Accenten in Duindorp
Betalen om geen bekeuring te krijgen
4Leidse Courant i a atf.rdag
1 zaterdag 14 november 1992 t-igv 1 ijuuilu
In de Scheveningse wijk Duindorp wonen hooguit tien buitenlandse
gezinnen en nóg is de angst voor het vreemde groot in het dorp.
Niettemin wil de gemeente Den Haag ook daar tot een voorzichtige
integratie van autochtonen en allochtonen komen.
BRIEF
Stevo Akkerman
tussen
tsjechoslowaken
Wat is die agent eigenlijk
vriendelijk, dacht ik,
meneer voor en meneer
na, heel netjes.
Ik was nog volop met mijn gedachten
bij de tandarts, waai' ik zojuist een
gouden kroon had doorgeslikt en ook
weer opgehoest, toen een agent op
een motorfiets me tot stoppen
dwong. De geleende auto waarin ik
reed bleek in 1988 voor het laatst te
zijn gekeurd, het kentekenbewijs op
de voorruit was verouderd, ik had
geen gordel om en geen papieren bij
me, ik beweerde in Tsjechoslowakije
te wonen en slechts tijdelijk in
Nederland te zijn; dat alles bij elkaar
deed bij de agent bepaalde twijfels
rijzen. Toen hij vervolgens
telefonisch te horen kreeg dat het
betreffende voertuig niet in
Veendam geregistreerd stond, vroeg
hij me even met hem mee te gaan.
Rijdt u maar achter me aan, zei hij,
en ging op weg naar het bureau.
Wat is die man eigenlijk vriendelijk,
dacht ik, terwijl ik hem volgde. Heeft
hier te doen met een potentiële
autodief, lid van zo'n nieuwerwetse
Oosteuropese bende, maar blijft
beleefd. Meneer voor en meneer na,
heel netjes. „Of u hem hier de brug
op zou willen rijden", zei de agent
toen we op het bureau waren
aangekomen. „Dan gaan we eens
kijken of we het chassisnummer
kunnen vinden".
Terwijl ik toekeek hoe hij tussen het
smeer en de modder zocht naar het
nummer, vroeg ik me af wat de
laatste keer was geweest dat ik in
Praag was aangehouden. Die avond
dat we bij het restaurant op de
Petrinheuvel vandaan kwamen? Ja,
ik geloof het wel. Ze reden al een
kwartier achter ons aan, toen ze
plotseling de geest kregen, ons
inhaalden en de kant indrukten. Ze
waren met z'n drieën, het was
zaterdagavond en donker, zij zaten
natuurlijk ook liever thuis, maar ze
moesten hun plicht doen en dus
schreeuwden ze dat ik de auto uit
moest komen, want ik had tachtig
gereden in plaats van zestig en had
ik soms alcohol gedronken?
Nadat ze me twee keer hadden laten
blazen was de stemming heel
zorgelijk geworden. Wist ik wel dat
het in Tsjechoslowakije verboden
was ook maar één druppel te
drinken alvorens achter het stuur te
stappen? Nee, helaas. Nou, dat was
toch echt zo. En nu hadden ze
vastgesteld dat ik wel degelijk
gedronken had en nu gingen ze dus
mijn rijbewijs afnemen.
„Wat?!"
Ik mocht natuurlijk ook, als ik dat
liever wilde, 5000 kronen betalen.
Dat is 350 gulden; precies het
gemiddelde maandsalaris hier.
Zoveel had ik niet bij me, dat
moesten de heren toch begrijpen.
Kon het niet wat minder? Ze
begonnen te overleggen en dat
duurde lang, heel lang, ongeveer
zoals het zoeken naar dat
chassisnummer, want dat schoot
ook helemaal niet op. Het bleek
gewoon onvindbaar en omdat
inmiddels was gebleken dat de auto
toch wel in Veendam bekend was,
schreef de agent alleen een bon uit
vanwege de ontbrekende APK-
keuring; 150 gulden. Hij
overhandigde de bon en liet de
brug.... maar nee, de brugbleef
steken.
„Momentje", zei de agent. „Even
iemand bellen". Ik knikte. Hoe was
het afgelopen, daar in Praag? Ze
wilden 3000 kronen, maar die had ik
ook niet. Ik keerde mijn
portemonnee om en leegde al mijn
zakken, om te laten zien dat ik ze
echt wel tegemoet wilde komen en zo
begon het geld te rollen; van 1000
kronen naar 1500, van 1500 naar
1700 en daarna met kleine stapjes
verder. De vertegenwoordigers van
het recht werden steeds
ongeduldiger, ongeveer zoals een
Nederlandse agent die wacht op een
brug die niet meer naar beneden wil.
