Grote interesse
voor vestiging
in MediPark
9
Golf van inbraken in Lisse
Leidse psycholoog boekt resultaat met oefeningen voor schizofrenen
Leiden Omgeving
Hoeveel kalk zit er in een glaasje bronwater?
Bewoners
Klipperwerf
pakken
inbreker
A l
Leidse Courant
maandag 2 november 1992
Overvallers bij
toeval opgepakt
LEIDEN De Leidse politie heeft vrijdagmid
dag bij toeval de dader van de overval op een si
garenwinkel aan de Kooilaan op 27 oktober
ontmaskerd. De man zat in zijn auto op de
Rijnvreugd in Leiden en hield zich daar vol
gens omwonenden op een verdachte manier op.
Het kentekennummer bleek te horen bij een in
Rotterdam geregistreerde gestolen auto. De
politie hield de man even later aan en door
zocht de auto. Er werden een groot aantal goe-
jderen en een pistool aangetroffen. Een van de
'agenten bekeek de man eens goed en legde een
link met het signalement van de dader van de
overval op de sigarenzaak. Op het bureau be
kende de man, een 23-jarige Rotterdammer, de
overval te hebben gepleegd. Hij is
gen aan de Rotterdamse politie.
Woninginbraken Vrachtwagen
in Sassenheim gestolen
SASSENHEIM - Een woning
aan de Platanenlaan en één aan de
Mecklenburg in Sassenheim zijn
zaterdag tussen half twaalf 's mor
gens en elf uur 's avonds bezocht
door inbrekers. Bij beide wonin
gen werden de deuren aan de ach
terzijde opengebroken. Uit de wo
ning aan de Mecklenburg werd de
inhoud van een spaarvarken, circa
200 gulden, en enkele sieraden
weggenomen. In de andere woning
wordt tot op heden nog niets ver
mist. Mogelijk zijn de inbrekers
gestoord en zonder buit vertrok
ken. Geld wat voor het grijpen lag
werd niet meegenomen.
LEIMUIDEN - Een
vrachtwagen met inhoud
ter waarde van meer dan
een miljoen gulden is gister
middag gestolen bij een
transportbedrijf aan de
Tuinderij in Leimuiden. De
dieven braken een deur
open om binnen te komen
en openden vervolgens een
garagedeur. De vrachtwa
gen, groen-wit met een
oranje gekleurde oplegger,
kon toen naar buiten wor
den gereden. De oplegger
bevatte onderdelen voor de
automobielindustrie.
Alphense gewond
bij aanrijding
ALPHEN AAN DEN RIJN -
Een 73-jarige fietsster uit Al
phen is zaterdagavond lichtge
wond geraakt aan haar hoofd,
nadat ze was aangereden door
een auto op de Prins Hendrik
straat in Alphen.
De bestuurder van de auto, een
21-jarige Alphenaar, reed ach
teruit uit een inrit en zag de
vrouw die over het fietspad
reed, niet aankomen. Bij de
aanrijding kwam de vrouw ten
val en kwam terecht op haar
hoofd. Het slachtoffer is met
een hoofdwond afgevoerd naar
het Rijnoord ziekenhuis.
Jochies vernielen
bank in NZH-bus
WASSENAAR - Twee
jongens van 13 en 14 jaar zijn gis
teren door de Wassenaarse poli
tie opgepakt nadat ze een bank in
een NZH-bus hadden gesloopt.
Ze hadden de bekleding kapotge-
scheurd en de shuimrubber in
houd op de grond gegooid. De po
litie kwam in actie nadat de
chauffeur alarm sloeg. In overleg
met de ouders van het tweetal is
besloten de zaak af te doen via
het HALT-project. Dat is opgezet
om jonge vandalen schade te la
ten herstellen, waarmee ze bo
vendien vervolging kunnen ont
lopen.
Inbraken Ter Aar
TER AAR In het afgelopen weekeinde zijn diver
se inbraken gepleegd in de gemeente Ter Aar. Bij
woningen aan de Kerkweg en de Aardamseweg wer
den de achterdeuren met grof geweld opengebro
ken. Bij de Kerkweg werden de inbrekers
schijnlijk gestoord, want er werd alleen een af
standsbediening buitgemaakt. Bij de Aardamseweg
werden een videorecorder en een hoeveelheid geld
buitgemaakt. Verder werd ingebroken in een wo
ning aan de Korteraarseweg. De schuifpui werd hier
geforceerd, waarna een videorecorder en een kleu
rentelevisietoestel werden meegenomen.
