LEYDSE A<U7*7j Woensdagiè Courant. GROOT-BRITTANNIEN. No 4o LONDEN den is Maart. Ondei de verfcheiden gedrukte Ge- fchiiften die hier kort voor en zcdeid de opening van't Parle ment zyn uytgekomcnen die van een algemeen groot Belang voor de mecfte Natiën Van Europa zynis ook dat't geen tot Titul heeft De zigtbaare Voordeelen van dén aanfiaandcn Oorlog voor Grooi- Brr.tdnnien en desutlfs Geallieerden waar van men in deeze Stad alleen" in agt dagen tyd over de zós duyzend Exemplaaren heeft verkogtzyn- de zelfs van meer belang als de voorgaande ren opzigte van de Commercie. {NB. Bit Stuk is in de FRANSCHE TAAL overgezeten met twee accuraate Plans van de Sterktens en -Havens van de HAVANA en PORTO BELLO in 't Koper gefneeden vesciert en zal aanftaande Vrydag morgen den 4 April, by JÓHAN VAN DUREN, Boekverko per in 's GRAVENHAGÈ worden uytgegeeven endeln de Steeden dei VII Nederlandle Provintien en elders te bekomen zyn voor vyf- tien Sruyvers het Exemplaar.) In de Voorrecden zegt den Autheur onder anderen By aldien de verfclieide Tegenfpoedcn en Hinderpaalen die de Spanjaarden in haa re gemaakte ^ianjlagen ontmoet hekken en de kcfpotteljke Voorwerpen, die zy zich euaken in het voortzetten van die itnjlagen niet bekwaam geweejl zyn, om Hen VJyzere Maatregelen te doen beraamon en dat zy haare oude Gangen blyvengaan tot fpyt van de Natuur en 'Beden moet haare onbegtypelyke Hardnekkigheid Om meer en meer aanmoedigen, tot den Oorlog, van welken goed Succes Wy natuurly- ll(r wyze verzoekeed kunnen zyn voornaamontlykten aanzien van de Commercie, en als de Spanjaarden z.00 dol zyn, om den Oorlog te beginnen zouden Wy noch doller zyn, als Wy van een zoo fchoenc Gelegentheid niet zouden willen profiteren. De korten Inhoud van de eerde afdeeling van het Werk beftaat in drie Stellingent'e wèeten dat de Aanfiagon der Spanjaarden in den beginne omigGewigt fchynen gehad te hebben, en dat haar eerfte Syftcmi niet zonder Staatkundegèweefi is dat do opgekymette Zwaarighéden in het uitvoeren dier vianfirgen Hen alle Hoop van Succes hebbest kunnen beneemen doch dat hunne halfierrigheid om die Maatregelen te vervolgenhoe rampzalig die ookzvn door de beletfelen welke zy ontmoeten haar Gedragen iaufiagen abfiolut ongcryrad en ktlathelykmaaht. De verbeeldingen dei Hoven van Weenen en Madrid in haar eerfte kragt, beftaan hier in 1. Zy vleiden zich gunftige Conditiën te verkrygen, om de Ooften- dife Vaart en Handel op de Ooftindiën ftaande te houden en confi- dtrabele Voordeelen daar uyt te haaien. a. Weenen maakte Rekening op onnocmelykc Sommen van Spanjen, en Spanten verliet zich op talryke Legers van den Keyzer. 5. De twee Koven maakten ftaat om Vrankryk van de Alliantie van- JHaiiover af te trekken hoopende mogélyk dac die Kroon deszelfs Wapenen niet zouw willen gebruyken tegen een Prins uyt het Huys van Bourbon. 4. Spinjei? verwagtede een goed gctal-Ruffife Ooilogfchccpen tot het nytvoeren der Pröjcften. 5. Die twee geallieerde Mogentheden verbeeldeden zich waarfchy- nelyk de Koningen van PoolenZweeden en Sardinien, en de Repu- biicq van Venetien als mede den Koning van in hunne Belan gen te trekken. De zigtbaare Hinderpaalen door welke men die groote Aanflagen heeft weeten te dwarsboomen zyn voornamentlyk dat de Spaarde Gallioenen te Porto Bello, en de Moscovifc Schcepen in hunne Have nen gebloqueerd zyn geworden behalvcn verfchcide andere Belet felen. Die tegenfpoedige moeilvkheden zyn den Spanjaarden overgeko men door de onvoörzigtighefd waar mede zy haare Geheimen heb ben laaten uytlekkeii een Fout die men hen in de oude tyden niet konde verwyten zynde haar gedrag eertyds zoo wys omzigtig, on- nafpeurlyk en bedaard geweeft dat onder andere Voorheelden vaiy Don Louis de Haro gezegt wierd dat Hy in de konft van Staats-beftier dt Regel van 't Evangelie ten opzigte van de Aalmocffen volgde te weeten, dar Hy zrne linker Hand niet liet weeten wat de regter deed. By