LEYDSE
'•i d,
Duytsknd cn d'aangrenzcnde Ryken.
N°. 9
Maandagfe Courant.
POOLEN, PRUYSSEN, enz.
Z W E E D E N.
DEENMARKEN.
V R A N K R Y K.
i7iö-
„lu -r -j EENEN den 2 January. Na dat de Keyzereu de Keyzerinne gifter,
li. 1/ Feeft van Chtifti Befnydenisuyt het Fiofefienhuysdaathunne
kip. y Keyset!. Majefteyten den Godsdienft hadden bygewoond, aan't
n» Hof re rug gekomen warenhielden dezelve in't Vertrekde1{fd-
!ba fisft genaamdonder een uyt muntend Muz;cq oper.tlyke Tafelendes
- jjji' jnds hielden hunne Kcyzerl. Majefteyten nevens de Aartshertoginne, de
Li raltydin't Appartement van deregeerende Keyzérinne. De Baron de Ja-
er,; :rnin, Minifter van den Hertog van Lotharingeneen Exprelfen van zyn
joy .fontfangen hebbende, heeft by denjieyzct een particuliere Audiëntie ge
en 1. Eergiftar is een Exprefle van Brufl'el aangekomen. Aanftaatide Vrydag
erd It" emige Bediendens en Bagage van den Generaal Graafvan Rabutin
a v/lefigneerdc Gezant des Keysets aan 't Hof van Groot-Ruslandvan hiet
ir Petersburg vertrekkenenzyn Excellentieftaar de Reyzeweynig dagen
una mede aan te neemer,hoewel fommige meenen, dat hy noch voor
r Vi n vertrek de te rug-konrfte van den Courier, die voor omtrent 3 weeken
Mj! ar Spanjen gezonden is gewordenzal afwagtcn. Ter occazievandever-
nsi dering van 't Jaar word in zeker gedrukt Gefchrift gczegt, dat het afgeloo-
n; i Jaar 1725 't geen het vierde gedeelte van deze Eeuw isindeHiftorie
hu Dt de Nakomelingen een byzonder zeer merkwaardige Epocha^ouw wee-
inli, om dat door delaatft geftoote VieedetuflchendeKeyzerl. en Spaanfe
J (vende Monaichie Spanjen door het Huys van Ooftenryk aan eenen Prins
1het Huys van Bourbon uyr geen ander beweegirg als die van Edelmoe-
1 ld jheid en Liefde voor de Vreede plegtiglyk afgeftaan is geworden. Behalven
lCi Chronographum in myn laatfie gecommuniceetd behelzende een
uc ifch, om een Aartshertog, ziet men noch de volgende Latynfe en Hoog-
ere 'tfe
p-, In te fperaMVs nos non Conf l'nDt IehoVa'.
hi noflra pater ne fint Irrlta Vota faCIi.
s dt Spel ConfIja tllil nVnejVaM ConfVfa reCeJfit z
hea 0 faC pro CaroLI ftlrpe VaLcre preCes.
i zv DeftetrelCh hat noCh kelnen erb-prlnzen es Ift nVn zelt Hert,
ade Dafs DV Vnferer hofnVng gnSDlg feyeft.
<ce' Ryfcs-V ice-Cancelier Graaf van Schönborn is van li.et Land in deze Stad
ei:'{ rggekomen. Men verzekerd dat dfcüertog van Wharton van zyn be
te™ 1, om in'r kort naar Londen te keerenveranderd is 5 dat hy noch eeni-
lyd hier zal bly venen zicli vervolgens naar Romen begeeven. Menis
teer verlangendcna de aankontft van den Graaf van Terocca, Ambafla-
L Ml
ftel rvan den Koning van Portugalom dat men als dan aan dit Hof over
I iken van groot belang ftaat te handelen. De Minifter van den Hertog
vigt Modena continueerd noch wegens het Regt en dePretenfien van den
••nil tog zyuen Meefter opComacchio aan de Keyzerlyke Minifters Vertoo
g-u te doen ten eynde ten minftc diePretenfien in het Frotocol mogtenfge-
ceci reerd wordenmaar het fchy nd dat men dit Verzoek niet kan, nochte wil
n d: (laan.
