£eidóe (Boma/nl
Wallage wil
spijbelaar
vanaf14jaar
laten werken
Kabinet houdt
loonmaatregel
achter de hand
A3
C5
D1
D3
VS beschermen
plutoniumschip
„Saab ontslaat
2300 werknemers"
EG-landen laken Engelse houding over Maastricht
li
I
Positie van Nederlandse
taal wordt versterkt
ZATERDAG
7 NOVEMBER 1992
28 PAGINA'S
in vier katernen
ittiiwinmi
vermiste recorder van
rampvliegtuig
ouj< Izetbegovic verhindert
jgen evacuatie uit Sarajevo
LEIDEN OMGEVING
Weer tekort voor
Leidse Schouwburg
Prinselijk drama
verder uituitgemolken
Jent
ting'
het
JS tl
1de
tel ii|jf
Jl I
Heieen Crielaard ziet
e®rlf overlevingskansen
anh
De economische
versukkeling
'Recht doen kan
alleen met mate'
GEESTELIJK LEVEN/OPINIE/\2
BINNENLAND A3/4
BUITENLAND A5
ECONOMIE A6
OPINIEA7
LEIDEN/REGIO81/2/3
DIENSTVERLENING B2
RTVPROGRAMMA'S B4/5
MENSENCl
CULTUURC3
SPORTC5
SERVICEC7
ZATERDAGD1T/M6
DafBus krijgt
s nil
unorder van 25 min
^enl EINDHOVEN - Daf Bus,
'ie 3 dochteronderneming van Uni-
ted Bus Groep, heeft een order
vani ontvangen voor 95 stads- en
tan streekbussen voor Omnibus
t zij) Service Authority in Ghana. De
lien order heeft een omvang van 25
>p dl miljoen gulden, zo heeft de on-
dernemming gisteren bekend-
rhai ëemaakt- DafBus leverde de af-
Y gelopen jaren al vaker aan Gha-
na. Het bedrijf heeft er „inmid-
dels een sterke marktpositie op
gebouwd". De carrosserie van
var de bussen wordt in Ghana ge
in bouwd, terwijl Daf Bus verant-
woordelijk blijft voor de leve-
er vl ring van het complete voertuig.
Verder levert de onderneming
sch teckn^scke ondersteuning en
training. De order bestaat uit
35 stadsbussen en zestig
^^streekbussen. De levering zal
rond april 1993 plaatsvinden.
Uitgave Westerpers bv (maakt deel uit van Sijthoff Pers bv). Directeur-hoofdredacteur: J.W.C. Leune.
84ste jaargang no. 25489. Losse nummers 1,50.
Veel bewolking en van het noor
den uit nu en dan regen. Mid-
dagtemperatuur ongeveer 13
graden. Wind uit zuidwest tot
west. matig, kracht 3 a 4, aan de
kust krachtig, 6.
Morgen eerst droog en mogelijk
wat zon. Vanaf dinsdag wissel
vallig weer Middagtemperatuur
ongeveer 11 graden.
PARIJS Het Japanse vrachtschip Akatsuki
Maru legt vandaag aan in de Franse haven Cher
bourg om de omstreden lading plutonium van de
Franse opwerkingsfabriek van COGEMA aan
boord te nemen. Het schip was afgelopen week
einde al in Cherbourg verwacht. Het laden van
de 1,7 ton hoog-radioactieve plutonium zal onge
veer 24 uur in beslag nemen. De pers kan via een
videoscherm getuige zijn van de operatie. Door
milieu-organisaties en verschillende regeringen
is bezwaar gemaakt tegen het gevaarlijke trans
port. Verschillende landen hebben het schip op
dracht gegeven hun territoriale wateren te mij
den. De Akatsuki Maru zal tijdens de reis naar
Japan bewaakt worden door Amerikaanse oor
logsschepen en vliegtuigen.
