Bang voor lager btw-tarief Nederland
81
Spaarders moeten
erg goed uitkijken
Overheden moeten in 1994 OR's hebben
li
Economie
Begemann koopt
Zwitserse trambouwer
Tulip schrapt
negentig banen
Belgische bloementelers:
WEEKOVERZICHT
Crisisstemming zorgt
voor volle prullemand
GELD GOED
Dochter Dl schrapt
47 arbeidsplaatsen
DELFT Bij de dochteronderneming van
Delft Instruments, Medical Part Produc
tions (MPP), komen in totaal 47 van de 171
arbeidsplaatsen te vervallen. Delft Instru
ments (Dl) zegt er door een grotere efficiën-
cy in te zijn geslaagd de behoefte aan me
chanische onderdelen te reduceren. Voor de
47 personeelsleden, die hierbij zijn betrok
ken wil Dl „het gebruikelijke beleid" van
(vervroegde) pensioneringen, om- en heren
bijscholing, outplacement en in laatste in
stantie individueel ontslag toepassen. De
Industrie- en Voedingsbond CNV heeft ge
schokt gereageerd op de reorganisatie. Ge
dwongen ontslagen zijn voor de bond voor-
Aantal arbeidsjaren
groeit minder sterk
DEN HAAG Het aantal arbeidsjaren dat
mensen werkten (alle banen omgerekend tot
voltijdbanen) in het tweede kwartaal lag
47.000 hoger dan een jaar eerder. Een derge
lijke groei doet zich al drie kwartalen voor. In
voorgaande jaren bedroegen de stijgingen van
het aantal arbeidsjaren 100.000 tot 130.000,
zo heeft het CBS bekendgemaakt. Twee we
ken geleden publiceerde het CBS de groeicij
fers van de aantallen banen (dus ook daaltijd-
banen). De groei ligt thans op gemiddeld
85.000 tot 90.000 (vrijwel uitsluitend banen
die door vrouwen worden bezet), tegen
120.000 tot 160.000 in voorgaande jaren. Het
aantal arbeidsjaren daalt vooral in de nijver
heid (bouw, installatiebedrijven). In het twee
de kwartaal bedroeg de daling 9.000.
VILLENEUVE - De industriële groep Begemann heeft een prin
cipeakkoord bereikt met de Zwitsere Vevey Holding over de over
neming van Ateliers de Construction Mécanique de Vevey
(ACMV), producent van tram- en treinstellen. Dat heeft een
woordvoerder van Begemann gisteren bevestigd. ACMV, dat 300
werknemers in dienst heeft, heeft in Zwitserland twee vestigingen.
De vestiging in Vevey, waar lucht- en ruimtevaartonderdelen als
mede defensiemateriaal wordt vervaardigd, wordt op termijn ge
sloten. Daarbij gaan midden volgend jaar 148 arbeidsplaatsen ver
loren. Over de plannen van Begemann met betrekking tot de ande
re vestiging wilde de woordvoerder nog geen mededelingen doen.
Hij onderstreepte echter dat de overneming past in de strategie
van Begemann om de transportsector uit te breiden. Wanneer de
definitieve overeenkomst wordt bereikt, durfde de woordvoerder
niet te voorspellen. „Dat kan nog maanden duren. Onder meer
moeten de Zwitsere autoriteiten nog hun goedkeuring verlenen".
DEN BOSCH - Bij Tulip Computers in
Den Bosch verdwijnen 90 van de 420 ar
beidsplaatsen. De reorganisatie is een ge
volg van tegenvallende ontwikkelingen
op de Europese pc-markt, die op korte
termijn naar verwachting geen krachtig
herstel zal laten zien. Met de reorganisa
tie is een bedrag van 10 miljoen gulden
aan voorzieningen gemoeid. Als gevolg
daarvan verwacht de directie voor 1992
een „beduidend verlies", zo heeft de on
derneming gisteren bekendgemaakt. Ge
dwongen ontslagen zijn niet uitgesloten.
Tulip wil door middel van de reorganisa
tie „een meer flexibele en slagvaardige
organisatie" verkrijgen.
De bloementelers in E
worden overspoeld.