Buitenlands geld vermist Bewoners van een wo
ning aan de Frans Halslaan in Oegstgeest ontdek
ten bij hun thuiskomst in de nacht van zaterdag op
zondag dat er in hun woning was ingebroken. De in
breker moet via het balkon de woning zijn binnen
gegaan. Vermist wordt een grote hoeveelheid bui
tenlands geld.
Gewond na
val van dak
LISSE Een 46-jarige tim
merman uit Hillegom is za
terdag tijdens werkzaamhe
den gewond geraakt na een
val van een dak. Hij was be
zig met het plaatsen van een.
dakkapel op een woning aan
de G. Flinckstr&at in Lisse.
Een op het dak geplaatste
stellage waarop de man
stond, raakte uit balans en
schoot los van de verbin
dingspunten. Met een gebro
ken arm en rugletsel is hij
overgebracht naar het
Spaarne-ziekenhuis in
Heemstede.
De bezoekers van de open dag konden het zaterdag zelf vaststellen. Perrier is het kalkrijkste bronwatertje van Nederland foto wim van
noort
Idoor
RENS K0LDENH0F
LEIDEN Hoeveel kalk zit er
in een glaasje bronwater? Wie
het antwoord op die intrigeren
de vraag altijd al eens had wil
len weten, werd zaterdag in het
AZL op z'n wenken bediend.
Kalkhaters kunnen beter van
Perrier afblijven en zich tot de
blauwe Spa beperken. Maar de
open dag chemie bood de bezoe
ker meer, veel meer.
„Vooral veel urinewerk en
bloed". Waarnemend afdelings
hoofd J. Severijn begint zijn
rondleiding direct bij de stoffen
die in het Centraal Klinisch
Chemisch Laboratorium
(CKCL) van het AZL verreweg
het meest onder de loep worden
genomen. Alhoewel naar een
loep in het ultra moderne lab
vermoedelijk tevergeefs ge
zocht zal worden. De 300 urine-
en 1200 bloedmonsters die da
gelijks verwerkt in het CKCL
worden sowieso bijna niet meer
visueel onderzocht. Allerlei ver-
LISSE Inbrekers hebben
het afgelopen weekeinde
flink huisgehouden in Lisse.
In de nacht van zaterdag op
zondag werd er ingebroken in
woningen aan de Achterweg en
de Piustuin. De dieven kwamen
nuffige en extreem gevoelige
apparatuur kunnen het nauw
keuriger, sneller en met steeds
kleinere hoeveelheden bloed of
urine. Toch is volgens Severijn
in het lab nog altijd werk voor
net zoveel analysten als pakweg
twintig jaar geleden. De enor
me toename van de mogelijkhe
den zijn daar debet aan. Door
Severijn wordt de kwestie of het
groeiende aanbod aan onder
zoeksmethoden de vraag er
naar heeft veroorzaakt, zonder
veel aarzeling met nee beant
woord. „We voldoen nu aan een
al latent aanwezige vraag.
Vroeger wilden we ook wel,
maar konden we nog niet",
meent hij.
Nietje
De open dag is daarom vooral
een beroepskeuze dag. De
meerderheid van de bezoekers
is jong en een potentieel toe
komstig werknemer van het
lab. Hier en daar schuiven ook
gewone nieuwsgierigen aan bij
een van de rondleidingsgroep-
binnen via de achterzijde van
de woningen. Uit de woningen
zijn cd's, diverse papieren zoals
een rijbewijs, pasjes en een ge
ring geldbedrag ontvreemd. In
een andere woning aan de Ach
terweg bleef het bij een poging.
Als gevolg van inbraakbeveili-
jes. Behalve veel techniek krij
gen ze ook allerlei rariteiten
voorgeschoteld. In de categorie
griezelen scoort vooral de ver
zameling gigantische nier- en
galstenen hoog. Een exemplaar
zo groot als een golfbal is ge
vormd rond een nietje. Je kunt
het zo zien zitten, en de aanblik
bezorgt menig argeloze toe
schouwer een lichte rilling van
afgrijzen.
Het verhaal van de Hans Serèe
heeft in eerste instantie hetzelf
de effect. Het onderzoeken van
eiwitten in snot maakt nu een
maal niet iedereen lyrisch.
Toch is zijn verhaal aardig, om
dat het laat zien dat alle appa
ratuur ten spijt het nog altijd de
mens is die de onderzoeksdoor-
braken bewerkstelligd. Het be
wuste apparaat werd gebruikt
om de ziekte Multipele Sclerose
vast te stellen. In Leiden be
dacht men een nieuwe functie.