Kabinet denkt over beroepsleger
Idoor
CHRISTL VISSER
DEN HAAG Het kabinet denkt
erover de militaire dienstplicht op
termijn af te schaffen. Tot nu toe
is in kleine kring van bewindslie
den van gedachten gewisseld over
de overgang naar een klein be
roepsleger. Verwacht wordt dat
het kabinet volgende week over de
plannen komt te spreken.
De koers die nu is ingezet, wijkt af
van de aanbevelingen van de com-
missie-Meijer. Die adviseerde eind
september juist om de dienstplicht
te handhaven, zij het korter en op
nieuwe leest geschoeid. De com
missie kwam tot dit advies op
grond van een veiligheidsanalyse,
die grootschalige conflicten niet
uitsluit.
Minister Ter Beek achtte die kans
dit voorjaar vrijwel uitgesloten.
Tijdens een bijeenkomst met de
commissie-Meijer op het Instituut
Clingendael, in juni, was hij ineens
minder overtuigd. Maar naar ver
luidt is hij nu weer teruggekeerd
naar zijn eerdere standpunt. De
fensie zou 'de brug over' zijn.
De meerderheid van de Tweede
Kamer zit al langer op de lijn van
afschaffing van de dienstplicht. De
eerste reacties op de aanbevelin
gen van de commissie waren dan
ook negatief.
Vliegtuig met kroonprins
na start terug wegens pech
SCHIPHOL Het regeringsvliegtuig PH-PBX, met kroon
prins Willem-Alexander als co-piloot, is gisteren tot twee maal
toe na de start op Schiphol teruggekeerd wegens een manke
ment. De Fokker vertrok uiteindelijk om vijf uur in de middag,
ruim zeven uur later dan gepland. Oorzaak van de vertraging
was een defecte transponder, het apparaat dat de hoogte waar
op het toestel vliegt doorgeeft aan de verkeersleiding op de
grond. Nadat het mankement bij de tweede reparatie was ver-'
holpen vertrok de kroonprins alsnog naar de Nederlandse An
tillen, waar hij zal deelnemen aan het werkbezoek van de ko
ninklijke familie. De PBX is niet in staat de afstand in een keer
te overbruggen, zodat wordt gevlogen met tussenlandingen in
Canada en de Verenigde Staten. Koningin Beatrix, prins Claus
en hun andere zonen reizen wel rechtstreeks, met een toestel
van de KLM. Ze zijn vanmorgen vertrokken.
Pagina A3: Koningin Beatrixals beschermvrouwenaar de An
tillen
STOCKHOLM De Zweedse autofabrikant
Saab zal 2300 werknemers ontslaan omdat het
bedrijf wegens de stagnerende afzet moet afslan
ken. Dat heeft de krant Svènska Dagbladet gis
teren gemeld. Een woordvoerder weigerde op de
cijfers in te gaan, maar gaf toe dat de automarkt
de afgelopen jaren in moeilijkheden is gekomen,
waardoor ook Saab niet aan reorganisatie kan
ontkomen. Alleen al in de Scandinavische lan
den verloor Saab in de eerste zes maanden van
dit jaar dertien procent afzet. Volgens Svenska
Dagbladet wil Saab het personeelsbestand bin
nen vier jaar terugbrengen van 9200 naar 5000
man. De Zweedse autofabrikant Volvo maakte
deze week bekend 4500 mensen te ontslaan in de
komende twee jaar.
DEN HAAG - Leerlingen
vanaf 14 jaar die notoir spij
belen en echt niet geschikt
zijn voor het schoolse onder
wijs kunnen van het gemeen
tebestuur toestemming krij
gen gedeeltelijk te gaan wer
ken. Ze zullen nog wel voor
een deel naar school moeten
blijven gaan.
Dit is de strekking van een
wetsvoorstel van staatsecreta
ris Wallage, waarin de leer
plichtwet op bepaalde punten
wordt aangescherpt. Wallage
wil dat kinderen vanaf 12 jaar
zelf verantwoordelijkheid dra
gen voor hun schoolgedrag. Wie
spijbelt, krijgt een berisping,
een boete of komt voor de rech
ter. Wie dan nog doorgaat met
spijbelen kan vanaf zijn veer
tiende, na een verzoek van zijn
ouders, toestemming krijgen in
het leerlingwezen verder te
gaan, met bijvoorbeeld een dag
naar school en vier dagen wer
ken.
