Mensen
Er zit heel veel
liefde in Iris
17
Bolleboos in wereld van hele kleine
I
tik
MARJOLEIN MACRANDER
RENEE
DE HAAN
Oldtimer
MAANDAG 2 NOVEMBER 1992
dor RoyTouker
Leuke rollen liggen niet voor
het opscheppen. Toch bete
kent dat voor Marjolein
Macrander niet dat ze alles
naar gretig aanpakt wat op haar
veg komt. Zorgvuldigheid blijft het
sreven van deze jonge actrice, die de
vat bleue Eva speelt in de TROS-se-
re 'Iris'.
Zoiets als 'Goede tijden, slechte tij
ten' zou ik niet willen doen. Het is
caar één tv-fabriek. In 'Iris' is er
andacht, zorgvuldigheid, liefde.
Jat koester ik nog steeds
levlogen en gedreven is de geboren
iutphense als ze het over haar vak
leeft. Jaren geleden maakte ze haar
<v-debuut in de VARA-serie 'Nieuwe
luren'. Later volgden 'De brug',
IRO'sKinderkookcafé' en een
KON-documentaire.
I'e 27-jarige artsendochter greep net
raast de hoofdrol in George Sluizers
seelfilm 'Spoorloos'. Een jaar deed
s op de KRO-radio 'De liefdeslijn'.
Het een meningsverschil ging ze
caar weg. „Luisteraars kwamen
taarin vaak met heel serieuze pro
llemen, en dan moest je daar amu
sant op reageren. Ik kan dat niet. Zo-
ils Paul de Leeuw mensen op een
leuke manier te kakken kan zetten,
'Ik vond het heel spannend
om met een vakvrouw als
Monique van de Ven te
werken. Ze is heel warm, vol
aandacht. Ik voelde me
soms gewoon een oetlul'.
daar ben ik niet goed in. Dan ben ik
mezelf niet".
Oetlul
Ruim anderhalfjaar geleden kwam
de uitnodiging voor 'Iris'Alleen Mo
nique van de Ven was op dat moment
nog gecast. „Tijdens mijn screentest
moest ik onverwachts een scène met
Monique doen. Ik kon geen seconde
nadenken en heb het gewoon ge
daan. Buiten realiseerde ik me pas
dat ik de rol van Eva had. Ik vond het
heel spannend om met een vak
vrouw als Monique van de Ven te
werken. Ze is heel warm, vol aan
dacht. Ik voelde me soms gewoon
een oetlul".
„Het gekke voor mij blijft dat de re
acties op 'Iris' nu pas komen, terwijl
de serie al meer dan een jaar geleden
is opgenomen. Ieder beeldje in die se
rie is een herinnering. Ik weet nog
precies hoe ik me op zo'n moment
voelde. Of de serie me meer rollen
oplevert, is de vraag. Ik hoop alleen
maar dat de mensen 'Iris' mooi vin
den. En als ik niet meer rollen mocht
krijgen, dan lig ik niet te treuren. Je
geluk kan nooit afhankelijk zijn van
je werk".
Twijfel
Thuis wachten op werk doet ze in ie
der geval niet. „Ik onderneem veel
zelf. Je moetje als mens blijven ont
wikkelen. Ja, ideaal is natuurlijk dat
je als actrice in de luxe positie ver
keert dat je je eigen rollen kan kie
zen. Ik vind nu belangrijk dat ik aan
het werk ben. Ik heb ook een periode
van twijfels gehad over mijn acteer
talent. Ik kreeg toen die rol in 'Nieu
we buren', en dacht dat ik het niet
zou kunnen. Ik sloot me op. Maar
door lessen van de Amerikaanse ac
trice en regisseur Candice Derra
kreeg ik mijn vertrouwen en de over
tuiging dat ik kon acteren terug. Ik
ontdekte toen de lol, het plezier van
het toneelspelen, mijn eigen creati
viteit. Ik ben nu heel gedreven, kan
heel diep zijn, wil de kwetsbaarheid
Vanavond weer op de televisie, Marjolein Macrander als Eva in 'Iris'.
