Brede blik met een Iers accent Kissin staat ver Benson het best in de toegiften boven de materie Na moeilijke tijd nu weer klinkend Cultuur MARY BLACK ZINGT TOCH WEL Weer blad voor CJP- houders j Leidse Courant maandag 26 oktober 1992 Kunstenaar Kees Spermon overleden Rotterdam De Rotterdamse schilder/graficus Kees Spermon is vrijdagavond plotseling over leden in de Franse plaats Saint- Saveur de Montagut. Hij werd 51 jaar. Kees Spermon doceerde grafiek aan de Rotterdamse academie voor beeldende kunsten en ont ving verscheidene prijzen voor zijn werk. Twee maal, in 1969 en 1970, ontving hij de konink lijke subsidie voor vrije schil derkunst. Werken van Sper mon hangen onder meer in mu seum Boy mans-van Beuningen in Rotterdam, het Stedelijk Mu seum in Amsterdam en het Arnhems Gemeentemuseum. Russisch succes in pianoconcours Rotterdam De drie jonge pia nisten die zijn toegelaten tot de finale van het Eduard Flipse In ternationaal Pianoconcours ko men uit Rusland, Groot-Brit- tannië en Zuid-Afrika. Het zijn achtereenvolgens Irina Mezue- va, Anthony Hughes en Fran- gois du Toit. Zij treden zater dagavond in de Doelen op met het Koninklijk Filharmonisch Orkest van Vlaanderen onder leiding van Georges Octors. De 17-jarige Irina Mezueva werd niet alleen toegelaten tot de finale, aan haar werd tevens de prijs toegekend voor de beste uitvoering van de tijdens de hal ve finale verplichte Nederland se compositie. Dat was het door Peter-Jan Wagemans speciaal voor het concours geschreven 'Strollin'. 'Filmkeuring moet Europees worden' Rijswijk De Europese lan den moeten dezelfde richtlijnen voor filmkeuring krijgen. Dat vindt directeur C. Crans van de Nederlandse Filmkeuring. „De filmkeuring gebeurt in de meeste landen meestal op ge voel. Wij zijn echter voor een soort referentiekader waaraan je films kunt toetsen. Zo'n ka der zou er op Europees niveau moeten komen", aldus Crans in de WVC-uitgave Trefpunt. Hij denkt in de eerste plaats aan een Europese databank met conclusies van weten schappers over wat in een film schadelijk kan zijn voor een kind. Uit die databank kunnen dan weer internationale regels worden gedestilleerd. „De Nederlandse Filmkeuring werkt al veel samen met de Duitse", zegt Crans. „Er wordt steeds vaker overeenstemming bereikt. Dat betekent niet dat we de middenweg opzoeken. Nee, de Duitsers gaan steeds meer onze kant op, kiezen voor onze liberale houding. Ik denk ook dat we andere Europese landen op onze lijn kunnen krij gen". 'Dichter aan huis' wordt herhaald Den Haag Het poëzie-week- einde 'Dichter aan huis' zal in oktober 1993 voor de tweede maal in Den Haag worden ge houden. Wederom zullen dan Haagse particulieren hun wo ningen openstellen voor dich ters en publiek. De organisato ren streven naar meer dan vijf tig huizen en tenminste zestig deelnemende dichters. In het begeleidende boekje zal de Hof vijver centraal staan. Tevens is een filmverslag van het week einde in voorbereiding. Richter geeft extra concert Utrecht De Russische pianist Syjatoslav Richter geeft don derdagavond een extra recital in het Utrechtse Muziekcen trum Vredenburg. Hij voegt dit optreden toe aan zijn reeds ge geven concerten in Eindhoven en Amsterdam en dat in Nijme gen woensdagavond. Evenals in Nijmegen speelt hij werken van Chopin en Skijabin. Jeugddans verenigd Arnhem Zaterdag is tijdens het Internationaal Jeugddans- festival in Arnhem de Vereni ging PAKT opgericht. PAKT staat voor de Vereniging van Beroepsgezelschappen Kinder en Jeugdtheaterdans en stelt zich ten doel de belangen van de kinder- en jeugdtheaterdans te behartigen. De positie van de Nederlandse jeugddansgroepen is volgens Wietske van der Ree, voorzitter