De maatregel geldt slechts in
incidentele gevallen, en is niet
bedoeld voor leerlingen die ge
woon de pest aan school heb
ben. Het gaat om probleemjon
geren, wier problemen niet op
gevangen kunnen worden in de
schoolsituatie. Deze „vervan
gende leerplicht" moet voorko
men dat ze zonder afgemaakte
opleiding werkloos worden.
Wallage stelt verder een aantal
maatregelen voor om spijbelen
tegen te gaan. Zo moet de leèr-
plichtambtenaar in de gemeen
te alleen de ernstige gevallen
controleren. Nu wordt hem elk
verzuim gemeld. Bij kortere af
wezigheid moeten de scholen
het zelf oplossen.
Wallage wil de leerplicht ook
gaan toepassen op groepen jon
geren die volgens de wet wel
meerderjarig zijn. Hij denkt
dan vooral aan allochtone meis
jes die al op zeer jeugdige leef
tijd getrouwd zijn en daardoor
volgens de Nederlandse wet
meerderjarig en niet leerplich
tig zijn.
Ander opvallend punt in zijn
wetsvoorstel is dat alleen als
een van. de ouders door zijn
beroep geen gebruik kan ma
ken van schoolvakanties, het
kind buiten die. vakantie van
school mag. Dat kan dan voor
maximaal tien dagen. Nu is het
nog zo dat dat alleen mag bij
„gewichtige omstandigheden",
maar elke school interpreteert
dat begrip op eigen wijze.
Bosniërs in de rij
Bosnische vluchtelingen in Travnik staan in de rij op brood te wachten. Zo'n 15.000
moslim-vluchtelingen hebben hier een tijdelijk onderkomen gevonden nadat ze door
de Serviërs uit Jajce zijn verjaagd. De Wereldraad van Kerken en de Konferentie van
Europese Kerken (KEK) hebben bij premier Lubbers en de regeringsleiders van zestien
andere westerse landen aangedrongen op een ruimhartige toelating van vluchtelingen
uit het voormalige Joegoslavië. De Wereldraad (320 leden) en de KEK (120 leden) be
schouwen de regeringsleiders als de laatste hoop voor de duizenden mensen die de
burgeroorlog proberen te ontvluchten.
Pagina A5: Izetbegovic verhindert evacuatie uit Sarajevo
FOTO: AP
Idoor
J0 WIJNEN
BRUSSEL De EG-ministers
van buitenlandse zaken zullen
tijdens hun overleg maandag in
Brussel „een zeer hartig woord
je spreken" over wat een hoge
EG-diplomaat gisteren als „een
perfide streek van de Britten"
aanduidde.
Het besluit van de Britse pre
mier John Major de Engelse ra
tificatie van de verdragen van
Maastricht tot na het nieuwe
Deense referendum te ver
schuiven, betekent niet alleen
dat 'Maastricht', maar ook het
financiële vijf-jarenplan van de
EG en de onderhandelingen
over de toetreding van nieuwe
lidstaten een jaar vertraging
dreigen op te lopen.
„Dat is tegen alle afspraken
in", aldus dé EG-diplomaat, die
zei te vrezen „dat we op die ma
nier met een volledig leeg pak
ket naar de EG-top in Edin
burgh gaan". De top in Edin
burgh, die begin december
wordt gehouden, dreigt „een
tweede Birmingham" en daar
mee een volledige mislukking te
worden.
Verwacht wordt dat de EG-lan
den, die op een snelle onderte
kening van de akkoorden van
Maastricht uit zijn, hun druk
op het Verenigd Koninkrijk de
komende weken sterk zullen
verhogen. De EG-minister zul
len maandag ook spreken over
de handelssancties die de VS
aan de EG willen opleggen na
het mislukken van de GATT-
besprekingen in Chicago begin
deze week.