BRUSSEL - De Belgische
telers van bloemen en plan
ten vrezen na 1 januari 1993
overspoeld te worden door
hun Nederlandse concurren
ten. Die behouden, wanneer
volgend jaar de grenscontro
les in de Europese Gemeen
schap wegvallen, voorlopig
nog het lage btw-tarief van
zes procent. Het tarief in Bel
gië bedraagt 19,5 procent.
De zwarte handel in bloemen
en planten, die volgens de Bel
gische Boerenbond door het
verschil in btw al bestond, zal
nog verder toenemen, zo wordt
gezegd. De ministers van finan
ciën van de EG hebben in het
kader van de harmonisering
van de btw-tarieven een uitzon
dering gemaakt voor Nederland
en Duitsland. In de sector snij
bloemen en -teelt geldt daar tot
eind 1994 het lage btw-tarief
van zes procent, terwijl het nor
male tarief voor sierteelt in de
EG minimaal vijftien procent
bedraagt. De consument in Bel
gië blijft daardoor dertien pro
cent meer betalen voor snijbloe
men en planten.
De Belgische Boerenbond is
bang dat de Nederlanders de
Belgische markt langzaam
overnemen. Veel kleinschalige
bedrijven in België hebben al
het loodje moeten leggen of zien
zich genoodzaakt voor Neder
landse bedrijven te produceren.
Een woordvoerder van het Bel
gisch Verbond van Siertelers
erkent dat de Belgische kwe
kers met hun export ook voor
deel putten uit het lagere btw-
tarief in Nederland en Duits
land. België is een belangrijke
producent van azalea's, die
naar Nederland en Duitsland
worden uitgevoerd. Maar de
snijbloemen die in België wor
den gekweekt, dekken daaren
tegen lang niet de nationale be
hoefte. Voor snijbloemen en an
dere bloemkwekerijprodukten
is het land dus aangewezen op
import.
In een persverklaring sprak de
Belgische Boerenbond vorige
week de vrees uit dat met het
verdwijnen van de grenzen de
frauduleuze handel van bloe
men en sierplanten vanuit Ne
derland zal toenemen. Wat
daarmee precies wordt bedoeld
en op welke schaal er wordt ge
fraudeerd is onduidelijk. De
sector in België wil daarover
niet veel kwijt om de legale han
del met Nederland niet te ver
storen.
Bij het Verbond van Siertelers
wordt gezegd dat de zwarte
handel vooral bestaat tussen
Nederlandse groothandelaren
en Belgische inkopers, die met
allerlei trucs de btw omzeilen.
Ook de detailhandel in België
zou zich daar schuldig aan ma
ken. Bij de Vereniging van
Groothandelaren in Bloemkwe
kerijprodukten in Aalsmeer is
niets bekend van frauduleuze
praktijken. De Belgische kwe
kers van snijbloemen en plan
ten hadden gehoopt dat met de
harmonisering van de btw-ta
rieven een einde zou komen aan
de fraude. Zeker nu straks de
controles aan de grenzen weg
vallen en de douane nog slechts
steekproeven houdt op de weg,
zal de zwarte handel nog toene
men, is de verwachting.
Idoor
PEET VOGELS
DEN HAAG De crisis
stemming heeft nu defini
tief toegeslagen in Neder
land. Het ene na het andere
bedrijf meldt forse winstda
lingen of recordverliezen en
de rekenmeesters van Ne
derland, het Centraal Plan
Bureau (CPB), waarschu
wen voor zware economi
sche tijden.
Het slechtste nieuws kwam op
naam van Hoogovens. Het
staal- en aluminiumconcern
maakte bekend een recordver-
lies van 500 miljoen gulden te
zullen lijden in de tweede helft
van 1992. Daarmee is het re
organisatieplan, 2300 mensen
eruit, alweer achterhaald. Ge
vreesd mag worden dat er bin
nen een jaar nog honderden
mensen meer op straat komen
te staan. Daags na Hoogovens
was het de beurt aan de notoi
re brekebeen DSM om de
stemming te bederven. Hoe
wel het chemiebedrijf inmid
dels een reputatie heeft op het
gebied van tegenvallende cij
fers, was de winstdaling nog.
veel groter dan verwacht.
