L E Y D S E
3 IJ IJ.
I 'j ztt ,T l i
I
N°4Ï
Vrydagfè Courant
GROOT-ERITTANNIEN.
LONDEN den zs Maart. Het Hof heeft met een Exprejfe van
Parys, zoo men zegt, tvding bekomen, dat Vrankryk den Ooi-
Jog verklaaren zal een uur na_'t ontfangen van 't berigt dat
die Declaratie aan het Groot-Brittannife Hof gedaan zal zyn.
Met de laatfte Brieven van Parys verftaat men dat in cas van pu-
Uique Verwydering de volgende Tronppen van den Koning van
Vrankryk by provilïe in 't Veld zullen trekken, te weeten
jn het Roiifiillon 47 Battaillous en 43 Esquadrons
loDaaphinc ij .9,
A an den Rhyn, Moefel, of daar
het noodig zal weezen 7a rrz
In Vlaanderen 29 24
Total .179 .is»
Woensdag hebben de beide Huyzen van't Parlement gezamentlyk een
Addres aan den Koning geprezentcerd volgens den Inhoud van de
hezolutie welke de Gemeentens nopende de Memorie van den Heer
Iilm de voorige dag genomen hadden zoo als in myn voórige in 't
breede gemeld is.
De verderen korten Inhoud van het Tra&aatje De z.i'gtbaare
Voordeelen van den aan/loonden Oorlog voor Groot-Brittan-
nlen en dcszjclfs Geallieerden is als vOlgt
Ttge'twoordig heerfchen de Spanjaarden, in ^America defpotiquement, dat it vol-
j-y: alleen en oppermagtig en door hunne Wetten heiben -7 een Monopolie in de
Cimmtrcie aldaar opgeregtMaar door een aan/laanden Oorlog zjil Groot-Brit-
tmicr. in float tucezjen de Spanjaarden op gelyle Voet te flellen met andere Na-
sin van Europa in den zjeer gewigtigen Koophandel in ^America, en by gevolge al-
is Spaanfe defpotiejue Wetten en Bepaalingm ofte uytfiuytende Commercie af te
jntfen', en de Vaart en Handel op Nicuw-Spanjen aan de geheele Waereld z.onder
toierfeheidgemeen te maker:.
Omtrent deeze Suftenuë kan men twee Vraagen formeeren, waar op
let den Spanjaarden beeter zal voegen te antwoorden als den En-
gelfcn
I. Of de Inwoonderen van America zoo Indiaanen als Spanjaar-
dcn.gantfchelyk voldaan zyn van die bepaalingen ende uytfluytingen
inde Commercie, ende of dezelve dat Juk niet zouden afwerpen als
'tinhaar magt was l
II. Of het Hof van Spanjen in ftaat is hunne uytfiuytende Com-
Snetcie voor altyd ftaande te houden 3
Indien de Spanj'aarden die twee Vraagen bezwaarlyk op een aange
name wyze zullen kunnen beantwoorden, zal het Hen noch zwaarder
rallen te antwoorden op deeze derde
Als de Americaanen door middel van den Oorlog de vryc Com
mercie met Europa eens kwaamen te krygen, en de zoetigheeden daar
daar van gefmaakt hadden hoe kunnen de Spanjaarden verzeekerd
zyn, dat zy zich daar van weder zouden laaten berooven, voornament-
Ijk als Spanjen niet in ftaat is, Hen te dwingen 3
De derde afdeeling Van dit Traifaatje behelfd voornamentlyh^bet volgende t
In de meefte Traftaaten van Vreede en Commercie ruffchen Span
jen en andere Mogentheden van Europa gemaakt, hebben de Span
jaarden altyd zorge gedragen hunne Commercie in America door uyt
fiuytende Claufulen te bewaaren, 't geen een blyk is, dat zy haar zwak
heid kennen, en dat zy die Monopolie van Commercie door hen zei-
te en zonder de vrywillige toeftemming van andere Mogentheeden
niet kunnen handhaven niet tegenftaande derzei ver Tituls en Rech
ten van Conqueft &c. in plaats dat de Engelfe en EranfTe diergely-
kevreemde Proteftie en Garantie tot verzeekering van hunne Com-
snercie in derzelver Americaanfe Colonien niet noodig hebben.
Hier uyt volgd, dat de Mogentheden welken Spanjen den Oorlog
stndoed.^aar door onmiddelyfc ontflagen zyn van haare Verpligting
ten voördeele van de Americaanfe Commercie der Spanjaarden en
dat haare Ondcrdaanen niet meer gebonden zyn aan die Bepaalingen
ia de Traftaaten geftipuleerdDie omftandigheid is van dat belang
dat Gr'oot-Brittannien en de Staaten Generaal in de Traftaaten die
men na den Oorlog zal maaken bezwaarlyk op nieuws zullen toe-
fiemmen h*nne Onderdaan en te laaten nytfluyten van een Commer
cie, die heft zoo groote Voordeelen kan geeven.
