ho.orc g-dagt'.te.r5 "C
worden aan de vernietiging-bf intrekking van her Octroy aan
deze aanzienlvke Maatfchappy voorheen verleendmaar. dat
integendeel alle moge tyke middelen daadlyk b- hqoren ty wor
den ar.ngéwend, welke dienftiir 'kon-nen zyn 'om juu
Veroemrfe Maatfchappy haaren-alouden luifter teriig te. y/or-
,gen., en haar op nieuw te herftellemin de toooglykheid, waar p
in zy zich -in haare hloèyendfte dagenonder cfér, kundig en g p;~2
fpaarzaairï beftnur bevond: orr» nièt Hcgrs »a.h.afle li-üire en
g^gerhénten ftiptelvk cn -laauwkcurig re kunnen J? r
maar óm daar en; br/yen haar- Vaderland "in den dringenuiten 5
nood op de efficaneuOê wvze by te kónnen ftaatf. j§ o'
8. Dat ondertuHc.hen uit ai het boven opgegeyvene meer -t
dan ten overvloede hlvktvdat,- ingcvatle meiv.iaVmerm.cer op#u
één gewenfcjit herftel van jdit voor deze La'tUien ztyalleraan g -p g..^g *3 co. 3 5
gelegehdft handeldryvend lichaam zalkon nen hoppen, men ©3 o £0,. c *1
ook daadlyk tot nicer krtgfdaadigè' maarregelen Zal moeten e ^.Jo
hefluiten dan tot hier toe is', gèichied; cn dat men in de al .2' r £j c Q x
lereerfte plaats zal beböoreh over te gaan om hét geheel rt S 1 I
bedorven onnut, en allerfchadclykft geworden bewind, het
welk tot nog poe over de hoogflbelangrykc Maatfchappy ge- N.£
voerd word, geheel enal té vernietigen en eeiiè geheel an- Z
derere direélie over dezelve aan te ftellën v-eJn weike.men
met reden zal kunnen verwagten, dar dezelve nietHegts alle
nodige
ftellen
leeveri
hoven geallegüeerdeen im conformiteit van-het reeds géde- ,c
creteerde principe dezer Vergadering, vervet in derzelver
Decreet van den 15 Juny laatftleeden'thans nader en finaal'
vaft te ftellen cn te decrepe^renzo alsvvaftgefteld engede^.
creréérd 'wor'd* by dezen ^'dat^de -Gedeputeerden dezer pro*
vincie ter Gcueralitcit zu%n woidsn plaftj 29
6-
j- C.' g, O C v. cj
.iA fO >-<
