Loonpauze
breekpunt
werkgevers
en bonden
„Regeringen sprongen slordig om
met positie van prins Bernhard"
A3
A5
A7
B2
C4
Rode Kruis schort evacuatie van inwoners Sarajevo op
NEM gaat samenwerken
met Russisch bedrijf
WOENSDAG
1 NOVEMBER 1992
20 PAGINA'S
in drie katernen
GEESTELIJK LEVEN
I Brief Amerikaanse
bisschoppen over de
vrouw een lange
lijdensweg
„Kwaliteit leven
ehandicapte baby is
doorslaggevend"
John Major verdrinkt
in de problemen
Jonge tuinders breken
met illegalen
Schade Van der Mey
stijgt tot zeven miljoen
Gérard Depardieu
overspoeld met lof
BUITENLAND
BEURS
ECONOMIE
SERVICE
LEIDEN/REGIO
DIENSTVERLENING
SPORT
MENSEN
RTV-PROGRAMMAS
UIT
CULTUUR
£eiclóe 6oma/nt
Uitgave Westerpers bv (maakt deel uit van Sijthoff Pers bv). Directeur-hoofdredacteur: J.W.C. Leune.
84ste jaargang no. 25492. Losse nummers 1,50.
Morgen half- tot zwaar be
wolkt en nu en dan buien,
sommige met hagel en
windstoten. Minimumtem
peratuur rond 5 graden,
middagtemperatuur onge
veer 9 graden. Vrij krachtige
westenwind, kracht 5, aan
de kust hard of stormachtig,
7 a 8.
Gas goedkoper Rutten kraakt beleid Kok
ARNHEM De gasprijs voor kleinver
bruikers gaat op 1 januari 1993 met 2,6
cent per kubieke meter (inclusief btw)
omlaag. De verlaging, die een gemiddeld
gezin enkele tientjes oplevert op jaarba
sis, is een gevolg van de ontwikkeling
van de gasolieprijs en de dollarkoers ge
durende het afgelopen half jaar. Per 1
juli volgend jaar wordt een nieuwe prijs
van kracht. Dat heeft EnergieNed, de
vereniging van Energiedistributiebe
drijven in Nederland, bekendgemaakt.
Niet alle kleinverbruikers in ons land
betalen dezelfde prijs. Het energiegebe-
drijf houdt rekening met de eigen kos
tenstructuur en een toeslag. De gasprijs
ligt ergens tussen de 45,6 en 53 cent per
kubieke meter.
DEN HAAG Het financieel be
leid van minister Kok van finan
ciën is niet zo sober en degelijk als
het er op het eerste oog uitziet. De
daling van het schatkisttekort is
vrijwel geheel gefinancierd uit ho
gere belastingen en premies. En
de jongste bezuinigingsronde
waartoe het kabinet zaterdag be
sloot, is „tot een minimum be
perkt". Deze kritiek uit prof.dr.
F.W. Rutten, voorzitter van de
Wetenschappelijke Raad voor het
Regeringsbeleid (WRR), in een ar
tikel in de Staatscourant. Rutten
toont zich ontevreden over het feit
dat het kabinet de extra bezuini
gingen van 2,75 miljard gulden
voor de helft met incidentele
maatregelen heeft ingevuld. De
problemen worden daardoor naar
de toekomst verschoven, aldus
Rutten, met het risico dat het fi
nancieringstekort in 1994 met nog
meer „cosmetische maatregelen
wordt geflatteerd". Hij waar
schuwt voor overschrijdingen bij
de sociale zekerheid, ambtenaren
salarissen en volksgezondheid,
waardoor het voorziene 'gat' van 6
miljard in '94 nog aan de optimis
tische kant is. „Met het vorderen
van de kabinetsperiode stijgt de
ombuigingsmoeheid. Het uitzicht
op een succesvol slot verbleekt",
aldus de WRR-topman.
„Ook Duitse soldaten
vielen asielzoekers aan"
HAMBURG Soldaten van het Duitse leger
hebben deelgenomen aan overvallen en ac
ties van rechts-radicalen tegen asielzoekers
centra.