ontdekken". Een jaar na 'Iris' is er
veel gebeurd met Maijolein Macran
der. Hoogtepunten noemt ze haar
rol in het toneelspel 'De lege ruimte'
en haar toetreding tot het NOS-
jeugdprogramma 'Klokhuis', waar
voor zé presenteert en op reportage
gaat. „Een programma met een for
mule die goud waard is. Er is een
enorme behoefte aan goede jonge
renprogramma's. De VPRO is daar
bijzonder in. Het lijkt mij leuk om
een programma te maken voor de
pubergroep, maar dan niet zo'n uit
zending waarin alles snel en in een
house-tempo voorbijkomt. En tegen
een mooie rol zeg ik ook geen nee.
Film, tv of toneel. Als het script
maar goed is. Ik heb zoveel idealen.
Maar ik sta ook open voor nieuwe
wegen".
Rudi Carrell
Ria Beckers
stapt op
Fr,
ractievoorzitter Ria Beckers van
Groen Links zal in het voorjaar de
Tweede Kamer-fractie verlaten. Ze
zei dit zaterdag op het Groen Links
congres. Opvolger van Beckers
wordt Peter Lankhorst, maar
slechts tot de Tweede Kamer
verkiezingen. Beckers verlaat de
Kamer om persoonlijke redenen. Zij
zei liever - als gekozene - haar tijd te
willen volmaken, maar heeft daar na
ampel beraad toch maar vanaf
gezien, mede omdat het nu goed gaat
met de partij Groen Links en met de
kamerfractie van deze partij. Ina
Brouwer denkt nog na over een
voorzitterschap, maar laat dat
afhangen van een vernieuwing,
waarbij wordt gedacht aan een
deeltijd-kamerlidmaatschap, een
deeltijd-fractievoorzitterschap of
een roulerend
fractievoorzitterschap.
De hand van
Rudi Carrell
Wa
Duitstalige sensatiepers raakte er de
afgelopen week niet over
uitgebabbeld dat 'Der Rudi'
enigszins gehandicapt op televisie
verscheen.
Carrell is enige tijd geleden gevallen
en bezeerde daarbij zijn hand
zodanig dat die opzette en blauw
werd. De kwetsuur geneest maar
Niets ernstigs dus, maar bladen als
Bild in Duitsland en Bliek in
Zwitserland raadpleegden er
niettemin vooraanstaande medici
Het ijsdansen
wordt gekuist
De
e Internationale Schaats Unie
heeft het ijsdansen aan kuisere
regels gebonden. Vrouwen moeten
een rok dragen, mannen een broek.
Dat is niet alles. Blouses en.shirts
moeten zijn voorzien van mouwen;
het mag niet te bloot en te sexy.
Stoeipakjes, leggings en soortgelijke
trendy outfits zijn taboe.
Als aan de niet aan de voorschriften
wordt voldaan, dient de jury dat tot
uitdrukking te brengen in het. cijfer
voor de artistieke impressie.
Ook bij de keuze van de muziek zijn
de ijsdansers aan meer regels
Archieffoto
Zo mag het dus niet meer van de Internationale Schaats
Unie. Zouden de nieuwe regels voor het ijsdansen op deze
presentatie van het fameuze Engelse paar Jayne Torvill en
Christopher Dean zijn toegepast, dan had dat wegens de
broek van Jayne en het te bloot van allebei vele tienden
van punten gekost.
gebonden. Het gebruik van vocale
muziek wordt dringend afgeraden
en alleen toegelaten als gehum en
geneurie op de achtergrond. Muziek
waarvan het ritme niet overeenkomt
met de bewegingen op het ijs, dient
naar het oordeel van de
internationale schaatsunie door de
jury ernstig te worden bestraft.
