HELP SOMALIË GIRO 5657
drievoudige crisis verlamt
üuropese Gemeenschap
Carter wil voor Clinton werken
Buitenland
Izetbegovic verhindert
evacuatie uit Sarajevo
„We moesten wel reageren"
MEMISA
Duits geld om joods
leed te verzachten
Rusland helpt
Tadzjieks bewind
Aardbeving
in Turkije
'ranse wijnboeren
Lien importheffing
iet angst tegemoet
SARAJEVO De regering
van Bosnië-Hercegovina
heeft gisteren de evacuatie
uit de Bosnische hoofdstad
Sarajevo van enkele duizen
den slachtoffers van de bur
geroorlog verhinderd, zo
heeft de Kroatische radio ge
meld.
Het Bosnische Rode Kruis was
van plan vanaf vrijdag tot zon
dag zo'n 4000 mensen vanuit
jevo met bussei
Alija Izetbegovic echter „onder
welke omstandigheden dan
ook" het vertrek goed te keuren
van weerbare mannen tusen de
18 en de 60 jaar. Daarop schort
te het Rode Kruis de evacuatie
„tot nader order" op. Het was
al de derde keer in enkele we
ken dat het Rode Kruis de po-
Servische en Bosnische media
meldden intussen het voort
gaan van hevige gevechten in
de noordelijke stad Gradacac,
een van de weinige nog be
staande moslim-bolwerken.
Het Joegoslavische persbureau
Tanjug meldde hevige gevech
ten in het oosten rond de plaat
sen Stolac en Ljubinje en radio
Zaghreb meldde beschietingen
door de Serviërs van Zavidovic
en Bugojno ten noorden en ten
oosten van Sarajevo.
Door het aftreden gisteren van
Stjepan Kljuic, een gematigd
Kroatisch lid van het collectieve
presidium van Bosnië-Hercego
vina, is een constitutionele cri
sis ontstaan. Volgens regerings
woordvoerder Kemal Muftic
wilde Kljuics partij, de Kroati
sche Democratische Unie
(HDZ) dat hij terugtrad. De
spanningen tussen Bosnische
Kroaten en moslims, bondgeno
ten in hun strijd tegen de Ser
viërs, zijn de laatste tijd opgelo
pen. De moslims beschuldigen
de Kroaten van samenzwering
met de Serviërs in een poging
Bosnië op te delen langs etni
sche scheidslijnen. Muftic zei
dat hij het aftreden van Kljuic
zag als een teken van verslech
terende relaties tussen Bosni
sche moslims en Kroaten.
De Verenigde Staten willen een
verscherping van de VN-sanc-
ties tegen Servië en met name
wat betreft goederen die in
transit via Servië gaan, zo is gis
teren bekend geworden. Op de
zelfde dag gaven de VS een
nieuw rapport vrij waarin spra
ke is van vrijwel onvoorstelbare
oorlogsmisdaden die in Bosnië-
Hercegovina zijn bedreven.
Een inwoner van Sarajevo sjouwt met een stuk hout van een elektrici-
teitspaal waarmee hij zijn huis warm wil stoken.
FOTO: EPA
Idoor
AART HEERING
ROME De aanval donderag-
avond van joodse jongeren op
het hoofdkwartier van de Ro
meinse neonazi's vormde een
In de nacht van zondag op
maandag hadden de skinheads
op de etalageruiten van twee
honderd winkels van meren
deels joodse eigenaren gele Da
vidssterren geplakt met de
tekst: de zionisten uit Italië.
•We hebben onze ouders zien
huilen voor de Davidssterren
die de nazi's op hun deuren
hadden geplakt, net als vroe
ger", aldus een van de actie
voerders. „De woede was te
groot. We moesten wel reage
ren, om te laten zien dat we ons
dit maal niet zonder slag of
stoot zullen laten deporteren".
Het hoofd van de Italiaanse po
litie, prefect Vincenzo Parisi,
heeft de joodse gemeenschap
gisteren alle bescherming be
loofd tegen eventuele agressie.
