Christelijke gereformeerden houden geestverwant op afstand Carters project moet arm en rijk samenbrengen Geestelijk Leven/ Opinie COMMENTAAR 21A LeidseCoukant 1 donderdag 22 oktober 1992 Martelingen ANC schokken Zuidafrikaanse Raad v. Kerken JOHANNESBURG - De Zuid afrikaanse Raad van Kerken (SACC) is „geschokt en be droefd" over de martelingen in ANC-kampen in Angola, Tan zania en twee andere Afrikaan se landen. Deze wandaden, die in strijd zijn met de Universele Verklaring van de Rechten van de Mens, kunnen niet worden goedgepraat met een beroep op de omstandigheden, aldus de SACC in een verklaring. Het ANC publiceerde maandag een rapport van een interne commissie waarin sommige ANC-functionarissen verant woordelijk werden gesteld voor de „soms zeer slechte behande ling" van gevangenen in de kampen. De gevangenen wer den verdacht van spionage voor het blanke bewind in Zuid-Afri- ka. De Raad van Kerken spreekt de hoop uit dat alles in het werk zal worden gesteld op dat de namen van deze functio narissen bekend worden. De raad spreekt niet over het be rechten van deze mensen. De raad prijst het ANC voor de moed die de anti-apartheidsor ganisatie heeft getoond door een onderzoek naar de marte lingen in te stellen en de resul taten daarvan publiek te ma ken. Ook constateert de raad met vreugde dat het ANC alle verantwoordelijkheid voor de wandaden in de kampen heeft aanvaard en een onafhankelijk en onpartijdig lichaam heeft ge vraagd de beschuldigingen na der te onderzoeken. De SACC heeft overwogen zelf een onderzoek in te stellen naar de -martelingen die in ANC- kampen zouden hebben plaats gehad. Hij heeft van zo'n onder zoek moeten afzien, omdat de raad niet de namen kreeg van personen van wie wordt aange nomen dat ze nog steeds in ANC-kampen worden vastge houden. Een vrouw kan één geheim bewaren: het geheim van haar leeftijd. Frei Betto: Küng onkritisch tegenover maatschappij SAO PAULO De Zwitserse theoloog Hans Küng mag dan we gens zijn zware kritiek op de Rooms-Katholieke Kerk ontslag heb ben gekregen als kerkelijk hoogleraar, hij heeft geen enkele kritiek op de kapitalistische maatschappij. „Dat is voor ons, Latijnsameri kanen, met elkaar in tegenspraak", zegt de Braziliaanse bevrij dingstheoloog Frei Betto. Betto meent dat de kerk nooit zal veran deren, zolang de maatschappij niet verandert, „want de kerk is de afspiegeling van de maatschappij waarin zij actief is." De Europe se kerk juicht volgens de bevrijdingstheoloog het neo-liberalisme en de consumptiemaatschappij toe en mist daardoor het profeti sche geluid om de uitdagingen die de armoede stelt, aan te kunnen, meent de bevrijdingstheoloog. Frei Betto noemt als voorbeeld de kerk in Duitsland. Deze heeft geen kritische houding tegenover de staat, „omdat zij leeft van het geld dat zij via de belastingen van de staat ontvangt." Zo'n kerk „kan moeilijk een profetische roeping hebben, want zij heeft zich met de staat verbonden", meent Frei Betto. Dr. H. Vreekamp FOTO: PERS UNIE Dr. H. Vreekamp nieuwe voorzitter van het OJEC AMSTERDAM - Dr. H. Vreek amp, secretaris van de Her vormde Raad voor Kerk en Is raël, volgt dr. S. Schoon op als voorzitter van het Overlegor gaan van Joden en Christenen in Nederland (OJEC). Hij wordt op 12 november geïnstal leerd, zo heeft een woordvoer der van het OJEC meegedeeld. Vreekamp (48), die zich ver want voelt met de traditie van de Gereformeerde Bond in de Nederlandse Hei-vormde Kerk, was predikant in Oosterwolde (Gld) en Epe, voordat hij in 1984 werd benoemd tot secreta ris van de Raad voor Israël. Hij promoveerde in 1982 op een proefschrift met als