LEY D SE
A". 17Ó0.
•N'
":i i i «-a
*4>Be""
i4»:
O
Vrydagie Courant.
:S.\\ A
>5 >,2-?
tksiJO P5 c
3 :g S'"5 7 ;9
•■P O cj ici .<*71 cc
■s-asi 3 s L' S
4J v» N3 Of' 'ij
:r.S**3 -
s -3 so "T?-
u-r&ga.ss.i
ibf#
l-flis*
"?T3
ET -Si
£05 1« S c fe
00
be *A
- i*
P O R 'r U G A L
Tweede VERVOLG
van de REGLEMENTEN en ARTIKELEN
dieflfnde tot een Grondflag van de nieuwe LEER-
WYZE, die op bevel van dén Koning voortaan
in dit Ryk in alle de SCHOOLEN der L E T-
TERKUNDE zal moeten gehouden werden.
RT. XTII. Alzoo ge Stadie van de Riénriej die voor al
le andere Weetetifchappenten hoogften noodwendig is,
tegenwoordig,byna geheel-ter zyde legt, om dat nien
geen pubMké Profefforen 'heefcdie deze Kunft volgens
de weezentlyke Régels onderwyzèn, zullen in de Stad Lisbon
vier die rgelyke Profefforen werden aangeftcldtwee te Coïmbra
Fvomen Port A Port, en dék in ieder van de andere Steden enz.
XIV. En vermits die geene welke öp da Univerrtteiten ko
men zig in der daad niet genoeg zouden kunnen bekwaam
ma aken, zoo zy niet eerft in de Rhetoric,1 we! geoeffendzyn zal
niemant als Lid van de Üniverfiteit té Coïmbra worden aange-
teekend, ofhy zal eerft, op de wyze als te vooren gezegtis, een
openbaar Onderzoek nopens zyne Voortgangen in de Rtóf»™v*
moeten ondergaan.
Op, deze Reglementen voIgVn I. de Infimcïien voor de
Profeftoreti in de Latynfe SpraakkunftII. Voor
die in de Griekfeh'c en Hebree,uwfche Taaien;
lil. Voor die in de Rbeforica.
In de inftruifien omtfeht het onderwyzen van de Latynfe
Spra.ak-Kunft wórd onder andaren gezegt én bevoolen.
"Ten allen tyde is men overtuigd geworden dat deOpvop-
ding e'n Ond'erregting van de Jeugd één der onvermydelykfte
"Middelen is om de Chriftelyke Eenigheid en Burgerlyke
Zamenleéving te doen ftand houdenDerhalven is het nood-
"weridig dat-men Grond-beginfelen invoere om een zoo voor-
"treffelyk Oogmerk te bereiken en een Zoo dierbaar Gebouw
"te veftigen Dat ondei' dezelve de Kennis van de Latynfcbe
Taal genoegzaam de eerfte plaats bekleed is reeds al te zeer
"bekend, Om daaromtrent Bewyzen by te brengen Maar het
géwigtigffe in'dit-Stuk is dat men Middelen gebruike om die
Kennis-in korten tyd te krygene'11 wel op eene wyzedie be
"ltwaaaizy om die geene, welke deze Taal leeren, eenfterk
verlangen te doen hébben, om tot vérheevener Weeteilfchap-
"pen tékoiiieti.
"Alle Geleerden ftemmeneenpaarig hier in over een dat de
"'Wvze, om déze Spraak-Kunfl te leeren in de geraeene Land-
Taal gefchieden moet, vermits er geen grooter hinderpaal
weezen kan als iemant in een Taal te onderwyzeö door het ge-
bruiken van een Spraak, die de Leerling niet veiftaaten dat
daarenbovende pnderregting duidelyk kort en gemgkkelyk
"zyn moet, ten einde de Scholieren niet met een menigte On-
derregtingen te ove-rhoopen, die by jonge Jaaren niet dan een
grootcr Verwarring in den Geeft verwekken. Hierom zullen
de Leermeeftefs alleen gebruik maaken van de Korte LEER-
WYZE, die voor dc Schooien der Paters van het Oratorium ofgèfteld
it i of van de Latynfcbe Grammatica vtrbeoteri door Anton'io Fe
"JixMendes.
W-yders zullen de Leermeefters het Boek, genaamd Santtii
Minerva-moeten hebben ten einde daaruit de Ophelderingen
te haaien, die nodig waczen xullen om de Leerlingen, een
klaarder denkbeeld ea begrip van de eerfte eenvoudig gegee-
vene Ouderregtingen te doen krygen zynde dit Boek vol-
gens het algemeen Getuigenis der bekwaamde Mannen het
allerbefte Werk't geen in deze laatfte tyde-n overde grondi
ge Kennis der Latynfche Taal in 't ligt gegeeven is. Event
wel zullen de Profefforen zig ook mogen bedienen Yan de
Grammatica van Vgffins van Scioppius van Port-Royalen van
meer andere, die in dezelfde waardy zyn dftch all.eenlyk tot
hun eigen onderwys en nietom de Scholieren.