Wat reden zouw'er wetzen dat de Koophandel-dryvénde Natiën
zouden afhangen van de willekeurige Wetten in de Commercie, welke
de Spanjaarden de dwingelandy hebben, aan hunne eigene Onderdaa-
Den «p te leggenIs het niet genoegdat zy belettendat geen Pro-
•eftant by Hen de Voet mag zetten wel verre van onder Hen te woo-
■wa en te handelen welke Vryheid Wy nergens aan de Spanjaarden
ufigeren 3 Maar by aldien hunne éigene Ondcrdaanen geneegen zyn,
met Ons te handelen waarom zouden Wy ten gevalle van hunne ti-
mnnique Regeering en arbitraire Wetten de aanbiedingen verwerpen
van huane Kooplieden met welke Wy een goede Correfpondentie
zouden kunnen onderhouden 3
Het bloeddorftig Geeftelyk Geregt de Spaanfe Inquifltie diend hen,
om zoo veele onmenfehelyke Wetten onder den fchyn van Heiligheid
tn Godsdienft te verbergen Wat wreeden Aart van Religie
een Engelsman of Hollander onderneemd zich ondet Hen neêr
'tzetteri word Hy gecondemoeerd tot de Mynen en men zend hen
"aar de Bergwerken van Potofi 5 Als een Engels Schip de Spaanfe
Kullen in America naderd, 't zy door Rampen van Storm, of door ge
trek van verfch Water en andere Levensmiddelen weygeren Hen de
Spanjaarden de hulp die zy door de Tra&aten verpllgt zyn Hên'te
geeven 't geen een ongehoorde wreedheid is zelfs onder Turken en
Barbaren. - -
Die goede Katholyke Chriftenen hebben zelfs dekwaadaardigheid,
lerhatide Liften te bedenken, om een zoodanig Schip in hunne haft
en te doen vallen en vervolgens met zyne Lading te confisqueren
tn 'let Volk zonder genade Slaaveu te rnaaken en naar de Mynen te
'.Ion. .De Wreedheden welke de Spanjaarden omtrent die ««geluk
kige Menfchen oeftenen, zyn zoo uytmuntc'nd, dat men 'er de weSig*
niet van vind nochte te Salé, nochte te ^Algiers, Tunis en Tripoli.
Di' zyn Fevten welke volkomen bewaarheid zyn, en waar door de
Spanjaarden zich by alle de andere Natiën der Waereld gehaat rnaa
ken, en men kan, zonder Hen ongelyk te dóen, zeggendat zy kwai-
de Dienaren zyn als zy in die Staat gebrdgt worden en de alleïp
kwaadfte Meeftérs, als zy heerfclieii
By zoodanige gefteldheid van Zadken in dé Spaanfe Colonien
voorndmenrlyk aangaande haare uytfluyténd'e Commercie zyn drie
yoornaame Omftandigheden aan te merken.
1. Dit die Bepaalingén in de Commercie ten voorde'ele van de
Spanjaarden (zoo als bereids gezegt is) alleen fteunen op de Vergun
ning van hunne Nabu'urenby de Traftiatën geftipuleerd ende niet
op hunne eigene kragten.
z. Dat in eén Oorlog, \V4at Van Spanjen den aiiirandér is, onder an
deren door het önregtmatig openen van den Koophandel ten voorde
le van een Natie dit: door Tra&afén daar van uytgeflobteh is alli:
die Bepaalingen én Uytzondeiin'gen ophóuden en tèn
3. Dat het dan wel gedaan en tyd is den Spaanfen Koophandel door
allerhande Middelen Schaden tóe .te bréngen en zélfs zoódariigebrqp
en openingen daar in te ihaaken,die 'déSpanjaarden riopit We8r zulieO
künnen ftoppen, zélfs door geen toekomende Traftafen.
In de voorlcedcne Tyden hebben de Geïlliéèrdën tegen Spanjea
goedgevonden aan die Kioóh eenige Voordéélen tóe te ftaari, eènig
zins nadeelig aan Hen zelveóm Spanjen niet al te zeer te verneedev
ren, ofte om niet te gedoogeh dat éen andere Natie dié Voordeelen
nier de Spanjaarden deeldeDit was de gefteldheid vaii Jiaa-
ken i'n den laatften Oorlog, toen Vrankryk Vryheid vferkréég in
Spaans America te handelen.
En na dat de Verwarring der Zaaken en de Verdeeldhtid der Belan
gen in Europa de Continuatie v4n dié groote Voordeelen aan de Span
jaarden in dien tyd hebben te weeg gebragtftidnd het tttaar dan Hen
zelve, zich die Voordeelen te behoeden met de Vriendfchap te on
derhouden, die alleen hunne Commercie kónde v'erzeekéren, In plaara
van zich tebenadeelen door het al te fchielyk Befluyt/óm'hanr Com
mercie te deelen met een Vtilk, dat niét bekwaam if, óril Kobphaudejl
te dryven, ende niet in ftaat, de Spanjaarden te bejehetmerf, ajfchooö
Zy de dwaasheid hebben zulks' voor té geéyetilio'clifé'dK: géenén uyt
te fluyten, wélke zoo dra als Z^tjyillélj, zicli vaftdeifS^aanfén Hatl-
del kunnen bemagtigea en de Spanjaarden "zelvé uyt hér Land v«-
dryvén.
