Kamer wil zelf
beslissen over
Europese munt
Ov-kaart geen trajectkaart
Nederlanders hielpen ANC
in geheime operatie
Binnenland
SCP wil 50-plussers
langer laten werken
Politie Aalsmeer
stuit op illegalen
Van Voorst wil helikopter-
vloot snel bestellen
Van Thijn
verbaasd
over brief
van Kosto
PvdA bepleit uitstel
voor korting op wao'ers
Fransman
Bosio
A O
Leidse Courant
woensdag 4 november 1992 i tl
Voor 350 miljoen aan
verdachte transacties
DEN HAAG De Centrale Recherche Informa
tiedienst (CRI) heeft in de eerste acht maanden
van dit jaar voor 350 miljoen gulden aan meldin
gen van verdachte financiële transacties binnen
gekregen. Dat is het resultaat van de overeen
komst van de CRI met de bankwereld om alle ver
dachte transacties te melden. Vanaf 1 januari wor
den de meldingen verplicht volgens de MOT-Wet
(Melding Ongebruikelijke Transacties). In juni
was het bedrag dat door de banken en financiële
instellingen als 'verdacht' was gekenmerkt 176
miljoen gulden. Financiële handelingen worden
volgens de CRI tot ongebruikelijke transacties ge
rekend, als bijvoorbeeld een groot bedrag in ver
dacht kleine of juist verdacht grote coupures wor
den gewisseld. Ook als iemands gedrag opvalt, kan
de transactie als 'verdacht' worden bestempeld.
Krakers eisen
schadevergoeding
LEEUWARDEN - Krakers van
het voormalige Wolters Noord-
hoffcomplex in Groningen heb
ben gisteren voor het gerechts
hof in Leeuwarden een schade
vergoeding van 450.000 tot
500.000 gulden geëist van de
staat.
De 69 krakers eisen een vergoe
ding voor de dagen dat ze in voor
arrest hebben gezeten wegens
openlijke geweldpleging bij de
ontruiming van het complex op
26 mei 1990. Het Leeuwarder ge
rechtshof sprak de meeste van de
ruim 120 krakers en sympathi
santen vorig jaar vrij.
Nederlanders met hasj
gepakt in Algerije
ALGIERS/DEN HAAG De Algerijnse douane heeft gis
teren bij een grenspost met Marokko een Nederlandse
man (34) en vrouw (36) aangehouden nadat tijdens een
controle ruim twee ton hasj in hun kampeerauto was aan
getroffen. De smokkelaars zijn beiden geboren in Maas
tricht, maar hun woonplaats in Nederland is door de dou
aneautoriteiten niet gemeld. De kampeerauto had een
Nederlands kenteken en was afkomstig uit Marokko. De
vangst van bijna 3,4 ton is ter plaatse de grootste sinds
1977. Waar het spul precies verborgen zat, is niet bekend
gemaakt. De Nederlandse ambassade in Algiers was gis
teren niet op de hoogte gesteld van de arrestatie. Een am
bassadewoordvoerder zei dat begin dit jaar in Algerije een
Nederlander is veroordeeld tot twaalf jaar cel wegens het
smokkelen van 1,3 ton hasj met zijn kampeerwagen. De
man werd aangehouden in de haven van Algiers toen hij
wilde inschepen op een veerboot naar Marseille.
AMSTERDAM Bij invallen in twee bedrijven in Aals
meer en één in Kudelstaart is de Aalsmeerse politie ge
stuit op zeker vijfentwintig illegale werknemers. In to
taal werden vijftig personen aangehouden bij een bloe-
menverwerkingsbedrijf in de Aalsmeerse veiling, een
kwekerij in Aalsmeer en een bloemenverwerkingsbe-
drijf in Kudelstaart. Een aantal werknemers wist te
ontvluchten. Vijfentwintig mensen die illegaal in Ne
derland verblijven worden op korte termijn uitgezet.
Tien mensen worden nog vastgehouden in afwachting
van het onderzoek naar hun identiteit en eventuele uit
zetting. Een aantal mensen bleek naast de verdiensten
in de bedrijven ook een sociale uitkering te hebben. Het
onderzoek naar de omvang van de steunfraude en de
controle van de boekhouding van de bedrijven, is nog
niet a
Idoor
CHRISTL VISSER
DEN HAAG De coalitie
partners CDA en PvdA wil
len dat de Tweede Kamer be
slist of de Nederlandse gul
den wordt vervangen door
één Europese munt. Zij wil
len het besluit daarover niet
uit handen geven.
