Leidse Courant | 1992 | 7 november 1992 | pagina 2

Stichting Skepsis wil
fantasten ontmaskeren

Jezuïeten wijzen egoïstische dieren hun plaats

Geestelijk Leven Opinie

COMMENTAAR

Zondaar in
plaats van
slachtoffer

Limburgse scholenvereniging
wijst reglement Gij sen af

Vertrouwenspersonen voor
slachtoffers seksueel geweld J

CeidóeSouïont

21A

Leidse Courant

i zaterdag 7 november 1992

'Oecumene betekent voor Rome terugkeer naar Moederkerk'

DEN BOSCH Paus Johannes
Paulus II en Vaticaanse instanties
verzekeren bij herhaling dat de
Rooms-Katholieke Kerk er niet op
uit is dat alle andere kerken tot haar
terugkeren. De voorzitter van de
Sint Willibrordvereniging, dr.
A.H.C. van Eijk, is er echter niet
overtuigd dat Rome hierin oprecht is
en werkelijk de 'terugkeer-oecume-
ne' heeft afgezworen.
De Willibrordvereniging is het
rooms-katholieke adviesorgaan voor
de oecumene en onderhoudt nauwe
betrekkingen met de grote prote
stantse kerken in Nederland. In een
verklaring naar aanleiding van Wil-
librordzondag - morgen - komt Van
Eijk tot zijn conclusie na lezing van

het antwoord van het Vaticaan op
het eindrapport van de gezamenlijke
anglicaans/rooms-katholieke com
missie. Uit dit antwoord, dat eind
vorig jaar werd gepubliceerd, blijkt
dat Rome er vooral op heeft gelet of
de formuleringen van de commissie
over het ambt en de eucharistie
overeenstemmen met de katholieke
leer. De meetlat was niet het katho
lieke geloof, maar de leer die in de
loop der eeuwen is geformuleerd.
Dat het ook anders kan, toonde
Rome in 1984 aan toen het enkele af
spraken over de bediening van sa
cramenten maakte met enkele zoge
naamde oud-oosterse kerken, die bij
het concilie van Chalcedon (451)
paus Leo I de rug toekeerden. Het

Vaticaan erkende in 1984 dat men
indertijd in de discussie over de god
en mensheid van Christus weliswaar
hetzelfde bedoelde, maar dit ver
schillend uitdrukte. Van Eijk vraagt
zich af, waarom Rome tegenover de
anglicanen, die hij omschreef als 're-
formatorisch-katholiek', niet het
zelfde kan doen inzake de eucharis
tie en de ambten als zij over een zo
veel fundamenteler zaak als de per
soon van Christus wel tot overeen
stemming kon komen met de oud-
oosterse kerken. Hij kan niet aan de
indruk ontkomen dat Rome niet
naar overeenstemming met de angli
canen streeft maar erop uit is hen in
de schoot van de Rooms-Katholieke
Kerk te laten terugkeren.

Niet de bloemen en de
bomen, alleen de tuin
is ons eigendom

Chinees spreekwoord

Bisschop Bar vraagt IKON
Jezus-film niet uit te zenden

ROTTERDAM - Mediabisschop R.Ph. Bar heeft
IKON-directeur dr. R.L. Haan dringend opgeroepen
af te zien van uitzending van de omstreden Jezus-
film 'The last temptation of Christ' „vanwege het
scandalum dat deze film oproept". Verscheidene bis
schoppen hebben de laatste weken reacties ontvan
gen van mensen die bijzonder verontrust zijn over
het voornemen van de IKON de film van regisseur
Martin Scorsese uit te zenden, schrijft Bar. Mensen
hebben hem gewezen op het godslasterlijke karakter,
van de film. Zij vinden de in de film vertolkte visie op
Jezus Christus kwetsend voor het christelijk geloof
en begrijpen niet dat een interkerkelijke omroep een
film wenst te vertonen die zoveel onjuistheden bevat
over het leven van Christus. Bisschop Bar kan veel
van deze reacties begrijpen en vraagt Haan daarom
van uitzending af te zien.