„Het is kommer en kwel", al
dus een beurshandelaar, „en
de toekomst is nog somberder,
want het bedrijf sluit een ver
lies niet uit". De scherpe
winstval en het weinig roos
kleurige toekomstperspectief
maken DSM een potentiële
overnamekandidaat. DSM is
te groot voor servet en te klein
voor tafellaken. Ook in Heer
len kunnen de m^oie plannen
voor vernieuwing en aanpas
sing in de prullenbak.
De prullenmand was al j
gevuld met Haagse be
tingsvoorstellen. Tot voor
week geleden waren het v
al de politici die riepen
we elkaar geen economii
crisis moeten aanpraten",
zijn ze 180 graden gedraaii
moet de begroting ove
daan, bezuinigingen aai
scherpt en de cao's voor 1
opengebroken worden.
De Haagse paniek is helen
gebaseerd op een toekoi
voorspelling van het CPB
economische groei neemi
veel minder toe dan
maanden geleden nog
gedacht. Economische 1
komstverwachtingen hel
een even hoog betrouwb
heidsgehalte als de weersv
spellingen in de Enkhuizei
manak, maar de cijfers
het CPB zijn ineens heilig'
klaard. Daarmee is de eo
mische crisis nu officieel n
treden.
Het crisisgevoel miste zijn
werking niet op de Ams
damse effectenbeurs. De k
sen van de aandelen moei
over een breed front omli
Daarmee negeerde de bf
de positieve ontwikkeliii
die normaliter voor een c
ving zorgen. De dollar zit?
stevig boven de 1,70 guli
de inflatie loopt terug et
banken zijn de renteverlq
gen eindelijk aan het doo
rekenen aan hun klanten
lemaal factoren die gun
zijn voor de economie. Zelf
sterke groei van de An
kaanse economie, waar
derlandse bedrijven groti
langen hebben, kon de s
ming niet verbeteren. Crii
het en crisis zal het voor!
blijven.
Voor de gewone spaarder
wordt het leven er niet een
voudiger op. De vraag waarin
spaargeld te beleggen is door
de recessie-achtige ontwikke
lingen in de economie bepaald
niet gemakkelijk te beant
woorden. Pietje Secuur
zweert bij een spaarrekening
of een termijndeposito. Jan
zonder Vrees houdt wel van
een avontuurtje en belegt in
obligaties, aandelen of opties
of beleggingsfondsen
Jan zit op het ogenblik beslist
niet prettig, omdat het beurs-
klimaat niet is om over naar
huis te schrijven.
Ik zal u een sprekend voor
beeld geven van de proble
men, waarmee Jan al meer
dan een jaar wordt geconfron
teerd. Ik denk aan beleggin
gen in commercieel vastgoed,
die eens zo safe waren als de
bank. Het predikaat wedu
wen- en wezenpapier was er in
die jaren ook op van toepas
sing. Pietje Secuur had zijn
geld toen ook jn commercieel
vastgoed kunnen steken. Het
is helaas verleden tijd.
Dat commerciële vastgoed is
thans een bron van grote zorg
voor de projektontwikkelaars
en de financiers. In die krin
gen hangt een rellerige sfeer.
Directeuren, commissarissen
en aandeelhouders rollen
soms vechtend over de straat
en schelden elkaar uit voor
rotte vis. De verliezen op hun
vastgoedbezit zijn als gevolg
van grote leegstand en hoge fi
nancieringslasten groot.
Daarbij komen de wisselkoer
sproblemen van de internatio
naal opererende ondernemin
gen.
Verbazing
Wie veel langs de weg is kan
zich verbazen over de wild
groei op het gebied van com
mercieel vastgoed. Een voor
beeld: rijdend van Amsterdam
naar Amstelveen Zuid pas
seerde ik ettelijke nieuwe kan
toorgebouwen met een totale
leegstand van bijna 30.000
vierkante meter. Daarbij moet
u bedenken, dat dit een deel
van de Amsterdamse agglo
meratie is met goed openbaar
vervoer (sneltrams en spoor
lijnen), terwijl de ringweg met
aansluitingen op autosnelwe
gen naar alle windrichtingen
voor een uitstekende bereik
baarheid zorgt. In de rest van
de Randstad is de vastgoedsi
tuatie geen haar beter en wie
nog wat verder kijkt komt tot
de ontdekking dat het beeld
overal even droevig is.