Eén munt en één centrale bank
zijn het einddoel van de Euro
pese Monetaire Unie (EMU),
die onderdeel is van het Ver
drag van Maastricht. Afgespro
ken is dat de lidstaten die er in
1999 monetair en economisch
'klaar' voor zijn die laatste stap
ook zetten. De coalitie voelt niet
voor een dergelijk automatisme
en staat er op dat het Neder
landse parlement zelf oordeelt
of de gulden wordt geruild te
gen een Europese munt.
„Het besluit kan nu onmogelijk
worden genomen, omdat niet
alle relevante feiten bekend
zijn", stelde financieel woord
voerder Melkert van de PvdA
gisteren in de Tweede Kamer
tijdens het marathon-debat
over het Verdrag van Maas
tricht. Eerder heeft premier
Lubbers de Tweede Kamer al
toegezegd dat de Kamer mag
meepraten over de laatste stap.
Maar beslissen kon volgens
hem niet; 'Maastricht' zou zich
daartegen verzetten.
Toch stemmen de coalitiepart
ners plus D66 in met het Ver
drag. De WD houdt formeel
nog een slag om de arm. Groen
Links en de kleine, christelijke
fracties zijn tegen. De PvdA he
kelde in de Kamer het groeien
de onbehagen over Maastricht.
„Daarvan profiteren de dema
gogen", stelde PvdA-woord
voerder Jurgens spijtig vast.
Zijn collega Eisma van D66 be
treurde de 'nationalistische ref
lexen' waarmee op het Verdrag
is gereageerd. Het CDA neemt
de twijfelende Durger serieuzer.
Volgens woordvoerder Van der
Linden is het aangetaste imago
van Europa ten dele de schuld
van de EG-lidstaten zelf. „Te
vaak wordt Europa gebruikt als
excuus voor moeilijke maatre
gelen of lastenverhoging".
Concreet eisen CDA PvdA en
D66 dat eerst instemming van
de Tweede Kamer wordt ge
vraagd voordat Nederland zich
in Brussel bindt aan besluiten
op het gebied van justitie en
binnenlandse zaken. Verder
vinden de fracties dat het kabi
net zich tot het uiterste moet
1 inspannen om de bevoegdheden
van het Europees parlement te
versterken. Ook moet duidelijk
worden hoe de bevoegdheden
binnen de EG verdeeld zijn.
De WD onderschrijft die ver
langens, maar wil verder gaan.
WD-woordvoerder Weisglas
bepleitte een 'waterdichte par
lementaire controle' op alles
wat in Brussel wordt afgespro
ken.
DEN HAAG De ov-studen-
tenkaart wordt niet omgezet in
ccn trajectkaart.
Dit blijkt uit antwoorden van
minister Ritzen op schriftelijke
vragen over de begroting van
onderwijs. Een van de vragen
was of overwogen wordt de ov-
jaarkaart te vervangen door
een trajectkaart. Ritzen ant
woordt daarop dat bij de evalua
tie van de OV-studentenkaart
alleen gekeken wordt naar de
werking ervan. De mogelijk
heid om de werking van de
kaart te beperken tot woon-
naar studieplaats speelt daarin
geen rol. Eerder al zei Ritzen
dat studenten er niet van uit
hoeven gaan dat de kaart duur
der wordt. De onderhandelin
gen met de NS over de kaart
moeten overigens nog gevoerd
worden.
RIJSWIJK Mensen van
boven de vijftig moeten lan
ger blijven werken dan nu.
Het moet weer vanzelfspre
kend worden dat ouderen tot
aan het bereiken van de 65-
jarige leeftijd betaalde arbeid
blijven verrrichten. Deze
aanbeveling doet het Sociaal
en Cultureel Planbureau in
een gisteren verschenen stu
die over ouderen en sociale
zekerheid.