door MARINUS V.D BERG

In mijn dagboek ligt een klein briefje. Een jonge
vrouw heeft het me in een pauze gegeven. Ik mag het
van haar na de pauze voorlezen. Ze schrijft: „Ik ben
seksueel misbruikt door mijn vader. Na jaren kom je
er achter dat je geen „goedeouders hebt. Je bent de
illusie kwijt van „goede"liefdevolle ouders. Enje
bent je ouders kwijt, niet door de dood maar door hun
ontkenning. Hoe ga je met zo'n verlies om. Daarbij
komt ook nog dat de kerk vergevingpropagandeert.
Dan is alles goed". Het wordt heel stil als ik het
voorlees. Dat deze dingen zo dichtbij kunnen liggen
hadden velen waarschijnlijk niet verwacht. De stilte
heeft de sfeer van geschokt te zijn. Je denkt dat zulke
dingen ver weg, elders gebeuren. Er zijn dingen
waarvan je heel stil wordt en waaroverje het liefst in
kleine letters zou willen schrijven of waaroverje zou
willen zwijgen. Maar dat kan niet meer als je in
contact komt met hen die direct of indirect het
slachtoffer zijn van seksueel misbruik. Niet alleen
vrouwen, meisjes, maar ook jongens en mannen. Dit
jaar had ik acht zulke contacten met acht
verschillende personen. Ik zou ook met kleine letters
willen schrijven als het gaat om seksueel misbruik
door priesters of kloosterlingen. De KRO-televisie
Kruispunt besteedt hieraan morgenavond aandacht.
De bisschoppen willen geen onafhankelijke
vertrouwenscommissie. Dat is te begrijpen vanuit
hun eigen verantwoordelijkheiden positie, maarte
bevragen vanuit de positie van de slachtoffers.
Bovendien is ook de vraag of naast de eigen
verantwoordelijkheid van de bisschop een
onafhankelijke vertrouwenscommissie niet op een
eigen wijze belangrijke hulp kan geven. Slachtoffers
en daders hebben, onafhankelijk van elkaar hulp
nodig.

Wie over zonde (s)preekt en over vergeving moet
duidelijk maken dat in ieder geval de slachtoffers
geen zondaars zijn. Bovendien heb ik ernstige vragen
over de vraag of „het wel goed is" en of er wel sprake
is van vergeving als er geen duidelijk gebaar is
gemaakt naar het slachtoffer. Jezus spreekt toch over
„het gaan naar je broeder, je naaste om met hem in
het reine te komen". Wordt er niet te eenzijdig
gesproken over vergevingTe uitsluitend in de
relatie van de mens met God. Zo komen slachtoffers
in de kou of wordt nog eens hun schuldgevoel
versterkt.

Nu op zo 'n pijnlijke wijze duidelijk wordt dat zowel
jongens als vrou wen slachtoffer blijken te zijn van
seksueel misbruik door hen die de kerk
vertegenwoordigen, komt de vraag op op het ook niet
tot de verantwoordelijkheid van de kerkelijke leiding
behoort om aan de slachtoffers te laten blijken dat zij
oog heeft voor de toegebrachte schade. Een schade die
niet gering is.

De gevolgen zijn diepingrijpend: angst voor
herhaling, aangevreten zelfvertrouwen, schaamte en
minderwaardigheid, depressies, zelfdodingen
pogingen daartoe, kinderloosheid.

Ik zou er met kleine letters over willen schrijven,
maar dat zou verraad zijn aan de slachtoffers.

UTRECHT De strijd tegen al
te lichtzinnig geloof in paranor
male verschijnselen lijkt de af
gelopen vijfjaar weinig resulta
ten te hebben opgeleverd. De
stichting Skepsis probeert dit
geloof op wetenschappelijke
wijze te ontmaskeren, maar zag
de belangstelling voor het para
normale en het occulte sinds
haar oprichting in 1987 alleen
maar toenemen.