Hij bood tenslotte aan mij dan maar
naar huis te rijden - ik moest dan wel
later terug komen om die niet-
gekeurde auto op te halen, daar wa
niets aan te doen. De agent bood zij
excuses aan. Die bon, zei hij, moest
ik maar verscheuren. Het was
allemaal vervelend genoeg zo en
bovendienvoor hem maakte het
niets uit, hij verdiende er geen cent
meer of minder op. In
Tsjechoslowakije, zei ik, ligt dat eer
beetje anders. En ik vertelde hem j
het hele verhaal en hoe de agenten
me uiteindelijk voor 2000 kronen
hadden laten gaan. Een bewijs van j
betaling hadden ze niet gegeven en
ik had er ook niet om durven vrager!
Dat is het verschilin Nederland
hoefje niet te betalen als je geen bor
krijgt, in Tsjechoslowakije moetje
betalen om geen bon te krijgen. En
dan word je nog niet eens
thuisgebracht ook.
dere Duindorpse moeder. Hij hi
twee banen overdag rfiagazj
werk, 's avonds schoonmaken inl
Juliana Kinderziekenhuis tij
met voornamelijk Nederlanj
vrienden op en houdt van een ruj
leven. Hij gaat op visite bij de ba
man en alle Duindorpse vrou»
zijn gek van Joris en Jeroen. J
Ook Amanda Yahyaoui-van der
beseft terdege dat ze een soort
bassadeur is van de migranten di
Duindorp wonen en nog zullen
men. Ze weet daarom dat ze ei
haar best moet doen. De 22-ja
Nederlandse vrouw leerde ander
jaar geleden haar Marokkaanse i
Aziz kennen, trouwde met hem
bekeerde zich tot de islam. Ze v
dat sinds haar komst naarDi
dorp, vijf maanden geleden,
ogen op haar zijn gericht.
Brandschoon
Als ze met haar dochtertje gaat w
delen, zorgt ze dus dat Hai
brandschone kleren draagt. „Andj
zeggen de mensen: 'daar gaat w
zo'n vieze Turk'". Zelf draagt ze,
halve de verplichte donkere hocj
doek, lange rokken en heeft ze lan
mouwen, maar ze loopt niet meeil
de djellaba van vroeger: „Ik zoekij
uit dat bij elkaar past, in modiei
kleuren". Een djellaba, het tradij
nele Marokkaanse kledingstuk, i
volgens haar in het dorp teveel uin
toon vallen.
De aanpassing van het gezin 1
hyaoui is perfect uitgevoerd.
komt zo min mogelijk familie lai
en een van de eerste huishoudeli
artikelen in de bovenwoning wasi
afzuigkap. Het gezin eet tradition
Marokkaans, maar luchtjes wi
Amanda absoluut voorkomen.
het is een geluk dat Aziz werk he
Iedereen weet precies hoe laat
weggaat en weer thuiskomt. Kaï
het je voorstellen dat hij géén b
zou hebben? Als een Nederlan
werkloos is, okay, maar een büit
lander? Die moet dan maar terui
ook al woont hij nog zo lang in
derland".
In het portiek van de Turk L. A.
zer ruikt het naar groene zeep. 1
buurvrouw gooit net de emmer 1
in de goot van de Wieringsestra
Tuzer, 'Achmed', zoals hij doorji
dereen in het portiek wordt fi
noemd, woont nu vier jaar met m
vrouw en twee kinderen in het p|
tiek.
„En ik val heel erg mee", vat de kil
ne gespierde man de mening van zj
buren samen. „De buren zeiden
een paar maandjes: 'We hebben|
verkeerd beoordeeld, u bent hf
apart'. Dat hadden ze niet vj
wacht".
Wat ze wél hadden verwacht, is Ij
zer nooit verteld. Maar hij kan
wel een beetje raden: veel famii
over de vloer, lawaai en schap
slachten natuurlijk; op het balko
Tuzer lacht er een beetje om.
heeft niet eens genoeg plaats op zj
balkon om daar de chemobox, i
groentebak en de oud papier-opsla
doos neer te zetten. De paar klao
ten die hij ooit kreeg betroffen I
waaiige kinderen en een druipem
was. Het wasgoed hangt nu ni
meer boven de deur en Tuzers zo!
pakt tegenwoordig na het buit!
spelen snel een videobandje, Zff
meermin, Ninja Turtles.
„Je moet zorgen dat je goed met<
portiek kunt opschieten", zegt T
zer. Want goed en slecht nieuws ve
spreidt zich heel snel in Duindon
weet ook hij.