De afgelopen twintig jaar zijn
50-plussers te snel uitgetreden
uit het arbeidsproces, vindt
drs. A.A M. de Kemp die de
SCP-studie heeft verricht. Tus
sen 1970 en 1990 is daardoor
het aantal uitkeringen aan per
sonen ouder van vijftig jaar
meer dan verdubbeld: van 1,5
miljoen tot 3,1 miljoen. Dit be
tekent dat een op de twee men
sen tussen 50 en 64 jaar een uit
kering heeft. In 1970 was deze
verhouding nog één op de vijf.
Om een 'cultuuromslag' te be
reiken stelt het SCP voor deel
tijd-pensioen mogelijk te ma
ken. Ouderen van zestig jaar en
ouder zouden de mogelijkheid
Idoor
CHRISTL VISSER
DEN HAAG Staatssecretaris
Van Voorst tot Voorst van de
fensie hoopt volgende week van
de Tweede kamer toestemming
te krijgen om dertig transpor
thelikopters te bestellen. Met
de aanschaf is ruim een miljard
gulden gemoeid.
In een brief aan de Tweede Ka
mer schrijft Van Voorst dat
twaalf tot dertien zware trans
porthelikopters nodig zijn en
zeventien lichtere. Ze zijn voor
al bestemd voor de luchtmobie
le brigade, de nieuwe, snel in
zetbare eenheid van de krijgs
macht.
Van Voorst heeft haast met zijn
bestelling, omdat hij tot eind dit
moeten krijgen de arbeidstijd
met de helft terug te brengen.
Hierdoor ontvangen zij dan een
uitkering die gelijk is aan een
halve werkloosheidsuitkering:
35 °fc van het laatst verdiende
loon. Het bruto inkomen zou
dan dus 50 (arbeid) plus 35
(uitkering) is 85 9c bedragen.
Ouderen met een laag inkomen
zouden daarevenboven een fi
nanciële prikkel moeten krin
gen om te blijven werken. Daar
voor stelt het SCP een heffings
korting voor. Een werknemer
zou van de bruto te betalen in
komensbelasting een vast be
drag mogen aftrekken. Hoe ou
der iemand wordt hoe hoger
deze aftrekpost zou worden. Bij
deeltijdpensionering zou de af
trekpost naar evenredigheid
van de verminderde werktijd
mogen worden toegepast.
Volgens het SCP blijven de
loonkosten voor de werkgevers
op deze manier gelijk. Het plan
bureau meent dat het ook zaak
is voor de werkgevers om oude
ren om te scholen en na te gaan
welke functies voor ouderen ge
schikt zijn. Deze functies zou
den dan voor hen gereserveerd
moeten worden.
jaar een optie heeft op zeven
zware Chinook-toestellen, die
Canada van de hand wil doen.
De tweedehandsjes zijn al ze
ventien jaar oud, maar zouden
na een opknapbeurt nog twin
tigjaar mee kunnen. Bovendien
zijn ze, inclusief modernise
ring, een kwart goedkoper dan
nieuwe Chinooks. Ook bij de
nieuw aan te schaffen zware he
likopters, denkt Defensie aan
Chinooks, maar er is nog niet
gekozen tussen de oorspronke
lijke Amerikaanse versie of de
in licentie gebouwde toestellen
van de Italiaanse firma Agusta.
Het zal tot begin 1995 voor de
nieuwe helikopters worden af
geleverd. Tot die tijd moet de
luchtmobiele brigade (die nu in
opbouw is) oefenen met Franse
en Duitse helikopters.
Kosto wil twee
extra bewaakte
gevangenissen
DEN HAAG Staatssecretaris
I Kosto van justitie wil twee ex
tra beveiligde strafinrichtigen
(EBI's) speciaal voor zeer
vluchtgevaarlijke gedetineer
den laten bouwen. In de vier
huidige EBI's mag een gedeti
neerde met nog maar één mede
gedetineerde contact hebben, is
de wens van Kosto, die een en
ander schrijft in een brief aan
de Tweede Kamer. Hij neemt
daarmee de adviezen van de
commissie-Hoekstra van eind
september over. Hij steunt het
voorstel van de commissie om
beide speciale strafinrichtingen
van 24 cellen in de kern van een
bestaande of nog te bouwen in
richting te bouwen. Daardoor
ontstaat een gevangenis binnen
een gevangenis, waarbij het
omliggende gevangeniscomplex
als de tweede beveiligingsring
werkt. De plaats voor beide
nieuwe EBI's is nog niet be
paald.
