Russische tiener wint
het Flipse-concours
Meer zeggingskracht
in Spaanse dramatiek
Hoogstaande
koor-prestatie
Festival houdt nieuwe koers
Cultuur
Sublieme poëzie bij
Residentie Orkest
Meer bezoek voor derde Jazz Mecca
I A
Leidse Courant
I maandag 2 november 1992
DANS
foto Robert vmi SrurvEKtERG
Winnares Irina Mezueva, met links naast haar Anthony Hughes (tweede) en rechts Frangois du Toit
(derde).
Adviescommissie
voor orkesten
Rijswijk Minister d'Ancona
van welzijn, volksgezondheid
en cultuur (WVC) heeft een
commissie benoemd die haar
moet adviseren over de orkest
voorziening in het oosten van
het land. Forum en het Gelders
Orkest hebben tot nu toe geen
overeenstemming kunnen be
reiken over de door de bewinds
vrouw gewenste samenwer
king.
De minister wil graag dat de
commissie voor 1 december ad
vies uitbrengt over de inrich
ting van één orkestvoorziening
van 145 mensen in het oosten.
Daarbij moet zowel artistieke
kwaliteit als doelmatigheid in
het oog worden gehouden, als
mede het plan voor een nieuwe
reisopera.
In het zuiden van het land zijn
de orkesten iets verder in hun
dialoog. Het Brabants Orkest
en het Limburgs Symphonie
Orkest willen de door minister
d'Ancona van WVC gewenste
samenwerking gestalte geven
door de vorming van een college
van overleg en de opstelling van
convenanten.
Beide orkesten willen de artis
tieke en organisatorische ver
antwoordelijkheid behouden.
Voor een goede afstemming van
het repertoire en afspraken
over de operabegeleiding is één
bestuurlijke en organisatori
sche constructie 'absoluut niet
nodig', vinden de orkesten.
De orkesten hebben de minister
voorts bericht dat de uitwisse
ling van musici niet tot de ver
wachte financiële voordelen zal
leiden, omdat reizen de werk
tijd verlengt. Compensatie van
die extra tijd zal het beoogde ef
fect verloren doen gaan.
Restauratie
poppenhuis
Haarlem Tiet Frans Halsmu-
seum in Haarlem wil het 18de-
eeuwse poppenhuis van Sara
Ploos van Amstel-Rothé restau
reren. Om dat financieel moge
lijk te maken is een actie ge
start met als belangrijkste on
derdeel de uitgave van certifica
ten. Daarmee kunnen een of
meer voorwerpen uit het pop
penhuis financieel worden gea
dopteerd. Voor de restauratie-
en conserveringswerkzaamhe-
den, die naar verwachting een
jaar zullen duren, is anderhalve
ton nodig.
Tot half januari is het poppen
huis uit 1743 in Haarlem nog te
zien. De twaalf kamers zijn,
met uitzondering van de biblio
theek, evenwel ontruimd. Bij de
grondige opknapbeurt, die
waarschijnlijk door het mu
seum zelf kan worden uitge
voerd, worden alle vertrekken
van het poppenhuis schoonge
maakt. Ook komen alle duizend
voorwerpen uit het huis aan
bod.
Musea kopen
op veiling
Amsterdam Het Zuiderzee
museum in Enkhuizen en het
Van Goghmuseum in Amster
dam hebben drie werken ge
kocht op een veiling van 19de-
eeuwse schilderijen, tekenin
gen en aquarellen bij Christie's
in Amsterdam.
Het Zuiderzeemuseum kocht
een aquarel van de hand van
Hans Herrmann (1858-1942)
voor 4600 gulden. Het stelt een
stadsgezicht van Elburg voor.
Het Van Gogh kwam in het be
zit van twee werken maar wil
niets zeggen over welke het
zijn.
Blauwe Maandag
gelooft er niet in
Amsterdam De toneelpro-
duktie 'Vittoria Corombona'
van het Belgische gezelschap
Blauwe Maandag Compagnie is
afgelast. Daartoe is besloten
omdat na negen weken repete
ren is gebleken, dat „de produk-
tie niet beantwoordt aan de
normen die de Blauwe Maan
dag Compagnie zichzelf op
legt", aldus artistiek leider Luk
Perceval van het gezelschap.
In Nederland zouden in totaal
41 voorstellingen worden gege
ven in Breda, Groningen, Maas
tricht, Amsterdam en Arnhem.
De première was voorzien op 18
november in de Rotterdamse
Schouwburg.
