Rudi Fuchs is klaar in Den Haag
Bioscoop Cineac krijgt na ingrijpende verbouwing zes zalen
Cultuur
Leidse Courant pv
donderdag 12 november 1992 fj
'Haags Gemeentemuseum raakt Rudi Fuchs
te dijt. De rebelse directeur, even bejubeld als
ïeteryjoekt, is gisteren door de Amsterdamse
m v^Jeenteraad benoemd als nieuwe baas van het
n vdelijk. „Als Amsterdam je vraagt, dan ga je".
Versteeg
s ge/om dan *"0(dl Amsterdam,
de onvermU^elÜ^e vraag,
ludi Fuchs (50) neemt ver-
meer ^an een uur om
Zes^e^ro^en *"e antwoorden.
erscfient^c*se verv°l&vragen ne"
zullef ^^ij kijkt alleen wat
m Troord me^ 20'n verwenc*
eeila donna-geacht.
Tom dus toch Amsterdam?
trad d*e ^em 'n open-
liet vallen en voor Wim
'en als directeur van het
jlelijk Museum koos. Is het
flatus, het grotere budget,
ienoegdoening om alsnog -
u zonder te solliciteren - op
;roon van kunstpaus aller
stpausen te mogen plaats-
ien?
t Stedelijk kent een dyna-
Fï k die te maken heeft met
LJ. feit dat in Amsterdam de
lerlandse kunstwereld het
datist aan de oppervlakte
usjeit", zegt Fuchs zonder enige
feit.seling. „In Den Haag is ze
en v,een cultureel leven, maar
an tf leidt een teruggetrokken
En dat zie je ook bij het
k ieigs Gemeentemuseum. Een
tonstelling over Yates zou
Amsterdam een enorm suc-
zijn geweest en wordt in
ijn Q Haag nauwelijks opge-
eid 'kt. Het Nationale Toneel
met stukken van Botho
meius ook in de Stadsschouw-
succes dan hier",
g zocele dagen eerder hadden we
koitgebreid over zijn naderen-
conrertrek gesproken. „Als Am-
abscdam je vraagt, dan ga je",
chad hij toen zonder enige terug-
•ts videndheid gezegd. „Verge-
het met de opera. Ook al zit
nienrima in Leipzig, als de Scala
lie Milaan je vraagt, ga je toch
hatr de Scala. Omdat de mate
dea uitdaging er net een niveau
wjer ligt. Het is misschien ook
van iets
ach wel bijna moet mislukken".
zo:eg huis
;e\k geval was ons eerste ge-
Hïk over zijn op handen zijn-
vertrek mislukt. Fuchs was
dag mateloos geïrriteerd
>r een stuk in dagblad
duw, dat hem op basis van
ite bezoekerscijfers nog even
k voor de Amsterdamse be
aming in een kwaad daglicht
Dbeerde te stellen. 'Fuchs
it een leeg huis achter' was de
leur van het artikel en de di-
jteur richtte - ongeacht welk
flerwerp ter sprake kwam -
zijn energie vloekend en wel
;het aantonen van het tegen-
el
chs was natuurlijk omstre-
n, ook al voordat hij naar Den
lag kwam. Zijn voorstel om
ee Haagse Picasso's te verko-
n en de sluiting van het Ge-
ientemuseum gedurende en-
Ie maanden om de boel daar
hoon' te maken en opnieuw
te richten, waren olie op het
ur. Evenals zijn herhaald uit
sproken afkeer van grote pu-
ekstrekkende exposities die
hwelijks een relatie met de
(en collectie hebben en geen
der doel dienen dan veel
ïnsen binnen te krijgen,
kar zelfs de grootste criticas-
"s moesten toegeven dat
ichs met zijn nieuwe perma-
nte opstellingen 'Verzame-
igaan zee' 1 en 2 het Gemeen-
piuseum weer onverwachte
kns had weten te geven. Het
etje bij beetje verwijderen
jn alle Berlage-vreemde ele-
ènten, die in de loop der jaren
it monumentale museumge-
iüw waren binnengeslopen,
rong weer ander respect af,
jenals de wijze waarop de
lieke muziekafdeling einde-
kvorm kreeg. Zijn grote, alom
roemde overzichtstentoon-
elling van Karei Appel trok -
Ie beoogde rust ten spijt -
eer dan 100.000 bezoekers,
ti het onlangs geopende mu-
ium in het Paleis Lange Voor-
Jut (dagelijks 500 bezoekers
en in het weekeinde 1000 per
dag) wordt inmiddels al be
schouwd als een mooi persoon
lijk afscheidscadeau aan de
Hofstad.