irai ERLYN den 10 January. De Koning ftaat niet als tegen den 20 dezer
t Ht Pomeren van dewildeZwynen-Jagthierterugte komen. De Kolonel
riini ger heeft op zyn Majefteits ordre r 2000 Ryksdaalders ontfangen, om de
Lor digePreparatien tot het transporteeren det Artillery temaaken. Voor
ortc ge dagen is hieruytgekomen een gedrukt HoogduytsTraftaatje, geïn-
k gl leerd Merkwaardige Hcmeh-Gevallendie in het Jaar 1726 ftaan tegebete-
Tt tri.door Chriftfried Kirchen, Obfervatore Mfironomiio by de Kjsningtykg
fife Societert der Wecierfihappcn benevens een Geegraphifche Klaart, waar in
- ^7 tjltldheid van de Zón-Eclips op den 26 September van't voorfi.. Jaar over
tybeele ,rtard-KJoot aangetoond word &c.Dat Traftaatje word hier in 't
meen voor zeer geleerd en naauwkeurig gehouden, en de Voorreede van
1 v l'ebehelfd her volgende
Ifchoon de Aftronomie zederd twee Eeuwen herwaards zeer verre ge-
bragt is geworden moet men egter bekennendat die voorname Wee-
rbapnoch zeeronvqlmaakt is; Vootnamentlyk bevind ik, dat zelfs de
*e Obfervatores en Aftronomi de fchynbaare Diametros der Planeeten
<dyk valfch opgeeven ,'t geen de Reedeisdat de naauwkeurigewaare
ortie zoo van de een tegen de anderals tegen de Zonons noch onbe-
ihlyftDe meeft bekende Proportien der Lichaamen van dePlaneetcn
•liegeene, welke de Heer Chr. Hugenius heeft uytgegeevenen die te
01 zyn zoo in zynen Syftemate Sarurnioen Cosmotheoro, alsineene
"de Kaatt van Homan die tot Titul heeftSrflema Sotare ir Planeta
ir Hypnthefi Copernicana Deze Proportien zyn in 'r algemeen voorna-
'lylcin Duytsland voor de naauwkeutigfte geagt geworden; Maar ik
gevonden, dat gemelde Heer Hugenius ten minlte in vaftftelling Dia-
ijoviseen merkelyke Fout begaan heeftwaar door hy die Naneet in
'lerro noch eens zoo grootcn in difco ofte ronde, noch vier maal zoo
meendtezyn als zy werkelykis, 't geen by een andere occazic aan-
Mdzouw kunnen worden. Dewyl my dan de tot nu toe bekende Dia-
i Planetarum en derz.elver Proportien onder malkander geen genoegen
Br, heb ik getrachtuyt den beften Obfervationibus de naauwkeurigfte
aetros van de Planeetenen by gevolgedewaareProportionesvan alle
'baamen van de \Va;reld onder malkander te onderzoeken. Met welke
'igik hoop den geenendie het groote Waereld-Gebouw grondig wen-
"e kennengeen onaangenaamen dienft te bewyzen. Maar vermits de
"rDiameift Martis my voornamentlyk nochontbrooken heeft, ende
t Jaar
ecize H
'bv de Aarde isvan de Maan tweemaal zigtbaatlyk bedekt wordheeft
"IksOccafiegegeevende Beminnaars vandehtmelfeheObfervatien
Gefchrift te errinneren zoodanige merkwaaidige en zeldzaam voor
de Obfervationes niet te willen verzuymen't geen anders zeer ge-
kelyk
zouw kunnen gefchicden, om dat diergelyke Occultationes van
veinigeCalendariographis voor af pleegen aangekondigd te worden,
kalven deze twee Occultationes, heb ik ook Occafic genomen, de ovcri-
cckwaardige PHaenomeua cccleftia, die in't Jaar 1726 ftaan voorte ko-
effens aan te haaien en te belchry ven, er.de i<i 't byzonder op een Gco-
ufe Figuur te toonen hoedanig de Zon-Eclips op der. 15 September
(icn £ehcclen Aaidkloot zal uytvallen. Ik heb door dit Werkje getogt
an
ulle
lOtli
Got
(Ten
3ii>
fteli
en d
epit
cttar
min]
'ing?
