Tweetonige blik op de zwarte man
Elektronische
flamenco
21
Cultuur
Ad hoe duo musiceert c
verschillende golflengte
Paganini nu eens.andei
Herkenbaar leed en oer-Rotterdamse humor
Leidse Courant
donderdag 22 oktober 1992
Little Richard
naar Nederland
Rotterdam Little Richard
(57) komt naar Nederland. Dat
gebeurt op 9 maart, wanneer hij
tijdens zijn Europese tournee in
Ahoy' optreedt.
Het is de eerste keer na dertig
jaar (hij maakte in het grijze
verleden een tournee met de
Beatles) dat de grootvader van
de rock 'n' roll op het vaste land
van Europa optreedt.
De zanger van 'Tutti frutti', die
de laatste jaren vooral het
woord Gods predikte, zal tij
dens zijn Ahoy'-concert weinig
gospels zingen.
Richard, die met een grote be
geleidingsgroep optreedt, komt
vooral om te laten zien dat hij
nog niet te oud is om te swin
gen.
De kaartverkoop begint 6 no
vember.
Expositie Warhols
joodse kopstukken
Amsterdam Tien portretten
in zeefdruk van joodse kopstuk
ken uit de twintigste eeuw, die
de Amerikaanse kunstenaar
Andy Warhol (1930-1987) in
1980 maakte, zijn van 18 de
cember tot en met 4 april 1993
in het Joods Historisch Mu
seum in Amsterdam te zien. De
portretten zijn afkomstig uit
het Spertus Museum in Chica-
De tentoonstelling 'Joodse kop
stukken' sluit aan op de exposi
tie 'Oog voor portret. Vier eeu
wen Nederlands-joodse portret
ten', die gelijktijdig plaatsheeft
in het museum. Daar zijn meer
dan 150 portretten te zien van
af de zeventiende eeuw tot he
den.
Op de zeefdrukken van Warhol
staan in de van hem bekende
pop-art-stijl figuren afgebeeld
als Freud, Kafka, Einstein en
Gershwin.
Zucchero
komt later
Rotterdam Zucchero Forna-
ciari heeft- zijn komst naar
Ahoy' uitgesteld.
De Italiaanse zanger stond ge
boekt voor woensdag 4 novem
ber, maar heeft zijn optreden
verplaatst naar dinsdag 10 fe
bruari.
Al gekochte kaarten blijven gel
dig.
Extra concerten
Willy De Ville
Rotterdam Willy De Ville,
komende week op tournee door
ons land, komt op veler verzoek
terug voor twee extra concer
ten: op donderdag 26 november
in het Utrechtse Vredenburg en
maandag 21 december in de
Philipszaal in Eindhoven.
De Chatel
uitgesteld
Amsterdam De wereldpre
mière van een nieuw stuk van
de dansgroep Krisztina de Cha
tel, die in januari 1993 in het
Muziektheater in Amsterdam
zou .plaatshebben, is een jaar
uitgesteld.
Het Japanse gezelschap Karas
zal de plaats van de Chatel in
nemen met de produktie 'Dah-
dah-sko-dah-dah'.
Lezingenreeks
Nawal El Saadawi
Den Haag De Egyptische
schrijfster en feministe Nawal
El Saadawi zal in het kader van
haar lezingenreeks in Neder
land ook naar Den Haag ko
men.
Ze probeert steun te verwerven
voor de onlangs in Egypte ver
boden Arab Woman's Solidari
ty Association.
El Saadawi geeft lezingen in
Maastricht, Groningen, Am
sterdam en op 26 oktober in
Den Haag (Institute of Social
Studies).
Het Fakkelteater presenteert
KIJKHUIS, DEN HAAG
'Front'. Drie video-installaties
van Keith Piper. Geopend: wo-
zo 13.00-17.00. T/m 29
november.
door Erik Quint
Mohammed Ali en Mike Tyson,
slaventransporten uit Afrika,
politiefoto's van zwarte crimi
nelen, de Rodney King-video: ze
spelen alle prominente rollen in
de video-installaties van de
zwarte Britse kunstenaar Keith
Piper.
Piper (30) houdt zich in zijn
werk vooral bezig met de wijze
waarop blanken de zwarte man
zien. Hij wijst op stereotypen en
vooroordelen. Voor wie maakt
hij zijn werk, wil hij niet-zwar-
ten een lesje leren?