van het werkbestuur van PAKT en zakelijk leidster van het jeugddansgezelschap Arena, niet rooskleurig. De jeugddansgezelschappen voe len zich 'gepakt', omdat zij op geen enkele wijze gesubsidieerd worden. In het Kunstenplan 1993-1996 is volgens haar slechts één ali nea aan de jeugddans gewijd. Bij PAKT zijn de jeugddansge zelschappen Danspasta, Dans theater Arena, Fel Pastel, het Folkloristisch Danstheater en Unieke Zaken aangesloten, evenals de choreografen Matt hias Mohr en Wies Merkx. Van folkpuristen tot alleseters: het ruimst denkbare publiek kwam zaterdagavond naar Utrecht voor Mary Black. Om te luisteren naai- de gouden stem van een zangeres, die wortelt in de Ierse folk maar die met succes voor een bredere weg heeft gekozen. TIVOLI, UTRECHT Mary Black met Declan Sinnott (gitaar), Eleanor McEvoy (viool, toetsen), Garvan Gallagher (bas), Pat Crowley (piano, accordeon), Noel Bridgeman (percussie) en Carl Geraghty (saxofoons). door Rob Vermeulen De twee heren en één dame die het voorprogramma verzorgen, zullen wel nooit beroemd wor den. Een half uur lang proberen ze alle denkbare combinaties van drie akkoorden uit en er is geen enkele nieuwe bij. Aan het eind van het concert worden ze, zoals iedereen, vriendelijk be dankt door de ster van de avond. „Alleen hun naam is me even ontschoten", klinkt het verontschuldigend maar met onmiskenbare ironie. Mary Black verkoop je geen knollen voor citroenen. Ook al was het zaterdagavond haar de buut op het Europese conti nent, thuis in Ierland loopt ze lang genoeg mee om door de wol te zijn geverfd. Daar is ze met haar gouden stem, ravenzwart haar en doordringende, licht groene ogen de best verkopende artiest na U2. Daar charmeert ze een publiek dat zich uit strekt van folk-puristen tot naar kwaliteit zoekende allese ters. Dat doet ze al sinds ze aan het begin van de jaren tachtig platen begon te maken, en ze doet het in toenemende mate ook elders. Na de VS, Japan en Australië begint het er nu ook hier op te lijken. „Ik schrik steeds weer even", bekent de zangeres als ze, een dag voor het concert, een stok- broodje nuttigt in een Amster dams hotel. Een verlaat ontbijt na een hectische avond in Dub lin, waar een fepstje werd gege ven ter gelegenheid van haar laatste succes: de nummer 1- notering van het album 'A wo man's heart', een samenwer kingsproject van zes Ierse zan geressen. Een van hen, Eleanor McEvoy, maakt als toetseniste en violiste ook deel uit van Mary Blacks groep. „In Ierland ben ik wel een beet je gewend aan het hebben van fans, maar in Japan bij voor beeld was ik echt van m'n stuk. Zalen met duizenden mensen, en dan komen ze je na afloop enthousiast laten zien wat ze allemaal van je hebben. Obscu- 'Folk speelt een belangrijke rol; ik aanvaard alleen de beperkingen ervan niet', aldus Mary Black. re opnamen waarvan ik zelf niet eens wist dat ze beston den... Hoe het komt dat mijn muziek daar zo aanslaat, ik heb er geen idee van. Er wonen in dat hele land maar een stuk of achthonderd Ieren, dus het lijkt erop dat ik bij de Japanners zelf een gevoelige snaar tref'. Dat gebeurt in elk, geval in Utrecht. Een uiterst gemengd publiek is massaal afgekomen op de zangeres, die ooit deel uit maakte van de folkgroep De Dannan maar uiteindelijk toch koos voor een bredere weg. He dendaagse liedjes met een Iers accent, van eersteklas song schrijvers, begeleid door zes temperamentvolle muzikan ten. Die combinatie van poëzie en puur plezier is een bijkom stigheid: waar het werkelijk om gaat en waar iedereen' voor is gekomen, is Mary Blacks stem. 