rag
5a tg
•af re
1 ooi
s eei
tOe
Mot
idei
"cha
:dv»
iam
k 72»
"elTol
voo!
eert
n die
e ge-
king
eensdeels eenen Dienft te doen aan die géeni onder de Beminnaars van de
Aftronomie, die noch geen groote kennis daar in hebben, welken ten gevalle
ik duydelyke Verklaringen heb gemaaktwelke aan dén anderendie verder
gekomen zynovertollig zouden kunnen fchynen 5 aan.de andere kant l.cbv-
ik tot Dienft der Hemelsloop-kundigen voornamentlykby deEclipfen de
Hoofd-dcelen Calculi Aftronomici teffens aangehaald &c. Dit Traftae.tje
beftaat uyt vvf Hoofd-Deelen, namentlyk
I. De Zon-Eclips op den 25 September na de middag, uytgeteekend op
den voet der Rudolphinifche Tabellen.
II. Verklaaring van de Gcographifche Figuur van gemelde Zon-Eclips
zoo als dezel ve zich over den gcheele Aardkloot vertoonen zal,
III. DéMaan-Ecl ps op den ir Oftober.
IV. Van den Occultationibus Mattis.
V. I mmarftones Sc E nrcifiones primi Satellitis Jovis, benevens een Tafel
van dezelve.
HAMBURG den ty January. Volgens de Brieven van Warfchau, ftond
daar in tegenwoordigheid van den Koning een groote Conferentie gehouden
te worden, over het Antwoord van't Hof te Üerlyn op de Memorie vau den
Primaat, aan den Pruyflifen Minifter voor êeniger, tyd overgegeven. Uyt
Saxen heeft men, dat de Kametheet St. Jule vanWaifchau op het Kafteel van
Pleiflenburg te Leipzig in Arreft gebtagt was geworden. Men verzekerd dat
ruflehen de Hoven van Zweeden en Deenmarken tegenwoordig een zeer goe
de harmonie is; en dat de Generaal Adlerfeld van Stokholm naar Koppen
hagen terug ftond te komen. Volgens de Brieven van Berlyn, was de Marfch
en het formeeren van een Leger in Pruyffen tegen het aanftaande Voorjaar
vaftgefteld. Het Vrieft hier 7.00fterk, dat men deElf reeds op verfcheyde
plaatfen pafleerdop die Rivier zyn geen Scheepen gekomen, maar zoo men
zegt zouden 2 Koopvaaidersdie voor dezelve zyn geweeft, door denïs-
gang elders gezeild zyn.
WARSCHAU den j January. De Koning heeft zoo men zegt, op nieuws
eenen Brief van den Paus over de Religie-Zaaken bekomen. Zyn Majt. en de
Prins vermaken zich tegenwoordig veel met Slede-iyden van het oen Kafteel
naat 't andet, en des avonds met Comedien en Bals. Zondag aflifteetde de
Prins met een zeet gtoot Gevolg van Magnaten en Hovelingenen met een
Escorte van i£ Gardes du Corps, alle Opper Officierenin denGodsdienft
by de Paters Reformaten. Op Nieuwejaars-dag hoorde zyn Hoogh. de Mifle
in de Parochie-Kerk, en vervolgens deFranfle Piedicatiewelke de Heet Za-
fusky, Aarts-Diaken van Plocko, deed. Dien dag omhaalde de Ktoons-
1 Gtoot-Maarfchalk den Koning en den Prins ter Middagmaal. DeWaywo-
de van Plok bevind zich altyd by den Prins en verzeld zyne Hoogheyd over
al. De Waywode van Pratzlau heeft zyn Proces tegen de Jefuiten van Kras-
noftawo in het Tribunal gewonnenOndertuflchen zegt men dat hy aan
die Geeftelyken voor dat Vetlies een Prezent van 200 duyzend PoolfeGuI.
dens ftaat te doen.