„Ik kan niet zeggen dat mijn
werk gericht is op één bepaalde
groep' gebaseerd op ras, huids
kleur of sociale achtergrond. Ik
verken onderwerpen die ik van
belang acht vanuit mijn eigen
interesses", forumuleert Piper
zorgvuldig.
Hoewel de zeer tot de verbeel
ding sprekende werkstukken
verschillende onderwerpen
hebben, is er sprake van een
omvattend thema. „Het gaat
mij hierbij om zwarte manne
lijkheid en de manier waarop
zwarte mannen gezien worden,
door elkaar en door anderen.
Dat aspect verbindt de installa
ties".
Veelomvattend
Pipers werk is veelomvattend,
zowel inhoudelijk als qua vorm.
In het uit drie delen bestaande
'Mapping the face' staat de
blanke perceptie van zwarten
centraal. In het eerste deel is op
negen monitoren het gefrag
menteerde gezicht van een
zwarte te zien. Teksten - blan
ke vooroordelen over zwarten -
worden over de beelden gepro
jecteerd. Op een Priva Lite
Window (een LCD-ruit waar
het Kijkhuis als enige in Neder
land over beschikt) worden on
der de titel 'Adventures close to
home1- politiefoto's en beelden
uit de beruchte Rodney King-
video geprojecteerd.
Isolement
Piper ziet in grote steden een
zwart isolement ontstaan. „Het
is in Londen bij voorbeeld op
vallend dat als ik van het ene
deel van de stad naar een ander
wil, ik altijd een paar keer word
aangehouden door de politie.
Dat gebeurt met veel zwarten.
De laatste tijd belemmeren ze je
bewegingsvrijheid door te wij
zen op de bomaanslagen van de
IRA. Vreemd dat ze vooral
zwarten aanhouden. De IRA is
niet zwart. Het wordt je dus bij
na onmogelijk gemaakt je eigen
gebied te verlaten. Rodney King
werd in Los Angeles door de po
litie mishandeld toen hij op weg
was van de ene wijk naar een
andere".
Voor de installatie 'Another
step into the arena' heeft Keith
Piper een heuse boksring ge
maakt met in elk van de vier
hoeken een monitor. In prachti
ge, zeer grafische beelden zet
hij Mohammed Ali en Mike Ty
son tegenover elkaar.
Knock out
„Ze zijn ikonen van twee totaal
verschillende tijdperken", legt
Piper uit. „Ali vertegenwoor
digde alles wat er in de jaren
zestig aan de hand was. Hij ge
bruikte het boksen onder meer
als platform voor politieke za
ken en promotie voor de Black
Muslims, terwijl Tyson een ty
pisch voorbeeld van de jaren
tachtig-mentaliteit was. Tyson
wilde zo snel mogelijk geld ver
dienen. Als hij in de ring kwam,
sloeg hij vaak zijn tegenstander Keith Piper in zijn boksring in het Kijkhuis.
in de eerste ronde knock out en
dan verdween hij weer. Tyson
was een ikoon van zwarte man- straf voor uitzit, vind ik die in- ten is, komt het gesprek met Pi- interessant. Voor die muziek die stukjes en beetjes muziek en men. Met dat collage-com
nelijke seksualiteit. In het licht valshoek erg interessant". per op hiphop-cultuur. „Ik vind ben ik te oud, denk ik. De ma- tekst aan elkaar worden ge- werk ik ook met de comp
van de verkrachtingszaak waar Via Tyson, die in Amerika het rap als een belangrijk onderdeel nier waarop rap-muziek tot plakt en al die verschillende los- om mijn beeldmateriaal)
hij momenteel een gevangenis- onderwerp van vele rap-arties- van de huidige cultuur wel stand komt boeit me doordat al se elementen één geheel vor- creëren".
foto Stephen Evei
POP
PAARD, DEN HAAG
Von Magnet
door Erik Quint
Met een eenmalig en nagenoeg
uitverkocht optreden van de
theatrale muziekgroep Von
Magnet, is de vernieuwde con
certzaal van het Paard gister
avond op perfecte wijze in ge
bruik genomen.
De Frans-Spaans-Britse forma
tie bracht, ter ere van het twin
tigjarig bestaan van het Paard,
een minder theatrale 'perfor
mance' dan voorheen. Maar
met een meterslange 'catwalk'
voor de Bühne en een klein
tweede podium achterin de
zaal, wist men toch een adem
benemend totaalprogramma te
brengen waarin oeroude ritue
len, Spaanse volkskunst en
messcherpe elektronische beats
elkaar completeerden.
