LEYDSE
Vfydagfe Courant.
WEST-INDIÈR
T U R K Y E N.
1
DUITSLAND en aangrenzende Rykbn.
V R A N... KR Y K; 1^1^ I
L'. 17^
i!U
SUIilN
bet iï
weefl
len in
Vi
HS
URINAMEN den 3 November. De voorleede Maand 05o-
is Voor ons een Maand van Angfi en Verfchrikking ge
eft door de zwaare AarJbecvingendie wy hier drie maa-
in den tyd van zeven dagen gehad hebben; „Dezelve
Mgonnen den 21 Oftober ten 5 uuren in denogtenftonduithet.
Ooftcn naar het Weften De eerfte Siddering was zoo fterk, dat
alleHtiizen feheenen te beevenDaarop hoorde men een on-
deraardfeh Geluid en een Gedruis, als of wel twintig Koetfen
kwamen aan ryden, het geen een quartieruurs duurde.
Hierop volgde een zwaare Beweeging die den Grond van het
geheels Land met alle GebouwenBoomen enz. heen en weel'
dreef, en wel everi gelyk de Zee-Golven op en neer deed
gaanHet ééne Huis helde over naar het anderezoo dat niets
anders tewagtcn fcheen ,dan dat alle Gebouwen «ouden ov^r
„hoopvallen.
De Bekommering, Vrees en Verlegenheid wns zoo algemeen',
dat'erniemantwas, die niet in de alleruiterfte fpoed zyn Huis
verliet, ja dat zelfs fomritige zig zoodaanig oveihaafteden,dat zy
in hun bloote Henibd een goed heen korden'zogten in lioope van
j, hun Leven.te zullen redden: De Menfchcn'kondenzigopftraat
niefovcrend houden tataar de één bonsde tegen den ander aan
en veele hielden elkander vail: Sommige hielden zig aan de
Boomen, die egter met hen heen en weer fchuddcden.
De Schepen (lingerden op het Watereven als de Huizen en
het kraakt?n der Gebouwen wasonbel'chryliyk, zoo dat, als deze
geen Houten- maar Steenen - Huizen geweeft waren weinige
daarvan zouden zyn blyven ftaan.
Den 24 Oftober des nagts ten I2uuren hadden wy wederom
een Schudding, dewelke nogtans gering wasmaar den 27 des
ogtents ten 7 uuren hoorden wy weder een fterk onderaards
Gehuil, 't weik op nieuw met eene Schudding verzeld was,
waardoor een ie gelyk wt derom ten hnyze uitliep.
De Hemel heeft on.. deze zooyffelyk dreigende Gevaaren
voor zeer grootc Schade enRampen behoed, alzoo niet dan eeni-
ge Kappen vanSchoorfteenen neergeftort en Muuren gefcheurd
zynWeshalvèn wy ten einde onze dankbaars Harten wegens
onze Behoudenis aau God open te leggen, en Hem teffens om
g/.yne genadige Befcherming te finceken op den 29 Oftober een
„BOET-en BEDE-DAG gehad hebben: By die gelegenheid zyn
(Je Kerken ongemeen vol van Toehoorders geweelV: De Lu-
j, therfe Predikant had des voormiddags zyn Text uit Jercmias
W j, Cap.Vi vf. 3. en des agter middags uit Pfaim LXXX. v/. 15 en 16.
VERVOLG van KOXSTANTINOPOLÊN den 15 December.
In Brieven van Canea (Hoofdibad vqn het Eiland CANDIA, de wel
ke inhjn.ar 164S door de Tarken veroverd, en in't Jaar 1692 door
lie Venetiaanen vrugteloos belegerd wierd alwaar alle de Confuls
Van de Europeaattfe Mogentheeden relideeren word gemeld;
dat de Heer Zaccaria Rofino, die aldaar Vice-Conful van de Rc-
publilc Venei ie» isen teffens de Zaaken van den Keyzcrden
'Koning-van Groot - Brittannien en de Staat en Generaal waar
neemt, door den PACHA van de gem. Stad op cene zoo onheu-
fche wyze bejeegend is, dat de alhier zyndeMiniftefs, welke
n hunne Eer daardoor gekrenkt oordeelen,zig genoodzaakt zullen
vinden, 0111 dieswegens aan dc Porte Vertoogen te doen, ten ein-
1 dediergelykeBejeegening voor het toekomende te verhinderen.
