LEYDSE
A 1734*
K". ié
P R T G A L. St'aaten het mih'fle Nadéei ie dbeio en to-jat itch id tanken Ve
POOLEN, PRUYSSEN, enz.
DUYTSLAND en d'aangrenzende Ryken.
Wocrisdagfe Cbaraht.
LISBON den J January. Op de Taag is géarrireïri het Schip de mengen, die hunne aloude Ir-ftciin gb, beurden, met al zyu Ktygs-
St. Anthonio y Almas, Kapt. Jofeph da Coda, in 70 dagen 'uyt 'wyolkty iug kceicti. D;t alles w'ótd {clnei u.nm aUceto veiltaaii in
de Bahia Het zelve ia geladen met Suyker Zoolleer See. fen veyteval 'er geen Bt'.veegietde yan eigen Belang :c koir.e, maat dut het
heeft maar alleenlyk Brieven voor 't Hof meedegebragr wélke i,zj,dHe«n zy om de Wetten en Infteiltngen van de Pooier. i.
me'den dat vermits het Oorlogfchip N. S. das Ondas te lang touw hunne oude ViyheiJ en Ot.alha'nkeiykbció, te ondtiReunei
agtet blyven, eer het van zyn Schade herfteld was, de Gouverneur van - L -
de Bahia gerefolvéerd had de Vlootbeftaande in 50 Scheepen zoo
men zegt geladen met itooo kiften Suyket, Sooo tollen Brazil'Tabak,
een gcoote quantitcyt Zoolleer, en veifcheidc andere Goederen, onder
geleide van het Oótlogfchip van Goa, dat 60 a 70 Stukken voerde, en
ongemeen ryk was, hebbende, behalvcn zyn Lading, zoo men verzee-
kerd aan Boord 6 Millioenen Cruzados aan Goud, nevens eenige Dia
manten See, ten eerften herwiards te doen vctttekken zoo dat men
die grootc Vloot in 't laatft van deezé of het begin van de volgende
Maand uyt de Bahia 'te gemoet zietten welken einde eenige Ootlog-
fcheepen omtrent de Eylandcn op dezelve zullen gaan kruyffsn zul
lende het bovengenoemde Öorlogfchip N. S. das Ondaszoo dra het
hetfteld was van Rio de Janeiro naai de Bahia zeylen eu de Vloot
daat niet vindende, ook ten eerften hetwaards vertrekken.
PANTZIG den 30 Janudiy. Meh it hiet van gedachten dat de
roeftant van Zaaken voor den Koning Stanifiaus in Poolen niet ver
minderen en niet tegenftaande de aannadeting van de Ruften en de
Bedreiging van tot öp het Tertitoii van deeze Stad te zullen komen
fchynen de Koning de Primaat en de Magnaten in 't befluyt te Wee-
zen, dezelve niet te vetlaaten Zelfs heeft zyn Majt. aan den Magi
ftiaat verzogt daar omtrent detzelver Intentie te mogen w-eten. Gi
fter avond is den Raad van deeze Stad laat vergaderd geweeft. De
Pruyftife Minifter is van Petersburg naar Berlyn gaande hier door ge-
paftcerd. Het Weêr is zeer variabelwaar 0091 de bicne-Rivicien
noch niet van 't Ys bevryd zyn.
BERLYN den eerften February. Gifter kwam de Koning van Pots
dam in deeze Stad en deed den jong gebooren Zoon van den Heer
Marchal, Minifter van Staat, de Een Hem in Perfoon onder den Doop
te houden geaffilieerd zynde door den Generaal Luyr. van Glazenap
en de Generaal Major Graaf van Truchfes. De Graaf van Secken-
dorf Minifter-Plenipotentiaris van den Keyzer heeft een'lange Au
diëntie by zyn Majt. gehadwaar na Hy een Expiefie naar Weenen
heeft afgevaardigd om zoo men wil de tyding te brengen dat de
Koning Hem verzeekerd had Otdre aan deszelfs Minifter te Regens-
butg te zallen geeven, ziph met des Keyzeis Intentie te conformeeren,
als men ter Ryksvcrgadering zal deliberceien over de Vetklaating
van Oorlog door het Ryk tegen Vrankryk.
