„Ik moet iets bekennen: ik heb op Perrot gestemd"
8000 kilometer
met 5 liter
brandstof
'Oxford Bill'
rugbyde verkeerd
Rand van wereld
wacht met smart
op goede veerboo
Buitenland
"Ja, ook dit jaar
gaan we weer skiën,
in Val-du-mer-de
St.-Eglises. En jij
"Eh..., oh..., uh...,
wij beslissen pas na
vrijdag 6 november."
6! Leidse Courant
i donderdag 29 oktober 1992
DEN HAAG/SOESTER-
BERG De Amerikanen in
Nederland hebben al geko
zen. Voor Clinton, Bush of
Perrot. In het holst van de
nacht hebben zij de televisie
debatten gevolgd en vervol
gens per luchtpost hun stem
uitgebracht. Een verkiezing
zonder toeters en bellen,
maar niet zonder betrokken
heid.
De slagboom van de vliegbasis
Soesterberg blijft gesloten. Mi
litairen mogen geen politieke
uitlatingen doen, verklaart ka
pitein Terry Bowman. Nergens
hangen posters of plakken stic
kers met verkiezingsslogans.
Toch heeft een groot deel van
de militairen gestemd, denkt
Bowman. „Met alle 1600 mili
tairen is individueel gesproken
over het belang van stemmen.
We spreken daarbij nooit over
partijkeuze. Dat is een privé-
aangelegenheid", aldus Bow
man. In '88 zou slechts 40 pro
cent van de Amerikanen in het
buitenland hebben gestemd.
Hoe hoog het percentage stem
mers op de vliegbasis Soester
berg is, zal altijd onbekend blij
ven. De militairen sturen hun
stembiljet zelf op naar het
stembureau in de staat waar ze
vandaan komen en schaduw
verkiezingen of opiniepeilingen
worden niet gehouden. Ameri
kanen praten weinig over poli
tiek en laten zich zelden uit
over hun stemgedrag.
Vlaggetjes
„Ik weet niet eens wat mijn bes
te vrienden stemmen. Tuurlijk
heb je wel een vermoeden, maar
weten doe je het niet. Een Ame
rikaan doet net zo geheimzin
nig over zijn stemgedrag als een
Nederlander over de belas
ting", vertelt Glenda Ohr in de
'American Womens Club'
(AWC). In de Haagse sociëteit
lunchen, bridgen en babbelen
Amerikaanse vrouwen. Een ge
zellige, rommelige huiskamer
met klapstoelen, ballonnen,
'Delftsblauwe' molentjes en een
'American Salad Bar' met veel
ingeblikte coca cola light maar
geen lachende Clinton of Bush
boven de fruitsalade. In Neder
land is nauwelijks promotiema
teriaal voorhanden. Het is duur
en vaak ongepast. „In Wasse
naar wonen heel veel Amerika
nen, maar je gaat er niet op de
stoep staan met buttons of vlag
getjes van Bill Clinton. Dit is
Nederland", zegt Roberta En
schede, voorzitter van de Ne
derlandse Democraten Abroad.
Speciaal voor de campagne
schreef de voormalig actrice het
lied 'Rockin' with the man from
Little Rock'.
De Democraten in Nederland
laten meer van zich horen dan
de Republikeinen. „Democra
ten maken altijd meer lawaai",
meent Nancy Koster, voorzitter
van de Republicans Abroad.
„Bovendien is Nederland uitge
sproken democratisch. Ameri
kanen in het buitenland zijn
veelal zakenlieden en dus Re
publikein, behalve in Neder
land". Koster heeft pas deze
week posters en balonnen ont
vangen terwijl de ongeveer
tienduizend stemgerechtigde
Amerikanen in Nederland hun
stem al hebben uitgebracht,
e toeters en bellen dienen als
versiering bij het grootse 'who's
the president breakfast' vol
gende week woensdagochtend
in het Kurhaus. Want van een
verkiezingsstrijd in Nederland
is geen sprake. Sterker nog,
Koster en Enschede werken sa
men. Vanaf het voorjaar heb
ben zij samen scholen, kerken
en sociëteiten bezocht om zo
veel mogelijk Amerikanen een
stembiljet te bezorgen. „Wij
werken hand in hand omdat je
in het buitenland in de eerste
plaats Amerikaan bent en daar
na pas Democraat of Republi
kein. Je waant je op een eiland
ver van huis, voelt je meer pa
triottisch en zoekt elkaar op",'
aldus Koster.
