L E Y D S E
S s°- ï7l6-
n«.h
Woensdagfe Couranti
W E S T I N D I E N.
S P A N J E N.
:ht INGEMERLAND.
Oo Z W E E D E N.
POOLEN, PRÖYSS ENenz
w<
•"it
iZ,
*;JI
sit
IIKi
in c
•5(1.
oo.i
ike
>'i Y TERA CRUX den joO&ober. Het Schip hiervan Londen en Jamai-
CO: ca gekomenis genaamt de Prins Fredelik, Kapt. Williamsende-
y xvyl het zelve veele Goederen heeft mede gebragten met het gearri-
Scï veerdeFlotilla ook veele Koopmanfchappen zyn overgekomen, weet
iVet een noch niet zeker wanneer de Feriageopen^ zal worden. Het Regifter-
aii- fchip van Kapt. Gerald, dat, zoo men meende, al voor't arrivement van
ft «m. Flotilla zouw vertrokken eeweeft zyn, legt noch in deze Haven.
GIBRALTAR den 14 February. Men ziet hier een nieuwe Gouverneur
'poi rtvev.s eenigeTrouppen uyt Engeland tegemoet.Hier leggen drieEngelfe
e ja Oorlogfcheepenen het Schip van Thomas Jonas, van Amfterdam naar Ge-
tua gaande, dat in deze Haven ingelopen was, heeft zyn reys voortgezet.
ripp PETERSBURG den 27 February. De Keyzerinne heeft eenen Brief van
jebl den Koning van Spanjen ontfangen. Men zegt dat haat K. M. een Minifter
e<t tii't Madrid ftaat te zenden. De Graaf van RabutinMinifter des Keyzer»
word hier met verlangen te gemoet gezien en 't fchynd dat zyn tegenwoor-
Xoo digheid veel» Veranderingen zal veroorzakenfchoon de Negociatie met het
om Hof van Weenen tot nu toe groote zwaarigheden ontmoet heeft.
'ai STOKHOLM den 2 Maart. De Koning neemddikwils het vermaak van
'0I1 dejagt. Voor eenige dagen heeft het Hof een Exprefle naar Warfchau ge-
C1 ronden, met ordres aan den Heer Kraf, des Konings Minifter aldaarom aan
i2' den Koningen den Senaat van Poolen nadrukkely keVert dogen te doen aan-
P* gaande de verdrukking der Proteftanten in dat Koningryk, en een fpoedige
herftelling van alle de Religie-Grieven in gevolge het Tra&aat van OliYa te
Z' «yflehen, en teffepste veiklaaren, dat zyn Zweedfe Majt. anderzin» genood
zaakt zouw wezendeszelfs Magt by die der andere Pioteftanife Mogchthe-
,cll dsn, Garandeurs van gem. Traftaat, te voegenten einde'die Zaaken op den
2 T' ouden Vort te doen hei (lellenen dus te doen vervallen betten onregt opge-
vatte Gevoelen aan eenige Hoven, als «Sf zvnMajt,niet tegenftaande de
:ic' Kroon Zweedenhet meefte belang in het Traftaat van Oliva heeftgeen ge
iler goegfamen iever en nadruk betoondeom gem. Tra&aat ftaande te houden.
DANTZ1G den 6 Maart. De Aarifpraak die de Biffchop en Prins van
Cracauin .ie Conferentie te Warfchau den eerften February laatftleedcn ge
daan heeftis van den volgenden inhoud
Nademaal de natuur van een gelimiteerden Ryksdag alle andere opent-
lykeen formeeleRaadsvergaderingen uytfluytzal ik tegenwoordig
ronder eenige voorbereyding van woot len, niet by wyze van ftem uyting als
een Senator, dat is niet confulrativè of ia»d gcevende na het voorfchrift van
atjj de Wet, maar enkel discurfiyiof fpreeker.de uyt een particulier gevoelen
ttnige Confideratien gver de gefteldr.eid vanher t, gcnw-.mfdij.eTydgcwiigt,
en over 't geen noodzaakelyk te doen ftaat, onder het oordeel en goedvinden
van deze Conferentie ociftellen.