REGENSBUP.G den cetften February. Men ziet hier in Druk de
Brief van den Groot-Vizir ALI-BACHA aan den Prins EUGEN1US
V \N SAVOYEN gelchreeven in de Maabd Deccmbct laatftlccden
die van den volgenden Inhoud :s
/-> Y weet ook, dat Poolen grenfd aan de Staaten van de doorlugtigfte
Ottomannifche Porte, aan die van zyn Rooms-Keyzetlyke Majt.,
en aan die van de Czaarinne van Moscovien otize Vriendinne, en dat,
volgens de aloude Voorregten, die de Poolfche Rcpublik als noch wet-
kelyk geniet, de Koninglyke Waardigheid aan den geenen moet opge
dragen worden, die eenpariglyk door de Poolen word vetkooten Als
mcededat fchoon ondet Hen eenige Tweedragt ontftond nogtans
niemand zich daar van hevoordeelCn moet nochte in hunne Zaaken
mag fteeken, om hunne Vryheid te benadeclcn, maat dat zy de Dingen
ondet Hen moeten afdoen en bedillen.
Insgclyks is 't kenbaar, dat, zoo lang een uytheems Koningryk niet
tegens deszelfs onderling Verdrag handcld men geenzints gcregtigd
is om Deel te neemen in het geen daar omgaat De Poolen hebben
ook ondet Hen vaftgefteld, dat, om de goede Order te handhaven de
Waardigheid van Koning van Poolen niet erffelyk gemaakt nog aan
eenen Vreemdeling opgedragen zal konnen worden en al de Waereld
moet eenpariglyk toeftaan dat de Natie op die wyze haaie Vryheid
bewaard.
Maar nu heeft men na dat haar Koning bygenaamt ml- K^yran
reeds eenen geruymen tyd overleeden was, en dat de genoemde Repu-
blik, volgens de gewoonte eenen Koning onder haare Inwoonders ver
kooren had vernomen dat Moscovien Krygsvolk in Poolen had ge
zonden om deszelfs Vryheid te onderdrukken en het Koningryk
voortaan erffelyk te maakeu.
Doch de aloude Vryheid die de Poolen genieten te willen verande
ren; zich in hunne Zaaken te mengen, hunne oude Gcwoontens en In-
fteliingen te ftooien, en hun Geweld aan te doen, it inderdaad een Be-
drvf, dat zoo onwaardig als ftrydig is tegen alle VerbintenilTen. Wat
meer is, hét ade Artikel van de Verdrag-Punten, door de Otromannifè
Porte aan de Moscoviteis toegeftaan en door den Sultan wacreldkun-
aftg gemaakt, behelft uytdrukkelyk het volgende i Maat indien men
ondernam de Waardigheid van Koning van Poolen erffelyk te willén
maaken of dat men eenigen anderen Toeleg mogt onderneemen
om de aloude Vryheid en de Inftellingen die in de Poolfe Republik
vaftgefteld zyn, te kwetlcn, of wel, indien de Koning van Zweeden
of eenig andet Chtiften Vorft Trouppen op den Poolfchen Bodem
zond om daar Cottqucften te maaken en na dat de vooftrcftclyke
Porte daar van onderiecht zal weezenin zulken Geval, ch als aab,
zal het. aan den voorn. Czaar van Moscovien vty ftaan voor 700
.00 wel als
I te be
veiligen i 't we.k een algen,een v> eik is w«ar iu jé.tr Btlang heeft.