Projectontwikkelaars en ma
kelaars in onroerend goed roe
pen om het hardst, dat die
leegstand tijdelijk is. Natuur
lijk, maar dan zal de recessie,
die zich thans aankondigt,
toch maar beter kunnen uit
blijven. Ik denk hierbij aan de
Verenigde Staten, waar de
gang van zaken sinds begin
1991 steeds triester wordt en
keer op keer slechte statisti
sche cijfers (werkloosheid,
handelsbalans, gering ver
trouwen van het publiek in de
economie) worden gepubli
ceerd. Ook de ontwikkeling in
Wall Street is deplorabel - zie
slechts de ontwikkeling van
het Dow Jones indexcijfer
voor 30 grote industrie-aande
len. Zelfs de concerns, die con
sumentenartikelen op de
markt brengen, beginnen de
gevolgen van de recessie te
voelen.
Groot aanbod
De eerste schok in de sector
van het commerciële vastgoed
ontstond in 1991 toen een ein
de kwam aan de zogenaamde
'open end' regeling die de
fondsen verplichtte aandelen
in te kopen, indien tegenover
het aanbod op de Amsterdam
se effectenbeurs onvoldoende
vraag stond. Als de geldmidde
len van zo'n fonds op zijn, dan
werkt de open end regeling
niet meer. Het enorme aanbod
van vastgoed-aandelen was
toen een duidelijk symptoom
van de crisis in dat wereldje.
De prijzen zakten steeds ver
der weg, terwijl de leegstand,
mede door de ongebreidelde
nieuwbouw, steeds groter
werd. Het bankroet van Olym-
pia and York, financiers van
het ambitieuze Docklands
project in Londen, ondermijn
de het vertrouwen verder.
Vaste Warden Nederland
(VWN) wil nu af van zijn
beursnotering. Een ander
vastgoedfonds, West-Invest
Fortress, verkocht in de eerste
helft van dit jaar vastgoed
voor 66 miljoen gulden met
een mager wnstje van 1,2 mil
joen gulden. Niettemin werd
in die zes maanden een verlies
van 1,9 miljoen gulden gele
den als gevolg van hogere fi
nancieringslasten, grotere
leegstand en opnieuw tegen
vallende resultaten in een 50
procents belang in een Deense
deelneming. In de gehele sec
tor wordt hetzelfde lied ge
hoord. Neem Wereldhave, die
van een nieuwe aandelene
missie afziet als gevolg van
het 'huidige beleggingskli
maat'. Daarmee wordt ge
doeld op de aanhoudende re
cessie op de Britse en Ameri
kaanse kantorenmarkten.
Winkels
Een opvallend verschijnsel in
de vastgoed sector is de grote
belangstelling voor beleggin
gen in winkels en winkelcen
tra. Wereldhave heeft in de
eerste helft van het jaar bij
voorbeeld voor ca 10 miljoen
gulden geïnvesterd in de be
staande winkelportefeuille en
in een uitbreiding van een
winkelcentrum in Arnhem.
Winkels, dat is 't dus. De ING
Bank heeft'dezer dagen de in
troductie aangekondigd van
Winkelfonds Nederland, een
projekt van ING-dochter
MBO. Dit winkelfonds heeft
een landelijk gespreide porte
feuille bestaande uit binnen
stedelijke winkelcentra,
stadsdeel- en grotere wijkcen
tra alsmede themaparken. Dit
fonds is gestart met een eerste
tranche, die bestaat uit zes al
enkele jaren in exploitatie
zijnde winkelcomplexen met
een gezamenlijk investerings
volume van ca 340 miljoen
gulden. Ik ontleen dit positie
ve nieuws aan 'Banknieuws'
van de ING Bank, waarin he
laas geen gewag gemaakt
wordt van de prijzen, waarte
gen deze zes projekten in de
portefeuille zijn opgenomen.
Of met andere woorden: zijn
dat de getaxeerde prijzen van
nu,1991 of1990?
Talloze aandelen en beleg
gingsfondsen in andere secto
ren van de economie komen
eveneens met slechte tot ui
terst middelmatige resultaten
voor het voetlicht. Het is aar
dig te zien hoe beleggend Ne
derland zich keer op keer te
pletter schrikt als een onder
neming met grote internatio
nale belangen door de lage
koers van dollar en pond
slechte resultaten verant
woordt. Het jongste voorbeeld
is Océ-van der Grinten. De
schrik was zo groot, dat de
koers vele gulden tegelijk viel.