Secretaris Rob Nanninga van
de stichting die vandaag in
Zwolle over paranormale ver
schijnselen congresseert, laat
zich er niet door ontmoedigen.
In die vijf jaar hebben publika-
ties en simpele onderzoekjes
sommige gelovigen ook min of
meer bekeerd. Hij wijst op een
vooraanstaand astroloog die is
gaan twijfelen aan zijn eigen
voorspellingen. „Het is dus wel
mogelijk om mensen tot andere
gedachten te brengen."

Maar deze bekeringsijver is niet
Nanninga's belangrijkste drijf
veer. „Ik hoef mensen niet zo
nodig van hun geloof af te hel
pen." Belangrijker is dat er ge
degen informatie over paranor
male verschijnselen wordt ge
geven, op basis waarvan men
sen hun keuzen kunnen ma
ken. „Kijk eerst naar de feiten,
neem dan pas een beslissing."
Een dergelijk adres voor „goe
de, verantwoorde informatie"
was er tot 1987 niet, zegt Nan
ninga. Terwijl toch heel wat
mensen in deze bonte wereld
van geloof en bijgeloof hun heil
zoeken en er enorme sommen
gelds omgaan. Bovendien wer
pen zich met name in de media
steeds meer „zogenaamde des
kundigen" op die onjuiste in
formatie geven over paranor
male zaken.

Reden voor een groep 'sceptici'
om in 1987 naar Amerikaans
voorbeeld een stichting in het
leven te roepen, met als doel in
formatie te geven en weten
schappelijk onderzoek te doen.
Dat gebeurt vooralsnog op be
scheiden voet, want de stich
ting met ongeveer 900 begun
stigers heeft het financieel ge
zien niet breed.

De meeste vreemde verschijn
selen waaieren uit over de Vere
nigde Staten, niet voor niets het
land waar ook de sceptici zich
het krachtigst roeren. Alleen de

Het zweven bij transcendente meditatie is een van die vormen waar-
tegen de stichting Skepsis ten strijde trekt. foto: pers unie

recente UFO-ontvoeringen blij
ken hier nog niet aan te slaan.
„Misschien is dat toch echt te
gek voor ons."

Dat geldt niet voor het vuurlo-
pen, dat volgens Nanninga ook
in Nederland snel aan populari
teit wint. Channeling, astrolo
gie, alternatieve geneeswijzen,
mysterieuze 'cropcircles' in het
landschap, zwevende tafels,
yoga, bijna-dood-ervaringen,
uittredingen, kwakzalverij,
hekserij - je kunt het zo gek niet
bedenken of Skepsis houdt zich
ermee bezig.

Het kan allemaal heel onschul
dig zijn, zegt de secretaris. Af en
toe de tarotkaarten raadplegen
kan helemaal geen kwaad. Zo
slaan anderen de bijbel op een
willekeurige plaats open, op
zoek naar een antwoord op hun
problemen, en zo greep Nan
ninga vroeger bij relatieproble
men naar de eerste de beste
bladzij uit zijn psychologie-
handboek.

De problemen ontstaan zodra
„allerlei vogels" de mensen
angst aanjagen en met dubieu
ze adviezen hen grote bedragen
aftroggelen. „Iedereen die een
cursus heeft gevolgd, begint
zelf een cursus. Iedereen kan zo
maar een academie starten. En
de mensen met de beste babbels
stoten door naar de top."

„Ik zal niet zeggen: paranorma
le verschijnselen bestaan niet.
Maar er zit veel kaf tussen het
koren", aldus Nanninga. Pas
als alle normale verklaringen
zijn uitgeput, kan wellicht het
etiket paranormaal op vreemde
verschijnselen worden geplakt.
Zo kunnen uittredingen „ge
woon psychologisch" worden
verklaard: mensen dromen dat
ze buiten hun lichaam treden,
zonder dat ze natuurlijk werke
lijk hun lijf verlaten.

Nanninga vervolgt: channelers,
die boodschappen uit bijvoor
beeld de hemel doorkrijgen, zijn
„gewoon mensen met een heel
rijke fantasie". Hun fantasie
wordt alleen maar rijker naar
mate mensen meer waarde
hechten aan wat zij zeggen. En
voorspellingen in het populaire
radio-programma Het Zwarte
Gat zijn verdacht: „Die Anton
Paauwe, die weet 't allemaal te
precies. Zo'n man zou eens ont
maskerd moeten worden."