Vöoits zal de Czaai van Moscolitn op geeueilcy w>ze in Poólïa
komen om zyn eigen Voordeel of Oiu dour zyu Inyal te lichter
eentg Vootwenulsl van ófedeiftand te vinden, Ky tiie weike Hem ou^
geneegeu zyn 200 lang 'et intietdaad geei.e vreemde Tiouppen in
't Koningryk'zullen weezen om de Óctiihar.kèlykhéid van dé Ko-
ninglyke Waardigheid van Poolen de vije Verkiezing van een Ko-
ning, te verbulderen, of deVryheeden van de Repubiilc te lchenuhn,
Déwyl dit alles zeer uytdrukkelyk vaftgefteld en bedongen is, en dai
de Moicovjters niet ónkundig.zyn Van den Inhoud det VciUng-Punten,
die zy in handen hebben, terwyl dit Ken niet kr.'Aft difctgelyhe verboode
Dingen te doen Het weik gevolgeiyk een Éauryf is dat tegen de Ar
tikelen van de eeuwigdurende Vicede ftryd en voot de arme Dierma
ten Gods ongetufthetd baart, hebben wy aan Uwen Vtiend, den Oppc'ï-
Staats-Dienaat van de Czaatinne van Moscovien eer.en Brief gezon
den, welke Hem dien Staat der Zaaken verkUaten zal, op dkt zy hun-
ne Ktygsvolketeu uyt Poolen doen ttekken, zundcr vooits, 6p wal wyzë
het ook zyn mag de Vryheid van de Fooien te ktet.ken.
En veimits gelyk. hierboven geiegt is, hét Koniugtyk Poolen tuP-
fchen de voorgemelde Staaten is geleegen hebben wy dèezcn tegch-
woordigen Btief afgevaardigd om U denzelvén dooi den Keyzcrlykcii
Rclident aa/t de Ottomannife Potte te doen gewotden aan wrieh diè
eigenh«niig is ovetgegeeven bp dat Gy onze zêer geëerde en zeer
waarde Vtiend Uwe Vlyt cn goede Dibaften wilt aanwbndén dat klq
wegeDS Het Roomle Ryk Vetmauings-Brieven mogen afgaan aab iiat
van Rusland teil einde de Moscoviteis ondet Vooiwcndzel van dl
Inftellingen en Verdragen der Pooieu te willen befchetmen (a brwa^-
ren, zich niet met Zaaken bemoeyen welke de Viyheid van die Repsl»
blik betitffen, en dat zy by gevolge hunne Ttoupften uyt Poolen dpéü
ttekken.
Na dat U deeze tegenwoordige j 700't God belieftin goede Üe-
zoudheid zal bthandigd zyn hoopen wy dat Gy volgens de altpoS
duurendc en optedac Vtiendlchap c;e onder Ons beftaat alle V.isê
vlyt zult aanwenden, om de Vryheid dei Poolen, ingevdlge de vallge-
ftelde Aitikclen te handhaven Cn te belelictmen en de Motcoviteri
voortaan te beletten zich daar meed.e tebexr.oeyen. alt cok öln van tve*
gens den Roomlcn Kcyzei eenen Btief iu krachtige en klaate-Bewoot-
hingen san de Czaarinne van Moscovien te doei) afvaardigen over
eenkomende met den Btief die door de Oitomanhiie Pot'è gefchreèveri
is geworden ont haai met nadruk te vetmaancn haar iCrygsvfilk van
tien Pool fen Bodem te rug te ontbieden.
Te meer, om dat behalven dit de verdrukking en Ichending vdn 4I
aloude Vtyhéid det Poolen geenerlye Voordeel vcditbrengt m24t ill
tegendeel zeet bekwaam is om Onluften ie venfekken.
Dit zoo zynde en indien Moscovien vootneemeus geweeft is 'om
tegen de Rechten en Verdragen van de Vtyheid, dié zeilde Foolle Vry
heid te willen becadtelen en vernietigen door 't zenden van een zóö
taltyk Leeget in 't Koningtyk Poblen y ls het klaatblykelyk dat
zulks gewis aar.ftootelyk moet weezer, by alle teedélyke Lieden
die van gezond Vetftandzyn. En dewyl het Roomle Ryk werkclyk
eene goede Vtiendlchap en Overeenftennniug met de Moscoviteis on
derhoud is het inigelyks zeet waatfchynelyk dat indien Hen Vatj
Uweiitwegen vriendelyke Brieven gefchtéeven worden over de Zaait cl|é
het Gelchil betteft, om Hen te vetmsnen en te iaden eene zoo onrechti
matige en onwaardige OnderneemiDg te laaien vaaten Gy veel zult
toebrengen tot de «igemeene Ruft. Ondettulfthcn verzoeken wy U
Onzen Vriend alle uwe Vlyt te willen befteeden om den Aetheut eb
Oorzaak van de Ruit cn Vreedzaamheid te wbtden cti alle uwe Poo
gingen aantewenden, om de Moscoviteis van zoo eer. Eedryf tcgen-de
Pooien aftetrekken, en zich niet metr met Hunne Zaaken te bemoeyCn.