Voor af bedank ik zyne geheiligde Kon. Majt. Onzen al'ergenadigften
Heer, voor ie bewaaring en handhaving van de Vreede van binnen en van
buyten vervolgens den Doorlugt. Prins Primaat, die meer gewoon is roem
waardige Daaden te doen, als Loffpraaken te ontfangen Voorts de voor-
treffelyke Veldheerenals voorzigtige Hoeders en Bewaarneis van de Gren
zen des Vaderlands en van de algemeene zekerheid, en einielyk -lie die
geenewelkein deze Vergadering uyt liefde voor het Vaderland gekomen
zyn, zonder eenig nadeel ofte verlies van hunne Goederen en Gezondheid
te ontzien.
Onder het geen te doen ftaat hebben de Stehden der Repubiicq op het
einde van den laatft gelimiteecden Ryksiag door een pozittve Wet tot het
heftier en in de handen des Konings overgegeven drie Zaaken, nament lyk
De algemeene Bewaating van't Ryk ofte Poflpolite T{ufz.tnie-, de hervatting
van den Ryksdag, en de Conferetitien met de Mioifters var. Je buyteulandfe
Hoven; Wat het eerde en tweede aangaatmoet geëdcht en vaftge-
lleld worden de MachtRaai en Befciierming van de Repubhcq, in gevolge
de tegenwoordige gefteldheid en de algemeene noodzakelykheidZyne Kon.
Majr. zal volgens deszelfs opperfte Macht, ende Vaderlyke voorziening met
de Minifters van z.ynen Raad zien ende begrypen het naakende Gevaar van
illèfi zyden, ('t geen God verhoede) er.de hoe nodig het is tea eerften en
londer eenige vertraging de hetvarting van dan Ryksdag aan re kondigen
«ndedeUniverfaliaWici genaamduyt te fchryven om den algemeeren
Opzit ende Beweging, zoo nietteffensvoor2 maaien, egtervoordeeerfte
MO
ter.
ie
GES
door voortzetting van nadere Conferentienals doot Vertoogen det Mini
fters van zyne Kon'ngl. Majt. te Rortfen rezideerendeten mbiften om pra-
fertptiorum voor te komentot dat .de Repubiicq op den Ryksdag bet groote
Gezantfchap naar Romen zouw kunnen vaftftellen met volkomen Laft en
Vol magt om të handelencn na eenige Dingen te hebben toegegeevenan
dere gematigd, en fömmige verkregen?de geheele afdoening van aen Stoel te
Romen aftewagten,, niet alleen dooi de vernieuwingmaat ook dooi uyr-
breyding der oude Concordaten ofte Verdragen, welke in diergelyke verfchil-
Ien, gerëezen ovèr de Regten van Patrenatmvan Bisdommen en andere Be-
nefitien na langduurige Confcrentien en hardeTwjftén in dén Jaareiszj
tufichen Sigismundusl. eu Clemens VIII. op den voet van deBulle van Leo
X. zyn gemaakt geworden, en niet alleen in deAtchiven zyn te vinden, maat
ook met den Druk gemeen gemaakt tyn.
2. Dar men aan den voortreffelyken Gênant 7anr.yn Keyz. Mafeft. doóï
C2e cathegoiis en laatfte A ntwoord zouw veiklaaren dat de Repubiicq d':«n-
ftig oordeelde in de zederd zoo langen tyd begonnene Confcrentien cn Ne-
gociatien niet voort te gaanvoor en aleer dc wetierzydfe Commiflïe wegens
de Limitfcheyding ten eynde gebragt was gewordenals mede voot dat
men aan de Ingezetenen zoo Geeftelykc als Waereldlykede afgenome-
ne GoederenRegten en Jurisdictiën volkomen zouw gereftitueerd hebben,
byzonderlyk voor dat men den Heer Zackrwsky dië over de befcfiéitcing
zyner Limiten tegen Regt en Billikheid en tot hoon vanonzcNarie tot nu
toe teBreslau in Gevangenis gehouden wordin viyheid gefteld hadBoven
dien zouw het niet fchadelyk zynby te voegen, dat wy mpeten vieezen, dat
de nabuurige Waywoodfchappen uyt wanhoop wegens de geweygerde Juftitie
zonder kennis nochte toeftemming van de Repubiicq tot Reprefalien mo'g-
tcn komen.