Door vast te stellen of er her-
senvocht in snot of oorvocht zit,
kan men er achter komen of ie
mand een inwendige schedel
breuk opgelopen heeft. Een
ging kon men de woning niet
binnen komen. Zondagochtend
was een woning aan de Heere-
weg het doelwit van inbrekers.
Om binnen te komen, werd het
slot van de achterdeur vernield.
Diverse sieraden zijn hier weg
genomen.
simpel idee, maar wel èèn met
waardevolle gevolgen voor
trauma-patiënten
Simpel en Leids is ook de ma
nier waarop het bloed van dia
betes-patiënten onderzocht
wordt voor ze een afspraak met
hun arts hebben. Vroeger
moest iemand daarvoor apart
naar het ziekenhuis. Het AZL
stuurt sinds enkele jaren bloed-
prikkertjes en miniscule plastic
buisjes per post naar de patiënt.
Deze neemt zelf bloed af en
stuurt het monster per om
gaande naar het AZL.
Werk genoeg
Severijn toont een bonte verza
meling van enveloppen uit heel
de wereld, waaruit de voordelen
van de methode blijken.
Meer bewegingsvrijheid voor de
patiënt en minder medische
handelingen in het ziekenhuis.
Er resteert nog werk genoeg.
De onderzoekers van morgen
hebben het zaterdag in het AZL
met eigen ogen kunnen zien.
Auto-inbraken en vernielingen
In totaal zijn 14 auto's in
heel Leiderdorp in de nacht van
vrijdag op zaterdag het doelwit
geweest van vandalen. Uit ze
ven auto's werden radio-casset
terecorders ontvreemd. Even
eens aan zeven auto's zijn ver
nielingen gepleegd, zoals het
leksteken van banden en het
bekrassen.
LEIDEN Drie bewoners
van een woning aan de Klip
perwerf in Leiden hebben za
terdagavond een inbreker,
Idie bezig was in de woning
van de buren, op heterdaad
betrapt en aan de politie
overgedragen.
De bewoners hoorden herrie in
jde woning en besloten een kijk
je te nemen. De inbreker pro
beerde daarop via het dak weg
te komen, maar dat lukte niet.
Daarna rende hij weg door de
achtertuinen, maar liep daarbij
Rechtstreeks in de armen van do
bewoners. Zij wisten de man,
een 25-jarige Hagenaar, vast te
(houden tot de politie arriveer-
jde.
Bejaard paar
overvallen
LEIDSCHENDAM - Een be
haard paar van 73 en 74 jaar oud
fis zaterdagavond rond tien voor
half tien overvallen op de Zwa
luwlaan in Leidschendam.
Twee onbekend gebeleven jon
gens grepen hun tassen met
daarin persoonlijke papieren en
een klein geldbedrag. De politie
zoekt nog getuigen van het inci-
LEIDEN Het bedrijfs
leven is zeer geïnteresseerd
in het nieuw te bouwen Me
diPark op het terrein van de
oudbouw van het AZL. „We
hebben een hoedendoos vol
met bedrijven die belanstel-
ling hebben", zegt J. Peters,
toekomstig directeur van het
park, in Cicero, een uitgave
van het AZL.
Een probleem is dat een groot
aantal van deze bedrijven niet
voldoen aan de eisen die worden
gesteld aan vestiging in het Me
diPark. Zo moeten de gegadig
den aantoonbaar bijdragen aan
de ontwikkeling van onderwijs,
onderzoek en patiëntenzorg.
Aan die formule is volgens Pe
ters niet te tornen. Niet alleen
omdat het ministerie van on
derwijs de eisen gesteld heeft,
maar ook omdat de formule van
het MediPark niet mag verwa
teren, aldus Peters in Cicero.
Het MediPark zal de komende
jaren ingericht worden op de 7
hectaren oudbouw van het
AZL. Het moet een themapark
worden waar bedrijven die ac
tief zijn op medisch terrein zich
kunnen vestigen. Een stichting,
waarin het AZL en de Rijksuni
versiteit Leiden zitting hebben,
zal erop toezien dat de formule
gehandhaafd blijft.
Privè-klinieken
Peters sluit niet uit dat ook pri
vè-klinieken een plaatje zullen
krijgen in het MediPark. „Dat
is denkbaar, mits ze nadrukke
lijk aansluiten bij de kerntaken
van het AZL en de medische fa
culteit", citeert Cicero Peters
die nu nog voorzitter van de
Raad van Bestuur van het AZL
is.