Andere dingen, zoals integrati
gaan nog altijd met de snelheid
een dorp tot dorp maakt. Toch hf
ben de wethouder en het hoo
huurderszaken goede hoop. Als h
met de bouw van ruimere huizen
een sneller tempo gaat dan waarm
nu de buitenlanders in Duindo
worden omarmd, kan het percent
ge buitenlanders over twintig ja'
een waarheidsgetrouwer beeld vi
de Nederlandse samenleving gevet
(Op verzoek van enkele Duindo
pers is hun naam veranderd).
door Diederick Kraaijeveld
De angst voor de buitenlander heeft
allerlei vormen.
„In de dierenwinkel aan het Tessel-
seplein hebben ze al een bord in het
Turks", zegt Carla Rog. De helblon
de 28-jarige vrouw spreekt met ver
ontwaardiging over de invasie van
buitenlanders in Duindorp, de wijk
tussen de zeehaven en het duinge
bied van Scheveningen. In haar huis
met uitzicht op wuivend helmgras
herhaalt ze het nog een keer: „In het'
Türks! Dat vind ik nou achterlijk".
Er zitten inderdaad twee bordjes
met vreemde woorden op de gevel:
'lam' en 'Eukanuba' zouden die
er voor dat ene Turkse gezin zijn op
geschroefd?
Maar navraag leert dat lam en Eu
kanuba de Amerikaanse merkna
men zijn van een buitennissig soort
honden- en kattenvoer. Geen Turks,
maar toegegeven, wél een buiten
lands merk.
De griezelverhalen over het onbe
kende nemen een snelle vlucht in de
hechte gemeenschap. Een Iraans ge
zin zou volgens een graag verteld en
geloofd verhaal kippen houden in de
keukenkastjes: de deurtjes waren
vervangen door kippegaas. En wijk
agent René Teunissen had een jaar
geleden bijna een dagtaak aan het
ontzenuwen van het hardnekkige
gerucht dat de gemeente voor die
paar moslims midden in Duindorp
een moskee zou bouwen.
Waar of niet, voor de zekerheid
stemmen alle vrienden van Carla
toch maar ultra-rechts. Niet omdat
ze zulke extremisten zijn, maar uit
protest. „Wat wil je ook", vraagt
Joke Batenburg in haaf huis aan de
andere kant van Duindorp. „Alle
jongeren stemmen Janmaat omdat
ze bang zijn geen huis te krijgen als
ze daar de leeftijd voor hebben".
De angst dat buitenlanders een
groot aantal huizen in de wijk zullen
inpikken heerst overduidelijk. Maar
harde cijfers lijken die vrees niet te
steunen. Nu bestaat slechts ander
half procent van de 6342 inwoners
van de oude wijk uit niet-Nederlan-
ders.
Met die samenstelling springt de ze
ventigjaar oude wijk er uit, zeker als
bedacht wordt dat haast driekwart
van de huizen een lage huur heeft.
„Ze roepen hier: 'We moeten die
bruinen niet', maar ze hebben er nog
nooit een gezien", zegt wijkagent
Teunissen.
Het is een bekend verschijnsel, ook
in andere wijken van Den Haag:
daar waar nog niet veel buitenlan
ders wonen, is de afkeer het hevigst.
Bij de verkiezing van de gemeente
raad kwam Duindorp met een van de
hoogste percentages extreem-rechts
stemmers van de stad tevoorschijn.
In het dorp lijkt angst voor het onbe
kende traditie sinds het in 1920 zijn
eerste inwoners begroette en Neder
land de gastarbeider, op een paar
Italiaanse ijsboeren en terrazzower-
kers na, nog niet kende. In Duindorp
heerst algemene vrees voor 'buiten
landers' tot die categorie hoort
ook al iemand die aan de andere
kant van 'het Kanaal' woont, het
Verversingskanaal.
Henk Schouwenaars somt de lijst
van allochtonen in oplopende graad
van bijzonderheid op: niet-Duin-
dorpse Scheveningers, Hagenezen,
volk uit een andere stad dan Den
Haag en dan die mensen uit andere
landen, vooral de donkergekleur-
den.
Schouwenaars is hoofd huurdersza
ken van het woningbedrijf Scheve
ningen, hij komt zelf uit Brabant en
heeft wel een verklaring voor de
vreemdelingenangst van zijn huur
ders.
Hij zegt: „Je moet Scheveningen
niet vergelijken met Den Haag en
zijn buurten als de Schilderswijk of
Transvaal. Wel met gemeenschap
pen in het tuinbouwgebied of zelfs
Marken. Duindorp is een typisch vis
serijdorp, waar iedereen op elkaar is
teruggeworpen. De rol van de kerk
was en is groot, de familiebanden
zijn zeer sterk. Iedereen die niet een
Als Amanda met haar dochtertje gaat wandelen, zorgt ze dus dat Hanifa brandschone kleren draagt. „Anders zeggen de mensen:
vieze Turk'.