De Zaak word in de bovengem. Brieven op deze wyze verhaald:
Het is bekendeïat zcdertlangen tyd geen Venetians Schip in dt
Haven van Can ca is aangekomen; De rede hiervan is, om dat
niet alleen de Scheepvaart der Venetiaanen na dit Eiland te
genwoordig niet meer zoo gemeen is alsitrvoorigen tyd maar
ook om dat de Bewoonders van hetzelve een groote agter do gt
opvatten, zoo dra zy zien dat eenige Venetiaanen aan land ko
men,en met hen genieenzaainen Ommegang zoeken,in de voor-
(onderllelling, dat zy zulks met geen ander oogmerk doenals
«om hen te befpieden en de nodige fchikkingen te maaken,ora
mettertvdhet Eiland weder te vermeefteren.
-1 Het Geval wiidc dan dat een Venetiaans Schip by het Eiland
en wel voor de Haven van Canea voorn, ten anker kwamMet
c Gcmecne Volk en de verdere Ingezeetenen gaven hiervan ter-
Lak Hond kennis, en teilen» den raad aan den PACHA dat hy den bo-
li.'-k Veagem. Gondii Rofino zouw waarfchouwen dat hy dit Schip
1» ten eerden nvjclldoen vertrekken, met bedreigingdat in gtval
iltjn hy het niet wilde doenz.ulks zoodaanige wanorder zouw ver-
iirw» oorraakendat liet den Venetiaanen het Leeven zouwkoftïn,
adieu zy mogtcn onderneëmen aan land te flappen.
1' De PACHA overwcegendc dat deze Bedreiging verdfietigë
.Ei -en droevige Gevolgen zouw kunnen hebben, liet den Conful
ni'il» ontbieden om aan hem kennis daar Van t» geevenmaar de-
i, te wel weetende wat 'er te doen wasontfchuldigde zig onder
en!r van ziektedat hy niet by hem kon de kouten:
nVt]„ bt'PACHA deed hem voor de tweede keer ontbieden met by-
Bïfc toeging dat de zaakom dewelke hy hem wilde fpreekengeen
h uftltel kohde lydenDe Conful gaf tot antwoordédat hy buiten
raat \vas om zulks te doen; Voor dé derde keer liet ham de
r u omtrent met fcherpe Woorden aanzoeken en tef-
lens bedreigen dat men hem, in geval hynieraanftonds kwant,
ftt geweld na den Pacha brengen zouw.
oen nu de Conful voor den PACHA verfcheen en DëZè
had waarom hy niet pp het cerflc en tweede Ont-
"y hem gekomen wasen zulks te meer 0111 dat hy hein had
en 'PtccKeti over eert VeneriaanS Schip, 't welk voor de Ha
tuten anker lag; Dat hetzelve om de boven aangehaalde re
rV' fc? C(-r'^e" de ruime Zee zouw moeten kiezen en dat de
f ür 1 Kapitein daar van ruoeft Waarfchouwen, zogt de
vn-h U .v,00j den PACHA te bew'eerendat dc Venetiaanen de
T,,n., lr,c'den oni het anker te laaten vallendaar zy zulks
rj.. ?snu,nn.dcn, ja aan land te komen, alszy wilden; Dc I'A-
-•'A ivicrd hier op zoo graroftoorig, dat by den Conful vraag-
i l i 1 r - r
„de: Of hy eenig Bevel van de Porte konde toonenwaar door J
by gemagtigd was, om zoo onbchoorlyk jegens hem tc fpvce- "g
ken; DePACHA vierdeeindelykzyneVerbitterdheidzooverre *-"■ g
den teugeldat hy den Conful eerrt met de hand én vervolgens J s
metdePook in de febede eenige Slagen in 't Aangezigtgaf,en op 'f'
een zeer onzagte manier de Trap deed afbrengen'; De Conful
ging aan boord vafl een Schip van't Eiland om zig.van ihrar her JJ v-
waards te begeeven en aait de Porte klagten te do'enBlaar hy s!
