L E Y DS E
w
N°. 108
Vrydagfè Courant.
W E S T I N D I E N.
URASSAU den J July. Hier zyn gearriveerd de Barken van Will. Bel,
Will. WelvarenJonas ZomerFrans Bokholt, Adr. Rasmyn, Pieter
16 TrompetterPiet. Bernie, Will. Lexgrave, Jacob Sncl See. als mede
Jan Hack in 6 weeken van Amfterdam een Engels Schip van de Af-
o, 2 Franffe Vaartuygen, van Jamaica, Kapt, Roulet en 2 anderen van
itbados, 3 van Nieuwjork, een EngelfeBalandra met Slaven van St. Eu-
is, een Brits Schip uyt Ierlandeen Vaartuyg van Madera 8cc.
I T A L I E N.
jloMEN den 18 Aiigufly. De Plaats Navona Zondag namiddag weder
r Water gezet zyndewaren al de Balcons vol Luydcn van diftinftie om
DCtfen den Toyr te zien rydenónder anderen,zat de oudfte Zoon des
trs van Sr. Joris op het Bordes van de Kerk van St. Jaèob der Spanjaar
ds een Koninglyke Prinsonder een zeer magnificq Verhemelte. De
lyding bekomen hebbende van 'toverlyden van den Biflchop van Lari-
iietKoningryk Napcis, heeft dat Bisdom terftond gegeeven aaneen
Minderbroeder uyt Calabrienen een Abdy die de Overleeden berat
0 Scudi Jaarlyks opbrengtheeft zyn H. aan den Kardinaal Nicolaus
ceopgedraagen. Dat de Patriarch Mezzabarba het Bisdom van Lodi
ryn genoegen bekomen heeftword aan de Jefuiten toegefchreeven
iclaat had liever aan't Hof gebleevenmaar vermits hy indezaaken
tMiftieln China den Jefuiten zeer nadeelig washebben zy hem door
iddel van de hand geholpen. Eenige meenen van goederhand te wee-
dat de Kardinaalen Barbarini, de oudeAltieri, en Zondedati, groote
ien gehad hebben met den Kardinaal Coscia, en dat delaatftezich daar
ran den Paus beklagendezyn H. gezegt zouw hebben, dat zulks kwam
de Intrigues van den Kardinaal Fabtoni, die zich in alle gevallen Vyand
rmelde Kardinaal Coscia verklaard haden dat zyn H. op middelen
twas om den Kardinaal Fabroni van het Hofte vetwyderèn.
ORENCE den 18 Augufty. Dingsdag hield de Groot-Heitog Kabinet-
zederd dietv tyd is zyn K. H. zoodanig met het Podagta overvallen
1 het Bed moet houden.
NETIEN den 25 Augufty. Onder verfcheyde Scheepen in onzeHa-
srriveetdis ook het Schip St. Leopoldtoebehoorende aan de Comp.
i)n' oftende, komende uyt de Levant met een ryke Ladingen verfcheyde
ide Beeft en, waaronder een Leeuwin met haar Jong, en een Pellikaan
aan den FtinsEugenius van SavoyenPrezent gezonden ftaat te worden.
Diiytsla id en d'aangrenzende Ryken.
ENEN den 25 Augufty. De Keyzer heeft den Graaf van Czerninbe-
om zich in kwalireyt van Ambafladeur van zyn Keyz. Majr, aan het
in Vtankry k te begeeven. Na dat de Hertog van RipperdaAmbafla.-
an den Koning van Spanjen, den 22 zyn publiquelnttede met zeer veel
lificentie had gedaan, heeft zyn Excell. den volgende dag by haareKey-
t Majefteyren en deKeyzetinne Weduwe openbaar gehoor gehad,
ziet hier in de LatynfeTaale den Brief van voorfchry ving die de Hee-
uten Generaal der Veteenigde Nedetlanden wegens de Religie-Onlu-
ilangs aan den Keyzer gefchreeven hebbenzynde van den volgenden
li.
arJlji ^iHtriiocrlugtigfftGrootmagtigfft tn OnwtrwinntljhftcKjjx.tr,
hiGoetheidwaar medeUwe Keyz. en Koningl. Majt. altyd opgenomen
ra
BI
het DuytfeKeyzerrykals voot die vari 't Koningryk Poolen ,'t geen het ee
nige, nodige cn verzeketdfte Middel isom de tegenwoordige Betoertens en
ontrufting der Gemoederen teftillen, en om de Ongelukken en Onheileri
voor te komenwelke uyt al te gtoote Religie-Haatby aldien men daarin
volhardèdeontftaan zouden.