Ik vrees, dat er meer van dit
soort 'ongevallen' te verwach
ten zijn. Door de recessie wor
den grote investeringen in ka
pitaalgoederen zoals machi
nes, installaties en dergelijke
op de lange baan geschoven.
Pietje Secuur blijft er dus
voorlopig af.
Samenwerking
tussen Dasa
en Fokker
ondertekend
SCHIPHOL In het verkoop
centrum van Fokker op Schip-
hol-Oost hebben de directies
van Deutsche Aerospace, Fok
ker en de plaatsvervangend se
cretaris-generaal van het mi
nisterie van economische za
ken, drs. A. Verberk, gisteren
hun handtekening gezet onder
het samenwerkingscontract
tussen Fokker en Dasa. Het
Duitse bedrijf neemt de aande
len van de Nederlandse staat in
Fokker over.
Fokker-topman E.-J. Neder-
koorn zei dat de bedrijven hier
mee contractueel aan elkaar
zijn gebonden, al is er nog een
lange weg te gaan. De komende
maanden worden de in het"
eindakkoord genoemde afspra
ken elk afzonderlijk contrac
tueel uitgewerkt. Dasa-be-
stuursvoorzitter J. Schrempp
noemt het contract de tweede
belangrijke stap in een hele
reeks. Hij gaat er vanuit dat de
combinatie Dasa-Fokker tegen
de eeuwwisseling een multina
tionaal Europees bedrijf zal zijn
waarin bedrijven uit vier of vijf
landen deelnemen en waarvan
de civiele vliegtuigbouw is ge
concentreerd in Nederland.
Een toost op de ondertekening van het samengaan tussen Fokker en Dasa gisteren op Schiphol-Oost V.l.n.r. de heren M. Bischoff (fina
Dasa), J E. Schrempp (voorzitter van de raad van bestuur van Dasa)E.J. Nederkoorn (voorzitter van de raad van bestuur van Fokker) e
A. Verberk (plaatsvervangend secretaris-generaal van Economische Zaken)fotc
lange en ingewikkelde weg ge- dat hij zich terdege heeft gerea- Maar: „Fokker en Dasa vormen elkaar". Vrijwel direct n;
weest naar dit contract, waaro- liseerd hoe emotioneel gevoelig samen een enorm economisch tekenen van het contract
ver de gesprekken in februari het opgeven van Fokkers zelf- potentieel. De culturen van de de Duitse delegatie terug
Het is volgens Schrempp een begonnen. De Dasa-topman zei standigheid in Nederland ligt. twee bedrijven passen goed bij München.
AMSTERDAM - Het kabi
net wil de Wet op de Onder
nemingsraden (wor) in 1994
ook voor de overheid in wer
king laten treden. Vanaf dat
moment zal nog een over
gangstermijn van twee jaar
gelden. In die tijd moeten de
diverse overheidssectoren
bepalen in welke vorm ze
hun ondernemingsraden gie
ten.
Dat is bekendgemaakt door drs.
J. Sikkel, directeur arbeids
voorwaarden van het ministe
rie van binnenlandse zaken. De
tijd tot 1994 is nodig voor het
overleg met de ambtenarencen-
trales, het advies van de Raad
van State en de parlementaire
behandeling.
Blokkeren
Begin september kwam minis
ter Dales naar buiten met een
wetsvoorstel om de wor, die nu
alleen voor de marktsector
geldt, ook voor de overheid in te
voeren. Op een congres van het
Praktijkblad voor Medezeggen
schap legde Sikkel uit wat de
voordelen van de wor zijn ten
opzichte van de huidige, tien
jaar oude medezeggenschapsre-
gelingen bij de overheden.
Een belangrijk verschil is dat de
nu bij de rijksoverheid functio
nerende dienstcommissies pas
een maatregel kunnen blokke
ren (instemmingsrecht hebben)
als de overlegpartner (het
diensthoofd) bevoegd is die
maatregel te treffen. In de
praktijk, zo schetste AbvaKabo-
voorzitter C. Vrins, is het amb
telijk management zeer be
kwaam in het 'passeren' van
het diensthoofd en daarmee het
omzeilen van de dienstcommis
sie.