Op dat 1111 de Scholieren met te meer gemak leéren,mogen,
zal betten uiterften nuttig zyndat de Profefforen hun eenig
"begrip doen hebben van hunne MOEDER-TAALwesha'l-
vea-zy hen zullen moeten doen aanmerken alliet geen de Por-
rugeefe Spraak -regelmaatig met de Latynfhhcgemeen heefteii
"wel in hetbyzonder de Onderfcbeiding der Naamwoorden,
'f Werkwoorden enz.
Zoo dra de Scholieren door-zeer,dikwilsgedasnehefhga-
Ifngen in de eerfte Grondbegi'nfelen.zoodaanig zullen ondér-
"regt weezen, dat zy huil als ten cenemaal éigen geworden
zynZullen de ProfciToren hen eengemakkeiykenduidelyken en
"teffens vermnabclyfon Auteur doen verklaaren, en hunlang-
zaamerbaiid aantoonen hoe by-zulk een Auteur de hun ge-
"geevène Onderregtingen in agt genoomen zyn waaromtrent
"de Leerlingen vervolgens zelfs da Uitlegging, toepatfelyk op
df van buiten geleerde Rc'gelszullen dienen te maaken.
"Alle Geleerden hebben fteeds zeer nauwkeurig aanbe-
voolen een goede keuze te maaken van die Boeken, de\velke
"tot gebruik van de Jongelingen gelchikt zyn: Ouder deze
heeft nien een byzondére agting voor de Gefchiedenifenopge-
field door d'HenzetProfefor in bet Coltegievatt Beauvait: Maar
^nadien men in zoodaariigeSchryvers dat zelfde Vertrouwen
niet wél ftellenkah ais. in de Oudendewelke in hunne eige
Land-taai gefchreèven hebben, dieiid men ten opzigte van <3e
*Keuze der Boeken den voorrang te geevsn aan de voortrcffe-
"lykc. VERZAMELING, die in 't Jaar 1752 doqit Champrige-
"daanis, en in 't begin van het eerfte Deel de Beginfeïen van
^de Kérkelyké Hiftorie vervat, gefchreeven in een duidclyke,
^'zoetvloejende en zuiver Latynfche Styl door Sulpicius Severn.
Alle de Schryvers, xvaarui*die Verzamelingbeftaat; zyn zeer
^goed; bchalvcn dat men daarenboven in dat Werk'eerrby-
*j zondcre Opdettendhéid gebruikt vind óm alle dc Plaatfén van
«Sctoyve» by één tc brengen daar dc Leerenden he;ge-
brüikop alle deRegels van-de Spraak-Kunft tóegepaft ,yin-
den kunnen.
«:Sf «g-s
tóe^e VERZAMELING zal voor al' dep tyddat men zig Z o S -c *2»Sg S
"maaralleen tot de Kenni^ van de L'atynfQhe Taal bepaaldge- SS, j-S c g-2
"noeg.weezen: 'Énalfchoonmen mogt.tegenwerpen, dat de N0 S>.Sé2« È-S q
"Scholieren-daar door geen ^enoëgzaajfie Rênnis vao.de Pabe- .^.g o g-S
le-n en de Hiftorien krygen kunnen-, is het nogtans een zekere g 93 "2-7 tg-o p
c g.ü S V c~-
o rn O r Jf1 'i->
O .gP'ö -S3 10 5
g- 5
"endoor de Onderviading meer dan eens by w'eezeWaafhsid_o
dat zy die Ketj-rcven zoo weinig krygen zullen ,'alwashet, .«j< j»
"dat men hen eüaigo geheele Boeken in derzelver gahtfebe ,5^ 5, c.„
Aan-ééii-fehakelingdeedleezen: Metis genoeg, dat zy door S.-2 L 3 a
"het gebruik der voorn. VEk.ZAME.LING een vrygropt^ me- g
iiigte van Latyiifche Woorden en Spreekwyzenen tellens de
"manier,om
"kort te gaan het zal hier omtrent genoeg zyn in opmerking ie iyry h G o
peemen, 'tgeen QUINTILIANUS zegt: Dat men nietflegts J o
een Verkiezing van dé Aüteureö maar ook van .Gedcel
atyhfche Woorden en Spreekwyzen, en teffens dé SjJéfg'TO g,
1 die Taal cierlyk te fpreekenleeren zullenOm ggag E-
1 het zal hier omtrent genoeg zyn in opmerking te c c n o fy
0 - n .1 - S--" 03 1M O O
S.s u O' O ë-M-a
Co cj 'O "T* r?