Uwe Keyz. en K011. Majts. veel beroemdeRegtmatigheid en allerhoogfte
Wysheidmet welke dezelve niet minder als met Hoogheid en Waardigheid
onder de Stervelingen uytblinktdoen Ons hoopendat Ons Verzoek niet
zal geweigerd worden in een zoo geregreZaak, welke Wy met zoo veel te
meer vertrouwen handelen, en Uwe Majts. Trouw en Befchutting daarom
trent aanioepen, om dat Wy die zelve Confcientie-Vryheid, dieWy voot On-,
ze Geloofsgenoten verzoekenzelfs toeftaan en vetgunr.cn aan die geene in
Onze Republicqwelke vèrfcheide Gevoelens met Ons hebbenen vootna-
mentlyk aan de Rooms-Katholykenby aldien zy zich maar als goede Btfr-
geren gedragenniets tot nadeel van de Republicq ondernemen, nochte iets
begaan dat ftrydig zy met de goede Zeden en de Burgerlyk'e Socièteytaan
gezien Wy vaft (lellen, dat God zich het Regt en de Magt over de Geweetens
zelfs alleen onfehenbaar heeft Voorbehoudenen datfchoon al het ovetige
aan de Menfchelyke Wetten onderworpen kan wordenegrer de Religie al
leen niet kan worden gedwongen, nochtebeheerfchtnochtegenigGeweld
het Lichaam aangedaan, de voot opgevatte en den Zinnen ingeplante Ge
voelens nytroeyen. Ook leeren zeer veele Voorbeeldenhóe weinig Aan-
flagen ende Middelen van Geweld in Religie-Zaaken gevorderd hebbenen
hoeonnoemelykeSchaden, Elenden,en Verderfvan gehceleVolkeren,zoo
danig Geweld en Dwang hebben veroorzaakt. Al het welke aan Uwe Key-
zetlyke en Koninglyke Majefteyt, 11a deszelfs byzondere en hoog-vetlig-
te Wyshejd niet onbekend zynde, is maar eene Zaak, welke Wy van Uwe
Majefteyt zeet etnftig bidden, te weeten, dat dezelve, zoo als het ge-
wigt derZaake vereyfcht, met opmerking en overweeging van de regtvaar-
dige klagten det Proteftanten, in gevolge van deszelfs hoogde Gezag,
daar omttent Middelen wilde beraamen, en de Oorzaaken van het Kwaad te
gen gaan en wegneementen eynde voortaan tegen Uwet Keyz. en Koningl;
Majefts. regt vaardige en goede Intentie, en tegen de Regtcn en Piivilegien
zoo in de Weftphaalfe Vreedens-Traftaaten als andere Wetten en Conftitu-
tien des Ryks vaftgefteld, tegens de Ondetdaanendes Ryks, het Froteftantfe
Geloof toegedaanniets ondernomen ofte gedaan worde, dat hard ofte on-,
regtvaardig ismaai dat al het geen tegen detzelver Vty heden en Voorregteft
beflootenofteuytgevoetd isvolgens de Regel van de Weftphaalfe Vreedé
en de overige Wetten en Conftitutien in zyn geheel heifteld worde; Vootts
dat het Uwe Keyz. en Kon. Majeft. mag behagendoot deszelfs veel vermo
gende tuflehenkomfte en bemiddeling by den Koning en de Magnaten van
Poolen het Geweld, de Dieygementen en de Gevaaten van de Diilidenten
(ioo als die van de E vangelife Religie aldaar genoemd worden) afte keeren
en de regtmatige vergoeding der Schadens, als mede de herftelling van det
zelver Regt en en Privilegiën uyt te werken Dus zal Uwe Keyz. en Koningl.