Secundaire
arbeidsvoorwaarden
onderwijzers
ook slechter
Idoor
KOOS VAN WEES
DEN HAAG De secundaire
arbeidsvoorwaarden van on
derwijspersoneel zijn over het
algemeen slechter dan die van
rijksambtenaren. Dit zegt het
Instituut voor Onderzoek van
Overheidsuitgaven (IOO), dat
zich op verzoek van de Tweede
Kamer boog over de rechtsposi
tie van onderwijzers.
Alleen de vakantieregeling is in
vergelijking met het rijksperso
neel uitzonderlijk gunstig.
Maar daar staat tegenover dat
een onderwijzer geen over
werkvergoeding krijgt en geen
recht heeft op betaald ouder
schapsverlof. Zijn rechtspositie
is ook zwakker: hij krijgt min
der snel een vaste aanstelling
en heeft meer kans ontslagen te
worden. Dat de wachtgeldrege
lingen uitgebreider zijn, is daar
een rechtstreeks gevolg van, al
dus het IOO.
De Tweede Kamer had ge
vraagd om het onderzoek na
een rapport van het Leidse bu
reau Research voor Beleid
waaruit bleek dat onderwijs
personeel gemiddeld zo'n tien
procent minder verdient dan
rijksambtenaren. Met name
CDA en WD twijfelden aan die
uitkomst. Zij vroegen om nader
onderzoek, waarbij niet alleen
naar het salaris, maar naar de
hele rechtspositie van onder
wijspersoneel werd gekeken.
DEN HAAG - De PvdA-fractie
vindt dat de korting op nieuwe
wao-uitkeringen niet onmiddel
lijk na inwerkingtreding van de
betreffende wet moet ingaan.
De PvdA is voorstander van een
„wachtperiode" van minimaal
een jaar om het bedrijfsleven de
tijd te geven een aanvullende
wao-verzekering tot stand te
brengen.
De PvdA doet deze voorstellen
in haar eerste (nog vertrouwe
lijke) schriftelijke bijdrage aan
de voorbereiding van de om
streden wao-voorstellen van
het kabinet, die later dit jaar in
de Kamer aan de orde komen.
Uit de PvdA-inbreng blijkt ver
der dat de fractie onverkort
vasthoudt aan het ongedaan
maken van de bevriezing van
bestaande wao-uitkeringen, die
het kabinet voorstelt.
De korting voor nieuwe geval
len heeft wel de instemming
van de PvdA. Zij ziet hierin een
mogelijkheid om - met behulp
van aanvullende verzekerin
gen - de verantwoordelijkheid
van werkgevers en werknemers
te vergroten („decollectivise-
ring"). „Deze gedachte heeft
sterke wortels in zowel het soci
aal-democratisch als het chris
ten-democratisch denken over
sociale zekerheid".
Korting op de uitkeringen voor
nieuwe wao'ers moet volgens de
PvdA echter wachten, totdat er
bij cao of anderszins een goede
aanvullende voorziening is ge
troffen. „Zonder wachtperiode
vallen hele categorieën werkne
mers tussen de wal en het schip,
omdat zij ziek of arbeidsonge
schikt raken zonder aanvullen
de voorziening".
De aanvullende verzekeringen
moeten volgens de PvdA vrij
willig, maar voor iedereen toe
gankelijk zijn. De vormgeving
van deze verzekering kan daar
om volgens de PvdA niet geheel
aan de vrije markt worden over
gelaten.
Idoor
PAUL KOOPMAN
ARNHEM De Franse za
kenman Bosio, die tot twee
weken geleden nog onder
werp was van een parlemen
tair onderzoek, is uitgewe
zen. Na een nachtelijk ver
blijf in een politiecel zette de
vreemdelingendienst Bosio
gisteren op een lijnvliegtuig
richting Parijs.
De aanhouding, arrestatie en
uitwijzing van de Fransman is
volgens een woordvoerder van
het ministerie van justitie het
logische gevolg van de afwijzing
van diens verzoek tot een ver
blijfsvergunning. „De heer Bo
sio beschikt niet over eigen in
komsten en is aangewezen op
een uitkering. In juridische ter
men ben je dan ongewenst
vreemdeling". Tot het laatste
moment heeft Bosio nog ge
tracht de autoriteiten op ande
re gedachten te brengen. Vorige
week diende hij een derde ver
zoek in voor een verblijfsver
gunning. Aangezien op twee
eerdere procedures tot aan de
Raad van State negatief werd
beschikt, kreeg hij per kerende
post een afwijzing.