Dit zyn de Voordeelen welke na alte apparentie de gevolgen zul
len zyn van decacn Oorlog, door Spanjen verwekt'Zoodanig onder
zoek als hier gedadp word, zal aan dé gehcéleWaeteld de O ogen opie-
nen ende .-effens doen zien of men'den Spanjaarden ongeïyk dóed,
met te zeggtn, ddt zy niet weeten wat zy doen, e'n daf hitnn'e Maatre
gelen ongerymd en belachelyk zyii"; En als men zegtdat dé Span
jaarden nu dol zyn of dat 'er niet Vtel aan fchtéld', is hef dat mei»
hen geen beeter Naam geeven kan want als men zcidé da Zy die
Stappen gedaan hadden, met open Oogen, en met vólkomèn'geb.uyJc
van haare Reden zouw men Hen noch veel harder hebben moete^
handelen, om dat men dan hunne Staats-Minifters had niöetén bé-
fchuldigen, hun Heer en Meefter en Kun Vaderland te vérraden.
OndertufTchen, hoe het ook daar omtrent geleegen fcy fchynd héé
dat de Spanjaarden oorzaak hébben aan hiar Minifterie te verwytcit
de Alliantie die Zy gemaakt hebben met «en Vorft, die kort tevoörea
haar Vyand was en wiens Vriendfchap voor Hen van geen nut kar»
weezen tegen Vrankryk én Gioot-Biittannién van welken het af-
hangd, Hen te ruïneeren en uyt welkers handen zy zich zoo gemak-
kelyk niet zullen kunnen redden, als zy zich verbeelden, zonder die
pe wonden te ontfangenzoo ten opzichte van hunné Regeeting als
raakende de Commercie.
j <0 -• *7
De vierde afdeeling is voornarhcntlykVan den volgenden Inlipttd
De Koophandel dryvénde Natieii hebben geen oogmerk;om Cou-
queften te maaken nochte oul haaré Magt te vérgiqjotqn Groctz
Brittannien vergenoegd met zyne Rykdómmen tn Commercie kaa
zich gelukkig en magtig genoeg agten wenfthende niet meer als hel,
gerufte bezit zyner Regtcn de VryEeid zyner Ondcrdaanen drfeea
zoodanige uytbreiding van hun Commercie, dat zy irl Vreede kunpea
handelen met de geheele Waereld, en de geheele Waereld met Hen.
Dit zyn de Gevoelens ende de Staat van dëezê Natfi ch yin
Vorft, die dezelve xegeerd 1 De floningQEOKGE h'eemlTgeéne Woyihen. «5
om te flryden als voor de Vreede en het Welz.yn z.yner Vnderda.inin /Mm
jtareb door zjn eigen'MAcht beftaaude, en in z.yn eigen G)ootheiayfwetiïeyi* ygc:
deez.cn Oorlog door Beweegredenen zvefle de règtir.atigfle 'en ro'crnrügipti z.yn
te weetenom de Vreede in de geheele \Vaercli op vdjle en 'onwrihbein^ Gronden
Ibrjeftigen.
vAndere Vorflen Oorlogen dilqvils om geringe. Oorz.<i&Vèn madr de Koning docd
z.ulks z.elfs niet voor z.ynen eigen Hocm* De Hemel heeft dien Prins Gevoelens
ingeboezemdwelk$ veel verhevener zyn nis de Kleinigheden die Vy dwaafily\
'Jgoem of Eet noemen 5 ddijt» loofd de M.dcht die Hem vcrk$oTen^heeft y ón+
Daaden te doen waar door dezjlve verliepen Word boven alle andere Kjningert Jeter
vAarde, daar Hy het Evenbeeld van de Godheid j en ten foiling is 4 Werkende door
een onmiddelvkf Commijjie van zjynen Schepperen met een vtlmpabpe overeenlfm-^
ming met de Providentie. Gelyk^ de Vonder de kwade Dampen ver airyft j ge-
lyk^door Storm de Stilte bereid word^ zoo dwingd zyne Macht de V0-keren, haare
Gevoelens van haat af te leggen- en gelukkig te worden. "Zyn Zwaardmaar half
getrokfieny doed de Onlttften ophouden èri zyn dreigend Gerjgt Per p ligt de Vyand en
Vreede te zoeh^rit ^Is Hy de Tabellen overwonnen heeft vergenoegd Hy Ziek
j met zyne Zeegeen condemneerd, hen tot de Vryheid.
Dit 1 s omtrent de verbeelding van den aanftaandep Öoriog, in wel
ken Gróot-Brittannién de Befcliermfter van Europa fchynd te wcezen»
De Spahjaardén vervuld met halsfterrigc Gèvoéleris hebben den
Oorlog begonnen mét een Ondernëéming, van wt'ïkè hunne Vriehded
niets kunnen hoopén, et1 hüiine Vyanïén niéts duiVën vr^ete'n.
C .'F