Er werd gedanst, vuur ge
spuugd en er knalden zwepen.
Phil Von en zijn drie zangeres
sen annex danseressen zongen
hartverscheurende liederen in
het Spaans, Frans en Engels.
Er werd ceremonieel op trom
mels geslagen en vertederend
luit gespeeld. Castagnetten
weerklonken temperamentvol
en de hakken van de dansers
pijnigden furieus het podium.
Von Magnet verbaasde en boei
de. Het in 1985 opgerichte ge
zelschap van musici, dansers en
beeldend-kunstenaars rond de
in Frankrijk geboren kaalkop
Phil Von, maakte als multime-
dia-groep naam met shows en
platen als 'El sexo surrealista',
'Computador' en het recente
'Flamenco mutants'.
Overgave
Zoals de laatste twéé titels al
aangeven beweegt Von Magnet
zich tussen de traditie van de
flamenco en de moderne com
putercultuur. Oude riten over
de elementen, vruchtbaarheid
en de strijd tussen goed en
kwaad worden verwerkt in een
eclectisch muzikaal concept.
Von Magnet doet dat, zoals gis
teravond weer op meeslepende
wijze duidelijk werd, vol passie
en overgave.
De muzikanten van deze zeven
koppige groep toonden zich
veelzijdig met een instrumenta
rium, waarin even veel ruimte
was voor accordeon, Spaanse gi
taar en mondharmonica als
voor metalen percussie-objec
ten en gesamplede noise. Alsof
de muziek en de bezielde voor
dracht op de podia al niet ge
noeg concentratie van het pu
bliek eiste, mengde zich af en
toe ook nog een danseres tussen
de toeschouwers om met een
vergrootglas en een zaklamp
voor meer verwondering te zor
gen.
Waar het op de plaat nog wel
eens wil tegenvallen door het
gemis aan visualiteit, is Von
Magnet live even raadselachtig
en verstorend als onweerstaan
baar aantrekkelijk.
KLASSIEK
DILIGENTIA. DEN HAAG
Istvan Parkanyi (viool) en
Willem Brons (piano); werken
van Mozart, Schubert, Ravel en
Franck.
door Dimitri van der Werf
De violist Istvan Parkanyi, con
certmeester van het Neder
lands Kamerorkest, en dé pia
nist Willem Brons vormen geen
vast duo. Zo'n ad hoe formatie
kan soms met frisheid en spon
taniteit spelen. Helaas bleef die
frisheid gisteravond uit, door
dat Parkanyi en Brons musi
ceerden op twee verschillende
golflengten. Parkanyi speelde
ietwat afstandelijk, maar met
een onberispelijke beheersing
van zijn partij. Willem Brons
probeerde aan elke noot een in
tense uitdrukking te geven,
maar kon iets te weinig losko
men van de materie. Het meest
geslaagde onderdeel van het
programma was de sonate van
Ravel. Brons besteedde
aandacht aan het creëren
een afgewogen kleuren;
waardoor hij een helder l
gaf van de harmonische
dom in het werk. Ook Park
i's afstandelijke benade
paste goed bij de koele 1)
van zijn partij. Zodra de mu
meer inhoud moest heb
overtuigden beide musici
der. De spirituele dramatii
de sonate in e kv 304 van
zart bleef onderbelicht doe
Brons zo voorzichtig mog
de toetsen beroerde. Ooi
donkere melancholie in S
berts sonate in A wilde nie
voorschijn komen. Het rt
had bekroond moeten wo
met de sonate van Franck
laas kwam ook die niet va
grond doordat Brons in df
bleef steken. Hij is zonder i
een integer musicus, maa
partner weinig adequaat
dat hij de grote lijn te vaa
het oog verliest.
KLASSIEK
Phil Von vol overgave en passie in het Paard.
CABARET
ZUIDPLEIN, ROTTERDAM
De Berini's: Marjolein Leijers
en Hans Kermeling met
'Groeten uit Rotterdam'. Regie:
Pieter van Empelen. Geluid:
Peter Heiden. Licht: Paul van
der Kuil. Herhalingen o.m. t/m
24 oktober Rotterdam
(Zuidplein), 16-19 december
Den Haag (Diligentia), 9
januari Gouda Schouwburg),
25 en 26 januari Leiden
(Schouwburg), 12 februari
Zoetermeer (Stadstheater), 30
en 31 maart, 1-3 en 6-10 april
Amsterdam (Kleine Komedie),
7 mei Rijswijk (Schouwburg).
door Rob Vermeulen
Het thema - een feestavondje
van de culturele commissie -
komt niet helemaal uit de verf.