Wy wenfehen en begeeren ook in de opregiheid onzet Ziel dat Gy
geen tyd verzuimd om öp die wyze de Wetten van dé Vriendfcfiap te
vervullen, en dat Gy, zoo dia het mogelyk zal weézen, my op dedzeu
tegenwoordigen een opicgt en behoorlyk Antwoord wilt laaren toeko-
kornen met den EXpteffe die U toegezonden is geworden. Voorti enz,
enz. Gegeeveh in onze Reftdentie-Stad Konftaniiliopolen enz.
Antwoptd v^n zyn Hbogh; den Ptins EUGÉN1US van SAVÖYEN,
aan den Groct-Vizit ALI-BACHA
VïTY hebben tot dhs verte meéniginkal zeet klaarc Blyken grgee/en
vftn onze zorgvuldigheid en Oplettenheid om onlchendbaarlyfc
denVtéede te ondethouden die gelukkigfyk ie Paifaiowitz tuflehen
den doorlugtigften en zeet magrigen Keyztt det Romeinen onzed
zeer genadigen Heer, en de voortreffelyke Potte seflooteC is geworden,
om daar door een grote Bloedftorting, vêtwoeftiug cn ondergang vat1
Landen en Volkeren, én meer andere Onheilen Voottekömen die on-
atfchcidelyk van den Oorlog zyn zoo dat de voorleedeu Tyd génoeg
is om Uwe Excellentie van önze gefteldhéid ten dien opzigte te dèea
ooideclcn.
Want wy hebben 't aangemerkt als eéhe gècnfints roemwaardige
Zaak die fttydig tegen de Eetlykheld is, en ook vdn eenen ongehtk-
kigeni/ytflag gevolgd wdtd, gelyk genoeg door de ondervinding word
bewaarheid, dat men de gelCégenheid om de Ruft der Nabuuren te
ftooren liever zouw ortthelzen dan dc Ttaöaten heiliglyk in agt te
vérre hef God believen zal en dat zyn Oogmerk zal weczén de neemen.
Po.olle Vryheid te beveiligen en te handhaven, in't Gebied van POo-Wy hebben reiden bm ons fé belooveff, dat Uwt Excellentie met
fcli te kdmén, om Hen te befchetmen tegen alle krenking hunner al- 1 dién zelfden lever bezield zal wcezen. Want fchoon kwalyk gezinde
Fetfooncn alle Pobgingcn aanwenden, om hunue onregtmatige en on-
gegtondé Klagten, ten nadeel van de waarheid eenen Glimp te geeven,
eu om aan UvVe Excellentie den tegenwoordigen Staat van Zaaken in
Poolen gantfeh andets re vértoónen, dan die in déf daad is; hébben wy
nochtans in den Btief dién Uwe Excellentie ons laatftelyK dien aan
gaande gefchteéven heeft, zudké filaare Blyken vau deszelfs ópregtkcid
oudéInftellingen, en om de geenen te verhinderen, die daar zouden
mogen kofnén met oogmerk om ten diergelyk Nadeel aan 't Ko-
nlngryk Poolen toetcbrcngen,en al het kwaad dat daat uyt zoaw kon-
'1 nen Ipiu'ytè'n, afrewenden. Na dat men dus in 't hoogdringetfte Ge-
vasr voorzien aal hebben zullen de Moscovdters daar geen langer
Verblyf houden maar de gea. Ciaat «1 fzondtt aan de Póoltche