Opgelucht
Op zijn verzoek praten we
daags na het eerste gesprek dus
opnieuw. „Want zo'n afscheids-
verhaal moet wel goed zijn",
zegt hij. Nee, het artikel in de
Haagsche Courant kort tevoren
over personeel dat opgelucht is
nu hij Den Haag verlaat, heeft
hem nauwelijks beroerd. „Ik
vind het wel bedenkelijk om zo
iets te schrijven op basis van
twee anonieme verklaringen en
uit de mond van één persoon die
zelf niet in staat is haar werk te
doen, waardoor we iemand van
buiten moesten aantrekken om
een bepaald boek te schrijven.
Maar ach..."
Terwijl hij dat zegt, brengt per
soneelslid Ap Gewald een kopie
van het faxbericht dat hij zo
juist namens zes wél met name
genoemde medewerkers aan de
krant heeft gezonden en waarin
het verhaal van 'de opgeluchte
drie' wordt gelaakt. „Het
Haags Gemeentemuseum en
Den Haag zijn hem Fuchs)
veel dank verschuldigd", klinkt
deze welgemeende adhesiebe
tuiging.
Rudi Fuchs en personeel. Hij
beaamt grif dat hij vreselijk kan
zijn als baas, onberekenbaar,
onredelijk, grillig en impulsief.
„Maar vergeet niet dat ik er na
tuurlijk ook vreselijk personeel
bij had". En nog later - bij de
opmerking dat hij gewend is
aan ja-knikkers - zal hij zeggen:
„Is dat zo? Ik zoek dat niet. Ja,
misschien ben ik wel gewend
aan ja-knikkers, maar tegelijk
hoop ik altijd op debatten. Ik
verdedig mijn opvattingen en
dat verwacht ik ook van ande
ren. Met mensen die me de
waarheid zeggen, heb ik altijd
de minste problemen. Waar ik
ruzie mee krijg, zijn de mensen
die hun mond houden en dan
gaan zeuren. Want een verschil
van mening dat ik niet ken, dat
bestaat voor mij dus ook niet. Ik
heb altijd jonge conservatoren
om me heen verzameld met vol
strekt andere meningen dan ik.
Ik hou van onmogelijke mensen
bij wie ik de passie voor het mu
seum voel. Waar ik een hekel
aan heb, zijn mensen die er al
leen zitten omdat het hun baan
tje is en omdat ze hun brood
moeten verdienen".
Koers
Terug naar die allesomvattende
vraag: waarom nu alsnog Am
sterdam? Zijn antwoord komt
er uiteindelijk op neer dat hij
zijns inziens klaar was in Den
Haag. Het schip heeft een enor
me bocht gemaakt en ligt nu op
koers. Verder is het een kwestie
van het stuurwiel goed vast
houden.
„Toen ik hier vijf jaar geleden
kwam, had ik een duidelijk pro
gram! Misschien is het destijds
wel een gedachte van wethou
der Jack Verduyn Lunel
(Groenlinks) geweest om van
het Haags Gemeentemuseum
een soort Stedelijk te maken,
maar dan praat je over enorme
budgetten en risico's die door
de gemeente moeten worden
gedragen. Dat kon hier gewoon
niet en zelfs al zou het kunnen,
dan zou dat nog niet 'zo
moeten".
„Ik heb steeds betoogd dat je
het teruggetrokken karakter
van het Haags Gemeentemu
seum als een voordeel moest be
schouwen. Dit gebouw en ook
z'n staf bezweken bijna onder
die competitie tussen musea om
grote publiekstrekkende ten
toonstellingen te maken. Dat
kon het Gemeentemuseum he
lemaal niet aan. Je moet hier
die prachtige eigen collectie -
niet alleen beeldende kunst,
maar ook de muziekafdeling en
kunstnijverheid - en de archi
De kasten ontruimen, gereed voor vertrek: Rudi Fuchs kan aan het Haags Gemeentemuséum niet veel meer toevoegen.
tectuur van dit bijzondere ge
bouw accentueren. En daarbij
had ik wel gehoopt op meer mo
gelijkheden om de collectie na
drukkelijker aan te vullen.
Maar dat is slechts in een paar
gevallen gelukt. Want in mijn
ambitie kwam ik de financiële
omstandigheden van de ge
meente Den Haag tegen. Uit die
wanhoop is toen het plan voor
de verkoop van die twee Picas
so's voortgekomen".
Het voortdurende geldgebrek,
de genante bedeltochten langs
sponsors, de bemoeizucht en
het wantrouwen van de Haagse
gemeenteraad, het gebrek aan
steun en de onbetrouwbaarheid
ook van de politiek, het zijn al
lemaal zaken waaraan hij te
rugkijkend niet veel woorden
vuil wil maken.