Dit meldde de Duitse radio vanmorgen onder
aanhaling van een brief van de inspecteur
van het leger, Helge Hansen, aan de bevel
hebbers van de Duitse landmacht. In 21 ge
vallen bestaat volgens de brief de concrete
verdenking dat een onderofficier en 20 solda
ten hebben deelgenomen aan overvallen op
asielzoekerscentra, aan afranselingen en ook
aan het schenden van graven. Extreem
rechtse soldaten zouden op leger-oefencen-
tra speciale trainingen voor gelijkgezinden
hebben georganiseerd.
Thaisje meisjes
vast in Kenya
MOMBASSA Een
schip met jonge Thaise
meisjes die in opdracht
van een internationaal
netwerk van handela
ren op weg zouden zijn
naar een bestemming
als prostituée in het
Mexicaanse Acapulco,
zit vast in de Kenyaan-
se haven Mombassa.
De meisjes zouden al
een maand lang onder
treurige omstandighe
den vastzitten op het
voor anker liggende
schip.
Meer zelfdoding politie
door stress in het werk
LELYSTAD Politiemensen scheiden vaker
en plegen gemiddeld meer zelfmoord dan in
andere beroepen. Stress in het werk is de boos
doener. Dit constateert J. Kaiser, trainer
stresshantering van het Zuid-Nederlands In
stituut voor Gemeentepolitie in Heerlen, na
onderzoek onder cursisten. De uitkomsten
van een Amerikaans onderzoek gaan zijns in
ziens ook op voor Zuid-Nederland.
In de afgelopen zeven jaar pleegden zes poli
tiemensen in Limburg zelfmoord. Om de poli
tie beter met spanningen te laten omgaan,
heeft het ministerie van binnenlandse zaken
een trainingspakket 'stresshantering' ontwik
keld.
Pagina A4: Stress bij politie niet langer taboe
DEN HAAG De invulling
van een mogelijke loonpauze
is het laatste heikele punt in
het overleg tussen de sociale
partners.
De voorzitters van de werkge
versverbonden en de drie vak
bonden hebben vanochtend in
de Stichting van de Arbeid de
discussie over een 'bevriezing'
van nieuwe cao's voor enkele
maanden danwel een door cao
onderhandelaars zelf te bepa
len uitstel voortgezet. Tot in in
de vroege uurtjes was afgelopen
nacht vijf uur lang over juist dit
voor de vakbeweging uiterst ge
voelige onderwerp gedebat
teerd.
Zonder kwalificaties te geven
van de hoogte van loonmatiging
en de aantallen te scheppen ba
nen, zijn de sociale partners na
ruim acht uur vergaderen in de
Stichting van de Arbeid tot een
zeer tere overeenstemming ge
komen. De adempauze voor
loonstijgingen is in dit concept
een open eind, dat de voorzit
ters van werkgevers en vakcen
trales vanmorgen hebben ge
poogd te dichten.
De suggestie die aanstaand
voorzitter Terpstra van de In
dustrie- en Voedingsbond CNV
gisteravond in Rosmalen deed
om loonsverhogingen in de ko
mende cao's voor een periode
van een half jaar uit te stellen,
vond niet direct weerklank. In
dat contract zou dan in ieder ge
val de prijscompensatie van 2,5
procent moeten worden goed
gemaakt. Afspraken over werk
gelegenheid, vermindering van
de werkdruk en verbetering
van de arbeidsomstandigheden
zouden wel gelijk kunnen in
gaan.
CNV-voorzitter Westerlaken
liet in een reactie weten af te
zullen zien van centrale afspra
ken als de werkgevers aan hun
pauze-variant vasthouden.
„Het plan van Terpstra is tien
keer beter".
Hij stelde vandaag in Zoeter-
meer om twaalf uur zijn bonds
raad van de laatste zaken op de
hoogte. FNV-voorzitter Steke
lenburg overlegde tegelijkertijd
bij de Stichting van de Arbeid
met de Federatieraad van
bondsvoorzitters. Het 'oprek
ken van het mandaat' van de
achterban staat daarbij voorop.
Pagina A3: Centraal akkoord
blijft alsnog onzeker
Huilend verlaat dit Bosnische gezin per bus de belegerde hoofdstad Sarajevo.