De kans dat de invloed van de
commercie zal leiden tot onoir-
bare onderzoekspraktijken in
het themapark, acht Peters
klein. Daarvoor zou de regelge
ving in Nederland te strikt zijn.
Bovendien zal ook de toezicht
houdende stichting daarop
moeten letten.
Het eerste gebouwencomplex
van het MediPark zal in het
voorjaar van 1994 worden opge
leverd. Het betreft gebouw 50
aan de Rijnsburgerweg. Vol
gens Peters is de beschikbare
ruimte al voor de helft ge
claimd. Vast staat dat de Poli
kliniek Sexuologie, de Stichting
Opsporing Erfelijke Tumoren,
het Centraal Bureau Verrich
tingen Bestand en de bedrijfs
gezondheidsdienst van het
AZL, het Zilveren kruis, reisbu
reau Holland International en
de Trombosedienst er onderdak
zullen vinden.
Volgens Peters zal in het Medi
Park ook een congresruimte ge
creëerd moeten worden voor
300 mensen. Daarnaast denkt
men ondermeer aan de oprich
ting van een Facultyclub, waar
staffnctionarissen gasten kun
nen ontvangen en een hapje
eten.
LEIDEN „Een schizofreen
zag laatst in het park een man
lopen met een lange jas aan en
dacht onmiddelijk dat hij een
geheim agent van de KGB voor
izich had." Schizofrenen zien
één detail en trekken hun con
clusies. Dat zij best kunnen le
ren om bepaalde situaties beter
te beoordelen, is de conclusie
van het proefschrift van de kli
nisch psycholoog Mark van der
Gaag (39). Daarin beschrijft hij
de door hem ontwikkelde trai-
ningsaanpak van schizofrenen.
Mark van der Gaag is al dertien
jaar als klinisch psycholoog ver
bonden aan psychiatrisch zie
kenhuis Endegeest en heeft
vanaf het begin van zijn loop
baan veel te maken gehad met
schizofrene patiënten. Hij
ruimt eerst even een wijdver
breid misverstand uit de weg.
„Een schizofreen is dus niet ie
mand met een gespleten per
soonlijkheid. Je ziet zo'n 'multi
ple persoonlijkheidsstoornis'
vaak in films en boeken, maar
dit heeft met schizofrenie niets
te maken", aldus de psycho
loog. Een schizofreen is iemand
die, ruim gezegd, het contact
met de werkelijkheid heeft ver
loren. „Schizofrenie is eigenlijk
moeilijk onder een noemer te
vangen. Hoewel één op de hon
derd mensen eraan lijdt, heeft
een groot aantal geen ziektebe
sef', aldus Van der Gaag die
schizofrenie liever betitelt als
een kwetsbaarheid, die af en toe
de kop opsteekt, dan als een
ziekte.
Schizofrenie komt voor in aller
lei gradaties. Binnen de psychi
atrie wordt iemand als schizo
freen beschouwd als hij tenmin
ste twee weken achtereen psy
chotisch, oneerbiedig gezegd,
'knettergek' is geweest. „Je
moet je voorstellen dat zo ie
mand zich bizar gedraagt of
rondloopt met waanideeën.
Ook hallucineren, bijvoorbeeld
het in zijn hoofd horen van
stemmen die hem bepaalde op
drachten geven, zie je vaak bij
schizofrenen".
Suikerziekte
Schizofrenie manifesteert zich
met name bij jongeren tussen
de 17 en 25 jaar. Over de oor
zaak tast de wetenschap in het
duister. „Je kunt schizofrenie
vergelijken met suikerziekte.
De oorzaak is niet bekend, wel
kun je de behandeling regelen
met medicijnen". Iemand die
lijdt aan schizofrenie is dan ook
levenslang aangewezen op me
dicatie. Een kwart van alle schi
zofrene patiënten is dankzij dat
medicijngebruik weer in staat
om een volwaardig leven te lei
den. Driekwart blijft aangewe
zen op voortdurende zorg.
Schizofrene mensen voelen zich
leeg, kunnen zich niet concen
treren en zijn onverschillig.
„Het lijkt erop dat de 'batterij
en' van schizofrenen erg zwak
zijn. Ze zijn snel moe, slapen
ook veel meer dan normale
mensen. Wel twaalf tot veertien
uur". Ze hebben grote proble
men met het verwerken van in
drukken die op hun afkomen.
Zien ze iets gebeuren dan trek
ken ze of de verkeerde, of hele
maal geen conclusie. Het leggen
van sociale contacten verloopt
moeizaam doordat net de ver
keerde gespreksonderwerpen
worden aangesneden en ook de
mimiek van de gesprekspartner
niet goed wordt geïnterpre
teerd.