is alhier nog niet aangekomen. >23
P-S. De bovengem. PACHA is tegenwoordig Capita» Pacha
rif Admiraal van de Porte en gillerinet zyn Efquader'tf* g &>.5;q
welk uit x»y/Schepen van Linie en een gelyk getal Galycu a ^"=.5
birflaatin df Haven va'ii deze Stad aangekomen'; Dit S te s ra -S Q
tie
yjS
Efquacjer heeft in de Archipel gekruift, toen de voorigc v
Admiraal afgezet, en deze PACHA tot zyuën Opvolger ji -£ "7 3
benoemd is. a Z g
o <s> - g o r*'
-«2 ■-£
I T A L I E N.
'te c
G
FLORENCE den 3 January. Op Nicw.v-Jaars-Dag'bze.h de g
Grootmeefter, Hertóg dt Strozzt, in de Antichamber der.Groother- a 3
toginne in'tpubiik verklaard, dat de Marquifmne degV'JIÜkezi, ^'g
geboore Dini, tot Groot - MceftcrelTé benoemd its van don Prins of g
de Princesvan dewélke Haare Koningl: Hoogh. in 't kort in het a 2
Kraambeddc zal bevallen. S
Aan de buitenlandlc gccaraéterifgerde Minffters is toegedaan"g a r 5
Datzy voortaan, zoo wél als de NiintiusxAn den Paus', met hun- n V
ne Koetfen op likt Groote Plein van het Groot-Hertoglyk Paleis v r.
zullen mogen komen.
Den 26 December zyn in deze Stad tw/Tooneelen geof endop - g 2 M
dewelke gedmirende het Caruevai veri'cheide SchoUwl'pelen ver- -§ tc g
toond zullen worden.
MILAN den 7 January. De Erf-Prins Van Brunswyk is.den 1 - ga
eerften dezer Maandvan Romen alhier aangekomen', eu zal eerft- j> &r^ c
daags zyne Reis van hier na Brunswyk Voortzetten. -g g, 3
Z W E E D E N. it»g||
STOKHOLM den 12 January. By het gepubliceerde RESUL- Z'~ S
TAT van den Ryksdjig bevind zig by wyze van een BYLAAGE U g
een Berigt van de Stenden aan het Publik ten einde het zélve aan s
te moedigen om dc algemtene Belangen van den Koophandejen <p
de Finaniie met alien «ïogelyken iever ter harte te ncetnertO
Dit Stuk is van ieder met zeer veel genoegeii geleezen en vind by
alle Handel dryvende Leden van de Natie een algemeens Goed-
keuring dewyi hetzelve niet dan alle wenfchelyke Voordeden
voor het K'oningryk tot oogmerk eii grondilag heeftinzonderheid
in aanmerking der Vcrbinteniffen van deze Kroon met nabutuige
Mogentheeden en\Scaaten, dewelke insgelyks 'den Bloei en de Uit- E -
breiding van hunne Commercie ten doelwit hebben. S
In dqze evengem. Bylaage verdiend hst volgende zyhe oprter- S
king.
Teh aanzien van dc Vborige Verbinteniffen met buitenlandtc fc -g
Mogentheeden moeton de Ryks-Stendcn bcketancndatzyrfiet
volkomentlyk teiiv.oordcele van het Ryk uitgevallen zyn; want c.
dat de dfeelneemingvandeze Kroon aan dt luzigten v an vreem- s
de Potentakten dit Ryk in twee bloedige 'Oorlogen gewikkeld
heeft,waar uit het ztlvez bevf: h: .'.etcji redden met i erlies vah -
Land en Volken wel in eene ougefélukte Ordervoorzoo ver. w üLl
re zulks den Staat van deMunt-Sp:cien en Finantten aanging Jo 0^0^
waar door het Ryk in veele opzigten groot nadeel geleeden
heeft." Verders drukken de Stenden in die BYLAAGE
hunne Gevoelens uit omtrent de eeityds aan deze Kroon be-
loofde Subfidicn. enz. enz.