j. Met de Minifters van haareRuffife Majt. zouw ik om veele Reedeners
en Conlideratien niet raaden in nadeie Conferentien tetieeden; maar ik oor
deel dat het dienftig zouw zyndat de Hof-Maaifchalk met «rdre van den
Honing gelaft en in de naam van het Gemeen verzogt zouw,worden dat hy
uyt kragtevan zyn Carafler en het nog niét geëyndigde groot Gezantfchap,
dóór zyne Conferentien en Negociatieh de algemeene Wenfchen zoude ge
lieven te vervullenmet by gem. Minifters aan te dtir.gen op ten beeter Ant-
wóord, a shemtevoóten gegcevenis, voornamentlyk ten opzigtevande
ontruymiiig van CoUrland en de reftituiic van Lyfland.-
4. Het iibchoorlykaan de Èrandenburgfe Mifters op hun laatfte Repli-
que, die met hooydraavei.de WoordenDubbelzinnigheden en fy re Slotree-
de nen opgevuld is, een regt duydelyk e eathegoiis Antwoord te geeven,
niet het belluyt, dat het Btilyr.fe Hof de voor dezen met de Repubiicq ge
maakte Pacta in allen deelen en (lukken ftipter en naauwkeutigcrals tot nu
toe gefchied is, zouw gelieven r.a te komen, en rerdagt'te zyn alle Beledigin
gen en Verongelykingen de Repubiicq aangedaan, met dsadelyke voldoe
ning zoo in Kerkelyke alsWaereldlyke Zaaken, te hetftellenen voorts op' tc
houden de Républicq met diergelyke Attentaten en Ondërueemingen teont-
1 uftenbyzondetlyk met dc geweldige wegvoering van onze Gnderdaanert
door zyne Soldaaten. |in Om zulks te beteugelen en tegen te gaanzie ik
geen bee>er of n idrukkelyker Middelals zyne Majt. te b'.dëeudeüniveifa-
liain 't gemeen Wtci genaamdte vernieuwenjn de Waywoodfchappen op
deFiontieren "an het Biandenburgs Ptuyflen, en de V.eldheeren te verzoe-
kenr orares te zei den aan de Regimenten fn die zelve Waywoodfchappen, om
daar door ope..tIyke Mauifeflen te verklaaiendat Wy de algemeene doot
wederzy dö: Verdragen vaftgeftelde Vreede niet willen ftooren noch de na-
buurlj keVliendfcuap n et gem. Hofbreeken, maar alleen door Regt van Re-
prefalien in -evcrlye l.er natnutlykeRegt en dat der Volkerenbeletten de
Repubiicq verdere Beledigingen toe te brengen.
j. Het vvfde gev al is, dat na het limiteereo van den Ryksdag op gedaane
vaifc'iï Veitoogen wegens het Vonnis in de Zaak van Thoornzoo regtma-
tig nis 't ftëiyk gewezen, en door de Heeren Commiffariflën, voornamentlyk
tien Kiooiis Kame.aartor een merkwaardig Voorbeeld voor de Hakome-
lingfchsptci Executie gebragt, de Proteftanrfe Mojgenrheder. met geweldig*
Bewegingen, meer als trots Geraas, en hardt dreigementen van Oorlog, zoo
danige Eyflchen gedaan hebbendie onder Natiën van eène gclykheidta
Rang or behoorlyk zyn.
Maar na darmen daar omtrent volkom ene Informatien en krsgtige Ver
toogen van onze kant gedaan heefttwyfel ik niet of die Zaak zal door rftin-
nelyke Weegenwaar toe gem. Moger.theden bereids oveikomenafgedaan
worden, temeer, om dat wy verzekerd zyn, van de ten allen ty den bewee-
zeti.e Vaderlyke goedertierenheid van zyne geheyligde Majeft. onzen allerge-
nadigften Heer, als mede van den onvermoeiden ieyer der voorrieffelyk'e?