Hij zinspeelde op een mogelijk
verbod van de neonazistische
Movimento Politico, waar de
aanval tegen gericht was. Der
gelijke organisaties zijn welis
waar officieel verboden, maar
tot nu toe hebben zij (net als in
In Somalië werkt MENSEN IN NOOD aan de voedselvoorziening. Een medisch team
van MEMISA zet een gezondheidscentrum op. 'Reporter' (KRO) was er bij:
Somalië heeft uw steun echt nodig - Giro 5657/MEMISA, Rotterdam o.v.v. 'Somalië'.
Mensen in Nood
Duitsland) vrijwel ongestoord
kunnen functioneren.
In iCalië is naar aanleiding van
de recente gebeurtenissen een
heftige discussie losgebarsten
over de vraag of Italië op weg is
naar e^n nieuw antisemitisme.
Het opinieblad L'Espresso pu
bliceerde eerder deze week de
samenvatting van een opinie
peiling volgens welke 10,5 pro
cent van de Italianen (6 miljoen
mensen) van mening zou zijn
dat de joden Italië moeten ver
laten.
34 Procent zou hen niet als ech
te Italianen beschouwen en 56
procent zou hen van gierigheid
betichten. Kranten err televisie
maakten daarover grote ophef,
maar toen L'Espresso in de
winkel lag, bleek dat de cijfers
slechts betrekking hadden op
de 44 procent van de ruim dui
zend ondervraagden die posi
tief hadden geantwoord op de
vraag, of de Italiaanse joden
zich in cultureel en maatschap
pelijk opzicht van hun landge
noten onderscheiden!
De geruchtmakende cijfers
moeten dus minstens worden
gehalveerd, zodat het aantal
Italianen dat de joden wil uit
wijzen niet boven de vier pro
cent uitkomt. En dat komt on
geveer overeen met het aantal
„halve garen" dat ieder land nu
eenmaal rijk is, betoogde de
joodse commentator Arrigo
Levi in de* Corriere della Sera.
Levi wijst erop, dat Italië nau
welijks een antisemitische tra
ditie heeft en dat honderddui
zenden Italianen in de oorlog
hun leven hebben geriskeerd
om hun joodse landgenoten te
redden. Ook de opperrabbijn
van Rome, Elio Toaff, is van
mening dat de naziskins een
geïsoleerd groepje vormen bin
nen het Italiaanse volk. waar
het antisemitisme niet diep is
geworteld.
ieuw plaveisel
or Rode Plein
SKOU Moskouse arbeiders zijn deze
|c begonnen het plaveisel op het Rode
p te vervangen. Niemand zal ontkennen
de stenen versleten zijn en nodig vervan-
t mflmoeten worden, maar stadsverbetering
wekt het doel. Het gaat er vooral om de com-
drejistische tegenstanders van president
ale ts Jeltsin tegen te houden die vandaag bij
daggraf van Lenin de 75ste verjaardag van
*in Holsjewistsiche Revolutie van 1917 willen
en denken. Tot het ineenstorten van dë Sov-
ïrsofiie in december 1991 was de herdenking
a pde revolutie op het Rode Plein een jaar-
N; hoogtepunt van het communistische sy-
m. Duizenden speciaal uitgezochte ar
iërs en militairen paradeerden elk jaar op
vember aan het politburo voorbij.
BONN Duitsland heeft een
overeenkomst ondertekend
om joodse slachtoffers van de
nazi-vervolging uit Oost-Eu
ropa en de voormalige Sovjet
unie schadeloos te stellen.
Volgens het akkoord zal Bonn
tot 1 miljard mark uitkeren
aan mensen die tot nu toe
geen of slechts een geringe
compensatie ontvingen voor
het hun tijdens het Derde Rijk
aangedane leed. Aan het ak
koord dat vorige week in alle
stilte in Bonn is ondertekend,
zijn zestien maanden van on
derhandelingen vooraf ge
gaan. Op de Duitse begroting
van 1993 zijn al herstelbeta
lingen van 100 miljoen mark
voorzien.