Gokster
Vijf vrouwen uit het diepe, die
pe zuiden schuiven de stoelen
Ook bij de vorige Amerikaanse verkiezingen kwamen de 'Nederlandse' Amerikanen bijeen in het Kurhaus in Scheveningen.
dichter aan de tafel. Bij wijze
van uitzondering is in de AWC
politiek het onderwerp van ge
sprek. Allemaal hebben ze via
televisie de nachtelijke debat
ten gevolgd en allemaal zijn ze
er over eens dat de media op de
hand zijn van Clinton. „Ik hoop
dat Bush wint, al was het alleen
maar .om de media op hun num
mer te zetten. In de Verenigde
Staten rijden talloze auto's met
op de bumper de tekst: 'negeer
de media, stem Bush", aldus
Glenda Ohr.
Iedereen is blij ver verwijderd
te zijn van het verkiezingscir
cus. „De dosis informatie die je
'hier krijgt is precies goed. In de
•Verenigde Staten word je over
voerd. En hoe langer de cam
pagne duurt, hoe meer modder
er naar elkaar gegooid wordt.
Iedereen wordt er ziek van",
meent Ohr.
De televisie-optredens van de
presidentskandidaten hebben
het stemgedrag van de vrouwen
niet beïnvloed. Een enkele
heeft wat meer sympathie ge
kregen voor Democraat Bill
Clinton, maar uiteindelijk heb
ben ze toch allemaal gestemd
voor Bush, zo lijkt na een half
uur. Nog een half uur later vol
gen de bekentenissen. Mary
Phillips stemt niet langer op
Bush maar op Clinton, net zoals
haar man, „een die-hard Demo
craat". Haar clubgenoten ho
ren er niet van op, zij „wisten
wel" dat Mary vroeg of laat
door de knieën zou gaan. Maar
Ruth Abraham... „Ik moet iets
bekennen", verzucht ze, het
y hoofd gebogen, „ik heb op
rot gestemd". De ontboeze
wordt vol begrip ontvai
„Geeft niet Ruth, Perrot
slecht nog niet. Perrot i
moedig man. Hij is tenni
naar Vietnam geweest,
Clinton niet zeggen", zeg
rol Tomko. Zij is getrouwi
een Vietnam-veteraan en
knapt op Clinton toen be
werd dat hij gedemonst
heeft tegen de Vietnam-cx
De persoonlijkheid van c
sidentskandidaten vindei
vrouwen zeker zo belangri
het verkiezingsprogramm
de mannen uitdragen.
Parent: „Ik kijk naar de
soon. Een president moet
biel zijn, moedig, consiste
integer. De moeder van Cli
gaat wekelijks naar de paai
races en ik verafschuw
ken". Maar zoon Bill
toch niet wekelijks op de
baan gesignaleerd? „Nee,
hij is wel opgevoed door
moeder en die is een goksti
Intelligent
Ook de invloed van de v
van de president wordt als
groot ingeschat. En dus i
goed wanneer ook de w
helft van de president
voorgrond treedt zodat d<
zers haar kunnen leren
nen. „Denkt u dat Ria Lu
geen invloed heeft op
man? Achter elke goede
staat een goede vrouw", t
kert Roberta Enschede.
Parent is er zelfs van over
dat Barbara Bush de verk
gen zou winnen, als zij ziel
didaat zou stellen. Uit arm
vreest Democrate Mary
lips. „Ik vind het een scl
dat er geen betere kandi
zijn dan Clinton, Perr
Bush. Er moeten in de Ve
de Staten toch meer inte
te mensen zijn dan deze
publikeins antwoord in
„Iemand die een beetje i
gent is wil geen presiden
den".