FOTO JACQUES BORGMAN
weer zo'n
van de achtentwintig gangbare ach
ternamen draagt, is een vreemde.
Die hoort er niet bij".
Import
Duindorp is tussen 1915 en 1931 ge
bouwd als grootscheepse uitbreiding
van Scheveningen. Mensen uit gesa
neerde delen van dat dorp kwamen
er terecht in rechte
blokkendozen met één
kamer en een keuken.
In de Tweede Wereld
oorlog troffen VI's de
leegstaande nieuw
bouw van het dorp
(het was 'Sperrgebiet')
en prikkeldraad maak
te het daarna een
poosje tot een interne
ringskamp voor
NSB'ers. Pas in de ja
ren zeventig was het
dorp toe aan een groot
scheepse onderhouds
beurt. De Duindorpers
kregen douches en er
werd centrale verwar
ming geïnstalleerd.
Tezelfdertijd stroom
den nieuwelingen toe.
Ze kwamen voor een
deel van het 'Êland Vlook', de Sche-
veningse wijk met de rode dakpan
nen die moest wijken voor de Nor
folk Line, en later kwamen ook wat
mensen uit de Haagse stadsvernieu
wingsbuurten. De integratie verliep
niet al te soepel.
De in Zwolle geboren Kees Zitman
kan erover meepraten. Hij woont al
vijftig jaar in Duindorp, maar voelt
zich nog steeds niet geaccepteerd.
„Ik zit als eenling in de kerk. En als
je in het buurthuis met één Duindor
per praat, dan gaat het wel, maar zo
dra er een ander bij komt, praten ze
over een scheepje en een
ledereen
dieniet een
van de
achtentwintig
gangbare
achternamen
draagt, is
een vreemde,
die hoort
er niet bij
En daar heb ik dus geen verstand
van".
„Het dorp is hard: ze zeggen dat die
mensen zich anders gedragen en
niet tot de dorpse cultuur behoren.
Je hoort het steeds vaker wanneer er
iets fout gaat: 'Die bruinen hebben
het gedaan'".
Verhuurder Schouwenaars is van
mening dat het dorpse karakter
steeds sneller aan kracht verliest.
„Je zal de mensen eraan moeten la
ten wennen dat het niet vreemd is
als hier anderen, ook buitenlanders,
komen wonen. Ik ben
niet bang, maar het
moet wel heel lang
zaam gaan. Neem je te
vlugge stappen, dan
wordt het als een over
val gezien" en wor
den de paar buitenlan
ders die er wonen, met
geweld de buurt uitge
jaagd.
Het zou in Duindorp
niet voor de eerste
keer zijn dat dit ge
beurt. In de afgelopen
jaren werden asielzoe
kers, die via de Stich
ting Huisvesting Al
leenstaanden en
Meerpersoonshuis-
houdens (Sham) wa-
ren geplaatst - twee
Koerdische gezinnen
en een Somalische familie zo door
buurtbewoners geterroriseerd dat
ze de wijk hebben genomen.
Ook Nico Dijkhuizen, de voor volks
huisvesting verantwoordelijke wet
houder, weet dat er mensen zijn ver
jaagd. „Er is inderdaad een geringe
acceptatiegraad voor migranten in
de wijk". Hij is daarom geen voor
stander van een 'zeer actief inplaat-
singsbeleid'. „We moeten niet een
dwingend percentage buitenlanders
in één portiek zetten", zegt hij.
Volgens Dijkhuizen, zelf opgegroeid
in Duindorp, staat de wijk zwaar on
der druk; de lonen die er worden ver
diend zijn laag, er is sprake van ver
grijzing en jonge gezinnen trekken
weg wegens het gebrek aan ruimere
huizen. „Ze worden als het ware ge
dwongen de wijk te verlaten", ver
zucht bestuursadviseur Arie de
Graaf.
Door die ontwikkeling worden de
weinige buitenlanders die in de leeg
gekomen huizen van Duindorp ko
men wonen, ten onrechte beschul
digd van het 'inpikken' van de hui
zen, die de kinderen van Duindorp
achterlaten.
De wethouder zegt dat zodoende een
'verschraling van het sociale draag
vlak' ontstaat: mensen die in de wijk
achterblijven, voelen zich bedreigd
en hebben het gevoel dat ze gediscri
mineerd worden.