Bijna een derde van de Duit
sers gelooft dat de nazi-tijd
ook enkele positieve kanten
had, zo blijkt uit een opinie
peiling van het Duitse onder
zoeksbureau Infas. Van de
3000 ondervraagden in zowel
Oost- als West-Duitsland zei
echter 64 procent dat het Der
de Rijk geen enkele goede
kant bezat. Op de vraag of „de
joden er zelf schuldig aan zijn
dat ze in de geschiedenis zo
vaak vervolgd zijn", ant
woordde in het westen tien
procent bevestigend, in het
oosten vier procent. De vraag:
„Zijn ze voor een deel zelf
schuldig aan de vervolgin
gen", vond instemming bij 28
procent van de Westduitsers
en bij 26 procent van de Oost
duitsers.
DOESJANBE - Rusland heeft besloten hulp
te geven aan het bewind in Tadzjikistan, waar
al enkele maanden een burgeroorlog woedt.
„Tadzjikistan is belangrijk voor Rusland. Het
land heeft belangrijke grenzen. Het is onmis
baar voor Rusland dat de grenzen van Tadzji
kistan gesloten blijven en dit is ook in het be
lang van alle landen in Centraal-Azië", aldus
de Russische minister van buitenlandse zaken,
Andrej Kozyrev. Hij kwam uit Alma Ata waar
de presidenten van de Centraalaziatische repu
blieken hadden vergaderd over de etnische oor
logen in verscheidene gebieden. Tadzjikistan,
de. armste van de vroegere Sovjetrepublieken,
grenst in het zuiden aan Afghanistan. De Rus
sen vrezen wapensmokkel uit dat land.
IZMIR Een aardbeving heeft gis
teren steden en plaatsen in het wes
ten van Turkije opgeschrikt. Vol
gens het persbureau Anatolië zijn
bij de aardschok geen slachtoffers
gevallen, maar is wel lichte schade
aangericht. Duizenden mensen ren
den in paniek de straat op toen zij de
schok voelden en durfden pas na ge
ruime tijd hun huizen weer binnen
te gaan. De beving had een kracht
van 5,5 op de schaal van Richter en
werd gevoeld in de havenstad Izmir
en de provincies Manisa, Mugla, Ay-
din, Denizli, Balikesir, Canakkale
en Bursa.
Griekenland tekent
Schengen-akkoord
MADRID Griekenland heeft giste
ren als negende EG-lidstaat het ver
drag van Schengen ondertekend. Het
verdrag regelt de controle aan de bui
tengrenzen van de EG, terwijl aan de
binnengrenzen snellere doorgang mo
gelijk wordt door het terugdringen van
de bureaucratie.
Van de twaalf EG-lidstaten hebben
Groot-Brittannië, Ierland en Dene
marken 'Schengen' nog niet onder
schreven.
De Britten en Ieren willen baas blijven
over hun eigen grenzen, terwijl Dene
marken bang is dat de paspoortunie
met andere Scandinavische landen
door het verdrag in gevaar zal komen.
elke
mo(j
WASHINGTON - De voorma
lige Amerikaanse president
^Timmy Carter heeft gisteren.ge-
zegd dat hij geen vaste aanstel
ling in de regering van de toe
komstige president Bill Clinton
zal accepteren als die hem werd
aangeboden, maar dat hij be
reid is onder Clinton aan spe
ciale projecten te werken.
De Democraat Carter zei voor
het televisiestation ABC dat hij,
als hij „als enige over de juiste
kwalificaties beschikt", geïnte
resseerd is in opdrachten van
de toekomstige president. Hij
zei dat de nieuwe regering ,ad
hoe een beroep kan doen op zijn
kwaliteiten als bemiddelaar bij
conflicten.
In het Midden-Oosten wordt
gespeculeerd dat Carter Ameri
kaans afgezant voor die regio
wil worden. Carter en Clinton
zijn al vijftien jaar zeer goed
persoonlijk bevriend.
Clinton heeft gisteren de on
enigheid beslist in het kamp
van zijn medewerkers en cam
pagneleiders over wie de leider
wordt van de ploeg die de rege
ringswisseling en belangrijkste
benoemingen moet gaan voor
bereiden. Clinton heeft geko
zen voor een oplossing waarbij
twee man met de taak worden
belast: Vernon Jordan en War
ren Christopher.
