Lctie tegen fraude
net fruitautomaten
Beatrix 12,5 jaar koningin:
een prestatie van formaat
Binnenland
Brandbrief grote steden
over openbaar vervoer
Lubbers maakt bedrag
IDB-fraude toch bekend
Ruim 200 slachtoffers
Bijlmerramp in hotels
iiü m
PvdA-bestuur gaat bezem halen door kamerfractie Provinciebestuur verhoogt salaris
Bedrijfsleven 'wint' bij loonsbevriezing
Pas eind '93 besluit
opvolging Ria Beckers
Gelderland
dreigt met
boycot van
Betuwelijn
I
Duisenberg:
aow-premie
moet omhoog
A Q
Leidse Courant "i t
vrijdag 30 oktober 1992 i
•ins Maurits bij
ippartij ongedeerd
PWOLDE Prins Maurits, de zoon
'pieter van Vollenhoven en prinses
griet, is gisteren op de rijksweg A28
tr de rook van Zuidwolde de macht
het stuur kwijtgeraakt. Zijn auto, die
igrail raakte en in de berm belandde,
volledig vernield. Prins Maurits en
iedewerker van de veiligheidsdienst
iaast hem zat bleven ongedeerd. Vol-
1 de politie en de Rijksvoorlichtings-
st is de oorzaak van het ongeluk te wij-
tan het feit dat door plassen water op
eg de banden geen grip meer hadden
et wegdek. De prins was van Gronin-
waar hij bedrijfseconomie studeert, op
naar Apeldoorn.
DEN HAAG „In strijd met de beginselen van behoorlijk
bestuur". Zo noemen de gemeentebesturen van Amster
dam, Rotterdam en Den Haag het voornemen van de minis
ter Maij-Weggen om de openbaar vervoerbedrijven een ex
tra bezuiniging op te leggen voor onder meer reparaties en
onderhoud.
De colleges protesteren in een brandbrief aan de minister
fel tegen de invoering van de nieuwe exploitatie-kostenre-
geling. De drie openbaar vervoerbedrijven moeten in 1993
samen voor ruim 50 miljoen gulden bezuinigen. Dat is ruim
21 miljoen meer dan de stadsvervoerbedrijven zich voor vol
gendjaar hadden voorgenomen in het kader van de verbete
ringvan de efficiëncy.
De extra opgelegde bezuiniging leidt tot grote exploitatie
verliezen en mogelijk tot gedwongen ontslagen, zo vrezen
de bedrijven.
DEN HAAG Premier Lubbers heeft tóch bekendge
maakt voor welk bedrag mogelijkerwijs is gefraudeerd
door een medewerker van de Inlichtingen Dienst Bui
tenland (IDB). Het gaat om een bedrag van zo'n twin
tigduizend gulden, in 1990 aan deze medewerker be
schikbaar gesteld voor het verrichten van een gehei
me operatie. Eind september deelde Lubbers de Twee
de Kamer mede dat als gevolg van onduidelijkheden
rond de aanwending van dit geld de Rijksrecherche
een oriënterend onderzoek verricht. Hij meldde toen
niet de hoogte van het bedrag. Gisteren ging Lubbers
echter overstag. Aanleiding hiertoe vormde een ver
zoek van de Haagsche Courant, die onder de formele
dreiging van een procedure op grond van de Wet
Openbaarheid van Bestuur (WOB), openheid van za
ken wilde hebben.
AMSTERDAM Meer dan tweehonderd slachtoffers
van de Bijlmerramp worden nog opgevangen in twee
Amsterdamse hotels. Een aantal illegalen onder hen
moet uiterlijk morgen de hotels verlaten. Ze weigeren
dat en vechten hun afwijzing voor legalisering juridisch
aan. Vrijwilligers van Turkse organisaties helpen bij
het invullen van papieren voor het advocatenkantoor
Bakker Schut. Ze willen alsnog, via de gebruikelijke
procedure, een verblijfsvergunning aanvragen. De re
den voor hun afwijzing door de gemeente Amsterdam
om op de lijst voor staatssecretaris Kosto te komen die
moet beslissen over verblijfsvergunningen, is hen niet
gegeven. Hoofdcommissaris Nordholt van de Amster
damse politie heeft als een van de redenen 'een crimi
neel verleden' genoemd. De Turken zeggen van niets te
weten.