titel 'De vreze des Heren'. Vreekamp heeft diverse boeken op zijn naam staan, waaronder Eer bied (1984), Israël en de kerk (1987) en Zonder Israël niet vol groeid (1988). L. Evers, oud-rector van de joodse Maimonides-scholenge- meenschap in Amsterdam, is benoemd tot tweede voorzitter. Evers volgt zijn broer H. Evers op, die in december 1991 over leed. Daarnaast kent het OJEC-be- stuur een nieuwe secretaris. M.Th. Kunstenaar, die in juni aftrad, wordt opgevolgd door het D'66-Eerste Kamerlid H.M. Gelderblom-Lankhout, lid van de Liberaal-Joodse Gemeente in Den Haag. Gelderblom is reeds bestuurslid. Schoon, tot vorig jaar predikant voor Kerk en Israël van de Ge reformeerde Kerken, en Kun stenaar nemen op 23 november afscheid van het OJEC. Beiden hebben hun functie vanaf de oprichting van het overlegor gaan in' 1981 vervuld. APELDOORN - De Chris telijke Gereformeerde Ker ken zijn nog geen stap dich terbij de Gereformeerde Ker ken Vrijgemaakt gekomen. De verschillen tussen de twee behoudende kerken zijn nog steeds te groot en moeten verder besproken worden, zo bleek gisteren op de christelijke gereformeer de synode te Apeldoorn. De vrijgemaakte professor dr. A.N. Hendriks toonde zich ter plekke verdrietig over deze af wachtende houding. Zijn kerk (115.000 leden) wil al jaren sa men met de Christelijke Gere formeerde Kerken (75.000) en vindt dat de twee kerken na 45 jaar 'samensprekingen' onder hand wel uitgepraat zijn. „Alles is zo ongeveer wel gezegd. De verschillen tussen beide ker ken zijn slechts „accentver schillen", aldus Hendriks. „Broeders, wij zijn één in Schrift en belijdenis. Wanneer u ons toch te licht mocht vin den, geeft u dan duidelijk aan waarin wij aan de confessie te kort doen. Maar laat het nu ein delijk eens uit zijn met alle kari katuren van wat wij voorstaan en prediken." De christelijke gereformeerden hebben vooral moeite met de vrijgemaakte visie op de kerk en op de zogenoemde 'toeëige- ning des heils', de behoefte om de nadruk te leggen op persoon lijke bekering. Zolang in de ge sprekken over deze twee pun ten geen vooruitgang wordt ge boekt, kunnen er geen verdere stappen worden gedaan op weg naar kerkelijke eenheid, aldus de synode. De vrijgemaakten vinden deze verwijten veel te vaag. Zij eisen duidelijkheid, en prof. Hen driks betreurde dat zijn kerk daar nu op z'n minst enkele ja ren op zal moeten wachten. „Wij hadden van deze synode duidelijkheid verwacht." Ook zei hij „weinig perspectief meer te zien" als de christelijke gere formeerden zo blijven hameren op de vermeende theologische verschillen. „Over de grote zaak zijn we het eens." Ook enkele synodeleden waren teleurgesteld over „het stapje terug" in de kleine oecumene. „Het verlangen om één te zijn, leeft enorm bij de vrijgemaak ten. Leeft het ook bij ons? Wil len wij het eigenlijk wel? Als we diep in ons hart zeggen dat we het liever niet willen, laten we dat dan ook eerlijk uitspreken. Daar hebben de vrijgemaakten recht op", betoogde ds. J. Plan- tinga. Adviseur prof. J. van Genderen vond evenwel dat ook de chris telijke gereformeerden recht op duidelijkheid hebben. Hij ver wees naar de vrijgemaakte be zwaren tegen de Apeldoornsc emeritus-hoogleraar dr. B. Oos- terhoff, die aan de historiciteit van Genesis zou twijfelen. „Er wordt nogal wat gezegd over Oosterhoff." Ook adviseur prof. J.H. Velema wees op deze kwes tie. „Dat punt moet op tafel ko men. We zijn nog lang niet uit gepraat." 