Toevalstreffer

Het succes van paragnosten en
de vele andere voorspellers be
gint vaak met een grote toevals
treffer. Daardoor raken ze geïn
teresseerd in het paranormale.
Vervolgens stellen zij hun

Moslim
vrouwen
komen op
adem

Een groep moslim
vrouwen bidden in
een moskee in
Zagreb, Kroatië,
nadat zij uit de hel
van Bosnië hadden
weten te ontkomen.
De vluchelingen-
organisatie van de
verenigde Naties
gaat er van uit dat tot
nu toe meer dan
350.000

vluchtelingen uit
Bosnië onderdak in
Kroatië heeft
gevonden.

foto: epa

ROERMOND - Het bestuur
van de Vereniging voor
Voortgezet Onderwijs in
Limburg (VWOL) heeft het
reglement van bisschop Gij-
sen voor het katholieke on
derwijs in het bisdom Roer
mond (ARKOR) afgewezen.

De vereniging zal bij de Neder
landse Katholieke Schoolraad
(NKSR) de zogeheten 'consta
terende verklaring' aanvragen,
waarmee zij te kennen geeft het
aanzienlijk soepeler reglement
dat in de zes andere bisdommen
van kracht is, te volgen. Bij de

ROME Het dier is minder
dan de m'ens, omdat het egoïs
tisch is. Dat is de strekking van
een redactioneel artikel in het
jongste nummer van Civilta
Cattolica, het gezaghebbende
blad van de Italiaanse jezuïe
ten.

In het aan de menselijke waar
digheid gewijde artikel stellen
de jezuïeten, dat „alle andere
schepselen in zichzelf opgeslo
ten zijn en 'egoïstisch' en zoe
ken naar wat nuttig is voor hen
zelf of voor het. voort.hest.aan

van de soort. De mens is daar
entegen als enige in staat liefde
te geven en zo buiten zijn egoïs
tische belang te treden en met
een ander een relatie aan te
gaan van geven en gemeen
schap". De dieren zijn daarom
'inferieur' aan de mens, die een
„waardigheid bezit die niet te
vergelijken valt met die van
enig ander wezen".
De diervijandige houding van
de volgelingen van Loyola is
met name de Italiaanse Groe
nen in het verkeerde keelgat ge
schoten. De kamerleden Carla
Rocchi en Fulco Pratesi hebben

een lijst van dramatische en
waar gebeurde episoden van
onbaatzuchtige liefde van die
ren. Zoals de Duitse herder die
sterft bij zijn poging om een jon
getje te redden dat in het water
was gevallen en het hondje dat
zijn verlamde baas redt van de
uitdroging door hem dagen lang
natte washandjes te brengen.
Het ware egoïsme is dat van de
mens, dat zijn en andermans
milieu uitbuit en verpest, in
plaats van er in harmonie mee
te leven, zoals de dieren, aldus
de Groenen.

Het Italiaanse Verbond tegen

Hp Vivispntip hppff Hp ip,„ïptpr,

van 'middeleeuws obscurantis
me' beschuldigd en in La Stam
pa citeert de biologe Isabella
Coifmann een reeks van tegen
voorbeelden, waaruit blijkt dat
ook dieren wel degelijk tot al
truïsme in staat zijn. Zo onder
steunen walvissen en dolfijnen
met hun vinnen gewonde soort
genoten die zo aan de opper
vlakte kunnen komen om lucht
te happen. Marmotten en bavi
anen beschermen hun kamera
den door rechtop op wacht te
staan, hoewel ze daardoor grote
risico's lopen. En olifanten en
chimpansees treden vaak op als

jongen. (Veel van deze voor
beelden zijn niet verklaarbaar
in de klassieke evolutietheorie
van Darwin, die uitsluitend is
gebaseerd op het recht van de
sterkste. De jezuïeten, die het
darwinisme ooit verketterden,
blijken daarin nu roomser dan
de paus.