Aankondiging controles
beïnvloedt rijsnelheden
DEN HAAG Het aankondigen van snelheidscon
troles via de media heeft een daling van tien procent
aan snelheidsovertredingen tot gevolg. Dat consta
teert het Aktiecentrum Naleving Snelheidslimieten,
dat 2 november officieel door minister Hirsch Ballin
van justitie wordt geopend. Het actiecentrum
een initiatief van de ministeries van justitie, Vrom,
verkeer en waterstaat en economische zaken
heeft de afgelopen maanden een aantal proefacties'
gehouden op verschillende plaatsen in Nederland. In
september werden snelheidscontroles via kranten
en radio aangekondigd bij Voorburg, Vianen, Waar
denburg en in oktober bij Leiden. De afgelopen da
gen werd aangekondigd gecontroleerd op de A28:
Volgens woordvoerder J. Benninck van het actiecen
trum liep het aantal overschrijdingen van de maxi
mumsnelheid tijdens de controles duidelijk terug.
:ES JONKER
JHAAG Exploitanten
fruitautomaten moeten
dicht worden om aan te
in hoeveel geld er in hun
casten is gegooid en hoe-
er is uitbetaald. Een
elijke maatregel hiertoe
t op zo kort mogelijke
lijn van kracht worden.
verzoek van deze strekking
le CDA-kamerleden
enbrink en Vreugdenhil
aan de ministeries van
omische zaken, financiën
stitie.
ens het CDA dat vorige
tijdens een werkbezoek in
erdam onder meer met pro
blemen rond de gokverslaving
in aanraking kwam is het
'een leemte in de wet', dat de ei
genaren van gokautomaten
geen precieze verantwoording
hoeven af te leggen over hun
omzet.
„Er bestaan nog steeds moge
lijkheden om te manipuleren.
Die situatie moet niet langer
kunnen voortduren", aldus
Krajenbrink, die een betere re
geling voor het controleren van
de fruitautomatenbranche
hard nodig vindt.
Alle gokkasten, die in een sterk
groeiend aantal horeca-aange-
legenheden staan, beschikken
in principe over een teller. Zo
lang de eigenaar echter niet
verplicht is om de tellerstand
bij te houden, kan er vrij een
voudig mee gerommeld worden.
En indien daarvan sprake is, zal
de fiscus altijd de dupe zijn.
Bij het CDA tast men in het
duister over de mate waarin de
gokbranche te weinig geld over
zijn omzet aan de belastingen
afdraagt. „Maar duidelijk is dat
er wordt gefraudeerd", verze
kert Krajenbrink, die van de
Rotterdamse korpschef Hes-
sing vorige week nog mocht ver
nemen dat dit soort belasting
fraude alleen al in de Maasstad
in de miljoenen guldens loopt.
Het voorstel tot het verplicht
bijhouden van de tellers van de
fruitautomaten kan slechts een
succes worden als er ook sanc
ties aan verbonden zijn. De
christen-democraten denken
hierbij in eerste instantie aan
Wateier
Vredesprijs
Namens de stad
Leiden neemt
voorzitter A. Dronkers
van Vluchtelingenwerk
(rechts) de papieren in
ontvangst die bij de
Wateier Vredesprijs
horen. De
Carnegiestichting
kende de prijs toe aan
Leiden vanwege haar
grote inzet voor
vluchtelingen. Op de
achtergrond
wethouder H. de la
Mar van de werkgroep
'Leiden Stad van
Vluchtelingen'. Mr.
Max van der Stoel
(links) is voorzitter van
het bestuur van de
Carnegiestichting. De
uitreiking had gisteren
plaats in het
Vredespaleis in Den
Haag.