die gefteldheid van Zaaken moet men eensdeels zeggen, dat al- fthoon de Spanjaarden te zwak zyn, om den Engelfen een Schrik aan te jagen de eerftgenoemde egter zoo zeer niet te veragten zyn dat hunne Aanflagen de aandagt der Engelfe geheel niet waardig zouden weezen anderdeels worden de Precautien door de Engelfe Regcering, en door het particulier bellier van zyn Majt. genomen daar door ge- icgtvanrdigd, zynde die Maatregelen der Engelfe te confidereeren als uyrwerkïngen van de allerwysfte en allerrelukkigfte Raad die in de Waereld kan wee'zen. De tweede afdeeling van rft'r Tralfaatje kehelfd in fubfiantie her volgende By dit gewrigt van Zaaken heeft men tejetten op twee Punten, wel ke natuurlyker wvze niet kunnen miflen. 1. De Spanjaarden ftaan geen voordeel uyt den Oorlog te trekken anaar Schaden te lvden. z. De Engelfe en hunne Geallieerden kunnen door den Oorlog niet veel verliezen, maar zy hebben reden groote Voordeelen teverwagten. De ervarer.fte Perfoönen in de Staatkunde ten tvde van de Konin- ginne Elifabeth, waren van gevoelen, dat Engeland in een Oorlog met Vrankryk zouw kunnen winnen maar dat Engeland in een Oorlog met Spanjen nooit zouw kunnen verliezen Die Stelling is heden noch waar, en men kan heweeren dat Enge land wei verre van gevaar te loopen in een Oorlog met Spanjen die Naiie in tegendeel geen Schade zouw hebben al was het dat Enge land nooit Vreede met Spanjen had. De Styffinnigheid der Spanjaarden, om nooit geen Traftaat met de Mooren en Turken re maaken heeft tot oorzaak een eeuwige afkeer voor het Heydendom en het Mahometaans Geloof, ofte beerereert dolle Rcligie-iever tegen die twee vallclie Gezintheden ende mif- fchicu ook een Stoutheid en Hoogmoed, gegrond op de onmeafchclv- ke Wreedheid met welke dc Spanjaarden de Moored in Spanjen eer- tyds hebben uvtgeioeid. De koophandel kent geen Religie nochteScfte npchte Patty g nocljte Verdeeldheid. Men kan Ons niet betwiften dat Wy niet zo» veel iever hebben als de Spanjaarden tegen de Vyanden van God nochtans dry ven Wy Handel met Turken Joodcn Mahometnanen Mooren Heydenen &c. zelfs mec de Wilden en de Cannibalcn va» Virginien en de Caribes. In den Koophandel is geen afgodery Is het Heiligheid en Religie, welke de Oorzaaken zyn dat de Spanjaarden de voordeelige Com mercie in Africa verzaaken Ik zeg neen en het is niet om dat z)t vyzer en eerlyker Lieden zyn als Wy maar pm dat zy Spaiijaardefl ;yn, dat is, opgeblaazen van Hoogmped en Waanwyshcid. .De Spauiaarden zouden alle de Mannfaftuuren van jEuropa kunnen miflenen uyt Barbaryen al de Wol haaien, die zy van doen hebben en die met de Spaanfe Wol gemengd zynde hunne Eaken Manufa- ftuuren zoo fraay als de Engelfe zouw kunnen maaken maar de Eet laat Hen niet toe Commercie met de Vyanden van J.C. te hebben Ace. Dit gedrag der Spanjaarden i$ zoo berispelyk als belachelyk In Barbaryen is overvloed van Graarten Koper Wafcbj en Wol welke Goederen de Spanjaarden tpn uyterften noodig hebben maat zy wil-, len 'er geen koopen om dat diê heerlyke Goederen Mahomeraan* zyn, even als of het Brood uyt Africaans Koorn gebakken, den Afgo- dén-dienft zouw inboezemen aan die geene, welke daar van eeten. Dus dryven de Spanjaarden geen Koophandel met de Mooren al- fchoon zy om eigentlyk te fpreeken in geen Oorlog met Hen zyn Maar de Zaak zouw gantfeh anders gelegen wezen, als 'er een geduu- rigen Oorlog tuflchen Engeland en Spanjen was, om dac het een Oor log zouw weezen zonder Verbod van Commercie Die Stelling moet dus verftaan worden De Spanjaarden, dat is te zeggen, de Spaanfe Kooplieden trekken zoo groote Voordeelen uyt Onze Commercie met Hen dat wanneet zelfs de bloedigfteOorlog tuflchen die Natiën mogt ontdaan, zy nog- tans alles in 't werk zouden ftell'en ora dien Koophandel voort te zetten zelfs niet tegenftaande de foherpfte Verbooden die daar om trent konden gedaan wiordenj De R eden -daar van is klaat, te wcetcn De Spanjaarden