In zo'n sfeer is het volgens de wet
houder heel moeilijk om een discus
sie over allochtone Hagenaars te be
ginnen.
Dijkhuizen wil de wijk weer gezon
der maken door 'meer sturend' te
werken bij het aanbieden van wo
ningen. Zo zouden er twee kleine wo
ningen kunnen worden samenge
voegd tot één grote en op verschil
lende plaatsen in de buurt moeten
nieuwe, ruimere huizen worden ge
bouwd. Het plan daarvoor wordt nog
voor het einde van het jaar in uitge
werkte vorm gepresenteerd. De
nieuwe' huizen zijn niet alleen be
stemd voor de Duindorpers. Dijkhui
zen zegt: „Als je grotere woningen
aanbiedt, dan gaat het ook om wo
ningen voor migranten".
Het plan om Duindorp toegankelij
ker te maken voor migranten zal in
de wijk voorzichtig worden ont
vouwd. Voor de meeste geboren
Duindorpers geldt een magisch
maximum: tien buitenlandse gezin
nen, niet meer, mogen er in totaal
wonen in het dorp.
Dat is, zegt Gijs Vrolijk, ook het
standpunt van de Duindorpse bewo
nersraad. Er zijn nu zeven buiten-
„Nu kan een oud dametje met haar
tasje nog alleen om tien uur over de
Pluvierstraat lopen. Maar als ze hier
buitenlanders indouwen, kan dat
niet meer".
Zijn donkerbruine ogen priemen
woest: „Daar zijn de mensen bang
voor". De voormalige stuurman, '32
landse gezinnen en Vrolijk weet ze jaar gevaren', slaat met een brede
allemaal te wonen. Hij
zwaait met zijn arm:
„Daar woont een bui
tenlands gezin - heb ik
geen last van. En daar
woont nog zo'n gezin -
heb ik ook geen last
van".
En hoewel Gijs eigen
lijk van geen enkel
buitenlands gezin last
heeft, moeten er niet
méér komen, of voor
uit: nog drie. „Dan
kunnen we er tenmin
ste voor zorgen dat het
goed blijft gaan. Want
het kliekt snel bij el
kaar hè: zo zitten er
twee, en dan vier en
voor je het weet zitten
er twintig'
En dat moet niet, vin-
den ze in Duindorp. Zich nog altijd
beroepend op de dorpsstatus ('In
Staphorst komen toch ook geen bui
tenlanders?'), houden ze de rijen ab
soluut gesloten. „Scheveningen is er
voor de Scheveningers", zegt C.A.
Vrolijk vanachter zijn tafeltje in het
Trefpunt. De bejaarde man buigt
even samenzweerderig naar voren:
„Het zijn stiekemerds. Ze houden
zich een maandje rustig, en dan be
gint het".
Wat precies begint, weet Vrolijk niet
te zeggen.
„Maar onze vrouwen hoeven hun ge
zicht niet weg te houden".
Een andere Duindorper, Henk Ba
tenburg, die zelf ooit uit het Ren
baankwartier hierheen verhuisde,
ziet het schrikbeeld al voor zich:
'Daar woont een
buitenlands
gezin -
heb ik geen
last van,
en daar
woont nog
zo'n gezin -
heb ik ook
geen last van'
onderarm vol tatoea
ges op de keukentafel.
„Waarom moeten de
arbeiders er altijd voor
opdraaien? Pas als ze
in de Vogelwijk ook
buitenlanders laten
wonen, dan mag het
hier ook".
Batenburg vindt dat
de Duindorper wordt
gediscrimineerd ten
opzichte van wat hij
'de buitenlander'
noemt. „Die mensen
worden zomaar naar
de hemel gedrukt, krij
gen een heel aange
kleed huis. Maar dat
gaat zomaar niet, dat
geeft onvrede. Er is
hier een hoop armoede
die je niet merkt om
dat de Scheveninger niet het achter
ste van zijn tong laat zien".
Voorzichtig en behoedzaam worden
donkergekleurde mensen in de witte
wijk Duindorp geplaatst. John Vic
tor Thevathasian, 31 jaar en ge
vlucht uit Sri Lanka, is het met dit
beleid eens. „Het moet langzaam
gaan, de mensen hebben tijd nodig
om te wennen", zegt hij in keurig
Nederlands.
Hoewel hij zich naar eigen zeggen
niet al te veel aanpast aan het Duin
dorpse leven ('ik doe gewoon net als
op Sri Lanka'), dragen zijn prachtig
donkere zonen de namen Joris en Je
roen.
Thevathasian is een schoolvoorbeeld
van de oppassende burger, in doen
en laten de ideale schoonzoon van ie-