Fiscus jaagt op de dienstfiets
DEN HAAG Werknemers met een 'fiets van de zaak' moeten
daarvoor eenmaal in de vijfjaar 150 gulden bij hun inkomen optel
len. Deze belastingmaatregel vervangt met ingang van volgend
jaar de huidige, die niet van een standaard-bedrag uitgaat, maar
van de waarde van de fiets. Omdat de dienstfiets voor de werkge
ver een aftrekpost vormt, hoeft de werknemer niet te denken dat
hij de dans kan ontspringen, stelt het ministerie van financiën.
SARAJEVO - Het Rode Kruis
heeft de evacuatie van 6000 in
woners van Sarajevo opge
schort, nadat de eerste konvooi
en op problemen waren gestuit.
Een konvooi met ongeveer dui
zend mensen met bestemming
Belgrado kon gisteren slechts
gedeeltelijk vertrekken bij ge
brek aan bussen en vrijwilligers
die het door Servisch gebied
moeten rijden, zo verklaarde
Pava Baricic, voor het Rode
Kruis verantwoordelijk voor de
evacuatie. Baricic zei wel nog te
zullen pogen alsnog vervoer te
regelen voor de mensen die op
het laatste moment te horen
kregen dat hun reis niet door
ging. Honderden brachten in
kou en regen de hele nacht door
bij het verzamelpunt. Een an
der konvooi van meer dan 1300
mensen dat gisteren wèl kans
zag te vertrekken richting de
Kroatische havenstad Split, op
170 km van Sarajevo, werd lang
opgehouden in het Servische
dorp Ilidza, vlak bij Sarajevo.
Het deed er meer dan zeven uur
over om Kiseljak te bereiken,
een stadje in Kroatisch gebied
slechts 30 km verderop.
De strijdende partijen in Bosnië
moslims, Serviërs en Kroa-
ten zijn gisteravond over
eengekomen zich te zullen hou
den aan het bestand dat van
nacht om 01.01 uur van kracht
wordt. De Verenigde Naties be
sloten gisteravond 75 extra spe
cialisten naar het voormalige
Joegoslavië te sturen om het
vliegverbod boven Bosnië-Her-
cegovina te helpen bekrachti
gen. Vanochtend is het hoofd
kwartier van het leger van rest-
Joegoslavië in de Servische pro
vincie Kosovo aangevallen.
Daarbij werd één van de aanval
lers doodgeschoten en raakten
twee soldaten gewond.
Pagina A5: Nederlandse troe
pen in vijandig Split
Auto Bernhard
aast langs
Wegversmalling
AMSTERDAM - Zonder poli-
ie-escorte heeft prins Bern-
Iird gistermiddag de maxi-
umsnelheid met 60 kilometer
'erschreden. De donkerblau
we Mercedes van de prins is
gljoor een verslaggever van het
Ugemeen Dagblad gesigna-
eerd op de Al tussen Amster-
im lam en Amersfoort. Bernhard
|l lestuurde de auto niet zelf, hij
Igeat naast de chauffeur. Ter
■ïoogte van Diemen, waar een li-
Iwiiet geldt van 100 kilometer
per uur, reed de chauffeur 140
rilometer. Bij een wegversmal-
ing, waar een snelheid van 90
cilometer per uur moet worden
langehouden, bereikte de wa-
jen een snelheid van 150 kilo-
neter per uur. Met een gange-
je van 160 kilometer, in plaats
wan de toegestane 100 kilome-
per uur, raasde de wagen
aarden voorbij. De blauwe
uidi van de veiligheidsdienst
an het koninklijk huis volgde
iet dezelfde snelheid. De rijks
voorlichtingsdienst kon niet
igeven waarom deze snel-
leidsovertreding is begaan. De
irins was voor privézaken op
ip, aldus een woordvoerder.
DEN HAAG Prins Bern
hard mag zijn handen dan
weieens vuil hebben ge
maakt, die van de verschil
lende Nederlandse regerin
gen zijn - in relatie tot de
prins - ook verre van schoon.
De verschillende regeringen
zijn in de periode 1946-1976 op
zijn minst slordig omgegaan
met de bijzondere positie van de
man van de koningin.
De verschillende regeringen
maakten bovendien meermalen
dankbaar gebruik van 'goodwill
ambassadeur' Bernhard. Dat
geldt ook voor het kabinet-Den
Uyl, het kabinet van de Lock
heed-affaire, dat de prins op
dracht gaf om de banden met de
sjah van Iran te verbeteren. De
huidige premier Lubbers profi
teerde mee als minister van eco
nomische zaken.