Overigens is de opstelling van
de Italiaanse jezuïeten ook bin
nen de katholieke traditie zelf
lang niet algemeen aanvaard.
Sint Franciscus' voorliefde voor
de vogelen des velds is bekend
en een moderne navolger van
hem, de Romeinse parochiaan

per jaar zijn kerk open voor de
dieren, al dan niet onder bege
leiding van hun baas. Paus Pau
lus VI troostte ooit een jongetje,
dat zijn hond verloren had door
te zeggen dat hij hem in het Pa
radijs weer terug zou zien, en
Johannes Paulus II heeft eens
verklaard, dat ook de dieren
hun deel van de 'adem van de
Heilige Geest' ontvangen. Aan
hem was ook de petitie gericht
waarin duizenden Amerikaan
se Groenen vroegen om ook de
dieren een onsterfelijke ziel toe
te kennen. Voor zover bekend,
is de paus daarop echter het

Handelsoorlog

drempel steeds lager en worden
bepaalde verschijnselen al snel
paranormaal genoemd, legt
Nanninga uit. „Hoe meer be
vestiging zij krijgen, hoe meer
zij in zichzelf gaan geloven."
„Neem astrologen. Zij kunnen
hetzelfde voorspellen met eer
verkeerde horoscoop. Maar dat
wordt nooit gecheckt." Skepsis
heeft het plan geopperd om bij
horoscopen in populaire tijd
schriften een soort waarschu
wing te plaatsen. Het bestuur
van het Nederlandse Genoot
schap van Praktiserende Astro
logen ging na lang overleg ak
koord met de tekst 'Deze ru
briek is voornamelijk bedoeld
als amusement', maar werd la
ter door de achterban terugge
floten. „Misschien waren ze
bang zich op een hellend vlak te
begeven door openlijk afstand
te nemen van de populaire ru
brieken", commentarieert
Skepter, het blad van de stich
ting.

Vooralsnog blijft het dus bij pu-
blikaties, onderzoekjes en één
keer per jaar een congres, zoals
vandaag in Zwolle. Het thema
is dit keer New Age. „Gaat het
hier om een door commercieel
succes in leven gehouden
'schijn'beweging, of om een
werkelijk belangrijke alterna
tieve visie op de mens en de we
reld? Zit er een waardevolle
kern in of is het allemaal holis
tisch gebabbel", vraagt de
stichting in de uitnodiging.
Anders dan andere keren zijn
er op dit congres niet alleen
„harde tegenstanders" uitge
nodigd. Eigenlijk is Karin
Spaink, die in de publiciteit
goed scoorde met haar boek te
gen de 'orenmafïïa', de enige
skepticus, zegt Nanninga.
Daarnaast zijn kritische New
Age-sympathisanten uitgeno
digd. Discussie en kritiek kan
Skepsis wel gebruiken.
Die kritiek komt inmiddels ook
van binnenuit. De stichting is
te intellectualistisch bezig,
klaagt een lezer van Skepter: de
massa gelovers in het paranor
male, de trouwe luisteraars van
Het Zwarte Gat en bezoekers
van Paravisie worden met hoog
wetenschappelijke bijdragen
zeker niet bereikt,
een klein clubje van
stemde verachters
loven blijven als zij zich blijft
distantiëren van de gewone
mensen.

VWOL zijn vijftien katholieke
scholen voor LBO/MAVO als
mede twee instellingen voor
middelbaar beroepsonderwijs
aangesloten met in totaal
10.000 leerlingen. Algemeen se
cretaris J. van Pol zegt desge
vraagd dat het WVOL-bestuur
zich niet kan verenigen met de
visie van Gijsen dat een katho
lieke school in de zending van
de kerk moet delen en dus moet
evangeliseren.

Het besluit van de VWLOL is
unaniem genomen. Het bisdom
heeft niet gedreigd de scholen
het predikaat katholiek te ont
zeggen.