„Ik heb wel vaak het gevoel ge
had dat ik door de gemeente
raad werd beschouwd als ie
mand, die je absoluut moest
wantrouwen. Ieder ander werd
eerder geloofd. Ik moest altijd
alles bewijzen. Dat hoor ik ook
van Hans Croise.t (Het Nationa
le Toneel) en Hans van West-
reenen (Koninklijke Schouw
burg). Ik kreeg altijd pas steun
na enorm veel gelul en gingen
ze eens een keer ergens achter
staan - de tijdelijke sluiting van
het museum bij voorbeeld - dan
hoefde maar een paar mensen
'schande' te roepen en dan be
gon men weer te twijfelen. Daar
ben ik echt uitgeput van ge
raakt".
„Natuurlijk zullen er in Am
sterdam ook voetklemmen lig
gen. Maar je zit daar in een
stad, waai- kunst en cultuur een
andere rol spelen. Daar is kunst
een essentieel beleidsonder
deel. Dat merk je in alles. Er is
zelfs nooit serieus voorgesteld
om op het Stedelijk te bezuini
gen. In Den Haag is het meer
een soort vrijetijdsbeleid. Zo
van: de mensen moeten ook
eens ergens heen. Hier koppe
len ze het meteen aan toerisme
en weet ik veel. Er is hier ook
geen politieke bezetenheid. Bij
Verduyn Lunel voelde je des
tijds nog wel een grote betrok
kenheid en hij heeft ideeën ge
lanceerd die iedereen heel aar
dig vond, maar hij kon ze niet
uitvoeren. Want het gaat niet
om de ideeën, maar om de vraag
wie de macht in B en W heeft".
Flamboyanter
Fuchs benadrukt niettemin op
nieuw dat hij niet weggaat uit
frustratie of dat hij enige vorm
van teleurstelling voelt. Hij
zegt werkelijk te hebben geaar
zeld of hij op het Amsterdamse
aanbod kon ingaan, of het wel
fatsoenlijk was om na vijf jaar
op te stappen.
„Ik zeg eerlijk dat ik me Den
Haag anders had voorgesteld.
Ik had een wat flamboyanter
museum met meer mogelijkhe
den verwacht. Dat is niet hele
maal uitgekomen. Ik wist dat er
weinig geld was, maar ik ben
van nature optimistisch. Ik
denk altijd: als je voor een half
miljoen aankopen kunt doen,
moet je voor twee miljoen aan
ambities ontwikkelen". Hij
lacht bij de opmerking dat hij
straks in Amsterdam met eên
aankoopbudget van twee mil
joen vrijwel zeker voor acht mil
joen aan ambities ontwikkelt.
„Oh ja, als je wilt ben je dat be
drag zo kwijt".
Voor de zoveelste keer schenkt
hij zichzelf thee uit een ther-
moskan. „Ik had destijds toch
de hoop dat het aankoopbudget
op den duur zou groeien. Geld
gebrek voor tentoonstellingen
kun je met sponsors oplossen.
Maar als je een collectiebeleid
voert, moet je impulsief en met
een zekere dynamiek aankopen
kunnen doen. Ik heb een paar
dingen voor Den Haag verwor
ven door bevriende kunste
naars onder druk te zetten om
iets te schenken of langdurig in
bruikleen te geven: Penck, Rai-
ner, Judd. Maar daarop kun je
geen collectiebeleid bouwen.
We hebben er hier serieus over
zitten praten om maar hele
maal te stoppen met verzame-
lefi, hooguit wat gaten dichten
in de bestaande collectie. Maar
niet meer proberen de belang
rijke lijnen die je hier hebt - de
symbolisten, Mondriaan, Duit
se expressionisten - door te
trekken naar het heden".
En daar kwam zijn karakter in
opstand. „Je kunt zeggen dat ik
mijn eigen persoonlijkheid ver
keerd heb ingeschat. Mijn ei
genlijke passie is toch wel om
dingen te kunnen aankopen en
tentooonstellingen maken. En
dat is natuurkijk veel meer de
basisopdracht van het Stede
lijk. In Den Haag kreeg ik de
laatste tijd het gevoel dat ik
niets meer kon doen. Ik ga niet
weg, omdat het er niet goed is.
Maar ik kan er niet veel meer
aan toevoegen. Ik heb een zeke
re druk op de ketel nodig en had
het idee dat ik er nu alleen nog
maar in mijn prachtige kamer
kon gaan zitten en besturen. De
grote schoonmaak is achter de
rug, de collectie heeft vorm ge
kregen en er is een serieuze be
leidsnota gemaakt, waarin een
filosofie is geformuleerd hoe je
met die collectie moet omgaan.