"tens hunner .Gefcliriften maaken moei. Deze gemaakte js< g gv?
"bepaaling g'éeft uógtans aan de Profeflóre* geen rede datzy,.S^ g^-S E g> "2
"zig daar deor zouden oordeelen bevryd te .weezen alle dé g 4J g o^sTi o'SS
"goede Latynfche Schryvers en wél vél.de befte Editién té "S*5,S«g
"hebben, en ten befte van hunne Leerlingen öp'ëénof andere 3 «'g-SlftiJ
"wyze daar van gebruik te maaken. ë"S ?!i2 "5 o
Men zal zeer naauwk'eurig moéten zorg draagen dat deo u-#5gï 2 g
"Leerlingenzig gewéiinen om duidelyk, onderfcheidentlyk -s*5 S 2 .a"§\5-5
"en rpet een natuurlyken toon te leezen door hun teffens in g ,3
n~e.r~ Ao: An T.pifpm'ftpnen aan te too.- b? -i> ai 'n o c
Prof* de langheid en kortheid der Lettergreepen aan te too- w w
"nen, waar omtrent;menanderfint3 zeer agteloosis: Ook zal g g g 5 g g'
men huh de befte Regels en Redenen moeten aantoónen s hoe
"de Woorden regt dienen gefpeld of gefchreeven te worden, ~-
'erizulks wel volgens de OnderregtingendiedoorZot/jf-.y/?ïoK:'o 2
Herney ten dien opzigte in 't 'Ligt gegeeven zynterwyl de Pro- c
•O
S ,y -E M-
"fefforen voor hen zelfs de Werken'-yan Céilari.usDausquius, -ö 3 g -p «3 v m-y.
Aldus Manutivt en Sehurtzfleifcbius voor 't geheel of ten minften
voor een gedeelte zulien moeten hebben. t» oM.i* - S b
o cflr
B -O
2
a 5
5 a
T3 O^.t, u -
cac c E -o S
">,S5
c 3 fa 5 1
o_^- iIW u y S -JS
"in 't welke, in plaat-s d&t anders ietier Woord nl.et oneindig g g g g g >*,1 j* S.-g
"veel Bewys-Plaatfen uit de Schryvers opgehoopt is, men zig O g jj <j «..j- -»
"Tot nut der Scholieren heeft men een WQORDEN-BOËK
"uitgekotizengefchiktna deii ftsatvan de eerft-bcginnende, g
p
1> p,
o-o*-e "s
-ei ,"5 w y. «J
,-oa4.
4>o'.t> 6
bjQ- T3 ra 4>
<u - w
Ui jUJ
vergenoegd heeft om des natuurlyke en meeftyoorkoménde
on.cigentlyke béteékenis van elk woord aan te Wyzen mits
"dat ten opzigte van ai 't geen in dit Stuit dieted ge weetep té
"worden, de Profefforen vérpligt zullen zyn omdeWQOR-
DËN-BOEKEN te hebben van Facïio'lati of Van Bafilius Faber
"volgens dé Editie van Gefnerusófevennaauwkeurige.
Het Vervolg hierna
V R A N K R Y K.
PARYSden as January. De Koning heeft aan dc Gedepu
teerden van hetParlement,toen dezelve Zondag deVERTOO
GEN tegen alles 't
Juftice te Verftilles.gezegt engedaan als mede kort daar op ge- pj;R'S '3 ö-g ,|.-5'-s'«lw
i ic <ian 7i,np Mair hnrlópn nwprfiflnHiCffl' geantwoord h, -57^-3 t.
A S 9 <U K
oo .sr..2?^;
Oi t»
sS S -r
e P JU o qj
- O U'
o .Jy PP to S
'téj PP vij* q
22 iS v <y w'
------ - - w CS U g L T3 S T3 K
welk den 20 September in het laarfte Lit de c S tc c
rn»To «Tl- an cc r±A non nlc fi\ ado Ttdl't Ho'lI'GD ffft- k V
PP
■o -s .S'U
- qj 4,
el
volgdis, aan zyne Majt. hadden overhandigd, geantwpord: -ja «g
Ik zal aan Mvn Parlement Mvne Gevoelens doen weeten. o c *3 A
%-^.i s
c3 g
-0 T b,
v O
G SC
Ik zal aan Myn Parlement Myne Gevoelens doen weeten.