FOTO: ANP
BZ als
psverzekering
Jert fiscale
iblemen op
g van de voorpagina)
HAAG De voors en
is van eigen risico's en
bijdragen in de nieuwe
verzekering worden
inkort nog eens onder-
t. Er is al een onderzoek
naar de vraag of de
volksverzekering
nog wel als model
Idienen voor de zorgver-
•ing van de toekomst,
suggestie van CDA-ka-
id Lansink om als uit-
spunt het ziekenfonds-
mi te nemen wordt
eens in dat onderzoek
kkken.
j AWBZ wordt omgevormd
1 nieuwe basisverzekering,
;ot nu toe steeds de bedoe-
geweest, dreigen er enke-
ile problemen, zo erkent
Simons.
iZ-premie wordt name-
leen geheven over de eer-
ilastingschijf, dus over in-
is tot ruim 40.000. Wie
ibbele verdient, zou over
lere helft van z'n salaris
geheel geen AWBZ-pre-
■ven te betalen. Dit zou
jd zijn met de door het ka-
gepropageerde gedachte
ierke schouders zwaardere
0 behoren te dragen dan
ke schouders.
notie
verzekeraars is Simons
Iels al intensief in ge-
over de vraag hoe het de
ide jaren verder moet.
belangrijke toezegging
lij van de particuliere ver-
lars al binnen. De zogehe-
""Z-premie, een solidari-
jdrage van 414 gulden die
ilier verzekerden betalen
tejaarden met een dure
zal volgend jaar niet wor-
'erhoogd. Begin dit jaar
ind grote commotie onder
;iculier verzekerden om-
ïvi WTZ-bijdrage in één klap
170 hoger werd.
tovember publiceert de
icretaris een nota over
ikomst van de bejaarden-
1 Daarin komen nieuwe
voor de organisatie en fi-
lijipring van drie soorten
de orde: in verpleeg-
verzorgingshuizen en
mogenstoets
r druk van vrijwel de vol-
Tweede Kamer heeft Si-
zijn plan om een vermo-
pets voor verpleeghuizen
koeren weer terzijde ge-
De vermogenstoets, die al
at in verzorgingshuizen,
tin dat bewoners het over-
deel van hun kapitaal
fn inleveren. In de toege-
nota zal Simons mogelij-
jernatieven hiervoor aan-
oè>positiepartijen reageer-
70isteravond met gemengde
iens op de plooibare hou-
lie Simons heeft aangeno-
FVRN HAAfl On Hor- fel urn. cnannen vnnr Hp7p vprhncii
Idoor
RIK IN 'T HOUT
DEN HAAG - Het nieuwe
PvdA-voorzittersduo, Felix
Rottenberg en Ruud Vreeman,
gaat ernst maken met zijn voor
nemen om de bezem te halen
door de Tweede-Kamerfractie
van de partij.
Het partijbestuur heeft een
voorstel overgenomen van een
aantal afdelingen, waaronder
Den Haag, om voortaan zelf de
ontwerplijst met kandidaten
voor de Kamer samen te stellen.
Rottenberg en Vreeman heb
ben meermalen gezegd dat het
in de huidige fractie schort aan
kwaliteit en dat er dus dringend
andere mensen in moeten ko-
Vóór de vorige algemene ver
kiezingen was het nog zo dat de
lijsttrekker door het congres
werd gekozen en dat de andere
kandidaten voor de Kamer door
de (twaalf) gewesten werden
aangewezen. In maart van dit
jaar besloot het congres al de rol
van de gewesten in te perken.
Het bestuur wil nu dat het con
gres één centrale, landelijke
lijst krijgt voorgelegd, zoals ook
al is voorgesteld door de com
missie-Van Kemenade, waarin
Rottenberg zitting had.
Het partijcongres zal zich op 12
december over het voorstel van
het bestuur moeten uitspreken.
Er is nog een kleine mogelijk
heid dat er juridische beletselen
zijn, omdat het congres eerder
dit jaar vastlegde dat ook de ge
westen een rol moeten spelen
bij de kandidaatstelling.
De uitspraken van Rottenberg
en Vreeman hebben voor veel
onrust gezorgd in de huidige
Kamerfractie.
Veel leden vrezen voor hun
baan, temeer omdat de PvdA
het in de opiniepeilingen nog al
tijd zo slecht doet. Geen enkel
kamerlid wilde gisteren reage
ren op het voorstel.
DEN HAAG - Onder fel pro
test van Groenlinks heeft het
provinciebestuur van Zuid-Hol
land gisteren besloten het inko
men van de zes gedeputeerden
op te trekken van 132.000 naar
150.000 gulden bruto per jaar.
Het voorstel was afkomstig van
het ministerie van binnenland
se zaken, waar men wil dat ge
deputeerden worden betaald op
een niveau dat in redelijke ver
houding staat tot het inkomen
van wethouders en gemeente
secretarissen uit grote steden.