AMSTERDAM - In de tweede
helft van de jaren tachtig zijn
tientallen bekende en onbeken
de Nederlanders in het diepste
geheim betrokken geweest bij
de operatie Vula. Deze specta
culaire operatie had tot doel le
den van het Afrikaans Natio
naal Congres onopgemerkt te
laten terugkeren naar Zuid-
Afrika om daar leiding te geven
aan het verzet.
Nederlandse grimeurs, prui
kenmakers, acteurs en andere
theatermensen zorgden voor
vermommingen, stewardessen
werkten als koeriers en compu
terspecialisten slaagden er zelfs
in om voor de ANC-top een be
veiligd communicatienetwerk
tot stand te bréngen. Dat net
werk strekte zich uit tot Nelson
Mandela in de Pollsmoorgevan-
genis.
De operatie werd in Nederland
geleid door de voorzitster van
de Anti-Apartheids Beweging
Tot de arrestatie van Bosio zou
zijn overgegaan om te voorko
men dat hij zou onderduiken.
„De indruk bestond dat hij zich
aan uitzetting zou willen ont
trekken", aldus Justitie. Het
ministerie wijst er op dat Bosio,
die al vanaf begin jaren tachtig
in Nederland verblijft, na de
voorgaande weigeringen van de
officiële verblijfstitel werd ge
doogd in verband met het nog
lopende parlementaire onder
zoek.
Nederland, Conny Braam, die
hier in '86 voor werd benaderd.
Ze heeft, na overleg met de
ANC-top, haar ervaringen be
schreven in het boek Operatie
Vula, dat gisteren is verschenen
bij de Amsterdamse uitgeverij
Meulenhoff. Vula komt van het
woord Vulindlela, dat in ver
scheidene Afrikaanse talen zo
iets betekent als 'open de weg,
open de deur'.
Braam: „Het algemeen bestuur
van het ANC onder leiding van
Oliver Tambo had in 1985 be
sloten tot de Operatie Vula. Mij
werd gevraagd om ANC-leden
te helpen aan perfecte vermom
mingen, en bovendien te zorgen
voor onderduikadressen in
Zuid-Afrika en de frontlijnsta-
ten".
Het werd de eerste stap in wat
volgens de AABN de meest
spectaculaire en omvangrijkste
operatie zou worden van het
ondergrondse verzet in Zuid-
Afrika, Operatie Vula. Braam
Vorige maand concludeerde een
parlementaire onderzoekscom
missie dat er geen bewijzen wa
ren voor de complottheorie
waarmee Bosio de Nederlandse
overheid al sinds 1982 het leven
zuur maakte. De bewering van
de zakenman dat zijn bedrijf in
airconditioners bewust kapot is
gemaakt om de BV vervolgens
te gebruiken als dekmantel
voor staats )transacties in
drugs en wapens, kan volgens
de commissie niet onderbouwd
worden.
zorgde ervoor dat Zuidafri-
kaanse verzetsmensen in Ne
derland een complete gedaante
verwisseling konden onder
gaan, zodat ze in Zuid-Afrika
konden werken zonder het risi
co te lopen te worden herkend.
Nog moeilijker vond Braams
het opzetten van safehouses in
Zuid-Afrika en de frontlijnsta-
ten, gezien het grote gevaar
waarin de aangezochte mede
werkers zich begaven. De Ne
derlanders die eraan wilden
meewerken moesten huis en
haard verlaten en in Zuid-Afri
ka een huis inrichten, dat door
een of twee ANC-ersricon-wor-
den gebruikt als onderduika
dres. Ze riskeerden daarmee
hun leven. In de zomer van
1990 kwam de Zuidafrikaanse
geheime dienst bij toeval op het
spoor van de operatie. Enkele
kopstukken werden aangehou
den, en in de Zuidafrikaanse
pers verschenen vage verhalen
over het Nederlandse aandeel.