Dat staat in het boek 'De Prins
gemaal' van Harry van Wijnen.
Het verscheen gisteren bij uit
geverij Balans. Het boek gaat
ook over prins Claus, maar die
komt dankzij zijn onkreukbare
gedrag veel minder aan de orde.
De regering deed van 1946-
1976 alsof de Prins der Neder
landen staatsrechtelijk niet be
stond, stelt Van Wijnen. De mi
nisteriële verantwoordelijkheid
werd zwaar veronachtzaamd,
terwijl de prins toch „in de ge
varenzone van Lockheed
zwom" en intensieve contacten
met het internationale bedrijfs
leven onderhield.
In zijn hoedanigheid van in
specteur-generaal van de
krijgsmacht - en dus wel val
lend onder ministeriële verant
woordelijkheid - nam hij ook
nog eens een deel van de inter
nationale contacten met de in
ternationale vliegtuigindustrie
over van minister van oorlog
Staf.
Het gehele internationale
werkterrein van de prins had al
in 1946 onder één centraal punt
van toezicht (de premier)
moeten komen, vindt Van Wij
nen. De meervoudige status
van de prins leverde teveel pro
blemen op: dan was hij militair,
dan weer delegatieleider van
een economische missie, dan
weer lid van het Koninklijk
Huis.
Pagina A3: 'Prins Bernhard
kip met gouden eieren'
EINDHOVEN OPEN
Speciale aanbiedingen!
Funktionele Italiaanse
verstelbare zitting en
diverse stoffen leverbaar./
(%Jencikoya)
Kwaliteit, design, voordelig
AMSTERDAM-C: Molsteeg 12. hk. Spui
straat, 020-6259866. AMSTERDAM: Willem
van Weldammelaan 11, Gelderlandpl., 020-
41, 010-4346267. DEN HAAG: Denne-
070-3106314. UTRECHT: Gilden-
173 (Hoog Cathari|ne). 030-328869.
LEIDEN De Leidse ketelbouwer NEM heft een samenwerking
gesloten met het Russische Krasny Kotelschik. Een bedrijf dat is
gevestigd in Tasanrog aan de Zwarte Zee. Krasny Schotelschik is
volgens NEM met ongeveer 17.000 werknemers één van de groot
ste ketelbouwers ter wereld
De samenwerking moet per 1 januari ingaan. Ze omvat het geza
menlijk, ten behoeve van het GOS, ontwikkelen en fabriceren van
afgassenketels waarin uitlaatgassen van turbines worden ge
bruikt voor het opwekken van energie. NEM gaat de installaties
ontwerpen, terwijl de produktie in Nederland en Rusland gaat
plaatshebben.
NEM, dat in Leiden zijn hoofdkantoor heeft, is een gezamenlijke
dochter van de Hollandse Contructie Groep industrieservice en
het Duitse L G Steinmüller. Beide bedrijven hebben 50 procent
van de aandelen van NEM. Steinmüller heef al een samenwer
kingsverband met Krasny Kotelschik. NEM en Steinmüller parti
ciperen in de Russische joint venture EEE, een samenwerking tus
sen een groot aantal ondernemingen op het gebied van milieu en
energie.
NedCar vermindert
tijdelijk produktie
BORN Autoproducent Ned
Car heeft besloten de produktie
in Born gedurende de laatste
twee weken van dit jaar aan
zienlijk te verminderen. Op die
manier wil het bedrijf de te gro
te voorraad enigszins terug
dringen, zo heeft een woord
voerder van NedCar
Mede dankzij deze maatregel
produceert NedCar in 1992 zo
als het zich nu laat aanzien
94.000 auto's.
De aanvankelijke prognose lag
op 100.000 auto's. Vorig jaar
liepen in Born 84.000 voertui
gen van de band. In 1990 waren
er dat nog ruim 121.000. De
produktievermindering wordt
deels door het bedrijf betaald.
Ternauwernood
Een brandweerman redt ternauwernood een kind uit een vuurzee. Als gevolg van de brand in een flat in
Holyoke (Verenigde Staten) kwamen drie kinderen om het leven.
■V F<pTO:AFP