Die VERTOOGËN behelzen tien ARTIKELEN in dewel- 33 Z 2
ke het Parlement te kennen geeft de Neerflagtigheid, die door q g; ja
deEdiilen, welke inhetvoorn. ZiVrfe Juftice gepnbliceérdzyn, O o S Y S S "f
by de gezaméntlyke Onderdaanen verwekt is, met byvoegingcg-g §®'c
Dat het zelve zig metleedweezen verpligt vind om aan den 5 m g-®.8-33 00
Koning voor oogen te ftellen alie de Elenden, onder dewelke g! Q É1 j B _S P
zyne Öndsrdaanenzugten in het vertrouwen om voor den W jp g Jj g
Troon van zyne Majt.' een hulpmiddel te vinden. Dat door ft S "S 3
die EDICTEN, die men aan zyne Mait.tils nuttige Sccourffen o a g«s«
heeft voorgefteld, niet alleen veeie Familien geruïneerd en «g Z U
de Landeryen verwoeft zyn maar ook de Koophandel ftil 5
"ftaat en het Credit vervalt. Dat de twee eerfte EDICTEpL-by O
naauwÉeurig Onderzoek handtaftelyk tegen elkander ftry- 'S
"den; Want het eene vernietigd de oude Bedieningen, met'ES 3 '0 Y. 3 «"S nj
dewelke zekere politikeFunftienverknogt waren dieunen g-g-^ £-°j£ o-J I
naderhand verpligt was doorCommifen te doen waarheemen; ij
"Waartegen by het tweede EDICT het Regt om de Revenuen.® »"-'S .toJfcT? *3 >,.-b «.8
"van Particulieren teontfangen als een Amptingefteldword- E
A, N o. a
u 2 O
.'.fss Zr -JJTd
B t22
cl p «5 bö G
r, rT3 A "w-, £3 roti
-J C d fys
cs .V 'i-:
ti TJ d, f5 cn
öp r S
bD M-a 5 Pl S N 21
ËslSlrP.s^s»
OJ c ft W-S - -
<J vi V
<u aJ
-
C flj O ,UJ ts'
pp
_W -W Cj C-
"en men dus zonder eenigeVrugt voor den Staat en zondig
deszelfs Inkomfte.nte vermeerderen aan zoo meeiiigvuldige U S ic - - u
"Familien hét genot van hun Eigendohi afgenoomen heeft. g 3^ S.B ^5 g.
"Datde Verteering naar evenredigheid van deniiddclcpder w -g g
Verteerders vermeerderd of vqrniinderd; Dat by gevolgÉ'E p
indien yan den eenen kant de werkelyke Inkomften dgr Par- g g
"ticulieren door de Laften op hunne G.aederen vermindereiiS
"en van den anderen kant doordenieuweRegtendeprysder M w
"Leeftogtcn vermeerderd word,.de .Verteerders hunne S s "iS Tj 3
- - -- - - - - "S-ö v "K'®
1-
M-Q
rtü Ci
•s 2|;
S
-. CO
"Uitgaven meer en meer bezuinigen,waardoor het Vertier i 5
der Leeftogten afneemten de inkomende Regten zynde de
"voovnaamfte Inkomften van den Koning teffens als te niet 5 10
- - - - - - - - J} o,.: u
11 P z "t
3 -S-2S
2, g -P
bekend gemaakt heeft, gefchiedIs, alzoo men zig;van dag tot v B j'.*ï <2 V.-§
"dag genoodzaakt heeft gevonden óm Verandériiigen in 'dé a S f^S-l -g
gemE'diiften tetliaaken. 2-I ;^-| kQ'S 3
"Dat het Vëj-val van hét Creditde Stilftand van den Koop- a-g g 3 2 3
«"B tt-g' p 3 v 2y
jj, a-o
S 'E g
o 1/3
"raakeo Öat. de Lyitèn van de inkomende Regten daarom - .g o
"trenttotgetuigeniskónnenftrekken. Dat hetgeen het Parle- j» g-§
ment voorzien en aan zyne Majt. door den eerftcn Prelident Z 5,a g «j -gig
3
S-S^ö-
"handei dóór liet gebrek aan circuleerend Geld daarop .ge;
"volgdis; Want dat na verloop van weinig dajjén de volfte
','Gcid-Kaffeu ledig geworden zyn, en vandien tyd af de nodi- -et c
ge Fondfen tot dé gewóoué Betaalingen aan 8e p.ublike.§cbnt- 'S 'X
Kift niet vérders hebben kdnncn levere.n, waardoof.de niid Ji P
"delen zelfs, die men aan den Koning als de zekgrfte beeft §5
"voorgediaagen gm zyne Verpjigtinggn te veti-ftllen, gediend 1
"hebben om dezelve openbaaiiyJctèkrqnken; Ja dat men, ver- g
volgens'g-ecn zwaarigheid gemaakt heeft Q.ijtagn zj'iieMl.K S S
als' he t céhige ëii nodige liiilf tói^dél kan tc raldétijBaiiïèntlék'..
,0 V.".- e> g XL U)
|ila|i|iï!
S a'h P a v
0 s h-v tte-u ÉL-S
P AS jsu VÜ-J s
c Q o eq c. B {3
-t 'd d O.L
H o rP *55 10