'Kekkonen was
KGB-agent'
HELSINKI De openstelling
yan Sovjet-archieven heeft
nieuwe bewijzen aan het licht
gebracht over de betrekkingen
tussen de Finse president Urho
Kekkonen (1900-1986) en de
Sovjet-geheime dienst (KGB),
die verre van positief uitvallen
voor het legendarische staats
hoofd. De man die 25 jaar presi
dent van Finland was blijkt niet
alleen sinds 1956 geld van de
KGB te hebben aangenomen
om zijn opeenvolgende campag
nes voor het presidentschap te
financieren, maar ook heeft het
Kremlin hem voor zijn herver
kiezing in 1962 in het ambt ge
houden door middel van gehei
me afspraken. De politieke rol
van Kekkonen was in binnen-
en buitenlaned tot dusver nage
noeg onaantastbaar. De met
zijn naam verbonden neutrali
teitspolitiek gold als beslissen
de factor voor het feit dat Fin
land niet het slachtoffer is ge
worden van de expansiedrift
van de Sovjetunie, maar onaf
hankelijk wist te blijven.
Wat Kekkonen zelf betreft ging
het kennelijk om een onafhan
kelijkheid met nogal wat nuan
ces.
Leider moord
commando gedood
BOGOTA De Colombiaanse
politie heeft bekendgemaakt
gisteren de leider van het
moordcommando van het cocaï
nekartel in Medellin tijdens een
inval in diens schuilplaats te
hebben doodgeschoten. De 33-
jarige Brances Munoz zou ver
antwoordelijk zijn voor de ont
voering en marteling van en de
moord op honderden mensen.
Idoor
BOB VAN HUÊT
OXFORD De universiteit
van Oxford heeft al gekozen
in de Amerikaanse presi
dentsverkiezingen. En wel
met overweldigende meer
derheid voor Bill Clinton.
Universiteitsbestuur en
hoogleraren glunderen bij de
gedachte straks 'hun' oud
student in het Witte Huis te
kunnen begroeten.
De 22-jarige Clinton arriveerde
in Engeland 1966) dank zij een
Rhodes-studiebeurs die, omge
rekend naar vandaag, 20.000
gulden bedroeg. Hij maakte
deel uit van een groep van 32
veelbelovende studenten. Twee
jaar volgde hij in Oxford colle
ges filosofie, politicologie en
economie. Makkers uit die En
gelse jaren worden niet toeval
lig getipt voor hoge posten in de
toekomstige Amerikaanse rege
ring. Tenminste wanneer de
Republikeinen niet net zo'n fe
nomenale eindsprint produce
ren als de Britse Conservatie
ven dit voorjaar.
Clinton weet maar al te goed
hoe het in Engeland kan toe
gaan. Uit schijnbaar verloren
positie werd de gedoodverfde
winnaar Labour op de meet ge
klopt. Conservatieve partij
functionarissen reisden naar de
VS om het bevriende Bush-
team op te peppen met het voor
beeld van Major. Ze vertelden
hoe lonend het kon zijn steeds
te blijven dreigen met belas
tingverhogingen onder een
'linkse' president. Zeg maar.
Bill Clinton in de rol die Neil
Kinnock fataaal werd. 'Houd je
hand op je portemonnee',
echoot het daarom aan de over
zijde van de Grote Plas.
De favoriet van de Tories (hoe
innig was niet de relatie tussen
Reagan en Thatcher) is zeker
niet die van Oxford. Een verkie-:
zing van oud-student Clinton
al studeerde hij niet af
zal het aanzien van de universi
teit alleen maar verder verho
gen. En wie weet denkt de pre
sident aan zijn oude universi
teit bij bi-laterale wetenschap
pelijke projecten.
Zeker nu hij zo dicht bij de
hoogst denkbare promotie is ge
komen blijkt Clinton indruk te
hebben gemaakt in Oxford.
„Een buitengewoon intelligen
te student", aldus een oud-prof.
De jonge Amerikaan wist alles
van het voormalige Oostblok,
dat hij gedurende een 40-daag-
se reis bezocht.
De jonge Bill genoot van zijn
Engelse studietijd. Hij reisde
naar Wales om de. geboorte
plaats van zijn held Dylan Tho
mas te bezoeken en was onder
de indruk van de Engelse cul
tuur en de mistige landschap
pen. Oxford vrijwaarde hem
van de bommenrook in Viet
nam, een omstreden kwestie in
de verkiezingscampagne.
Dienstplicht
Medestudenten zijn Clintons
bezorgdheid over dienstplicht
niet vergeten. Hij nam deel aan
Bill Clinton is nu ook de trots van Oxford.
anti-Vietnamdemonstraties in
Londen, maar behoorde zeker
niet tot een harde kern pacifis
ten. Hij verbaasde Engelse
vrienden met de organisatie
van een kerkdienst tegen de
oorlog.