'Seks is plezier'
stuit op verzet
en campagne om het
onrustbarende aantal
zwangerschappen onder Spaanse
teenagers naar beneden te krijgen
doet de conservatieven huiveren. Ze
jaagt de rooms-katholieke kerk in de
gordijnen met de suggestie dat seks
fijn is. De campagne die 400.000
gulden kost, welk geld beschikbaar
gekomen is via de Jeugdraad en het
ministerie van sociale zaken, leidde
verder tot een heftige botsing met de
gezeten burgerij omdat ze het taboe-
onderwerp masturbatie aan de orde
stelt. De campagne met de titel „Het
is fijn, maar geen spelletje" is veel
minder gedurfd dan de laatste
poging tot seksuele opvoeding, een
anti-aidscondoom-campagne onder
de leuze „Doe hem om, doe hem om
hem".
iedactie
.oke Korving
IIJDRAGE
iOELOF KLEIS
Bijna blijven zitten in vwo-vier, met een
middelmatige eindlijst vertrekken van
deze school, vervolgens cum laude in
Utrecht slagen in de moleculaire celbio
logie en als klap op de vuurpijl ook nog
eens de Unilever-researchprijs winnen.
Dat is in een notedop de wetenschappelij
ke carrière van Mirjam Nievers (23).
Vrijdag 13 november krijgt zij één van de
tien aanmoedigingsprijzen uitgereikt op
het hoofdkantoor van de multinational
in Vlaardingen.
„Een aanmoedigingsprijs om in het na
tuurwetenschappelijk onderzoek bezig
te blijven, maar dat was ik toch al van
plan", klinkt het nuchter uit de mond
van de winnares. De uitverkiezing kwam
onlangs als een volslagen verrassing.
Plotseling lag de brief van Unilever in de
bus. „Ik was overdonderd. Ik wist niet
eens dat die prijs bestond".
Navraag leerde al snel dat haar 'eigen'
professor A. Verkleij op aandringen van
een collega-professor verantwoordelijk
was voor de voordracht van de prijs. „Ik
krijg die voor mijn studieprestaties. Dat
zullen wel de twee negens voor de beide
afstudeeropdrachten zijn geweest. Ik
moest eerst wel even een brok weg slik
ken. Eigenlijk heb ik toch niks bijzonders
gedaan. Ik ben niet iemand die zich te
pletter leert, het ging altijd vanzelf. Nee,
niet op het vwo. In de vierde ben ik zelfs
bijna blijven zitten. Als iets móet, dan
ben ik minder gemotiveerd. Zelfs voor
biologie, mijn leukste vak, ben ik maar
met een zesje geslaagd".
Tita Tovenaar
Na uitgeloot te zijn voor de studie medi
sche biologie, 'parkeerde' ze een jaartje
als biologie-studente aan de Utrechtse
universiteit. Dat bleek zo goed te beval
len dat ze bleef en koos voor moleculaire
celbiologie, de wereld van het hele kleine.
„De beroepentest op de middelbare
school wees al uit dat ik geschikt was
voor wetenschappelijk onderzoek. Dat is
foto Jan van den Brink.
'Ik was overdonderd', zegt Mirjam Nievers over de aan haar
toegekende researchprijs.
ook de reden dat ik voor de exacte vakken
heb gekozen. Ik hou van logisch denken
en ik vind het leuk om met het hoofd én
met mijn handen te werken. Scheikunde
zou ook wel wat voor mij geweest zijn.
Een beetje van dit en een beetje van dat,
lekker Tita-tovenaartje spelen".
De levensprocessen binnen een cel boei
en Nievers. „Het is een wonder om je
voor te stellen hoe alles werkt, hoe alles
op elkaar ingrijpt. Alhoewel we wel nooit
volledig achter de waarheid zullen ko
men, maar we kunnen er in elk geval
naar streven". Een klein stukje van die
waarheid ontrafelde ze tijdens een ruim
negen maanden durend onderzoek waar
ze de prijs van Unilever hoofdzakelijk
aan te danken heeft.