Staats Minifter», waai voor ik hen tegenwoordig den fchuldigen dank zegge.
maal te recommanderen en aan te maanen, ten einde alles in ordte en geteet- j royne dankbaarheid op der. aanftaanden Ryksdag opentlyk zal bettiygen,
heid tot de natuutlyke Befchetming re hebben, mits aandeeenc zydedeom-
ftandigheden dier Maatregelen zoodanig fchikkendeom dooi ontydige
Hulpmiddelen, het algemeene Kwaad riet të vermeerderenofte voor tien
tyd en te vergeefs dc Repubiicq in de Wapenen te brengen, en om by gevolge
dus geen gelegenheid rot nieuwe Ontroeringen te geve*zoo aan de Ingeze
tenen, welke door den Ootlog voordeel zoeken, als aan de Vreemden, om on
der dat pretext tot den Ontleg të komenwanneer Wy de eerfte de Krygs-
Trompec deeden hoorenea aan de andere kant door verzuym der r.oodige
Middelen niet veroorzaakende dat de Repubiicq Gèvaaren Schaden lyde,
Énde voorts niet nalatende eensdeels"dé Veilingen doot verftetking der Gar-
tifrenen in goeden ftaat te fteilenvoornamentlyk die van Thoorn, Elbing,
en Poofen, walke Zaak ik voor my, de voottreft'elyke Veldheeren veizoek, en
vermaan ter herten te willen neemenen anderdeels de Landdagen in alle de
Waywoodfchappen uyt te fchryvenzoo dra eenige Höfti'iteyten mogten op
komendoch in ge» aide Veifchillen by gelegd kwsmen te worden,'t geen ik
van de Goddelyke Genade hoopemaar alleen in de Waywoodfchappendie
degens de gefchetude Landdagen geene Gedeputeerden hebben
voornamentlyk »an dat Dezelve met onvetfehrokken en onoverwinnelykco
ieveidegi-kwetfteEervanzyn Hoogh. den Primaat hebben gewroken met
den Belediger volgens het Regt der Volkeren niet tu opëntlyke Audiëntie
toe te laaten.
Laatltelyk voeg ik hier noch by de precautie, dat tet occafie van de by-
legging det Thoornfe Zaakde Onkatholyhc Mogentheden verpligt mogen;
worden tor mutuele vaardigheid V3n toegeventheid en guaft jegens de Regt-
gelovige Katholyken in hunneStaatenen Rykenbyzondetlyk het Hof te
Berlyn ten einde aan Onze Katholyke Kerken in zyne Heeiïchappyen vol
doening te geeveo en reftitntie te doen van al het geenwaar toe dit Hof.vol-
gens de Verdragen en't oude Gebrttyk verpligt isen aan de Parochiekerk tc
Koningsbergen het Jaarlyk» Penfioen in Geld en Hout uyt te reykendeOn-
koften tot reparatie van de Ketk en het Paftor» Huys (tiprelyk, zoo als te voo-
ren te betaaden de Paters Jefuiten als regtmatigeBezitters van Sta. Fiüa,
niet meer moeilyk te vallen metEdiften, Mandaatcn en andere Vervolgin
gen de Kerk te Lisnow zederd korten tyd met geweld ontnomenvyeder tc
geeven, en de overige Grieven en Nadcelen tegen de gemaakte Verdragen
Ten ópzigte van het derde PointBamentlyk de Conferentien met de uyt- 1 veroorzaaktte hetftellenbyzonderlyk ten v.ootdeele van de zederd langen
heem fe Minifters, zóuw ik van gevoelen wezenvermits dewederzydePre- I <yd verdrukte Ingezetenen van Wermeiand ende Plaatfen omtrent Elbing,
tenlienbereids met veel arbeid en moeite ovetwoogec en de Repliquen gege- i 8'6 mede van Vomereltienom de Zaaken tenminften te fteben in ure ftaat,
venzyn,dat waar in dezelve ten tyde vap de voorgaande Rcgeeting gewceft zyn, 't geen
Eerfte'lyk wegen» de verfchillén met het Hof te Romen over het Jui Patro- I ligteiyk zal kunnen gefchiedendoarvoortzetting vanher noch niet gee) b-
1 der Abdyeu cn andere Zaaken mes ova deedvt moed handelen, zoo digde Gezantfchap en deNegociatienvanden Heere Kieont-Scuatmeeilci