Daar zyn Lieden, (hoewel men dezelvenietbnderden Naam
van eene Tegenparty bevatten lean) die ftaande houdetiDat
W a
o tv."2
t
O jü _rt
2
rJ •-
A Ti
G
(j Os, nj
.S*
g. S -3 SC R
='-a
«J
SC o
Q,
71 3
zulk eene Openhartigheid dewelke hoofdzaakelyk bedoeld om 3
het Gemeen wegeDS de waareGefteldheid der Belangen van ee- g>]£l5fc53-^
ne wél géveftigde Natie te onderregtcn inhetininfteniette pas 'S «H™
komt:" Daar in tegendeel andere bèweeren: Dat liet Cha-
e
r, >0 d>
g jq r* o
Gi S
rafter van eene aaiizienlyke Natie hier in beitaat, ja zelfs dat het g P
de vérfchuldi gde Pligt is Van een magtig Ryk'openhartig n zvec- >p i
3
r mp
zen, «en einde deze en geene goede Schikkingen des te eerder £7 c-Sf, g G
in ftaat mogen zyn, om eene gewenfehte Uitwerking te hebben: SJ 50
3 i
J-. PH QJ rh jj£*
WEENEN den 17 January. De Erf-Print van IIESSEN-DARM-
STADT, dewelke den 13 dezerdes avonds alhier is aangekomen, j;
heeft by den Veldmaarfchalk Prirts van Litchtenfiein. zyn Intrek c
genoomen, en is den volgenden ogtent door den laatftgeni. Prins S
aan het Hof geprefenteerd hy't welke Hy zeer minzaam oiitfan- a
gen wierd: Dien avond heeft de voorn. Prins, v'anLicchtenflein 2 3
een Sledevaart gegecVeil van vier eu twintigUlt&êti die dooreen
zoogenaamdeIVorji-SIcde met de Mufikailteri j zoo als ook door ee
ne Slede met den Stal nieêfter voor uitgereèdeii,eli dooi; twee dicr-
gelyke Sleden gevolgd wierden, zyn de vqor 't oVerijje iecjer Slede
door twos liordioqpcrsen doof vier Pal&éhiersieder rtrctfeen
Fjambouwin de Hand, verzeldgeweeli
Zadertdcn i4dczer is de Koude door de iTieenigvuldirgeval
lene Sneeuwnierkèlyk alhier vchflÉBdcrd maa. a'eder v< orlee-
den Nagt wederom zoo hevig ge>t qfdèn, ?fet de Tfeermtun«er. vaii
Farenheit dézen ogtent ten tien' illiien pp den rwaa .1 l. ii Graad
geftaan heeftUit de Waarneem: v 1welke ged.tttreaj het
begin van deze Eeuw dp hei Öl'Je.-'j,-' •rium dér l'.'trer.s ficfu/ift, in
deze Stkd gedaan zyn blykt cliitde hdé ^310 vödrièeüèn Ding
dag,zynde den 13 dezer," even Zon nevigisgéivgeftfalsbpdcrt
-c-o.
q rj 5
vS >,«a
- o'o
I 'r a
-J 1 P<
«3 2 2
N O 2
a <u '«3
—s "iau
i> cj G r2 H Ti
V J
A g
a 3 HJ
S
C <U T*
kbudfte.n dag van 't Jaar 1709. -
De Cal'crnsu van Je Ruiters zullen zoo menverliaatjuit de J 5
LeopoUl'Stad ii» de Keyzerlykc Stallen vefpljiait; en op den Grond 3 o 8i
van de voorn. Caférnen een Fabrik aangëlegt worden.' g
PARYS den 23 Jan jary. Dc Graaf Je Lauragüau is.bei sidsvoor 1-1 5
!uige-Wc8keniridicRykteruggekoineni.oiii zig als
ee