'Een stem om voor te sterven', kopte de New York Post. Een stem in elk geval die alom ont roert, die altijd authentiek en volkomen gemeend klinkt, die haarzuiver door de stilte snijdt als ze in Tivoli haar afkomst be zingt met 'Song for Ireland'.en die even later net zo haarzuiver swingt en meesleept in 'Caroli na Rua'een door de Amerikaan Thomas Moore opgevrolijkt Iers folkmelodietje. Radio „Nee, ik heb nooit iets van een opleiding gehad", vertelt ze bo ven haar broodje. „Ik kan me niet herinneren dat ik ooit niet heb gezongen. Vroeger thuis was er altijd muziek, m'n vader speelde folk-vióol en ik luister de veel naar de radio. In de ja ren zestig, zeventig groeide ik op met de muziek van die tijd, met The Beatles en Aretha Franklin maar ook met de ople ving van de folk in die periode. Die combinatie van Ierse tradi tie en de rest van de wereld is voor mij altijd heel normaal ge weest. Sandy Denny was mijn grote voorbeeld, maar Billie Holiday en Joni Mitchell waren evengoed favorieten". Serieuzer werd het zingen toen Mary's oudere broer, die in z'n eentje wat liefhebberde met liedjes schrijven en zingen, de baard in de keel kreeg. „Hij haalde me over om zijn liedjes te zingen en op de band te zet ten", herinnert ze zich. „Later sleepte hij me mee in het folk- circuit van Dublin, waar ik al gauw werd gevraagd om bij De Dannan te komen zingen. Dat was m'n leerschool, daar heb ik het hele circus meegemaakt van toeren en alles wat erbij hoort. Het zijn wortels die ik nooit zal verloochenen, ook niet wat de muzikale inhoud betreft. Folk speelt een belangrijke rol in mijn leven en in mijn mu ziek; ik aanvaard alleen de be perkingen ervan niet". Dat was, naast het hebben yan twee (inmiddels drie) kinderen, ook haar voornaamste reden om De Dannan na drie jaar en twee elpees te verlaten en voor zichzélf te beginnen. Dat wil zeggen: samen met haar echt genoot die voor Mary Black een eigen platenlabel (Grapevine) runt, en met haar oude getrou we Declan Sinnott. Hij is haar artistieke wederhelft, die al haar solo-albums produceerde en als gitarist op het podium nooit verder dan twee meter van haar zijde wijkt. Tevens treedt hij op als mede-leveran cier van het materiaal, maar het alleenrecht heeft wat dat betreft niemand. Wezenlijk „Ik kies wat me bevalt uit een ruim aanbod", zegt Mary Black die zich bevoorrecht voelt als Ierse temidden van een produk- tieve en kwalitatief hoogstaan de songschrijf-cultuur. „En er worden geen liedjes speciaal voor mij geschreven. Zo kan ik me volkomen vrij voelen om te kiezen, om iets niet te doen als het niet echt helemaal bij me past. Vooral de tekst is belang rijk, die moet iets wezenlijks voor me betekenen. Als dat niet het geval is, kan ik met zo'n nummer ook nooit iets wezen lijks in anderen losmaken". Ze is vast van plan om het zo te houden. Om haar eigen keuzen te blijven maken, ook nu de commerciële lawine lijkt te gaan losbreken. Haar laatste twee cd's 'No frontiers' en 'Ba- bes in the wood', inmiddels op gevolgd door een compilatie on der de titel 'The collection' waar helaas naar verhouding maar weinig ouder materiaal op foto Jacques Zorgman staat, slaan niet alleen in Ier land aan. Maar op snelle roem en rijkdom zit Mary Black be slist niet te wachten. „Ik ben geen tiener meer die helemaal opgewonden wordt van het idee dat het nu allemaal gaat gebeu ren", zegt ze rustig. „Ik vind het leuk dat het zo goed gaat, maar dat is vooral omdat ik daardoor de kans krijg om over al op te treden. Natuurlijk, dat heeft invloed op mijn leven, maar ik heb nog steeds het ge voel dat ik dat zelf kan regelen en onder controle kan houden". Helemaal lukt dat niet in Utrecht. Daar staat ze na een twee uur durend optreden voor een publiek, dat haar niet wil laten gaan. „Dit is niet te gelo ven!", roept ze oprecht verbijs