In de wor is het instemmings
recht niet afhankelijk van de
bevoegdheden van de overleg
partner. De wet omschrijft vrij
nauwkeurig wanneer het in
stemmingsrecht en wanneer
slechts het adviesrecht geldt.
Hier schuilt wel een addertje
onder het gras. Als op dit mo
ment een diensthoofd op veel
terreinen bevoegd is, heeft de
dienstcommissie bij al die on
derwerpen instemmingsrecht.
In de wor vallen besluiten over
technische, financiële en orga
nisatorische zaken onder het
adviesrecht. Op dit punt zou
den sommige dienstcommissie
er dus op achteruit kunnen
1 gaan.
Een tweede verschil is dat
dienstcommissies geschillen
niet kunnen voorleggen aan de
rechter. Ondernemingsraden
kunnen dat wel.
Marktconform
Het toepassen van de wor op de
overheden past geheel in de
trend dat de overheid meer als
een gewone werkgever wordt
gezien en de ambtenaren dus
ook meer als gewone werkne
mers. De arbeidsvoorwaarden
en -verhoudingen worden meer
'marktconform'. Dat uit zich
ook in de-opdeling van de over
heid in acht sectoren, die zelf
over hun arbeidsvoorwaarden
gaan onderhandelen. Nu ge
beurt dat nog centraal.
Op het congres voorspelden
Vrins, Sikkel en ook prof.dr.
W.S.P. Fortuyn dat die opde
ling weldra nog verder zal wor
den verfijnd. Binnen de secto
ren zullen specifieke onderde
len nog weer aparte regelingen
afspreken over zaken als belo
ning en werktijden. Binnen de
onderwijssector bij voorbeeld
doen de universiteiten en hoge
scholen dat nu al.
Deze ontwikkeling wordt breed
gedragen en het toepassen van
de wor op de overheid, als on
derdeel daarvan, is dan ook vrij
wel onomstreden. Aan de uit
werking kleven echter nog wel
enkele haken en ogen. Zo wil
het kabinet de sectoren onder
wijs, defensie en de rechterlyke
macht niet onder de wor laten
vallen, voornamelijk vanwege
praktische bezwaren.
Volgens Sikkel is het wel de be
doeling de speciale medezeg-
genschapsregelingen voor die
drie sectoren zoveel mogelijk op
de wor te laten lijken. Maar
lang niet iedereen vindt de
praktische bezwaren voldoende
relevant. Volgens hoogleraar
arbeidsverhoudingen Fortuyn
hoef je Defensie als arbeidsor
ganisatie niet principieel an
ders te zien dan andere.
Politiek primaat
In 1982 is voor een andere opzet
bij de overheid gekozen, omdat
het primaat van de politiek
(parlement, provinciale staten,
gemeenteraden) een 'gewone'
regeling van de medezeggen
schap in de weg zou staan. Dat
idee is nu goeddeels achter
haald. Wel wordt geregeld dat
de ondernemingsraden bij de
overheden straks niet kunnen
oordelen over de redelijkheid
van politieke besluiten. Wel
praten ze mee over de gevolgen.
Fortuyn stelde dat de boogde
gelijkwaardigheid tussen werk
gever en werknemer bij de over
heid volstrekt niet strijdig is
met het primaat van de poli
tiek. Die bemoeit zich nu t
weinig met de gang van
op bij voorbeeld de depart!
ten. Deze zullen, voorspeli
meer en meer geleid gaar
den door een ambtelijk i
ger die met de politiek eei
tract afsluit.
De politiek zal, door eei
aan te nemen, het produk
niëren dat de overheid m(
leveren, en ook tegen
kosten. Zoals in de partic
sector de markt dat doet,
de hoogleraar.
Volgens Fortuyn zal de
heid steeds meer een be
matige structuur krijgen:
lijk zelfstandige werk
schappijen binnen een
concern. Contractmanagi
wordt de regel, met dwin;
afspraken over de aard 1
kosten van het af te le
produkt. Tegelijk zal de
culiere sector zich steeds
op de traditionele overhei
reinen gaan begeven. O
overheidsorganisaties m
zich sterk gaan bekomi
om hun concurrentieposit
Binnen tien jaar, voors
Fortuyn, zal het niet rel
meer zijn om te spreker)
een particuliere en een
tieve sector. Dat verschil z
in de praktische uitvoeriï
heel verdwijnen.