WARSCHAU den j January. De Eerbied en agting waar mede de Ko-
ninglyke Keur-Prins van alle Poolfe Heeren en Dames onthaald word, is on-
befchryffelyk. Men zegt dat een conlidetabele fomme Geld uyt Saxen hiet
aangekomen is. Men fpteekt nu dat de Ryksdag op den eetften February
gehouden zal worden, maar dat vcreifcht confirmatie.
STOKHOLM den January. De Minifters van Vrankryk en Groot-Brit»
tannien hebben met de Commiflatiflen des Konings een nader Conferentie
gehoudenen men verzekerddat de Heer BulauMinifter van Pruyflendie
Confeientien mede ftaat by te woonenzoo dta hy Audiëntie by den Koning
gehaden zyne Credentialen overgegeêven zal hebben. Vootleeden Zondag
wierd de Finlandfe nieuw-gebouwde Kerk alhier met de gewoone Ceremoniën
en een uytmuntend Muzicq ingewydwaar by de Senateut Graaf van Lieven
geaffilieerd heeft.
STOKHOLM den; January. Men wagt met verlangen na de aankom-
ftevandenGtaafvanFreitach, Keyzerlyke Gezant alhieren men verze
kerd dat de Graaf van GallowinMinifter van Groot-Rusland, ordre heeft
met gemelde Gezant eenparig te werk te gaanom oos Hef te beweegenin
de Oogmerken diet twee Mogendheeden deel te neemen. Men zegt dat aan
den Generaal Major van Schwcrin, die voor dezen met gem. Graafvan Fiei-
tachverfehil gehad heeft, van wegens den Koning geordonneerd is, de fa-
menkomfte met dien Minifter te mydenom geen occazie te geeven tot het
vernieuwen det oude Verfchillen. De Officier, die voot eenige dagen van
Kaftel hier gekomen is, heeft zyneDepeches in de eigene handen des Ko
nings ovetgegevenby welke occafie zyn Majt. wel een groot uur lang met
gein. Officier alleen in gefprek geweeft is.
KOPPENHAGEN den 12 January. Zondag kwam de Koningin de Stad,
en nadat zyn Majeft. omtrent een uur op Rofenbuig geweeft was, begaf hy
zich naar den Holm om de daarop Stapel ftaande Ootlogfcheepen tebezig-
tigen, waar 11a zyn Majeft. met den Kroon-Prins weder naar Fredeiiksburg
keerde. DegeheymeRaad Adlerftaat, zoo men zegt, zyn Hecrlykhcid
Drakholm te verkopenen zich naar Noorweegen te begeeven, om in dat
Land, daar hy eenigeYzet-Mynen heeft, geruft te gaan leevcn. Dezen
morgen wierd een Soldaat van de Garde geharquebuzcerd, na dat hy vooilee-
den Zondae door den Predikant Kcningsman in het Gevaneenhuys mrt zyn
1726 twee merkwaardige Oblervationes vdotkomenwaardoor. 1 cr 1 1 i
6 I Bruyd was getrouwd gewordenen affcheyd van dezelve genomen had. Le
Diameter Marnszal kunnen bekend worden, om dat Mars, terwvl c c 11 i_
1 Keyzerlyke Minifter Graaf van Freytach heeft een Exprefle naar Stokholm
gezonden.
PARYS den T4 January. De Koning heeft een Aftekening van't Kafteel
van Sr. Germain doen maaken, 't geen doed geloven, dat zyn Majefteyt in 't
voorneemen is, om daat te doen bouwen. Men verzekerd dat de Kuning de
Portie van ieder Curé van }oo op ;oo Livres zal ftellen. Aan den Syndic
van de Geeftelykheid te Nimes is ordre van'r Hof gezonden, teekenfehap
van zyn Gedrag te komen geevenom dat hv 2icli tegen de heffing vat. het
Vyftigfte gefield heeft. Men heeft aar. 't Hofeer Lylt overgegeven var. alle
deKcikelykelakomUcndooi't geheele Kouiugiyk, welke die Belaft ing o -