Verder ligt er een plan van aan
pak voor de kunstnijverheid dat
- zodra er geld voor is - zó uitge
voerd kan worden. De reorgani
satie van het ondersteunend*
apparaat is al in uitvoering,
boeken over de collectie en over
het gebouw zijn bijna klaar. Ik
kan redelijk terugkijken op wat
ik met hulp van veel anderen
heb gedaan. Het orkest is inge-,
speeld en kan nu mooi gaan spej
len".
Hij kijkt wat Den Haag betreft
ook nog vooruit. „Mijn beleids
nota voor het Gemeentemu
seum is door de raad aanvaard
en wat er ligt, daar kun je aar--
dig mee uit de voeten. Wat
straks voor Den Haag nodig is,,
is een aantal jaren van consoli
datie. Alsjeblieft niet iemand
die ook weer alles overhoop
gaat halen, maar iemand met
heel andere ambities dan ik".
Ambities
Zijn eigen ambities kan hij nu
loslaten op Amsterdam, waar
hij mettertijd ook wil gaan wo
nen. In gedachten is hij in het
Stedelijk al zalen aan het in
richten. De anti-Fuchslobby
heeft zich echter al in de pers
geroerd: het zal wel weer veel
van het bekende zijn: zijn
vriendjes Kounellis, Rainer,
Kiefer, Immendorf, Penck, Ba-
selitz, Judd, Dibbets... zegmaar
de avant-garde uit de tijd dat
Fuchs jong was, inmiddels ge
vestigde kunstenaars.
„Iedereen draagt nu eenmaal
bepaalde opvattingen en ver
langens met zich mee", ver
zucht hij. „Wat me irriteert, is
dat mensen mij nu deze voor
mij destijds zo overrompelende
ervaringen willen afnemen.
Voor Wim Beeren zijn kunste
naars als Polke, Andy Warhol
en Claes Oldenburg het meest
overrompelende dat hij heeft
meegemaakt en dat héb je ook
aan zijn beleid kunnen zien. Ik
zou het raar vinden als je niet
aan een bepaalde geloofsoven
tuiging vasthoudt. Maar die
kritiek heb ik altijd gekregen.
Toen ik destijds Penck en Lü-
pertz bracht, was het allemaal
niks. En nu ze beroemd zijn ge
worden, zijn ze weer te geves
tigd".
Fuchs ziet zich met zijn uitge
sproken voorkeuren ook vol
strekt niet in botsing komen
met het signalerende karakter
van het Stedelijk. Hij: „Zeg
maar sinds Sandberg heeft het
Stedelijk duidelijk de opdracht
jonge kunstenaars, zowel natio
naal als internationaal, onder
de aandacht te brengen. Mijn
intense omgang met jonge
kunstenaars is afgenomen, die
gelegenheid was er de afgelopen
jaren gewoon niet. En ik ben
zelf natuurlijk ook ouder ge
worden. Maar ik zal me veel
gaan verlaten op jongere colle
ga's daar. Dat vind ik ook geen
schande. Ik heb zelf destijds ook
De Wilde meegenomen naar
Baselitz en Kiefer, en ik heb
hem daar ook duidelijk moeten
maken dat het niet hetzelfde
was als de Duitse expressionis
ten uit de jaren twintig. Het is
niet realistisch te verwachten
dat iemand tot zijn tachtigste
een ongebroken oog voor de
avant-garde houdt".
Rudi Fuchs ziet zichzelf tot aan
zijn pensioen ook nog voor een
andere taak gesteld: met Rot
terdam en Den Haag samen te
genwicht gaan bieden aan de
krachtige museumblokken van
Parijs, Londen en de as Keulen-
Düsseldorf. Gedrieën wervend
optreden in het buitenland.
„We moeten naar een situatie
dat de concurrentie tussen het
Stedelijk, Boymans en het Ge
meentemuseum verdwijnt, dat
ze elkaar aanvullen door hun
verscheidenheid. Je moet je
even voorstellen wat je hier op
een grondgebied ter grootte van
Londen of Parijs bij elkaar
hebt: Mondriaan in Den Haag,
Kandinsky in Rotterdam en
Malevitsj in Amsterdam. Dat
kun je toch dramatisch uitdra
gen".
iorRenatevanderZee
'en Haag De Haagse bio-
ioop Cineac zal na zijn ingrij-
pnde verbouwing over zes za-
ln beschikken. De eigenaar, de
annon Group, is van plan de
Ipaciteit van het theater, dat
U zo'n achthonderd stoelen
peft, uit te breiden met dui-
end zitplaatsen.