terd uit als ze voor de derde keer is teruggehaald. Het is de blije verbazing van iemand die het er niet om doet. Als ze maar zingen kan: „Het is prettig dat zoveel mensen ernaar willen luisteren, maar het is geen voorwaarde", vindt ze. „Als ik niet in de muziekbusiness zat, zou ik net zo goed de hele dag zingen". POP CONGRESGEBOUW, DEN HAAG George Benson m.m.v. Patti Austin. door Bert Jansma Het leek of de bezoekers er an derhalf uur op hadden zitten wachten: het moment dat Geor ge Benson weer z'n gitaar pakte en als sluitstuk van zijn concert 'Give me the night' inzette. Binnen een paar tellen zat er niemand meer op z'n plaats. Die uitsmijter en Bensons toe giften (o.m. 'On Broadway') brachten twintig minuten de sfeer en muzikale 'drive' die het concert van anderhalf uur daar voor een beetje ontbeerde. Er is geen gitarist in het idioom tussen jazz en pop die zo'n enorm publiek heeft als Ben son. Een meester op de jazzgi- taar in de voetsporen van Wes Montgomery, die op 'populair' ging met 'cross-over'-muziek, pop met een likje jazz, en ook nog begon te zingen. Benson werd er een superster door die overigens nooit één lelijke noot produceerde. 'George Benson in concert' was van alles iets. Twee mooie in strumentale stukken, daarna de gitaar aan de kant voor het gladde 'Kisses in the morning', voor een hit uit '85 'Nothing's gonna change my love for you', voor 'That's the time I feel like makin love'. Twee dingen zaten Benson tegen: een doffig klin kende zangmicrofoon die abso luut niet in balans was met het (keiharde) geluid van de zes- mansformatie achter z'n rug. Midden in de zaal waren zijn teksten af en toe niet te ver staan. Bovendien kampte Ben son met heesheid waardoor z'n stem soms wegzakte. De ronde zangeres Patti ('Love is gonna getcha'Austin, mocht zijn concert openen: haar to neelpersoonlijkheid is even soe pel als haar stem maar ook zij moest teveel strijd leveren te gen het geproduceerde volume van de musici. Een groep, met o.a. David Witham op key boards, drummer Gerry Brown en bassist Stanley Banks, die voortreffelijk is en klinkt als een complete big band. Die heesheid maakte Bensons Nat King Cole-hommage 'Un forgettable' trouwens wel tref zekerder. Hij plakte er zelfs een imitatietje van dochter Natalie Cole achteraan. Uit de catego rie 'goud van oud' haalde Ben son verrassend de chanson-hit van Charles Trenet terug, 'La Mer'. Maar de Benson met de gitaar blijft mij het liefst. Zoals in die toegiften: 'scattend', met een hoop 'funk' in z'n spel en zelfs een Chuck Berry-shuffle in de voeten. KLASSIEK ANDREASKERK, LEIDSCHENDAM Christelijke Oratorium Vereniging Leidschendam o.l.v. Marcel den Duik en het Katholischer Kirchenchor Zellhausen o.l.v. Matthias Herr, m.m.v. solisten, het Randstedelijk Begeleidings Orkest en de organisten Torsten Laux en Hans de Jong. Werken van Duruflé en Fauré. door adriaan hager Twee Franse requiems, twee koren en twee dirigenten. Dat beeld leverde het concert op dat werd georganiseerd door de COV Leidschendam. Twee jaar geleden was het koor te gast bij het Katholischer Kirchenchor Zellhausen (bij Frankfurt), za terdag verleende dit ensemble medewerking aan het concert in de Andreaskerk. Zellhausen zong het Requiem van Duruflé, Leidschendam het Requiem van Fauré. Na het laatste (teleurstellende) kerst concert moest Leidschendam op zoek naar een nieuwe diri gent. De koorleden moesten niet minder dan acht proefdi- recties doorstaan. Uiteindelijk werd de keuze bepaald op Mar cel den Duik. Hij studeerde bij het Koninklijk Conservatorium koordirectie, kerkmuziek en schoolmuziek. De tijd tussen zijn aanstelling en de uitvoering van Fauré's Requiem was kort, maar gezien