Pakweg vijftien jaar geleden
werden schizofrenen nog als
ongeneeslijk zieken be
schouwd. Een schizofreen werd
weggestopt in een inrichting en
werd zijn verdere leven ver
zorgd. Tegenwoordig ligt het
accent op revalidatie en dat is
mede een gevolg van de bezuini
gingen in de gezondheidszorg.
„Het aantal verblijfsbedden
moet worden teruggedrongen.
Ziekenhuizen moeten wel naar
manieren zoeken om zoveel mo
gelijk mensen weer in de maat
schappij te laten meedraaien.
In dat licht moef je mijn onder
hoek ook zien", aldus Van der
Gaag.
Zelfstandig
In een poging om schizofrenen
bewuster te laten luisteren,
voelen en kijken, ontwikkelde
de psycholoog een trainingspro
gramma met het uiteindelijke
doel om deze mensen weer zo
zelfstandig mogelijk te laten
functioneren. Een groep schizo
frene patiënten kreeg in 23 bij
eenkomsten van 15 minuten
een groot aantal oefeningen
voorgeschoteld. „Daarbij zaten
veel oefeningen die ook op de
kleuterschool worden gebruikt
zoals 'Ik zie ik zie wat jij niet
ziet' en het herkennen van ge
luiden. Van zwembadlawaai tot
het gekwaak van een eend". Na
afloop bleek de getrainde groep
wel degelijk vooruitgang te heb
ben geboekt. Ze keken beter,
waren actiever en minder afwe
zig. „Opvallend was dat de
meest gestoorde patiënt ook het
meest profiteerde van de trai
ning", aldus Van der Gaag, die
desondanks meent dat het ef
fect van zijn onderzoek vooral
niet moet worden overschat.
Met name omdat nog niets be
kend is over de efecten op de
lange termijn. Psychiatrische
klinieken elders in het land, on
der meer in Assen, die het trai
ningsprogramma van Van der
Gaag inmiddels hebben overge
nomen, zullen ook die effecten
meten. Volgens Van der Gaag
waren de getrainde patiënten
zelf in elk geval blij met het re
sultaat. „Ze hadden geleerd dat
niets hen meer lukt, en begin
nen nergens meer aan. Dat ze
door deze training vooruitgaan,
al is het maar een beetje, maakt
hun eigen leven ook weer wat
draaglijker".
Mark van der Gaag: ,,Een schizofreen is dus niet iemand met een gespleten persoonlijkheid"
foto: wim van noort
Joop Riethoven
onderscheiden
LEIDEN - Sportorganisa-
tor Joop Riethoven is zater
dag onderscheiden met de
eremedaille in goud beho
rend bij de Orde van Oranje
Nassau. Hij kreeg het lintje
opgespeld door burgemees
ter C. Goekoop tijdens een
voor hem in de Korte Vliet -
school georganiseerde feeste
lijke huldiging.
Aanleiding voor het eerbetoon
is het feit dat Riethoven 40 jaar
geleden, in 1952, samen met
zijn inmiddels overleden broer
Jan 'Sportorganisatie' opricht
te. Dat was het begin van een
roemruchte carrière, als orga
nisator van wieier-, maar ook
andere sportevenementen en
als ploegleider.
Riethoven werd in 1964 voor
zitter van wielervereniging
Swift en leidde die club vijf keer
naar het clubkampioenschap
van Nederland. In 'zijn' periode
bracht Swift renners voort als
Bart Zoet, Gerben Karstens en
Joop Zoetemelk. In 1973 was hij
mede-organisator van de start
van de Tour de France in Sche-
veningen. Vijf jaar later haalde
hij de Tour-start naar Leiden.
Een evenement dat hij niet be
wust meemaakte, omdat hij en
kele uren voor de start getrof
fen werd door een hersenbloe
ding. Dat jaar, 1978, kreeg hij
de erepenning van de gemeente
Leiden.
Riethoven was naast zijn sport
activiteiten 25 jaar lid, van de
oudercommissie van de Korte
Vlietschool voor zeer moeilijk
lerende kinderen. In 1990 nam
hij daar afscheid. Daarnaast is
hij altijd actief geweest in de
dierenbescherming en binnen
de stedenband Leiden-Oxford.
Riethoven (70) zit nog vol plan-
nen binnen enkele jaren wil hij
de Tour opnieuw naar de Leidse
regio halen, om het dan écht
mee te maken.
LATEX EXWHATUJ* GtCVES