In verband met de door Bosio
aangekaarte affaire kwamen di
verse (oud)bewindslieden in op
spraak, onder wie oud-staatsse
cretaris Van Zeil van economi
sche zaken en oud-minister van
justitie Korthals-Altes. Nu het
omvangrijke dossier officieel is
gesloten, was er volgens Justi
tie geen reden meer de zaken
man een langer verblijf in Ne
derland toe te staan. Vlak voor
het betreden van zijn vliegtuig
richting Frankrijk liet Bosio
weten terug te zullen keren.
(Vervolg van voorpagina)
DEN HAAG - Van Thijn re
ageerde „geprikkeld en ver
baasd" op een brief van Kos
to waarin deze de gemeente
raad oproept niet de indruk
te wekken „dat illegaal ver
blijf tolerabel is indien men
zich niet aan het plegen van
strafbare feiten schuldig
maal^'.
Een dag eerder had Kosto in
Utrecht aangekondigd dat zijn
partij er op dit punt 'hard te
genaan gaat'. „Dat houdt in dat
anderen het land zullen moeten
verlaten. En niet de schijn wek
ken dat het allemaal langs de
plezierige, zachte weg kan".
Burgemeester Van Thijn vindt
de brief van Kosto 'misplaatst',
aangezien justitie zelf al onvol
doende toegerust is om de cri
minele illegalen die meermalen
zijn opgepakt, uit te wijzen. „Ik
dacht dat we hadden afgeleerd
dingen te roepen die we niet
kunnen waarmaken. Ik vrees
ook dat het leidt tot het aanhou
den van mensen die hier legaal
verblijven, puur op grond van
uiterlijke kenmerken".
Begrip
PvdA-voorzitter Rottenberg
zegt 'begrip' te hebben voor het
Amsterdamse beleid waarbij
vooral criminele illegalen wor
den aangepakt. „De middelen
zijn beperkt, zo'n prioriteitstel
ling vind ik begrijpelijk". Het
willen verwijderen van alle ille
galen is een illusie, aldus Rot
tenberg. „We kiezen niet voor
een razzia, maar willen wel
voorkomen dat de voorspelling
van 200.000 a een kwart mil
joen illegalen over vijf jaar niet
uitkomt. Eerlijkheidshalve zeg
ik we wel bij dat je altijd een
groep van 20.000, 30.000 illega
len zal overhouden. Dat hoort
bij het leven".
Riskant
Groen Links-kamerlid Sipkes
heeft zich eveneens achter de
kritiek van Van Thijn ge
schaard. „Er wordt nu een
soort discussie gevoerd die niet
gebaseerd is op feiten en waar
bij wordt uitgegaan van het idee
dat Nederland vol is. Er waart
een soort angstpsychose door
Nederland en overigens ook
door heel Europa. Daar op in
spelen is erg riskant".
Extraatje voor 'herintreders'
DEN HAAG Minister Ritzen van onderwijs wil herintredende
vrouwen in het onderwijs voor elke twee jaar afwezigheid een ex
tra salarisperiodiek geven. Hij hoopt daarmee het aantal vrouwen
dat weer terugkeert in het onderwijs te verhogen. Tot nu toe kre
gen vrouwen voor elke vier jaar een extra periodiek. Ritzen wil ook
de mogelijkheden voor kinderopvang uitbreiden, met name voor
vrouwen die terugkeren in het basisonderwijs. Volgens de minis
ter zal het basisonderwijs de komende jaren steeds meer gebruik
moeten maken van deze zoegnoemde 'stille reserve'.
Personeel bezet Nagron Steel
Werknemers van het staalbedrijf Nagron Steel B.V. in Rheden tijdens een pauze. Het bedrijf is sinds
maandag door het personeel bezet. Het personeel is woedend over de beslissing van de groot-aandeel
houder, het Duitse bedrijf Arnold Georg A.G., de staf van het Nagron Steel met een nieuw directielid uit te
breiden. Vojgens de werknemers is het onzin om een klein bedrijf als Nagron Steel (60 werknemers), te
voorzien van een'tweekoppige directie. Temeer omdat het bedrijf er financieel niet zo'florissant voor
staat. Tijdens de bezetting wordt overigens gewoon doorgewerkt. foto: anp
De uitgewezen Fransman Bosio wordt door een lid van de Koninklijke Marechaussee begeleid naar een
vliegtuig richting Frankrijk. g foto: anp