'Graham in Moskou Omringd door Russisch-orthodoxe geestelijken bezocht de Amerikaanse evangelist Billy Graham gisteren het.Danilov-klooster bij Moskou. Later op die dag zou hij een ontmoeting hebben met de Russische patriarch Alexei II. Graham zal de komende dagen naar verwachting tien duizenden Russen toespreken op speciale evangelisatiebijeenkomsten. Katholieke Jongerendag in 's Hertogenbosch DEN BOSCH Op zaterdag 31 oktober wordt in de Brabant hallen in Den Bosch weer een Katholieke Jongerendag ge houden. De organisatoren, de Werkgroep Katholieke Jonge ren, hebben weer een groot aan tal figuren uitgenodigd waar van ze hopen dat katholieke jongeren daardoor geboeid ra ken. Behalve de kunsthistori cus en pas tot priester gewijde Antoine Bodar is dat de Ameri kaanse priester Jenneth Ro berts. Deze werkte lange tijd als steward op Engelse cruise-sche pen en als purser bij vliegtuig maatschappijen. Een tijdje lang werkt hij ook bij de Britse ge heime dienst. De organisatoren hebben tradi tiegetrouw ook veel muzikale manifestaties op het program ma staan. Voor alle inlichtingen 033-551050. BEROEPINGEN Nederlandse Hervormde Kerk Beroepen te Kampen K. van Meijeren te Wierden. Aangenomen naar Emmer- Compascuum Mevr. A.E.J Schutmaat, kandidaat te Utrecht. Bedankt voor We- zep(toezW. Arkeraats te Giessen- dam-Neder-Hardinxveld. Gereformeerde Kerken Vrijgemaakt Beroepbaarstelling T. Schutte, Jacob Catsstraat 1818265 XP Kampen. Gereformeerde Gemeenten Beroepen te Rotterdam-Zuid C.A. van Dieren te Stolwijk. Bedankt voor Goudswaard E. Venema te Elspeet; voor Kalamazoo (USA) W. Harinck te Kapelle-Biezelinge. ATLANTA Niet ver van de ultramoderne, uit glas, beton en staal geconstrueerde wol kenkrabbers, waar de zakenwe reld van Atlanta dagelijks on derhandelt over miljoenenor ders, begint de armoede. In de sloppenwijken van Atlanta is niets van enige economische „boom" te merken die de stad sinds de jaren zeventig heeft ge kend. Laat staan dat haar bij naam „Mekka van de zwar ten", van toepassing is op deze door jeugdbendes en verpaupe ring geteisterde woonbuurten. Tussen die glitter van het suc ces en de uitzichtloosheid van de armoede bevindt zich het Carter Centrum. Met opzet koos oud-president Jimmy Car ter deze plaats. Zijn bibliotheek en kantoor, moderne gebouwen met keurig onderhouden tui nen, moeten de uitvalsbases zijn naar de twee werelden van Atlanta. Want Jimmy Carter, die sinds zijn vertrek uit het Witte Huis beroemd is gewor den als bemiddelaar bij conflic ten en als ijveraar voor de men senrechten, houdt zich niet al leen meer met Midden-Ameri- ka of Etiopië bezig. „Bijna tien jaar lang heeft het Carter Centrum zijn energie en middelen gestoken in de ont wikkelingslanden. Inmiddels is ervoor gekozen de aandacht ook te vestigen op de sociale problemen in de Amerikaanse steden, Het Atlanta Project is daarvan het begin", zegt Dea- nna Congileo, woordvoerster Jimmy Carter FOTO: AP van het Carter Centrum. Dat voor Atlanta is gekozen, is. niet verwonderlijk. De 2,5 mil joen inwoners tellende stad is de op een na armste van het land, gemeten naar het aantal families dat onder de bestaans grens leeft. Zeventien procent van de baby's die worden gebo ren in het ziekenhuis in het centrum van Atlanta zijn van aan cocaïne verslaafde moe ders. Rechtszaken die samen hangen met drugs zijn de afge lopen vijf jaar met 1.700 pro cent toegenomen, gewapende overvallen met 220 procent en geweldsdelicten met 300 pro cent. Het aantal daklozen wordt geschat op 20.000. Het Atlanta Project werd een jaar geleden door Carter aange kondigd en de voorbereidingen zijn bijna klaar. „We hebben het administratieve en bestuur lijke netwerk zo goed als rond, de vrijwilligers zijn er en de pro gramma's ook", aldus Congi leo. Doel van'het Atlanta