vinden een confiderabel profyt in den Koophandel met Ons Zy zouden geturneerd worden als zy de Waaien van hurt Land niet meer konden verkopen en zoo zy de Waaien vitn Enge4 land die zy van doen hebben niet meer konden trékkeö j In eed Woord: De Spanjaarden zouden zonder Ons eigentlyk geen Com mercie hebben De Vvugtcn, waar u^t zy'Wyn, Olie Scc. krygen zouden op de Boomen verrctren Zv zouden de moeite niet waardig jvn om ingezameld te worden Haar Land z.oiiw onbebouwd bly* ven'; De Arbeiders zonden rjeen werk vinden de Armen zouden van Honger fterven cp de Rvken zouden rot de Bedelzak gfbragt wor den en dit alles, óm dar Wv van de Spanjaarden niet anders kopen 0 als 's geen Wy zeer gemakkelyk kunnen miflen en om dariin tegefia deel de Spanjaarden van Ons niet anders koopen, als 't gin zy ten uy terften van nooden hebben. De Produften van Spanjen tot de Commercie zyn verfehtrdwSüPr- ten van Wyn, Brandewvn, en'Vrugten, als Rofynen, Orange- Appélen, Citroenen, en Amandelen, behalven Wol, Yzer, Ólie en Zeep. Van die Produften koopen de Engelfe é«n' groote kivantitevt ert" als die niet verkogt wierden zouw Spanjen met zyn Commercie ge ruïneerd zyn In plaats dat als de Engelfe geene vdtt 'die Spaanf» Produften kochten zouden zy ze wel kufl'ncn miflen om dat Wyn, Brandewyn, Rozvnen Orange-Appcleh ,- en Citroenen zóó rtoódzaa- kelvk niet Zvn dat men niet zonder dezelve zouw kunnen leevrtneii om dat men in allen geval dezelve van elders zouw kunnen Sékómèn. Het is waar, dat het trekken dat dfe Spanjaarden van Onze'Lakènen- en Stoffen doen, zeer voordeelig aan Groot-Brttannien is, nlanr al liet geen voordeeiir is, is daarom niet noodzaakelykWv kunnen beetcr beftaan ten opzigte van Onze Commercie, zonder de Voordeelen van Onze Manufafturen als de Spanjaarden indien Zy zonder die Mamt- faftuuren moeften leeven. Dit is't noch niet allés De Koning van Spanjen kan zoo veql verbieden als Hy'wil de Nood zal egter z.vns Onderdaancn ahyd dwingen van Onze Stoffen door de eene ófte Se andere Weg te doen komen, zoo als 111 alle Oorlogen gebeurd is. Dit is het weezentlykfte Point noch niet: Als de Spanjaarden dc Commercie met Engeland verbieden, flraffen Zy zich zeiven meer als I de Engelfen. Maar Wy moeten van de Commercie Van Americ* fpreeken en ten deezen opzigte mag het Hof van Spanien wel toe- zien wat het doed, uyt vrees dat door her verbod aan -vne Onder- daanen om met Ons te handelen. Ons de Middelen niet aan de-hand gegeven worden Hen de Commercie te verbieden die ZJr óndef zich zelve doen. Door dit verbod verftaa Ik dat het in Groot-Brittann-'e-r i is, ingevolge van deezen Oorlog en de Middelen welke '*/v daar door zullen kryeen, de Commercie tuflchen America en Spanjen te belemmeren ofte geheel te beletten. Hier door koorh ik lót myrt Hoofd-Oogmerk, 't geen is, de Voordeelen te onderzoeken, Wélke de Geil!- lieerden uyt deezen Oorlóg kunnen trekken en re zien hoedanig Groot-Êriitan- nien don Oorlog met kragt zal kunnen voortzettentn wel zoodam" dat Spanten nooit meer Commercie me- .America zal hekben doch 70Ö uyrfluyteride nietdat die Commercie niet meer de Spaanfe genoemd zouw wor- den, maar met aan de Spanjaarden in America een volkomen vry- heid van Commercie te bezorgen en Hen onafhangelyk van de Kroon van Spanjen te maaken zoo dat Zy gtCne Wetten meer van Spanien behoefden aan te neemen en dat zv vry en ongehinderd. met de gehtfele Waereld zonden kunnen handelen als 't Hen be-» haagd, ofte veel meer als het Ons behaagde, want het 7,onw nOOdig- weer.en, eerfige nvtbreidirig ten Onzen voordeele te maaken. ,1 Hier word niet gefprooken'van de Civile Regcering van N-euw- Spanien Groot-Brittannten zoekt geene Conqiicü n te maakeai 't gcc"i die' Kroon wer.fbht. is de Vrc-de vafl re flcl'en. c.i dc 1 Koop- uyt tefeicUUtnEn dit iske: ovL'l geer» Wy ïtieqbs'obfn

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leydse Courant | 1727 | | pagina 1