Jordan (57), een zwarte advo
caat die lange tijd de Nationale
Urban League heeft geleid, een
van de belangrijkste organisa
ties die opkomt voor de burger
rechten, wordt voorzitter van
de ploeg van medewerkers.
Warren Christopher, die vice-
minister van buitenlandse za
ken is geweest, krijgt de titel
van directeur en moet de lopen
de zaken regelen.
Idoor
J0 WIJNEN
BRUSSEL Een stortvloed
van slechte berichten en niet
meer te controleren geruch
ten, gelardeerd met met on
derlinge ruzies, heeft ver
twijfeling en paniek gezaaid
in de boezem van de zeven
tien leden tellende Europese
Commissie in Brussel.
Een woordvoerder van de Com
missie moest gisteren voor hon
derden toegestroomde journa
listen bekennen dat hij strikte
instructies had geen medede
lingen over de paniekstemming
in de Commissie te doen. Daar
mee demonstreerde de fel op
zijn huid gezeten functionaris
ongewild dat Commissie-voor-
zitter Jacques Delors en zijn se
condanten door allerlei op el
kaar inwerkende omstandighe
den volledig uit elkaar zijn ge
speeld en de EG in een onge
kend diepe crisis terecht is ge
komen.
Terwijl landbouwcommissaris
Ray MacShariy donderdag een
brief op het bureau van Delors
legde waarin hij meedeelde ont
slag te nemen als GATT-onder-
handelaar, kondigde de Ameri
kaanse regering forse handels
sancties tegen Europa aan. En
liet de Britse premier John Ma
jor weten dat l\ij de Engelse ra
tificatie van de akkoorden van
Maastricht heen wil tillen over
het Deense referendum dat
zeker niet eerder dan volgend
jaar mei plaatsvindt.
MacSharry beschuldigde De
lors ervan de onlangs in Chica
go gehouden GATT-onderhan-
delingen tussen de VS en de EG
te hebben „ondermijnd". De ge
frustreerde Ier gaf er dan ook
de brui aan en wil niet meer bij
de GATT-onderhandelingen
betrokken worden. Delors
vindt dat MacSharry zich niet
aan zijn onderhandelingsman
daat heeft gehouden. In zijn ge
sprekken met de Amerikaanse
minister van landbouw in Chi
cago, zou MacSharry zich bui
ten het raamwerk van de EG-
landbouwhervormingen heb
ben begeven, iets wat de Ierse
commissaris overigens met de
grootst mogelijke klem ont
kent. De vice-voorzitter van de
Europese Commissie, Frans
Andriessen, heeft al meerdere
malen laten doorschemeren het
niet eens te zijn met de houding
van Delors.
Delors raakt steeds meer be
klemd tussen zijn nationale am
bities (hij lonkt naar de opvol
ging van president Mitterrand)
en zijn Europees prestige. Het
is bovendien niet uitgesloten
dat Delors zijn geloof in de af
ronding van 'Maastricht'
dat hij als zijn politiek mag
num opus beschouwt heeft
verloren en dat hij daarom een
goed heenkomen zoekt voordat
de mislukking van de Europese
Unie een feit is.
Duidelijk is in elk geval dat De
lors zich heeft laten meeslepen
Voorzitter Delors van de Europese Commissie werd gisteren in Londen belaagd door de pers.
door de paniek die in Parijs is
ontstaan over de Franse parle
mentsverkiezingen van vol
gend jaar mei. Zoals de kaarten
nu liggen, gaan president Mit
terrand en zijn socialistische
partij een verpletterende ne
derlaag tegemoet. Vooral het
platteland
veer twintig
Franse kiezer
boos. De Frans
grootste tegenzin de EG-land-
bouwhervormingen geslikt, die
hun miljarden aan subsidies
gaan kosten. Diezelfde boeren,
wanhopig gesteund door de
Franse regering, vinden dat een
GATT-akkoord hen nog meer
schade zou toebrengen. Dat
bracht Parijs en Delors
er toe zich met alle middelen te-
verzetten.