Bescherm
uw natuur!
Hei Zuidhollands Land
schap heeft zorg voor
de natuur Ook in uw om
geving Wij hebben al
60 gebieden rhet een op
pervlakte van 2.500 ha
veilig gesteld Maar er
moet nog véél werk wor
den verzet Wordt be
gunstiger en help ons.
U krijgt er rust en groene
ruimte voor terug
STEUN ONS ALS
BEGUNSTIGER.
Bel 010-4135045.
DE DOELEN, ROTTERDAM
Finale van het vierde Eduard
Flipse Internationaal
Pianoconcours. Irina Mezueva,
Frangois du Toit en Anthony
Hughes met het Koninklijk
Filharmonisch Orkest van
Vlaanderen o.l.v. Georges
Octors.
DOOR DlMITRI VAN DER WERF
De 17-jarige Russische pianiste
Irina Mezueva heeft op een vol
komen overtuigende manier de
eerste prijs van het Eduard
Flipse-pianoconcours gewon
nen. Het concours was dit jaar
voor het eerst internationaal
van opzet. De groei van interna
tionale pianoconcoursen vo
rig jaar werden er 72 gehouden,
dit jaar al 119 is aan het Ne
derlandse muziekleven niet
voorbij gegaan.
Vierendertig kandidaten schre
ven zich in, onder wie zeventien
uit Oost-Europa en negen uit
KLASSIEK
PHILIPSZAAL, DEN HAAG
Residentie Orkest o.l.v. Sir
Edward Downes, m.m.v. Anne
Pemberton Johnsons
(sopraan), Bruce Brewer
(tenor), Charles van Tassel
(bariton). Wout Oosterkamp
(bas) en het Nederlands
Theater koor; werken van
Debussy, Reger en Stravinsky.
door aad van der ven
Als we aan Debussy denken,
denken we waarschijnlijk
eerder aan een kleurrijk orkest
werk als 'La mer' en aan een
aantal subtiele pianostukken
dan aan de introverte toneel
muziek 'Le martyre de Saint-
Sébastien'.
Max Reger associëren we
eerder met monumentale orgel
werken dan met de poëzie van
'Eine romantische Suite'. Gaat
het om Stravinsky, dan haalt
men eerder het geweld van 'Le
sacre du printemps' of het pi
kante neo-classicisme van 'Pul-
cinella' voor de geest, dan de
sprookjesachtige muziek van
'Le rossignol'.
Kortom, door 'Le martyre de
Saint-Sébastien', 'Eine roman
tische Suite' en 'Le rossignol'
uit te voeren presenteerde het
Residentie Orkest zaterdaga
vond een programma dat niet
alleen aantrekkelijk was, maar
dat ook veel muziekliefhebbers
iets wijzer heeft gemaakt.
Interessant daarbij was te con
stateren, dat deze tussen 1911
en 1914 gecomponeerde wer
ken toch iets dichter bij elkaar
staan dan men op grond van het
beeld dat van deze componisten
bestaat zou verwachten. In de
kunstwetenschappen wordt nu
eenmaal, zeker als het om
kunstenaars uit verschillende
landen gaat, de individualiteit
sterker onderstreept dan de
ontvankelijkheid voor wat an
deren hebben gemaakt.
Nederland. Internationaler had
het concours zich niet kunnen
presenteren. Onder de drie
kandidaten die doorgingen
naar de finale, bevond zich geen
enkele Nederlander.
Na een lang beraad (met de tra
ditionele moeilijkheden) van de
internationale jury, die onder
voorzitterschap stond van Da
niël Wayenberg, werden de eer
ste prijs, de Nederlandse Prijs
en de Persprijs unaniem toege
kend aan de jonge Russische.
De Nederlandse Prijs werd ge
geven voor de beste vertolking
van het aardige pianostuk
'Strollin", het 'pièce de con
cours', gecomponeerd door Pe
ter-Jan Wagemans.
Concurrenten
Dat Irina Mesueva deze prijzen,
samen goed voor 30.000 gulden,
in de wacht sleepte, was niet
verbazend. Zij stak met kop en
schouders boven haar concur
renten uit. Mesueva maakte
Luisteren we naar 'Le martyre
de Saint-Sébastien', dan horen
we dat Debussy gefascineerd
was door Moesorgski. In 'Le
rossignol', die betoverende, op
Andersens sprookje 'De nachte
gaal' gebaseerde partituur,
merken we de invloed van De
bussy op Stravinsky. En in
'Eine romantische Suite' ne
men we soms een romaanse spi
ritualiteit waar, die we niet zo
snel met Reger associëren.