„Wij hebben ons zelf niet inge
spannen voor deze verhoging",
aldus gedeputeerde G. Brouwer
(PvdA) die zich niet gelukkig
voelde met het verdedigen van
een eigen salarisverhoging. Wel
stond hij achter het idee en de
uitvoering. Groenlinks hekelde
de 18.000 gulden verhoging als
'bizar' en 'niet te verkopen te
genover de bevolking'. Behalve
Groenlinks waren negen leden
van de PvdA, drie van D66 en de
eenmanspartij van Centrumde
mocraten tegen het voorstel,
dat door een ruime meerder
heid werd aangenomen.
DEN HAAG Het is nu al
weer 12,5 jaar geleden dat de
prinses van Oranje werd in
gehuldigd als koningin Bea
trix der Nederlanden in de
Nieuwe Kerk te Amsterdam.
Een zorgvuldig en jarenlang
voorbereide gebeurtenis.
Niets was aan het toeval
overgelaten.
Nieuwe paleizen waren uitvoe
rig gerestaureerd en in gereed- ontwikkeling van de Nederlan-
politiek zijn het erover eens: we
kunnen geen betere treffen.
Dat heeft niet alleen iets met de
tijdgeest te maken, maar is ook
een prestatie van formaat die
we haar ten volle kunnen toere
kenen en waarmee zij van harte
gefeliciteerd dient te worden.
Het uitoefenen van het beroep
van staatshoofd, en zeker in
dien dat een erfelijk staats
hoofd is, gaat gepaard met
hoogte- en dieptepunten. Hoog
te- en dieptepunten die een
nauwe relatie hebben met de
economische en staatkundige
Een politieman slaat in op een oproerkraaier tijdens de inhuldiging
van prinses Beatrix tot koningin.
heid gebracht voor de nieuwe
vorstin en ook de Nieuwe Kerk
had een uitvoerige en ingrij
pende restauratie achter de
rug. De oude koningin had haar
dochter diepgaand voorbereid
en opgeleid voor het vak. Het
kabinet-Van Agt-Wiegel was in
zijn nopjes met deze eersteklas
gebeurtenis.
Toen de dag zelf. Een mislukte
balkonscène aan het paleis op
de Dam en rellen die tot in de
Nieuwe Kerk te horen waren,
's Avonds toch een beetje feest
en de andere dag de nieuwe ma
jesteit op bezoek in het zieken
huis bij de politie-agenten die
gewond waren geraakt tijdens
de heftige rellen.
Nu 12,5 jaar later staan
de mensen in het land een
drachtig vereend achter haar
troon. Niets dan lof. Onze ma
jesteit is een vakvrouw. Spreekt
haar talen voortreffelijk, is in
heel veel geïnteresseerd, heeft
haar hofhouding getransfor
meerd tot een efficiënt werkend
bedrijf en laat niets aan het toe
val over. Links en rechts in de
den. De grote Thorbecke
de basis voor de huidige parle
mentaire democratie. Willem
III had daar grote moeite mee.
Aanvankelijk wilde hij niet eens
koning worden als dat moest
onder ministeriële verantwoor
delijkheid. Ook de opvolgster
van koning Willem III, konin
gin Wilhelmina, had het niet al
tijd makkelijk met de beperkin
gen die het constitutionele, ko
ningschap met zich meebrengt.
De kern van het constitutionele
koningschap is dat de koning
onschendbaar is en de minis
ters verantwoordelijk. Dat be
tekent voor de koning in kwes
tie dat hij zich heeft te onthou
den van politieke uitspraken en
dat al zijn handelen onderwor
pen is aan het oordeel van de
verantwoordelijke ministers.
Dat maakt het koningschap tot
een uiterst moeilijk ambt. Want
we vragen van de koning niet
meer en niet minder dan om
zich in het openbaar nimmer
persoonlijk uit te spreken over
politieke kwesties. Ook de di
recte familie van de koning valt
onder deze onschendbaarheids
clausule. Toen prins Bernhard
eens joyeus opmerkte dat het
parlement wel eens in de vier
jaar bijeen zou kunnen komen
om het beleid van de regering
goed of af te keuren, opdat er in
de tussentijd flink geregeerd
zou kunnen worden, was het
koninkrijk te klein. De prins
werd bij de minister-president
op het matje geroepen en kreeg
een forse reprimande.