het klinkend resultaat heeft hij die tijd goed gebruikt. Het was duidelijk dat hij streeft naar een mooie, gave en beschaafde koorklank. Daarmee was hij op het concert echter zo druk bezig dat hij onvoldoende toekwam aan de orkestbegeleiding. Het Randstedelijk Begeleidings Orkest heeft gelukkig veel erva ring. Het Requiem werd, op en kele onzuiverheden na, correct uitgevoerd maar miste nog de ware intentie en geestkracht Het Duitse kerkkoor had zich terdege op de weergave van Du- ruflé's moeilijke Requiem voor bereid. Dirigent Matthias Herr koos voor brede tempi en muzi kale halftinten, zijn aanpak was uitermate verfijnd. In de sopra- nengroep (met veel piepjonge leden) leidde die verfijning ech ter tot ijle, nauwelijks waar neembare klanken. De sopra nen werden royaal overstemd door de goed bezette tenoren-en bassengroepen waarmee Herr een steviger basis voor de ver klanking had kunnen leggen. Medewerking werd verleend door de mezzo-sopraan Brun- hilde Klein, die haar aandeel bescheiden maar sfeervol bracht en de bas Karl-Heinz Herr die de beste jaren van zijn carrière achter zich heeft. CONCERTGEBOUW, AMSTERDAM Evgeni Kissin (piano); werken van Schubert, Brahms en Liszt. Radio-uitzending: 30 oktober, Radio 4, vanaf20.00. DOOR DlMITRI van DER WERF De Russische pianist Evgeni Kissin deed acht jaar geleden van zich spreken met een ver bluffend rijpe interpretatie van de twee pianoconcerten van Chopin. Hij was toen nog maar dertien jaar oud en de wereld was een wonderkind rijker. Toch zetten sommigen in de daaropvolgende jaren vraagte kens bij zijn artistieke moge lijkheden. Zijn solorecital, janu ari 1991, in het Concertgebouw stelde teleur door te veel pianis tisch machtsvertoon. Ook zijn optreden met het Concert gebouworkest onder Giulini in het pianoconcert van Schu mann was verre van overtui gend. Afgelopen zaterdag, tijdens een VARA-matinee, liet Kissin alle reserves ver achter zich met een prachtig recital, waaruit technisch en artistiek groot meesterschap sprak. Hoogstens was de programmakeuze wat fantasieloos. Aanvankelijk zou hij de 'Études d'execution transcendentes' van Liszt spe len. Daar zag hij toch maar van af. Inplaats daarvan speelde hij precies hetzelfde programma dat op zijn laatste cd staat. De 'Wanderer-Fantasie' van Schubert kreeg een zeldzaam bevlogen en lyrische interpreta tie. Het gevaar is groot dat de snelle delen met hun virtuoze en massieve akkoor den ontaarden in spierballen- vertoon. Kissin staat echter dermate ver boven de materie dat hij de moeilijkste gedeelten nog een sterke dramatische zeggingskracht kan meegeven. In het langzame deel, de myste rieuze variaties op het lied 'Der Wanderer', leken de snelle om spelingen bijna niet meer van deze wereld. Ook met Brahms heeft Kissin bijzonder veel affiniteit. In de fantasieën opus 116 wist hij zo wel aan het grillige, nerveuze karakter van de capriccio's als aan de verstilde intimiteit van de intermezzi uitdrukking te geven. Het was adembenemend te horen hoe Kissin, ondanks de intimiteit van zijn spel, de grote zaal met gemak kon vullen. Het wordt eentonig, maar ook de Twaalfde Hongaarse Rhap- sodie van Liszt kreeg een mode linterpretatie. In het stuk zit een onder pianisten beruchte moeilijkheid. In de rechterhand moeten de vierde en vijfde vin ger een triller spelen, terwijl de andere vingers een begelei dingsfiguur voor hun rekening nemen. Kissin had daar niet de minste moeite mee. Hij speelde ook een aantal liede ren van Schubert in bewerkin gen van Liszt. Kissin wist niet alleen de intimiteit van het lied genre te bewaren en de piano te laten zingen, maar ook uitdruk king te geven aan elke dramati sche nuance. Hij maakte een