Majt.met aan de Elendige en zonder reede gedrukte Hulp toe te brengen
den ontroeide Gemoedeten der Proteftanten de Rufte weder geeven, de Vree-
debeveftigen, en een werk doen, 'tgeen, na Onze gedagtenGod aange
naam, en Uwer Keyz. en Kon. Majefts. Regtvaardigheid, Goedertierenheid,
Liefdadigheid en alle Keyzerlyke en Chriftelyke Deugden waardig zal zyn
en waaj door zich dezelve Ons, gelyk ook zonder twyfel de overige Proter
IJtf v uvniwu w ani iiiv.uv v w v i\vj o. vis svuilililil, 4*1 uis, «iiiiu vi/utuviiivi» p B 1/-1
S|J de Verzoeken en goede Officien die Wy voor het algemeene Wel- ^ntfe Magtenals door een meuwe Gunft en Vr.endfchap zal verpl.gten,
Vdn lTiir» Er«trw an V nn ol R #»r
1 Dezelve hebben aangewend, blyft by Ons altyd in een dankbaar ge-
En het is die zelve Goetheiddie Ons tegenwoordig aandryftdat
ten gewigtige zaak, die Ons Gemoed geweldig ontruftgeenbeden-
ben, Onze Zotgen en BekommerniiTen in den Schoot van Uwe Keyz.
Majt. neder te leggen. Het geheel Europa tegenwoordig in Vtee-
fteld zynde, agtenWy niets wenfehelyket te zyn als dat de gemeene
val>nderdeChriftenPiincenophet allerlangfte onderhouden en gehand-
IIG
Jas'
gei"
worde. Ten dien eynde oordeelen Wy, dat gefmoord en weg genomen Davids-vaarders gearriveerd, daatondetdeSt. Francois met 10 V. 470 Qu.
n dt
ver-
ren(
rent
:en
rt in
ibei
In-
s dl
"T
det
den
Het welk van Uwe Keyz. en Kon. Majefts. allerhoogfte Regtvaardigheid en
Wysheid verwagtendeWy Ons en Onze Republicq aan Uwe Majts. gewoo
ns goede Genegentheid en Vriendfchap beveelenen God Almagtig vuurig-
lyk bidden, dat Hy Uwe Keyz. en Kon. Majeft. lange Jaaren in Gezondheid
wil bewaaten en met Geluk en Vootfpoed laaten regeeren.
V R A N K R Y K-
St. JAN DE LUX den 20 Augufty. Hiet zyn noch maat 6 van onze Straat
tn worden, alle Zaat en Oorzaaken van Oneenigheidwaar uyt nieuwe
billen en Twiften zelfs nieuwe ftoffe tot Beroertens en Ootlog zouden
:n ontftaan. In die Gevoelens zynde, komt Ons te binnen het droevig-
flkbeeld zoo van de Verdrukkingen, Elenden, en Rampenmet welke
]eejOttftanten, die met Ons door de Geineénfchap van een zelve Gods-
teer na verbonden zyn in de Palts en andere Geweften van Duytsland
deenige Jaaren herwaards gequeld worden, als van de h3rde ftaat waat
te Geloofsgeuooten in Poolen gebtagt zyndoor dien zy op allerhande
elendig geplaagt en niet noch meerder Gevaaren gedreigd worden
gewag te maken van het baibarifch en vetfchiikkelyke Vonnis 't geen
die vanThoorn geveld en ter Executie gebtagt is, om door het verhan-
ran die vetfche Wonde geen nieuwen Smcrt te verwekken. Voorwaar
Magen het Geval van die geene, welke over vreemde fchuld het Leeven
moeten laatenen het jammerd Ons over het Noodlot det geene die
tetoorzaake van de Religie en het Geloof dagelyks aan ftrenge Ver
ingen en Moeilykheden onderhevig blyven. En Wy zyn ten hoogften
;t, dat, by aldien tegen zoodanig Kwaad geen fpoedige en bekwaame
middelen gezogt en aangewend wordendie kwaadaardige iever en ver
beid de onfchuldige Menfchen, die de Gevoelens van hunne Geweetens
Ingeeving en Verligtingdie hen God gegeeven heeft, volgen, met alle
ide Burgeren en Ondetdaanen verder drukkende, en dezelve van Stand,