Doel van dat onderzoek was opheldering
te verkrijgen over de signaal-overdracht
binnen in een dierlijke cel. Hoe wordt het
signaal van buiten de cel, in dit geval een
groeifactor, doorgegeven naar de kern,
waar vervolgens een celdeling plaats
vindt.
„Wat aan de rand van de cel gebeurt, is
redelijk bekend, maar hoe het signaal
vervolgens naar de kern gaat is onduide
lijk". Nievers benaderde het probleem
door eens te kijken wat er aan het einde
van de keten gebeurt in de kern en dan
proberen terug te redeneren.
Japans
Als studiemateriaal werden kankercel
len gebruikt afkomstig uit een 85-jarige
Japanse vrouw die leed aan baarmoeder
halskanker. „Deze vrouw is inmiddels al
lang overleden, maar de cellen worden
voortgekweekt. We gebruiken daarvoor
kankercellen, omdat die ontzettend snel
groeien. Het zijn in wezen natuurlijk
ontspoorde of zieke cellen. Of dat van in
vloed is op het resultaat? Dat is een vraag
die je overal in de wetenschap tegen
komt. Is het de waarheid die je boven ta
fel haalt, of maak je je eigen waarheid".
Het resultaat was in elk geval verras
send. Nievers vond een hoop enzymen
(een bepaalde soort eiwitten) in de kern,
die ook aan de binnenkant van de cel-
wand voorkomen. Aan het begin en het
einde van de keten zijn dus dezelfde stof
fen actief. Wat er onderweg gebeurtfis
daarmee nog steeds onbekend, maar de
weg naar de waarheid is een beetje min
der donker.
Het onderzoek heeft Nievers een aanstel
ling als onderzoeker opgeleverd op de af
deling celbiologie in Utrecht. Binnen vier
jaar wil zij promoveren tot doctor in de
celbiologie.
Aan de prijs van Unilever zit een bedrag
van vijfduizend gulden vast. Mirjam Nie
vers weet al waaraan ze het geld zal uit
geven. „Het geld gaat op de bank om over
vier jaar het proefschrift en de promotie
van te betalen".
Lubbers prijst
Titus Brandsma
Premier Lubbers heeft gisteren pa
ter karmeliet Titus Brandsma, die
vijftig jaar geleden in het concentra
tiekamp Dachau stierf en in 1985 za
lig werd verklaard, geprezen als een
geleerde, zeer vrome, maar niet we
reldvreemde Fries.
De wetenschapper Brandsma pleitte
altijd voor gezond en nuchter rede
neren en ging ervan uit dat mensen,
hier en over de grenzen heen, samen
de maatschappij moeten vormgeven.
In deze zin is Brandsma volgens
Lubbers een tegenpool van het he
dendaags cynisme dat juist de ver
bondenheid tussen de mensen af
breekt. Lubbers sprak aan het begin
van een eucharistieviering in de Pe
trus Canisiuskerk te Nijmegen ter
nagedachtenis van Brandsma, die op
26 juli 1942 in het concentratiekamp
Dachau een dodelijke injectie kreeg
toegediend. Brandsma was geeste
lijk adviseur van de rooms-katholie
ke journalistenvereniging en kreeg
de opdracht de katholieke dagbladen
af te houden van samenwerking met
de Duitsers en de NSB.
Jantje Beton
weer op pad
De straat is voor kinderen een steeds
onveiliger plek. Daarom zijn ze voor
hun spel meer en meer aangewezen
op allerlei voorzieningen. Het
Nationaal Jeugd Fonds, alias Jantje
Beton, streeft naar uitbreiding van
speelruimte voor de jeugd. Want
spelen is voor een kind van
levensbelang, aldus het fonds.
Onder het motto 'Nu geen speelplek,
straks geen toekomst', gaan deze
hele week collectanten op pad om
geld in te zamelen. Dat zal worden
besteed aan o.m. kinderboerderijen,
peuterspeelzalen, jeugdcircussen en
-theaters.
Up zo'n dag dat ik hijgend
bedenk dat ik aan mijn pensioen
toe ben, hoor ik dat we beter voor
onze ouders moeten gaan zorgen.