Het Residentie Orkest stond
voor de taak drie zelden uitge
voerde, niet eenvoudige compo
sities te spelen. Maar als er pro
blemen waren, dan viel daarvan
weinig te merken. De manier
waarop deze drie partituren
met al hun subtiliteit en trans
parantie gerealiseerd werden
was hoogst bewonderenwaar-
dig. De Britse dirigent Sir Ed
ward Downes heeft m de jaren
zeventig enkele malen met Ne
derlandse orkesten gewerkt.
Maakte hij toen een vooral de
gelijke, wat schoolmeesterach
tige indruk, zaterdagavond
bleek hij de ideale vertolker te
zijn voor deze muziek, die zo ge
baat is met een onnadrukkelij
ke, lichte wijze van musiceren.
In de langzame delen van alle
drie de werken welden fraaie,
poëtische klanken op, weerge
geven in een natuurlijke, zwe
vende beweging. Maar ook de
spanning was er: de 'Danse ex-
tatique', ééen van de hier uitge
voerde symfonische fragmen
ten uit 'Le martyre de Saint-
S'ebastien', wordt zelden zo
dreigend en opzwepend ge
speeld. De orkestklank was
beeldschoon, met vooral in De
bussy en Stravinsky excellente
houtblazers. Bovendien was in
'Le rossignol' de Amerikaanse
sopraan Anne Pemberton
Johnson een nachtegaal, die de
vervoering van de geplaagde
Chinese keizer volkomen be
grijpelijk maakte.
een sterke indruk met haar ver
tolking van het derde pianocon
cert van Prokofjev. De piano
techniek lijkt weinig geheirtien
meer voor haar te hebben.
Met verbazend gemak sloeg zij
zich door de meest virtuoze pas
sages heen. Of zij het voorpor
taal van de 'tempel van de heili
ge kunst' al binnen mag treden,
is nog de vraag. Irina Mesueva
is een enorm talent, maar poë
zie, inspiratie en diepgang zijn
niet in even sterke mate aanwe
zig in haar pianistiek, die nu
nog hoofdzakelijk bestaat uit
briljant spel. Maar voor piano
concoursen, waar in de eerste
plaats het percentage goede no
ten en technische zekerheid als
beoordelingscriteria gelden, is
zij in elk geval uitermate ge
schikt.
Zouteloos
Het is niet waarschijnlijk dat
we met Frangois du Töit uit
Zuid-Afrika en Anthony Hug-
Rotterdam Het Filmfestival
Rotterdam gaat in zijn 22ste
editie, die plaatsheeft van 28 ja
nuari tot 7 februari 1993, door
op de weg die de nieuwe direc
teur Emile Fallaux dit jaar
heeft ingeslagen.
Het programma wordt nog
overzichtelijker en compacter,
met het oog op het trekken van
een breder publiek.
Te vertonen films worden be
oordeeld op hun kwaliteiten en
niet ondergeschikt gemaakt
aan een bepaald thema.
Dit gebeurde wel tijdens het di
recteurschap van Fallaux' voor
hes uit Groot-Brittannië twee
belangrijke Rachmaninov-ver-
tolkers rijker zijn geworden. Du
Toit (derde prijs) speelde op ze
ker en gaf een wel erg zouteloze
en kreukvrije versie van de
Rapsodie op een thema van Pa-
ganini. Anthony Hughes (twee
de prijs) had onvoldoende tech
niek om gestalte te geven aan
zijn afgezaagde visie op Rach-
maninovs derde pianoconcert.
Georges Octors en het Konink
lijk Filharmonisch Orkest van
Vlaanderen grepen in hun tem
poschommelingen terug op een
geheel eigen traditie. Het or
kest opende de finale-avond
met Verdi's ouverture 'La forza
del destino'. Speelde dit ensem
ble 'De macht van het noodlot'
bij wijze van muzikale over
peinzing bij het fenomeen 'mu
ziekconcours', de blijkbaar on
vermijdelijke drempel die jonge
musici moeten nemen om, als
alles meezit, tot het muziekle
ven door te dringen?
ganger, de Italiaan Marco Mül-
ler, die vorig jaar na twee festi
vals opstapte. De nieuwe aan
pak van Fallaux kreeg waarde
ring van het publiek gezien een
stijging van de kaart'ver koop
met dertig procent.