Opmerkelijk heet achteraf dat
de student uit Arkansas het zo
wel met voor- als tegenstanders
van de oorlog goed kon vinden.
Sommigen begrijpen dat als een
gave voor compromis, anderen
zien het en president Bush
zal dat vast onderschrijven
als bewijs van opportunisme.
Eén moment nipte de jonge Bill
aan de hippie-beweging. Hij
rookte een joint, maar inhaleer
de toch niet. De Clinton uit die
dagen had zijn haar in de war
en droeg een baard. Pogingen
om de sleur van de studie te
doorbreken met rugby waren
niet erg succesvol. Volgens
Amerikaanse traditie maar in
strijd met de Engelse spelregels
vloerde Bill te veel spelers zon
der bal. Het Oxford-blue droeg
hij derhalve niet.
Het al dan niet terechte imago
van de lady-killer heeft wortels
in het Engelse. Medestudente
Sarah Maitland, thans schrijf
ster, herinnert zich een lezing
van Germaine Greer die de pro
vocerende stelling verkondigde
dat arbeiders betere minnaars
ADVERTENTIE
AMSTERDAM.
Mevrouw G. Pietersen wist niet wat haar overkwam. Met
vijf liter benzine naar de USA. „Met Mobil benzine!" zo
verklaarde de vrouw tegenover een van onze verslagge
vers. „Alleen nog even een rebus oplossen en een slagzin
afmaken", voegde de 40-jarige inwoonster uit Amsterdam
eraan toe. Mevrouw Pietersen speelt mee in de grote reis-
wedstrijd van Mobil. Met allerlei fantastische reisprijzen.
De eerste prijsronde loopt t/m 15 november a.s.
Bossen gematigde streken verdwenen
ADVERTENTIE
LONDEN Rond negentig
procent van de natuurlijke bos
sen in de gematigde streken,
buiten de voormalige Sovjetu
nie, is verdwenen. De overige
tien procent wordt ernstig be
dreigd.
Dat blijkt uit een rapport van
het Wereldnatuurfonds (WNF)
onder de titel „Bossen in Moei
lijkheden". Volgens het WNF
dreigt met name in het noord
westen van de Verenigde Sta
ten, Canada, China, Scandina
vië en Oost-Europa het natuur
lijke bos voor altijd te verdwij
nen. „De bestaande methoden
om de natuurlijke bossen te be
schermen zijn betreurenswaar
dig en dienen te worden verbe
terd", zo oordeelde Chris El
liott, een hooggeplaatste func
tionaris bij het Wereldnatuur
fonds. Zure regen, vervuiling,
ontoereikende wetgeving en de
omvorming tot produktiebos-
sen zijn volgens Elliott de voor
naamste redenen voor het ver
dwijnen van het natuurlijke bos
in de genmatigde zones. Zo is
langs de 800 kilometer lange
Canadese westkust zeker 60
procent van het natuurlijke bos
gekapt. In Chili sporen de auto
riteiten boeren aan bomen te
kappen en te vervangen door
snelgroeiende naaldbomen.
Het naaldhout wordt na enkele
jaren in versplinterde vorm ge
ëxporteerd naarJapan.
Het WNF stelt dat de komende
jaren het lot van het natuurlij
ke bos in de gematigde zones en
het tropisch regenwoud nauw
met elkaar verbonden is. Het
fonds maant regeringen te be
seffen dat de natuurlijke bossen
meer te bieden hebben dan
hout.
Vrijdag 6 november vallen de eerste prijzen weer.
-♦<
MEER KANS, MEER GELD, IN DE STAATSLOTERIJ.
foto: afp
waren dan burgermannen. Stil
te in de zaal, tot Clinton op
stond en zei: „Voor het geval u
besluit de bourgeois een nieuwe
kans te geven, mag ik u mijn te
lefoonnummer geven?". Greer
antwoordde geamuseerd dat ze
het voorstel in overweging zou
nemen.
De gelukkige 'Engelse jaren'
eindigden met een dubbele tra
gedie. Een bevriende Tjechi-
sche student verongelukte in
Turkije en Clintons beste stu
dievriend, Frank Aller, pleegde
zelfmoord bij terugkeer in Ame
rika. Om niet naar Vietnam te
hoeven...