En dat terwijl ik mijn kinderen al
nauwelijks de baas ben! Tachtig
procent meer aow moet er op tafel
komen om de oudjes van straks
een vol bord op diezelfde tafel te
bezorgen. Althans als we
Duisenberg willen geloven. Dat
wil ik niet, maar ik doe het wel. Ik
ben bij vlagen realist.
Ik gun het die zestig-plussers van
harte. Een wereld zonder
glimlachende bejaarden en
kleuters, is mijn wereld niet. Ze
zetten de tijd even stil. Ze
begrijpen nog dat een bankje in
het plantsoen bedoeld is om op te
zitten. Voor die blik van rust wil
ik graag wat evenwicht in hun
portemonnee brengen.
De onrust in mijzelf groeit echter
met de dag. Want nadat ik de vut
heb zien komen en weer zie
afvloeien, begint het tot me door
te dringen: de kas is echt leeg als
ik op leeftijd kom. Wie zorgt er
straks voor mij? Ikzelf.
Bij dat toekomstbeeld moet ik
diep ademhalen. In de hoop dat ik
die adem vasthoud tot mijn
tachtigste. Het idee dat ik dan
stijf en stram nog achter een
bureau zit, maakt me giechelig.
Het is een streep door de rekening
van vrij reizen, recreatie en
eindelijk tijd voor macramé. Die
streep trekt bovendien een cirkel:
terug naar af.
Het begon zo mooi voor mijn
generatie. De ranja en de tot een
velletje opgelapte veterschoenen,
werden cola en pumps die je
weggooide als de lol eraf was. Het
sparen van kwartjeszegeltjes
verschoof naar uitgeven,
schulden maken, zoveel als je
kunt. Het fietsje dat we van de
persilemmertjes bijeen wasten,
veranderde in een mountainbike.
Ik kon het bijna niet bijhouden.
We hebben het allemaal zien
komen. Blikvoer, melkpakken,
vuilniszakken. De argwaan
maakte plaats voor gemakzucht.
Daar moeten we nu weer
argwanend tegenover staan.
Omkeren valt niet mee. Of nu de
natuur terugslaat dan wel de
economie, ik voel me
teruggemept in dat hok van toen.
Terug naar het omdraaien van de
centen, net zolang tot ze schoon
zijn. Niks dromen van een huisje
in Frankrijk waar je op je
vijftigste mijmert, om dan pas te
beseffen hoe je geleefd hebt.
Werken zal ik. Voor de oudjes van
nu, die binnenkortnog veel ouder
worden. Voor de kinderen die
merkvast in hun sportschoenen
blijven staan en die het over een
paar jaar zo krap hebben dat ik ze
geregeld wat moet toestoppen.
Aow, wao, ww, hoe je het ook
afkort, gekort kan er niet meer.
Alles wat ooit uit de breedte
kwam, gaat straks uit de lengte.
Ik moet het dus héél lang
volhouden, al dat gejakker.
Omdat ik de boot gemist heb, of
omdat de boot allang vol is.
Je kunt daar moe van worden of
opveren met een ouderwets elan.
Er zit namelijk ook een heel leuke
kant aan. Mij kunnen ze straks
niet wegstoppen in een
bejaardentehuis. Niemand duwt
mij weg in een winkel, met zo'n
blik van 'u telt niet meer mee,
oma'. Ik ben van plan een
oldtimer te worden, die keurig
opgepoetst doordieselt. Die alle
stapjes terug doet, om vrij baan te
maken voor een later waarin de
arbeidsdagen weer heel laat
eindigen.
Tjonge jonge, alleen al in
gedachten krijg ik het zo druk dat
ik geen tijd heb om oud te worden.
Of ik dan nooit ophoud met
zwoegen? Jazeker. Op de dag dat
de door mij onderhouden
bejaarden van dat bankje in het
park opstaan om te melden dat
werken niet gezond is. Dat wordt
mijn dood. En die van hen, want
wie moet er dan voor ze zorgen?