Discipline
De huidige vorstin en haar ge
zin hebben zich tot nu toe bui
ten dit soort best wel opwinden
de gebeurtenissen weten te
houden en dat vergt veel stuur
manskunst en vooral een grote
mate van discipline. Het heeft
echter ook iets onmenselijks en
daardoor is het dogma van de
onschendbaarheid ook buiten
gewoon kwetsbaar. Een iets
royalere opstelling, zeker als
het gaat om haar gezin, zou het
leven van de familie Oranje
meer kleur geven en eigenlijk
zie ik niet in waarom we dat als
volk niet zouden kunnen op
brengen. Waarom mogen de
prinsen Floris en Constantijn
er geen openbare mening op na
houden als ze daar behoefte aan
hebben? Ik zie er, indien wij
daar gedisciplineerd mee om
gaan, beslist geen constitutio
neel bloed uit vloeien.
In het kader van de Europese
eenwording is het van het
grootste belang om de Neder
landse identiteit te koesteren
en te ontwikkelen. Willen we
goed functioneren in een vere
nigd Europa en in een steeds
mondialer wordende economi
sche en culturele orde, dan zul
len we heel goed moeten weten
wie we zélf zijn. Op dit punt
heeft Nederland geen traditie.
Grote volkeren als de Fransen,
de Engelsen en Duitsers heb
ben die wel en kunnen daar bij
voortduring op terugvallen. In
Nederland zullen we een tradi
tie van Nederlandse identiteit
vrijwel volledig moeten opbou
wen. Bouwstenen zijn er ge
noeg, maar de samenhang en
het gevoel van Nederlander
schap zijn slechts matig ont
wikkeld. Het lijdt geen twijfel
dat het Huis van Oranje in deze
zoektocht naar de Nederlandse
identiteit een grote rol kan spe
len en dat met name de majes
teit daarin smaakmaakster zal
hebben te zijn. Eén kant van de
nieuwe Europese munt moeten
we vooralsnog maar gereser
veerd houden voor de beeltenis
van onze koningin. Dat doet
ons beseffen dat we Nederlan
ders zijn binnen het verband
van een verenigd Europa.
De vele kwaliteiten van konin
gin Beatrix worden dezer dagen
in alle dag- en weekbladen be
licht. Bij zoveel voortreffelijk
heid denk ik echter wel eens:
zou het af en toe niet een onsje
minder mogen zijn. Dat doet
ons beseffen, dat ook de majes
teit een mens is met gevoelens,
met problemen, met momenten
waarop ook zij het even niet ziet
zitten. Die momenten zijn er ze
ker; haar levenspad gaat ten
slotte niet altijd over rozen. In
de Bijlmermeer zagen we een
andere koningin dan de veel ge
prezen vakvrouw. Betrokken
en geëmotioneerd. Wat mij be
treft laat zij die kant van haar
zelf eens vaker zien.
(Vervolg van de voorpagina)
DEN HAAG Als de lonen be
vroren zouden worden, moeten
alle lopende cao's (zowel één
als tweejarige) die nog voorzien
in een loonsverhoging vanaf 1
januari, opengebroken worden.
Het gaat dan om ruim twintig
procent van het totaal aan
cao's.
Bevriezing van de lonen bete
kent dat het brutoloon vanaf 1
januari in guldens gelijk blijft
en dat er dus geen looneisen
worden gesteld. Overigens lig
gen de lonen in 1993 dan toch
nog een procent hoger dan dit
jaar. Dat komt doordat de cao's
voor de meeste werknemers en
ambtenaren per 1 april aflopen.
Daardoor wordt de bevriezing
ook pas per 1 april een feit.
Ook al bedraagt de inflatie bij
bevriezing van lonen zo'n 2,25
procent, dan nog blijft er voor
de werknemers in het bedrijfs
leven een koopkrachtverbete
ring van een kwart procent
over. Ze profiteren namelijk
van een verhoging van de belas
tingvrije som en lagere premies
voor ziektewet en wao.
Bevriezing van de lonen zou
dus niet irt strijd zijn met het
voorstel van CNV-voorzitter
Westerlaken om te streven
naar een loonontwikkeling die
neerkomt op koopkrachtbe-
houd. De uitkeringsgerechtig
den profiteren echter niet van
die lagere premies en verliezen
een kwart procent koopkracht.