Nieuwe films
Het hoofdprogramma bevat
veel nieuwe films, sommige we
reldpremières, andere Europe
se premières. Verder is er een
selectie van films die veel suc
ces hadden tijdens andere film
festivals, er zijn komedies uit de
islamitische wereld en een re-
SCHOUWBURG, ROTTERDAM
Catalaans dansensemble
Lanonima Imperial (De
Keizerlijke Naamloze) met
'Afanya't a poe a poe' 'Schiet
op, stukje bij beetje').
Choreografie: Juan Carlos
Garcia. Decor en kostuums:
Jordi Roig. Herhalingen: onder
meer 24 november Leiden
(Schouwburg).
door Nico S. de Wal
Het is een goede zaak als bijzon
dere produkties uit een Holland
Festival hier vroeger of later te
rugkeren. Zo biedt de korte
tournee die het Catalaanse en
semble Lanonima Imperial
thans door ons land maakt een
welkome gelegenheid om nader
(of voor het eerst) kennis te ma
ken met het fascinerende cho
reografische drieluik van artis
tiek leider Juan Carlos Garcia,
dat tot de interessantste ballet-
bijdragen van het HF 1991 be
hoorde.
Nadere kennismaking kan lei
den tot de ontdekking, dat deze
driedelige danscompositie, 'Af
anya't a poe a poe', sedertdien
heeft gewonnen aan zeggings
kracht. Waaraan kan worden
toegevoegd, dat het weer zien
van een zo rijk met associatieve
beelden beladen werk altijd al
nieuwe impressies toevoegt aan
de eerste indrukken.
In het eerste deel blijven de
dansers, tegen een landschap
pelijk achterdoek, nog bijna
even anoniem als de titel van
het gezelschap, maar dat vormt
nu veel duidelijker de neutrale
opniaat tot wél emotioneel gela
den confrontaties in het tweede
deel. Met wat zetstukken, zoals
een kast en een sofa, verplaatst
de handeling zich nu van de
buitenwereld naar een binnen
wereld. Waarin een harmonisch
Maastricht Het derde Jazz
Mecca in Maastricht trok de af
gelopen drie dagen 18.500 toe
schouwers. Het eerste festival
van de Acket-organisatie zon
der de onlangs overleden Paul
Acket haalde daarmee 1500 be
zoekers meer binnen in het
MECC-gebouw in de Limburg
se hoofdstad dan vorigjaar.
Het was de laatste wens van
Paul Acket dat het festival on
danks zijn overlijden gewoon
doorgang zou vinden. Of er vol
gendjaar een vierde Jazz Mecca
plaatsvindt is mede afhankelijk
van wat er met de Acket-organi-
trospectief van de Amerikaanse
cineast Abel Ferrara.
'Grandeur locale' is de naam
van een programma-onderdeel
dat oude en nieuwe films laat
zien, waarin de authentieke, lo
kale omgeving met zijn bewo
ners een rol speelt. In het vaste
festival-onderdeel 'Limits of li
berty' is ook dit jaar weer plaats
voor films en filmfragmenten
die verboden zijn in het land
van herkomst.
Het festival zal wederom
plaatsvinden op en rondom de
Rotterdamse Kruiskade en in
het theater Lantaren/Venster.
duo contrasteert met een agres
sief paar en een driehoeksver
houding. Welke laatste in het
derde deel tot een drastisch ein
de blijkt te zijn gekomen: één
van de twee mannen hangt voor
lijk in de kast.
Met name dat tweede deel is zo
wel door betere belichting als
door scherper geprofileerde uit
voering indringender geworden
satie gaat gebeuren. Binnen
kort zullen de Acket Associates
daar mededelingen over doen.
Een eerste indruk van de orga
nisatoren is dat er meer bezoe
kers uit België en Duitsland
naar het festival zijn gekomen.
Vooral in Duitsland is daartoe
de afgelopen maanden een in
tensieve publiciteitscampagne
gehouden die vruchten afwierp.
Jazz Mecca kende dit jaar een
nieuwe formule: de eerste dag
aparte openingsconcerten door
The Brubeck Family Project),
daarna twee echte festivalda-
gen met jazz in diverse zalen.
JAC0BUSKERK, DEN HAAG
Residentie Kamerkoor onder
leiding van Gerard Akkerhuis
en met medewerking van Tina
Edebrant-Broman (alt) en Bert
Mooiman (orgel) in werken van
Langlais, De Klerk, Duruflé,
Vierne en Hendrik Andriessen.
door Peter Visser
Het Residentie Kamerkoor had
zaterdagavond zijn thuisbasis,
de Kloosterkerk, verwisseld
voor de vrijwel daaraan gren
zende Jacobuskerk.