Project is de kloof tussen arm en rijk te overbruggen. De bestaande overheidsinstellingen, de socia le en gezondheidswerkers, de non-profit organisaties, kerke lijke instellingen, onderwijzers en justitiële autoriteiten moeten hiervoor zorgen. „Wij gaan geen diensten dupliceren, maar proberen alle activiteiten te coördineren. Daarvoor heb ben we de armste wijken in zo nes verdeeld, waarbij we de high-schools als uitgangspunt hebben genomen", zegt Congi leo. Elke zone krijgt twee coördina toren met een eigen kantoor. Zij moeten helpen met de uitvoe ring van de projecten. Volgens Congileo hebben inmiddels 49.000 mensen zich ingeschre ven om mee te werken. Dit vrij willigersleger moet gaan bege leiden en hulp verlenen. Congi leo: „De grondslag is personen samen te brengen die zich op vrijwillige basis inzetten in de arme wijken om problemen als gevolg van bij voorbeeld werk loosheid, drugsverslaving of tie nerzwangerschap te lijf te gaan". Volgens het Carter Centrum zijn de belangrijkste doelen: kinderen inenten tegen ziektes die te voorkomen zijn, ervoor zorgen dat elke zwangere vrouw prenatale zorg krijgt, het in stand houden van gezond heidsklinieken in scholen en het garanderen nele hulp bij woningrenovatie en bij strafrechtzaken. Voor het Atlanta Project is zo'n elf miljoen dollar geworven. Daaraan hebben niet alleen grote bedrijven bijgedragen als Coca Cola en Woodruff Founda tion, die hun hoofdkantoor in Atlanta hebben, maar ook pri- vé-personen en de tv-ster Op rah Winfrey. Om federale steun te krijgen, verrichtte Carter veel lobbywerk in Washington. Het ging de oud-president daar bij goed af. Waarschijnlijk om dat hij niet zozeer om geld als- wel om het wegnemen van fede rale regels vroeg, waardoor overheidsinstellingen beter kunnen samenwerken. Presi dent Bush riep, op verzoek van zijn voorganger, de federale or ganisaties op mee te werken. Wat Bush betreft kunnen de nationale instellingen dan ook zonder problemen tot het At lanta Project toetreden. Het is niet verwonderlijk dat Carter's Atlanta Project veel steun ondervindt van de kerken in Atlanta. Carter is zelf een „herboren christen", maar niet alleen de baptistenkerken, ook de rooms-katholieke kerk en de moslimgemeenschap hebben het initiatief omarmd. Ook het gemeentebestuur, de zakenwereld en de media in At lanta hebben enthousiast gere ageerd. „Carter is een geschenk uit de hemel. Israëlische minister Peres morgen in Vaticaan VATICAANSTAD - De Israë lische minister van buitenland se zaken, Simon Peres, wordt morgen door paus Johannes Paulus II in audiëntie ontvan gen, zo is uit diplomatieke bron vernomen. Het gesprek zal gaan over de situatie van de Rooms-Katholieke Kerk in Is raël en de bezette gebieden in verband met het streven de be trekkingen tussen Israël en het Vaticaan te normaliseren, al dus dezelfde bron. Bovendien zal Peres met Johannes Paulus spreken over de mogelijkheid van een bezoek van het hoofd van de Rooms-Katholieke Kerk aan Israël. De paus heeft her haaldelijk de wens te kennen gegeven dat hij Jeruzalem wil bezoeken, zodra de omstandig heden hem dat mogelijk maken. Peres heeft de paus eerder ge sproken. Dat was in 1985, toen hij premier van Israël was. Het bezoek van vrijdag wordt in di plomatieke kringen in Israël beschouwd als bijzonder be langrijk voor de voortzetting van de besprekingen over de normalisering van de betrek kingen tussen Israël en het Va ticaan. Op 29 juli dit jaar maakten Is raël en het Vaticaan bekend dat zij een permanente commissie hadden ingesteld die zich zal bezighouden met de problemen die. erkenning van Israël door het Vaticaan