FOULA Vissers die met
moeite hun kostje bijeen
scharrelen op Foula, een van
de meest geïsoleerde eilan
den van de Shetland-archi-
pel, dreigen de dupe te wor
den van een weinig efficiënt
beleid rond de aanschaf van
een nieuwe veerboot.
Na negen jaar en anderhalf mil
joen pond (ruim vier miljoen
gulden) aan investeringen in
een nieuwe pont zitten de ei
landbewoners opgescheept met
een boot die zij niet vertrouwen
en die „het niet goed doet". De
affaire is voor de Shetland-be-
woners in het algemeen, naza
ten van de vikingen, een gênan
te aangelegenheid. Voor de
ruwweg veertig bewoners van
Foula is de affaire evenwel er
ger: zij worden door de gang
van zaken in hun bestaan be
dreigd.
Breekbare relatie
Foula, vijf kilometer lang en
nog geen vijf kilometer breed,
zonder bomen, met een open
oceaan ten noorden, ten westen
en ten zuiden, onderhoudt een
uiterst breekbare relatie met de
rest van de wereld. De telefoon
verbinding is kwetsbaar en de
kleine vliegtuigjes die er kun
nen landen blijven vaak aan de
grond vanwege mist en harde
wind.
De bewoners zijn bij slecht weer
voor hun contact met de andere
Shetland-eilanden en de vaste
wal op de veerboot aangewezen.
Die boot moet, gezien het vaak
gure weer en de hoge zee, aan
hoge eisen voldoen.
De eilandbewoners hadden ja
renlang een eigen boot, die als
thuishaven Foula had. Het re
gionaal bestuur van de Shet
land-eilanden kwam echter op
een gegeven moment tot de con
clusie dat het ontbrak aan vol
doende middelen om deze
dienst te blijven subsidiëren.
De boot kreeg voortaan als
thuishaven Walls, op het groot
ste eiland, Mainland.
De bewoners van Foula wilden
toen een nieuwe veerboot, een
verlengde steiger en een nieuwe
kraan, ten dele om meer bezoe
kers te trekken. De Eilanden-
raad besloot in 1983 voor de
nieuwe faciliteiten geld be
schikbaar te stellen.
Inmiddels bezit Foula een
we pier en een nieuwe 1
maar geen boot. De drie j
laat afgeleverde pont blijk
voudig niet opgewassen
de 32 kilometer veelal ru\'
die Foula van Walls scheii
boot werd na een proef
vorig jaar november, al
„mooi-weer-watertaxi"
lificeerd en is sindsdier
meer uitgevaren.
Kapseizen
Kenny Henry, stuurman
reddingsboot, zegt dat df
miniumboot draaide, zodi
wind van achteren kwam,;
hij dwars op de golven kwi
liggen en kans liep te kf
zen. George Sutherland, I
zeezaken van de Eilanden
stelt in zijn officiële rappoi
na alle betrokkenen vj
woordelijk: de eilandbewc
de ontwerpers, de bouwei
geringsfunctionar i ssen
raadsleden.
Jim McCaig, ontwerper
het scheepsbouwkundige
nieursbureau G.L. Watso
dat het ontwerp tot stam
gekomen in samenwerkini
verscheidene raadsleder
Rob Holbourn, de kapitei;
de veerboot. Holbourn ze[
hij een geheel ander on'
had bepleit, waarin de ni
werd gelegd op veilighei
bouwkundige afdeling vi
Eilandenraad wilde evi
vooral een snelle boot.
Gramschap
De bewoners waren woi
dat zij de zwarte piet k
toegespeeld en gaven een
rapport uit waarin zij uit
king gaven aan hun gram
en bezorgdheid. Maggie
therch, verpleegster en ei
resse van een kleine boe
op Foula, klaagt dat haa
torderbedrijfje voor bi
over de kop is gegaan omi
veerbootmaatschappij
vaste tijden voor de ovei
kon garanderen. Zij wijst
vendien op dat de vast
plaats van de boot op
moet zijn, omdat alleen i
manier een arts kan word
haald als er geen vliegtui
landen.
„Zonder onze eigen pont
nen we net zo goed van
vertrekken", is haar soi
conclusie.