De reden: het sterk Frans ge
tinte programma, waarvoor
met name het orgel in laatstge
noemde kerk veel meer ge
schikt is.
Op dit programma vond men
ook twee Nederlandse werken.
Bij de combinatie Frans-Neder
lands denkt men natuurlijk dit
jaar direct aan Hendrik An
driessen, wiens honderste ge
boortejaar vooral in november
tot een lawine van uitvoeringen
aanleiding geeft.
Maar ook zijn opvolger in de
Haarlemse Jozefkerk, Albert de
Klerk, componeert in een Frans
idioom.
César Franck
De gemeenschappelijke noemer
van al de vertolkte werken op
deze avond was César Franck.
Er was evenwel maar één com
ponist, die dit grote composito
rische voorbeeld bijna letterlijk
navolgde, namelijk Vierne in de
Prelude uit zijn eerste orgel
symfonie. Voor de rest hadden
alle componisten hun persoon
lijke moderne stempel gedrukt
op Francks erfenis. Een erfenis,
die zorgvuldig werd behoed
door het Residentie Kamer
koor.
Wat dit bijna vijftienjarige
koor, dat op 11 december in de
dan indertijd in de Amsterdam
se Stadsschouwburg. Het rau
we realisme, de emotionaliteit
en het koloriet roepen associa
ties op met schilderijen var
Goya. En daarmee is deze voor
stelling, bij alle universaliteit
van de behandelde thema's -
zoals liefde, agressie en-dood -
door en door Spaans, vol harts
tocht en dramatiek.
De tijdens de vorige festival.'
zwakke vrijdag werd daardooi
sterker bezet met vooral lokale
bezoekers.
De optredens in het Music Pa
villion (de grote tent die ook bij
het North Sea Jazz Festival
wordt gebruikt) waren de grote
trekpleister (o.a. de Brecker
Brothers). Opmerkelijke ova
ties waren er voor vibrafonist
en orkestleider Lionel Hamp
ton. Hampton was dit jaar we
gens ziekte afwezig op de grote
festivals. Enkele concerten
werden opgenomen door de
AVRO (radio en tv).
Kloosterkerk het jubileum
viert, in dit niet gemakkelijke
programma presteerde was be
wonderenswaardig.
De grote afstand van het hoog
gelegen orgelbalkon tot de toe
hoorders, voor vele uitvoeren
den een handicap, leek bij dit
kwaliteitsensemble geen rol te
spelen. Niet alleen was de koor
klank genuanceerd en krachtig
maar ook op het gebied van zui
verheid bleven weinig wensen
onvervuld.
Misschien dat het enige min
puntje de vooral bij de stralende
sopranen wat onduidelijke arti
culatie was.
Messiaen
Bij alle overeenkomsten waren
er natuurlijk toch duidelijke
verschillen tussen de diverse
werken. Zo oriënteerde de dit
jaar overleden organist Jean
Langlais zich niet alleen op
Franck en het Gregoriaans,
maar knipoogt soms ook in de
Messe Solennelle naar zijp
land- en'generatiegenoot Mes
siaen.
Albert de Klerk is in zijn canta
te 'Super omnia' eenvoudigei
en milder: de mystieke tekst
van Thomas a Kempis geeft
daar aanleiding toe.
En ten opzichte van deze bij dit
concert aanwezige componist is
de stijl van Hendrik Andriessen
meer hoekig-lapidair, bij alle
Franse invloeden meer Hol
lands.
Organist Bert Mooiman toonde
ook in twee solowerken met zijn
subtiele registraties - een rag
fijn scherzo van de door zijn Re
quiem befaamde Duruflé - veel
affiniteit tot dit repertoire.
De grote betrokkenheid gold in
niet mindere mate de alt Tina
Edebrant-Broman, oud-lid van
het kamerkoor, die de soli in De
Klerk vertolkte.
KLASSIEK
Koningin en gamelan Met een rondgang over de expositie
'Hofcultuur uit Indonesië' heeft koningin Beatrix zaterdag de Kunsthal
Rotterdam officieel geopend. De vorstin nam ruim de tijd voor de
tentoonstelling, die is samengesteld uit onder meer bruiklenen uit de
historische verzameling van het Huis van Oranje-Nassau.
FILM
Scène uit het slotdeel van 'Afanya't a poe a poe'.