Pagina A5: Drievoudige crisis
verlamt Europese Gemeen
schap
WD'er Bolkestein:
Ambtenaren moeten
illegalen aangeven
LUNTEREN - Als ambtena
ren een illegaal in Nederland
verblijvende buitenlander op
het spoor komen, moet zij dat
melden aan de vreemdelingen
politie. WD-fractieleider Bol
kestein riep het kabinet giste
ren tijdens een bijeenkomst van
Vereniging van Staten- en
Raadsleden te Lunteren op een
dergelijke meldingsplicht in te
stellen.
Volgens de WD-voorman is Het
probleem van de illegalen de
laatste weken 'in een stroom
versnelling' geraakt. Ten eerste
door de 'bizarre nasleep van het
drama in de Bijlmermeer', toen
tot 'verbijstering' van velen
'honderden illegalen zich voor
legalisatie kwamen melden'.
Daarna verscheen het rapport
van de gemeente Den Haag
over de ruim twintigduizend il
legalen in de Hofstad.
Het Haagse rapport toont aan
dat illegalen 'een zware last'
zijn voor de grote steden, meent
Bolkestein. „Hun aanwezig
heid leidt tot versterking van de
ethnische concentratie in de
oude wijken, verpaupering van
het woningbestand en risico's
voor de volksgezondheid", al
dus de liberaal.
Bolkestein ondersteunde daar
om gisteren 'volmondig' het be
leid van staatssecretaris Kosto
van justitie die een actiever op
sporingsbeleid wil. Bolkestein:
„De Nederlandse overheid
moet de illegalen één glashelde
re boodschap overbrengen: Het
spijt ons wel, maar u kimt hier
niet blijven. De illegalen leven
van hoop. Elke dubbelzinnig
heid voedt die hoop".
De WD'er pleitte er voor illega
len systematisch van collectieve
voorzieningen uit te sluiten,
met uitzondering van acute me
dische hulp. „Ziekenfondsen,
bedrijfsverenigingen, woning
bedrijven, nutsbedrijven, on
derwijsinstellingen en de bur
gerlijke stand dienen sluitende
controles te verrichten".
Bovendien moeten ambtenaren
van de burgerlijke stand bij het
inschrijven in het bevolkingsre
gister naar een verblijfstitel
vragen, aldus Bolkestein, die er
op wees dat een dergelijke con
trole nu onmogelijk is. Komen
de ambtenaren op deze wijze
een illegaal op het spoor moeten
zij worden verplicht dit te mel
den, onderstreepte de WD'er.
De werkgevers die illegalen in
dienst nemen, moeten verder
hard worden aangepakt. Een
hogere pakkans en een forse
verhoging van de boetes, stelde
Bolkestein voor. Hij voegde
daaraan toe dat ook verhuur
ders, die kamers aan illegalen
verhuren, net als de bedrijven
strafbaar moeten worden ge
steld. Dat is nu niet het geval.
De ambtenarenbond AbvaKabo
noemde Bolkesteins idee van
een meldingsplicht al meteen
'van de gekke'. Volgens een
woordvoerster zou met het plan
een heksenjacht op illegalen
worden geopend en daar voelt
de bond niets voor.
Hogeschpol Rotterdam Oi
ADVOCATEN
VAN ROY c.s
Rapenburg 55, 2311 GH Leiden.
Tel. (071) 122362
door
RIK IN 'T HOUT
GIJS K0REVAAR
AUTOVERHUUR
F.PRAM&IEiaS
Verhuur van luxe auto's en
busies vanaf 35- p dag
HOOFDSTRAAT 104 - LEIDERDORP
Tel. 071-894040
Geen krant ontvangen Bel tus
sen 18.00 en 19.00 uur, zater
dags tussen 14.00 en 15.00 uur,
telefoonnr.071-122248 en uw
krant wordt nog dezelfde avond
nabezorgd.