Ie bioscoop bezit nu drie zalen,
laar zal na de verbouwing drie
alen in het souterrain hebben,
en grote zaal op de begane
fond en daar boven nog twee
alen. Met de verbouwing, die
lieer dan tien miljoen gulden
aat kosten, zal mogelijk al eind
1993 een begin worden ge
maakt. Het is nog niet bekend
hoe lang die verbouwing zal du
ren.
Volgens Cannon-directeur W.
van Wouw staat de gemeente
Den Haag zeer welwillend te
genover de plannen.
De karakteristieke art-déco-
elementen die het gebouw (dat
onder monumentenzorg valt)
versieren, worden overanderd
intact gehouden. De eerste eta
ge krijgt een foyer, terwijl op de
begane grond een café-restau
rant komt, dat ook overdag geo
pend zal zijn en waarvoor de
Cannon Group een contract
heeft getekend met Grol-sch.
Als verbouwing geheel is vol
tooid kunnen in het gebouw ook
faciliteiten voor congressen
worden geboden. Overigens al
leen op tijdstippe dat er geen re-
geliere films in de verschillende
bioscopen worden gedraaid.
Vijfjarenplan
De verbouwing van Cineac is
een van de punten op een vijfja
renplan waarmee Cannon de
bioscoop grotere populariteit
wil bezorgen.
Volgens Van Wouw loopt de Ne
derlander met een gemiddeld
bioscoopbezoek van 1 keer per
jaar 'zwaar achter' op bij voor
beeld de Fransman (2,2 keer
per jaar) of de Amerikaan (4,2
keer per jaar) en is het zaak
hem 'te leren weer naar de bio
scoop te gaan'.
Het opknappen van verwaar
loosde bioscopen is één maatre
gel, het bouwen van grote bios
coopcomplexen, de zogenaamde
multiplexen, is een andere.
Cannon is al geruime tijd bezig
plannen te ontwikkelen voor
het bouwen van deze mam
moetbioscopen in de grote ste
den.
Rotterdam
De plannen voor de multiplex
met zeven zalen, 2800 stoelen
en een grote horecavoorziening
op het Schouwburgplein in Rot
terdam verkeren in een verge
vorderd stadium.
Daarvoor waë in eerste instan
tie een totale wijziging van de
bestemmingsplannen noodza
kelijk.
Ook voor Den Haag zijn plan
nen voor een multiplex in de
binnenstad.
Voor Amsterdam zit begin vol
gend jaar een verbouwing van
het City Theater in de koker.
Het theater krijgt twee goed
uitgeruste zalen en een aan
zienlijk verbeterde horecavoor
ziening,zo is de bedoeling.
In de Marnixstraat, op de plaats
waar nu Bellevue en het Nieu
we De la Mar Theater staan, wil
Cannon een geheel nieuw the
ater- en bioscoopcomplex neer
zetten met mogelijk vijf bios
coopzalen en drie schouwburg
zalen.
Uniform
Cannon zoekt verder naar een
goede locatie voor een multi
plex in Amsterdam Zuid-Oost
en denkt tevens aan het IJ-
oeverproject bij het Centraal
Station.
Om meer mensen naar de bio
scoop te trekken voert Cannon
nog tal van andere maatregelen
in. Zo wil men voorjaar 1993
'iets doen met lagere toegangs
prijzen' en moet het personeel,
dat een uniform gaat dragen,
'klantgerichter gaan werken'.
Het voorprogramma, een voort
durende bron van irritatie voor
menige bioscoopbezoeker,
wordt gehalveerd tót ongeveer
een kwartier.
De invoering van de 'riksbios
coop' in Cineac in Amsterdam,
waar een doorlopende voorstel
ling tegen een toegangsprijs
van een rijkdaalder is te zien,
bleek in dat kader al een ge
slaagde zet.
Van Wouw: „Het grote succes
van de riksbioscoop bewijst dat
het Nederlandse publiek echt
wel naar de film wil, als het er
maar gezellig is en als er niet zo
veel voor hoeft te worden be
taald".
Met zijn vijfjarenplan hoopt
Van Wouw de komende jaren
een groei in het bioscoopbezoek
van veertig procent te bewerk
stelligen. Voor de concurrentie
van Warner Bros., die ook bezig
is met plannen voor multi
plexen, onder meer in Scheve-
ningen, is Van Wouw voorals
nog niet bang.
„Het valt nog te bezien of al
hun plannen doorgaan. Verder
richten wij ons op de randstede
lijke centra, terwijl Warner
over Capelle aan den IJssel bij
Rotterdam praat"