in de weg staan: de status van Jeruzalem, de posi tie van de Rooms-Katholieke Kerk in Israël en de bezette ge bieden, en de situatie van de Palestijnen. De commissie ver gaderde op de dag van de aan kondiging voor het eerst. Vol gende maand komt zij in Jeru zalem bijeen. Kerk Guatemala vreest'golf van geweld GUATEMALA De commis sie voor de mensenrechten van het aartsbisdom Guatemala vreest voor een nieuwe golf van geweld tegen activisten voor de mensenrechten in Guatemala. In een reactie op de ontvoering van twee jonge vrouwen be schuldigt de commissie „groe pen die zich systematisch ver zetten tegen de dialoog en vrede in Guatemala" ervan een nieu we periode van geweld te heb ben ingeluid als reactie op de toekenning van de Nobelprijs voor de Vrede aan Rigoberta Menchü. Zij werd vorige week onderscheiden voor haar werk voor de rechten van de door de regering onderdrukte Indianen in Guatemala. De twee vrou wen, Christina Par Guit (17) en Matea Par Saloj (16), Werden door twee vrouwen en een man opgewacht, toen ze naar Guate mala reisden om daar de toe kenning van de Nobelprijs aan Menchu te vieren. Zij werden onder bedreiging van een vuur wapen gedwongen zich geheel uit te kleden en 700 meter ver der te lopen, terwijl de drie hen ervan beschuldigden betrokken te zijn bij de guerrilla-oorlog te gen de regering van Guatemala. De twee vrouwen werden daar na ongedeerd vrijgelaten. Putsch-gerucht in Belgrad TERWIJL president Dobrica Cosic en premier Milan Pa van klein-Joegoslavië in Genève met hun Kroatische Bosnische collega's overleggen over het einde van de vij delijkheden en het herstel van de vrede in Bosnië-Hercf vina, gonst het in de Servische hoofdstad Belgrado putsch-geruchten. De Servische politie omsingelde hoofdkwartier van de federale Joegoslavische politie. I Joegoslavische ministerie van buitenlandse zaken werd genomen. Met andere woorden: de politie van de Servis president Slobodan Milosevic verhindert het werk van di derale Joegoslavische president Cosic. Het is toch een mi waardige toestand wanneer de politie van een deelstaa politie van de federale staat de voet dwarszet. TUSSEN de uit Amerika geïmporteerde Joegoslavische] mier Panic en de Servische president Milosevic botert hi lang niet. Milosevic omschreef Panic onlangs zelfs als agent van de Verenigde Staten. Bij het aantreden van Pl klonk het heel anders. De Servische president Milos dacht de Amerikaanse zakenman aan de wereld te kun presenteren als het bewijs dat Joegoslavië een eerbare s was, terwijl hijzelf zijn veroveringsoorlog in Kroatië en! nië-Hercegovina zou kunnen voortzetten. Panic heeft zelf echter een Jeltsin-rol toebedacht: het communisn Servië en Montenegro de doodsteek toebrengen, daarmi communist Milosevic ten val brengen, Servië de democi binnenleiden en ten slotte de vrede herstellen in Joeg EEN nobele doelstelling. Maar de Servische communi zijn van een bijzonder taaie soort. Milosevic heeft tot no steeds zijn zin gekregen. Hij heeft zich bovendien ver den met de meest extremistische fracties in de Servi maatschappij, de Tsjetniks. De politieke vader van de 'I niks, Seselj, zit in de Servische regering. De president klein-Joegoslavië, Cosic, bijvoorbeeld is een van de pr tors van de Groot-Servië-gedachte, hoewel hij nu een g tigder toon aanslaat. Milosevic heeft de Groot-Servi dachte gebruikt om de macht van de communisten en vi nomenclatura te bestendigen. DE strijd om de macht valt voorlopig nog in het voordee Milosevic uit. Maar zijn tegenstanders, de president premier van klein-Joegoslavië, krijgen de hulp van dt de VN en de VS. De presidenten van