DEN HAAG Het kabinet
zal maandag niet „met het
mes op tafel" gaan onder
handelen over een centraal
akkoord. Kringen rond pre
mier Lubbers hebben dit gis
teravond gezegd. „De inzet is
om overeenstemming te be
reiken, niet om een dictaat
op te leggen" aldus een door
gaans zeer betrouwbare
bron.
De vakcentrales FNV, CNV en
MHP lieten gisteren weten dat
zij maandagochtend onmiddel
lijk zullen opstappen als het ka
binet niet bij aanvang van het
centraal overleg duidelijk
maakt dat het géén loonmaat
regel wil nemen. Het kabinet is
volgens ingewijden „dus" niet
van plan met een loonmaatre
gel onder de arm aan het over
leg met de sociale partners te
beginnen.
Het is echter ook niet zo dat het
kabinet minister De Vries (soci
ale zaken) heeft teruggefloten.
De Vries zinspeelde donderdag
op een looningreep, voor het ge
val de sociale partners niet be
reid zouden zijn vrijwillig een
'pauze' van een half jaar in te
lassen, waarin de lonen bevro
ren blijven op het niveau van 31
december 1992.
Volgens de eerder genoemde
kringen rond Lubbers delen
alle ministers, ook die van de
PvdA, deze mening. Met dien
verstande dat zij aan willen
koersen op een centraal ak
koord. Mocht dat onverhoopt
mislukken, dan moet het kabi
net terugvallen op de eigen ver
antwoordelijkheid. De minis
terraad heeft zich er nog niet
over gebogen of dit ook kan lei
den tot een loonmaatregel.
Waarnemers leiden daaruit af
dat het dreigement van De
Vries vooral bedoeld was om
met name bepaalde FNV-bon-
den te doordringen van de
noodzaak tot vergaande loon
matiging.
Overigens hebben de ministers
gisteren (officieel) niet over het
centraal overleg van maandag
gesproken. De bewindslieden
besteedden wel uren aan de
voorgestelde bezuinigingen op
de diverse begrotingen. Na de
eerste discussieronde deden
premier Lubbers en vice-pre
mier Kok een enigszins aange
past voorstel. Het totaalbedrag
van 2,75 miljard gulden bleef
gehandhaafd, maar de gedetail
leerde voorstellen van Kok in
zijn brief van donderdagavond
werden grotendeels geschrapt.
Beren- en poppenbeurs
Grote drukte op de beren- en poppenbeurs gisteren in de Rotterdam
se Ahoy. Hier zijn honderden poppen en beren in alle maten te kijk en
te koop. Ook vandaag nog kan het publiek genieten van het speel
goed, dat tegenwoordig vooral de belangstelling van de volwasse
nen heeft. FOTO:ANP
ROME De Taalunie zal de komende tijd de positie van de Neder
landse taal proberen te versterken. De organisatie zal meer dienst
verlening geven aan de 250 buitenlandse universiteiten waar Ne
derlands wordt gegeven. Verder wil de unie actief deelnemen aan
de discussie in Europa over de erkenning van taalgebieden.
Dat heeft een medewerker van het mipisterie van onderwijs en we
tenschappen vandaag in Rome gezegd tijdens het congres 'Verle
den en toekomst van de Nederlandse taal'. Juist in Italië versche
nen in februari ten onrechte berichten dat Nederland zijn taal zou
opheffen.
De ministers D'Ancona (WVC) en Ritzen (onderwijs) kregen vori
ge maand het verzoek van de Tweede Kamer om de positie van het
Nederlands te steunen in verband met de integratie van Europa.
De Taalunie, die dat beleid moet uitvoeren, zal zich vooral richten
op landen van de EG, de Verenigde Staten, Indonesië, Zuid-Afrika,
Suriname en de Nederlandse Antillen. In de wereld spreken onge
veer 21 miljoen mensen Nederlands. Het Nederlands is daarmee
ongeveer de dertigste taal.