sterke indruk, waaraan zelfs Richter met zijn indrukwek kende Beethoven-recital, een dag later, geen afbreuk kon doen. KLASSIEK NCRV rommelt met Bruckner PHILIPSZAAL, DEN HAAG Radio Symfonie Orkest o.l.v. Matthias Bamert, m.m.v. Berthold Possemeyer (bariton) werken van Pfitzner en Bruckner. Radio-uitzending: morgenavond, Radio 4,20.02- 21.30. DOOR AAD VAN DER VEN Het wordt er niet makkelijk! op in het rijk der toonkunst, z* maar tussen de middeleeuw* Guillaume de Machaut en d hedendaagse megaster Stocj hausen, nog iets te vinden di én weinig bekend én de moei waard is. Daarom viel het toe te juichi dat de NCRV voor het optredi van het Radio Symfonie Orke van gisteren de keus op de zt den gespeelde eerste symfori van Bruckner had laten vallei Daarom ook viel het te betre ren dat dit werk werd verva gen door Bruckners veel beke dere zesde symfonie, omdat Zwitserse dirigent Matthias B mert daaraan de voorkeur hi gegeven. Aan die verandering was v< strekt geen ruchtbaarheid geven, zodat het kon gebeuri dat de concertbezoeker voord hij de zaal binnenliep waai Bruckners Zesde zouden w< den gespeeld op een affiche dat hij de Eerste te horen z krijgen. Niemand van de organisatie deze vreemde verandering v< klaarde. Wel de langzamerha vertrouwde oproep aan het p bliek te protesteren tegen li NOS-plan om tien miljoen bezuinigen op de omroeporki ten. De NOS-leiding vindt er van een overaanbod spra is. Het Radio Filharmonis Orkest lijkt het NOS-bestu dit seizoen gelijk te willen ven. Het orkest speelt onder ding van Edo de Waart de i symfonie van Mahler na de dere. Alsof het Nederlam muziekleven daaraan op moment behoefte zou hebbei Hetzelfde kan worden gez< naar aanleiding van een resp tabele, maar verre van indn wekkende uitvoering Bruckners zesde symfonie een handjevol mensen in D Haag. Het eerste deel klonk i gesproken prozaïsch. In 1 Adagio gaf Bamert de frases eens wel de ruimte die ze not hebben. Hij is een kundig di gent, die gelukkig niet zijn b t doet om er voor het publ interessant uit te zien. M zijn soberheid kan ook wel e wat schoolmeesterachtig ziji De Bruckner-vertolking w gecombineerd met de uitv ring van enkele werken van buiten Duitsland en Oostem weinig bekende laat-romai cus Hans Pfitzner. Over waarde wordt zeer uiteer pend geoordeeld. Duidelijk ii elk geval dat de ouverture 'I Kathchen von Heilbronn' haar weinig pregnante themi niet tot zijn sterkste compt ties behoort. Berthold Possemeyer gaf de lopartijen in 'Herr OluF (ba de voor bariton en orkest) 'Dietrichs Erzahlung' (uit '1 arme Heinrich', een qua one werp met Wagners 'Tannh ser' verwante opera) beeldi weer, ondanks het feit dat een vrij monotoon timbre he Teksten ontbraken in de grammatoelichting, die ov gens die naam nauwelijks dient. Geen andere omroep sche zijn publipk op met een uit regels bestaande beschouw over Bruckner, waarin opmerking aantreffen: 'Zoal bijna alle symfonieën Bruckner zitten de mooiste menten in het langzame dee Amsterdam De 150.000 ders van een Cultureel Joi ren Paspoort krijgen met gang van 26 oktober weer eigen gratis blad: CJP Mag ne. Vorig jaar zomer ging CJP-blad Cult aan finani. problemen ten onder. Met f( steun van een bank en en kleinere sponsors is het om weer met een eigen uit* te komen. Aanbod Directeur E. van der Schaaf de Stichting CJP wil het aai5 in de toekomst nog breder r ken. Het komende maga1 geeft daarvan al enkele v beelden. Zo adverteert een computi drijf met een 'speciale CJP bieding'. Het is 'denkbaar'^1 dus Van der Schaaf, dat toekomst met allerlei bedri afspraken worden waarvan CJP-jongeren kui profiteren.

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidse Courant | 1992 | | pagina 8