In de miljoenennota was juist
gestreefd naar koopkrachtbe-
houd voor de minima. De amb
tenaren zien bij bevriezing hun
koopkracht in 1993 ook met een
kwart procent dalen. Zij hebben
dit jaar namelijk geen compen
satie gekregen voor de hogere
ziektekostenpremies, zoals de
werknemers in de marktsector.
Met name de werkgelegenheid
is gediend bij bevriezing van de
lonen. Alleen het bedrijfsleven
dat afhankelijk is van de bin
nenlandse consument en te
vens relatief weinig loonkosten
heeft, ziet zijn rendement ver
minderen. Voor de andere be
drijven is bevriezing de enige
mogelijkheid het bedrijfsrende-
ment te verbeteren.
De bonden zullen de komende
dagen moeten beslissen of ze
willen afzien van een in septem
ber beloofde koopkrachtverbe
tering van 1,5 procent om daar
mee de werkgelegenheid te be
vorderen.
DEN HAAG Groenlinks-senator De Boer is verbaasd
over de actuele belangstelling voor de opvolging van fractie
voorzitter Ria Beckers. „Het is een beetje een voetbalachtig
gebeuren", reageert hij op de gemelde problemen rond het
zoeken van een geschikte kandidaat. Het Eerste-Kamerlid,
zelf ook al eens getipt als een van de kanshebbers, verzekert
dat er nog tijd genoeg is voor het regelen van de opvolging.
Pas najaar '93 neemt Groenlinks daarover een besluit. De
mededeling van kamerlid en jeugdige vader Rosenmöller
dat hij wegens huiselijke omstandigheden geen 'hondebaan
als fractievoorzitter' ambiëert, ervaart De Boer als logisch.
Het zou volgens hem ook niet zo'n gekke gedachte zijn eens
te praten over mogelijkheden om het fractievoorzitterschap
ietwat te jontlasten.
KEES JONKER
DEN HAAG Als de Betuwe
lijn niet overeenkomstig onze
eisen wordt aangelegd, doen wij
aan dit project niet mee".
Dit dreigement uitte een dele
gatie van provinciale bestuur
ders en burgemeesters uit Gel
derland gisteren na afloop van
een gesprek met ministers Al
ders (VROM) en Maij (verkeer)
over de toekomstige aanleg van
deze goederenlijn van Rotter
dam naar het Duitse Emme
rich.
De provincie is op zich best te
vreden over de komst van de
lijn, maar de leden van de dele
gatie beloofden tegenwerking
als de Betuwelijn onaanvaard
baar veel hinder gaat opleveren
voor het Gelderse milieu.
De bestuurders hebben tegen
over Maij en Alders een aantal
voorwaarden bepleit voor de
aanleg van de spoorlijn. Aller
eerst moet worden gestreefd
naar een maximale bundeling
van het tracé langs de rijksweg
A15. Tweede punt is dat de ge
luidsoverlast in de buurt van
dichtbewoonde gebieden niet
meer dan vijftig decibel mag
zijn. De laatste voorwaarde is
dat de Betuwelijn niet boven
het maaiveld zal mag uitko
men. Ondanks een recente af
wijzing van minister Alders om
te kijken naar een mogelijkheid
om de Betuwelijn grotendeels
te 'ondertunnelen', lieten de
Gelderse bestuurders weten de
hoop op deze optie nog niet te
hebben opgegeven.
DEN HAAG De regering zou
binnen vijf jaar moeten begin
nen met het stapsgewijs verho
gen van de aow-premie. Op die
manier kunnen financiële re
serves worden gevormd voor de
kosten die de vergrijzing van de
bevolking met zich meebrengt.
Deze suggestie heeft president
Wim Duisenberg van De Neder-
landsche Bank gisteren gedaan
voor de KRO-radio. Volgens
Duisenberg zijn er in het jaar
2040 zoveel ouderen dat de
aow-premie voor werkenden op
12 procent komt te liggen. Hij
noemde dit een „te zware belas
ting van de solidariteit". Daar
om zou het huidige premieni
veau (6,5 procent) al op korte
termijn opgehoogd moeten wor
den.
UIT GRONINGEN.