sis gaat oplossen is verre van
duidelijk. Andriessen heeft in
ieder geval laten weten dat hij
de hoogste GATT-onderhande-
laar van de EG is en dat hij be
reid is opnieuw met de Ameri
kanen te gaan praten. Maar of
hij in de nu ontstane chaos in
staat is een handelsoorlog tus
sen de EG en de VS te voorko
men en aldus als Brussels ster
houding van Frankrijk, volk
men onduidelijk. Zoveel is i
ker: 'Maastricht' is onverwac
op een laag pitje gezet,
GATT-besprekingen zitten vi
ledig in het slop, de verhoudi
gen met de VS zijn grondig v»
ziekt en de Europese Comm
sie heeft alle samenhang
daardoor alle slagkracht ver
ren. De Gemeenschap zit in e
de
zijn gijzelaar in een veldslag die
de onze niet is. Wat hebben wij
te maken met een handelsoor
log tussen Frankrijk en Ameri
ka. We voeren in totaal jaarlijks
veertig miljoen flessen witte'
wijn uit en dragen voor een be
langrijk deel bij aan het over
schot op de handelsbalans.
Daarom moeten beide partijen
weer snel rond de onderhande
lingstafel gaan zitten", meent
voorzitter Pierre Bouard van de
Elzasser wijnboeren.
Mocht dit niet gebeuren, dan
blijven de Franse wijnboeren
met die gigantische plas witte
wijn zitten. „Dat betekent au
tomatisch dat de prijzen scherp
zullen dalen. Veel wijnboeren
zullen dan toch moeten verko
pen want de meesten hebben
niet voldoende kelderruimte",
verwacht André Ltirton uit de
Entre-deux-Mers-streek.
Alle Franse wijnboeren hopen
derhalve dat de resterende elf
EG-landen voldoende druk op
de Franse regeerders uitoefe
nen om alsnog toe te geven in
het handelsconflict. Zij zijn er
van overtuigd dat de door mi
nister van landbouw Jean-Pier
re Soisson gepredikte oplossing
wat al te simplistisch is. Deze
riep tijdens de behandeling van
de landbouwbegroting op tot
'strafmaatregelen' maar drong
er bij de Fransen voorat op aan
om veel witte wijn te drinken.
„Drink witte wijn. Wijn uit de
Elzas, chablis, wijn uit de An-
jou, juranon. Ga er rustig te
genaan. Dat zal het nationale
antwoord zijn op de Ameri
kaanse strafmaatregelen", al
dus de minister, die zelf uit
Bourgondië komt.
van het Zuidfranse Marmande zijn bezaaid met appels,
door plaatselijke boeren uit protest tegen de landbouwpoli-
de EG.
FOTO AP
(jusior
il, zdLKO V00RD0UW
:t Al
^C^IIJS „Hoeveel kan ik
nindn0g niet zeg£en> maar
grap gaat ons een boel
ie-aï kosten". Michèle Ver-
angix. woordvoerster in het
;n. lis van de kwaliteit' van
vairoducenten van de gewo-
n wcBordeaux- en Bordeaux
protérieur-wijn ziet met
°Pst de Amerikaanse im-
theffïng van tweehon-
;kke* Procent °P de witte wijn
en ^moet.
^edc
°f vlnt het gaat momenteel he-
f^al niet zo goed in de wijn-
-mftlel. Verleden jaar hadden
"Vrijwel geen oogst als gevolg
extde koudegolf, die alle knop-
enki0p de struiken deed dood-
betten, nu hebben we kwanti-
En èn kwaliteit en gooien de
-anhrikanen de deur op slot".
elfjens Vernoux worden met
ir Re de goedkopere wijnen uit
en bikrijk de dupe van de im-
votheffing, die op 5 december
ingaan als Europa niet ak-
rd gaat met de voorstellen
„®len de GATT over de doua-
^eeen handelstarieven. „Onze
?rJen worden vooral gekocht
Is nu mensen uit de midden-
all^pen. Juist voor hen wordt
ïen Hjn onbetaalbaar. De grote
tgondische, Elzasser of
ieaux-wijnen worden
er gekocht door de aller-
iten".
Elzas, waar met name de
'rztraminer is bedreigd,
al even fel gereageerd,
zijn het slachtoffer. We