Kroatië, Franjo man, en Bosnië-Hercegovina, Alija Izetbegovic, spele spel noodgedwongen mee. WANNEER Panic en Cosic er in zouden slagen in G< een formeel einde te maken aan de oorlog, een vred koord te bereiken en een bevredigende regeling te vi voor Bosnië-Hercegovina, zou de Serviërs duidelijk w< gemaakt dat er een alternatief is voor de verwoestend overingsoorlog die door Milosevic tegen Slovenië, K en Bosnië-Hercegovina werd ontketend. WAT Bosnië-Hercegovina betreft wordt er teruggeg naar een oud plan: de opdeling van Bosnië-Hercegov kantons met een vrij grote autonomie. Hoe de grenze de kantons zouden moeten verlopen, blijft een twist Volgens de EG- en VN-bemiddelaars zouden de ka niet langs etnische lijnen mogen lopen, maar moeter den gevormd op basis van geografische en economise! gevens. Volgens de Serviërs moeten de kantons echt nisch homogeen zijn. MILOSEVIC kan nog altijd roet in het eten gooien en rugkeer naar min of meer normale toestanden in het malige Joegoslavië verhinderen. Hij kan bijvoorbei Servische milities in Bosnië-Hercegovina ophitsen t( dere gevechten en op die manier alle vredesonderhar gen torpederen. De extremistische taal van de leider1 Serviërs in Bosnië-Hercegovina, Karadzic, spreekt bi len. Karadzic is met niets minder tevreden dan met d solidatie van de Servische veroveringen in Bosnië, de ling van Bosnië-Hercegovina tussen Servië en Kroatii simpele opheffing van de Bosnische staat, om de eenvi reden dat die staat niet meer bestaat. JSr £cidóc6oma/nt Uitgave: Westerpers bv (maakt deel uit van Sijthoff Pen Kantoor redactie: Apothekersdijk 34, Leiden Kantoor advertentie- en .abonnementenafdeling: Stationsweg 37, Leiden Telefax: 071 - 134 941 Postadres: Postbus 112300 AA Leiden. Hoofdkantoor: Telefoon: Postadres: Alle kantoren zijn op Koopmansstraat 9. 2288 BC Rijswijk 071 -132221, 070-3190 933 070-3906 717 Postbus 9. 2501 CA Den Haag Directeur/hoofdredacteur: J. W. C. Leune (tel. 070 - 3190 808). Leiden en omgeving (tel 071 - 144 046/047/48/49): G- J. Onvlee (chef-red; F Buurman, K van Kesteren, R. Kleijn, drs R. Koldenhof, M. Kroft, drs. J. h T Pieters en M. Roso Binnen- en buitenland, financiën en economie (tel 070 - 3190815): A. van Rijn (chef), drs. R Edens, A. van Holstein, E. Huisman. H Jansen, dr Leeuwen - Voorbij. R. de Roo Geestelijk leven (tel. 070 - 3190 835) drs. P van Velthoven. Foto (tel. 070 - 3190 838): M Konvalinka. Redacties Den Haag en omgeving (tel. 070 - 3190 800), sport (tel. 070 - 31! en kunst/rtv (tel. 070 - 3190 834): in samenwerking met redactie Het Binne Haagsche Courant. De Leidse Courant maakt verder gebruik van de diensten van: '.van Rietschoten, C.P. Visser ei nator: J.A L.M. Timmers. het Algemeen Nederlands Persbureau en buitenlandse persbureaus de volgende correspondenten ir (Washington), F. Lindenkamp (Sao Paulo), B. Schampers (Brussel), (Parijs), drs R Vunderink (Moskou), W Werkman (Jeruzalem), G. v (Belgrado), F. Wijnands (Bonn), J Wijnen (Brussel) n 08.30 tot 17.00 u Nabezorging Telefoon: 071 -122 248 op n 15 00 uur. Abonnementsprijzen (inclusief 6% btw) Bij automatische betaling: per maand per kwartaal per jaar Bij betaling per acceptgirokaart per maand per kwartaal per jaar Het abonnementsgeld dient vi n 18.00 tot 19.00 u 28,20 82.80 318,65 e worden voldaan Advertenties Informatie en tarieven over advertenties tel. 071 -141 905. Telefax 071 -141 lefax voor uitsluitend het doorgeven van advertenties (kantoor Rijswijk) 07 3902 702. Bankiers ABN/AMRO BANK NV 473 575 515 POSTBANK 663 050

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidse Courant | 1992 | | pagina 2