De nu losgebarsten handelsoorlog tussen de Verenigde Sti
ten en de Europese Gemeenschap is een direct gevolg van
halsstarrige opstelling van zowel de Verenigde Staten a
Frankrijk in het GATT-overleg. EG-commissaris Frans A
driessen wil de schuld vooral schuiven op de Amerikane
die volgens hem niet genoeg water in de wijn doen. EG-lant
bouwcommissaris Ray MacSharry verwijt de Franse vooi
zitter van de Europese Commissie Delors dat die hem gehii
derd heeft in de besprekingen. MacSharry is inmiddels u
dat overleg gestapt. Het belangrijkste geschilpunt is de hoq,
veelheid oliehoudende zaden die beide landen mogen ves
bouwen en op de wereldmarkt kunnen brengen. Over vrije
wel alle andere onderhandelingspunten is men het eens g$
worden. De oliehoudende zaden gooiden zand tussen de ra-
deren.

De Amerikanen willen agrarische importprodukten uit Eu
ropese landen vanaf 5 december gaan belasten met een mi|«
jard dollar extra. Daarbij hebben zij vooral het oog laten va
len op luxe produkten. Zo willen zij de EG straffen voor hd
handhaven van subsidie aan boeren die produkten verbou
wen waaruit olie gewonnen wordt. Omdat het vooral Frank
rijk is dat de aangevochten subsidies niet verder wenst tj
verlagen, komt een groot deel van de Amerikaanse import
belasting waarschijnlijk terecht bij Franse witte wijn. Dfl
kans is echter niet gering dat ook Nederlandse exportpro
dukten als snijbloemen, paprika's en kaas bij import in di
VS extra belast zullen worden.

I

Andriessen heeft deze week al aangekondigd dat als dl
Amerikanen oorlog willen, ze die wat hem betreft kunnej
krijgen. Ook MacSharry meent dat de gemeenschap teruf
moet slaan als Amerika klappen uitdeelt. I

Door deze ruzie wordt de kans op een GATT-akkoord ovejc
verdere vrijmaking van de wereldhandel een stuk kleinetf
Dat akkoord, waar nu al zes jaar over gepraat wordt, is be^
doeld om een stevige impuls te geven aan de sukkelende wei
reldeconomie. Oplossing van het conflict is daarom niet a}<
leen noodzakelijk voor de strijdende partijen maar van wél
reldbelang.

die de problematiek op landelijk
niveau heeft aangekaart. 1
De initiatiefgroep hoopt verdej
te bevorderen dat kerken zie)
verantwoordelijk verklare'"
voor een zorgvuldige en nie
versluierende benadering va
het seksueel misbruik. Verde
wil zij meewerken aan prevee
tieve maatregelen en streeft z,
naar de opstelling van een bi
roepscode die pastores onde
meer verbiedt een seksuele r(
latie met een cliënt aan te gaai
Ook wil zij een landelijk erkei
de klachtenprocedure ontwil
kelen. Tenslotte onderzoekt
werkgroep de mogelijkhedë
van opvang en behandeling va
de pastores die zich aan sel
sueel misbruik schuldig hebbe
gemaakt. De rooms-katholiek
bisschoppen hebben de initia
tiefgroep laten weten dat sel
sueel misbruik door pastore
niet door onafhankelijke vei
trouwenspersonen, maar doo
de bisschoppen zelf moet woi
den afgehandeld.

LEUSDEN Vrouwen en
mannen die door hun predi
kant of pastor seksueel zijn
misbruikt, kunnen sinds
deze week terecht bij tien
vertrouwenspersonen. Het
gaat om deskundige kerkle
den die zich betrokken weten
bij het probleem van het sek
sueel misbruik in pastorale
relaties en getraind zijn om
zorgvuldig te luisteren naar
de slachtoffers.

Het netwerk van vertrouwen
spersonen is een initiatief van
een werkgroep met mensen uit
diverse kerken, aangevuld met
stafleden van vier organisaties,
waaronder het KRO-Omroep-
pastoraat en het IKON-radio-
pastoraat. Vrouwen uit Eindho
ven stonden in 1989 aan de
wieg van deze werkgroep. In die
stad waren sommigen van hen
door dezelfde pastor misbruikt.
Zij wendden zich tot de gerefor
meerde predikant G. van Dam,

Uitgave: Westerpers bv (maakt deel uit

Kantoor redactie: Apothekersdijk 34, Leiden.
Kantoor advertentie-ten

abonnementenafdeling: Stationsweg 37, Leiden.
Telefax: 071-134 941

Postadres: Postbus 112300 AA Leiden.