«en, Bezittingen, en Vaderland, ja zelfs van het Leven beioovende,
lyktot vérderfuytbarften, en de algemeene Rufte omkeerenzal, na
k al te zeer getergde Geduld tot Wanhoop gebiagt zal wezen, en de
mten door het naby brandende Vuur opgewekt zich die Zaak
eygen belang zullen aantrekken. Het is dan niet alleen diedrce-
Staat en de Gevaaren waar in de Menfchen, die door de Gemeen-
v»n Religie met Ons op het naauwfte vetknogt zyn, welke Ons bewoo-
itbben, maat ook debehettiging en de Liefde tot de Vreede, die Ons
«digen, om gezamer.tlyk met de andere Mogebtheden, welke die Zaak
wteneemeneu daar van openbaareBetuygingen gedaan hebbenUwe
s.HuIpe en Byftand te verzoeken, tot verktyging van een billy keen
't gemaakte V etdtagenConftitutien en Wetten over een komende ze-
c'd, en Religie- en Confcientie-Vryheid, zoo voot de Ondetdaanen van
dieden 1 j July was gefcheiden van onze 20 noch manquerendeScheepen,
van welke 1 o ieder 3 00 Q.en de 1 o andere elk 2 00 Q. haddenzoo dat ment
ftaat maakt dat dezelve in 't geheel 7000 en 2500 Quintalen aan Baatden
zullen hebben, zynde byna zoo veel alszy voorleden Jaat hebben gehad.
PARYS den eerden September. Men zegt dat de Heer de Mon Confeil,
Colonel van de Infantery, Introdufteur det Ambafladeurs zal worden, in
plaats vari den overleeden Heet de Melay, en dat dien Heer met Mademoi-
felle de CutfeNigt van de Marquiftnne de Ptieftaat te trouwen. De Graaf
vanToulouze heeft ordre naar Maifeille gezonden, om eenige Scheepen
naar de Levant te doen vertrekkenom d4ar Graanen te haaien. De nieuwe
Konft-Vuuiwerkerdie aangebooden heeft een verwonderlyk Vuurwerk te
maaken heeft de Proef daat van gedaan voor den Koning en 't gehcele Hof
Zyn Majt. en de Hovelingen bekenden eenparig, dat zy nooit diergelyks ge
zien ofte daarvan gehooid hadden: Dit Konftwerk deed uyt een Kooket
Vuurpylen viermaal hooger als ordinaris opvliegenverbeeldende de Woor
den: Vivelt\i>ywaat van de Letteren in die zelve gefteldheid ten minden
de tyd van 't bidden eener 4vt Maria in deLugt bleevenen wierpen einde-
lyk uyteen groote meenigte Vuur-L ancen, Klakkebufi'en, en Sterren.
Het Compliment dat de Kardinaal de Rohan aan de Koninginne gemaakt
heeft by het uytgaan van de Hoofdkerk te Straatsburg na de lnzcegening
van het Huuwlyk, was als volgt,
MADAME,
Staa my toe aan het eynde van de Dootlugtige Ceremonie, die onze Hoop
en ons Verlangen tot den hoogft?n top brengt, aan Uwe Majt. te verzoe
ken haat Koninglyke befchetming voot de Kerk van StraatsburgDie Kerk
heeft niet vergeeten en zal nooit uyt het Geheugen verliezen de uyt ftcekende
Weldaden diezy van onze Koningen ontfangen heeftMaar wat is zy niet
verfchuldigd aan onzen laatften Monarch overgegeven dooi de Ongeluk
ken van den Tyd aan de Scheuringen en aan de Ketteryzouw zyals vee.'e
anderemogelyk verlooren gegaan zynals dien groot en Prins met het be-
hertigen van haare ongeïnterefleeide Regten, haar niet met al zyn Magt h.id
befchut en onderfteund: Zy is hem fclmldig het voordeel zich heifteld te
zien in 't beait van dezen H. Tempel, daar zy uyt gebannen wasAlles docd
ons hier aan zyn Godvmgte en Koninglyke MagnificentiehewienkenDeze
In-