Koopmansstraat 9, 2288 BC Rijswijk
071 -132221,070-3190 933.
070-3906 717.

Postbus 9. 2501 CA Den Haag

Hoofdkantoor:

Telefoon
Telefax:

Postadres:

Alle kantoren zijn op
maandag tot en met
vrijdag geopend van
08 30 tot 17.00 uur.

Directeur/hoofdredacteur: J. W. C. Leune (tel 070 - 3190 808).

Leiden en omgeving (tel. [phone]/49): G.- J. Onvlee (chef-redacteur),
F Buurman. K. van Kesteren, R. Kleijn, drs. R Koldenhof, M. Kroft. drs. J. Nihof,
T Pieters en M. Roso.

Binnen- en buitenland, financiën en economie (tel. 070 - 3190815):

A. van Rijn (chef), drs. R. Edens, A. van Holstein, E. Huisman, H. Jansen, drs. J. van

Leeuwen - Voorbij, R. de Roo.

Geestelijk leven (tel. 070 - 3190 835): drs. P v.
Foto (tel. 070 - 3190 838): M. Konvalinka.

Redacties Den Haag en omgeving (tel. 070 - 3190 800), sport (tel. 070 - 3190 826)

en kunst/rtv (tel. 070 - 3190 834): in samenwerking met redactie Het Binnenhof/

Haagsche Courant

De Leidse Courant maakt verder gebruik van de diensten v;

- freelance-medewerkers en -correspondenten in zijn versp

- de parlementaire redactie en de nieuwsdienst van de Stichting Pers Unie, e
dactioneel samenwerkingsverband van negen regionale kranten in Nederland er
België. De algemene verslaggevers van Pers Unie zijn H. Leber, drs K Swiers,
M. van de Ven en P. Vogels. De parlementaire redactie bestaat uit H B in 't Hout
(chef). H.B. Btjleveld, drs J. Feenstra, D J. Hofland, K Jonker, P. Koopman, drs.
G Korevaar, D.W. van Rietschoten, C P. Visser en K van Wees. Algemeen coordi
nator: J.A LM Timmers.

- het Algemeen Nederlands Persbureau en buitenlandse persbureaus;

- de volgende correspondenten in het buitenland: drs. D J. van den Bergh
(Peking), drs. H. Botje (Tunis), A Courant (Athene). R. Hasselerharm
(Johannesburg), drs A. Heering (Rome), B van Huet (Londen), M. de Koninck
(Washington), F Lindenkamp (Sao Paulo), B. Schampers (Brussel), W Voordouw
(Parijs), drs R. Vunderink (Moskou), W. Werkman (Jeruzalem), G. van Wijland
(Belgrado), F. Wijnands (Bonn), J. Wijnen (Brussel)

De Leidse Courant heeft als lid van de Stichting Pers Unie de exclusieve vertaal- en j

publicatierechten van The Times en The Sunday Times of London. Vertaalster: drs.

M deCocq.

n 08.30 tot 17.00 u

n 18.00 tot 19 00 uur, op za. van 14.00 tot

Nabezorging

Telefoon: 071 -122 248 op me
15.00 uur.

Abonnementsprijzen (inclusief 6% btw)

Bij automatische betaling:

per maand 27,00

per kwartaal 79,80

per jaar 312,65

Bij betaling per acceptgirokaart:

per maand 28.20

per kwartaal 82,80

per jaar 318,65

Het abonnementsgeld dient vooruit te worden voldaan.

Advertenties

Informatie en tarieven over advertenties tel. [phone]. Telefax 071 - 140 66
lefax voor uitsluitend het doorgeven van advertenties (kantoor Rijswijk) 070 -
3902 702.

Bankiers

ABN/AMRO BANK NV 473 575 515
POSTBANK 663 050