Wél het optreden van Annie als
ouvreuse, met een kapotte
knijpkat in de hand tegen alle
binnenkomers blij 'hallo!' roe
pend in een onvertogen Rotter
dams dat de toon zet voor de
hele avond. Haar kapsel, tot een
onwaarschijnlijk volume getou
peerd, zorgt ervoor dat al voor
ze het podium heeft betreden
niemand haar over het hoofd'
ziet. De Berini's zijn terug na de
grote pech die ze hadden met
hun vorige programma, 'Het
naadje van de kous'. Hun busje
met alle decorstukken werd ge
stolen en weg was de voorstel
ling. Opnieuw is een wilde fiet
senmaker aan de slag gegaan en
staan er felgekleurde wielen- en
buizenconstructies, waartus
sen Marjolein Meijers (Annie)
en Hans Kermeling (Harrie)
zingen, dollen en bekvechten.
Het gaat eigenlijk over de pijn
tussen twee mensen die met el
kaar uitgepraat zijn. Hij sluit
zich op in zijn schuurtje waar
hij allerlei onnutte troep in el
kaar knutselt, in plaats van de
klusjes te doen die zij graag wil.
Zij, die dan maar Esperanto
gaat studeren bij een kanjer
van een leraar, in de hoop ooit
nog eens verre reizen te kunnen
maken. Uiteindelijk wordt over
Harrie de geest weer vaardig als
hij overstekende eendjes wil
gaan redden. En Annie besluit
dat die leraar toch te perfect is,
als man. 'Die is af, daar ken ik
niet meer aan knutselen'.
Dat dramatische laagje is maar
dun; veel meer ligt de nadruk
op de oer-Rotterdamse humor
en de pittige liedjes tussendoor,
waarbij vooral de muzikale
kwaliteiten van Meijers opval
len op gitaar en contrabas.
Toch is het precies dat beetje
herkenbaar leed dat de voor
stelling uittilt boven het varié
té, waar Annie en Harrie zo lek
ker de draak mee steken. Het
draagt ook een paar schitteren
de liedjes, zoals een waarin An
nie terugdenkt aan haar harts
vriendin die wél voor kleintjes
koos en haar nu van jalouzie be
ticht. Subtiel en ingetogen,
prachtig gezongen, heel raak.
'Groeten uit Rotterdam' is zo
Rotterdams als de titel doet ver
moeden. Door het soppende di
alect waaruit voortdurend de
geur van touw, pek en Maaswa
ter opstijgt, door de recht voor
z'n raap-eerlijkheid en vooral
door de aangenaam weinige
pretenties. De Berini's doen
niet alsof ze veel voorstellen,
maar intussen gaan ze terecht
weer het hele land door met
simpel, goed en betekenisvol ca
baret. En laat iedereen voort
aan met z'n handen van die bus
afblijven.
CONCERTGEBOUW,
AMSTERDAM
Nieuw Sinfonietta Amsterdam
o.l.v. LevMarkiz, m.m.v.
Alexander Barantschik (viool);
werken van Silvestrov,
Paganini/Denisov en
Sjostakovitsj.
foto Robert van Stuyvenberg door Aad van der Ven
Binnen een zo druk en fijnma
zig muziekleven als dat van Ne
derland is het verstandig dat
musici - hetzij solistisch, hetzij
groepsgewijs - zich profileren
door middel van hun repertoire.
Zoals Nieuw Sinfonietta Am
sterdam, dat al enkele jaren
doet alsof alle goede na-oorlog-
se muziek uit Rusland en de an
dere voormalige Sovjet-gebie
den afkomstig is.
Talrijke gloedvolle en gave uit
voeringen onder leiding van
Lev Markiz hebben het ensem
ble al veel bewonderaars opge
leverd. Deze jonge musici spe
len niet alleen een componist
als Sjostakovitsj met een zeld
zame bezieling en perfectie, zij
koesteren zelfs kiezelstenen,
zoals de gisteravond uitgevoer
de stukken van Silvestrov en
Denisov, alsof het juwelen zijn.
Valentin Silvestrovs Serenade
voor strijkorkest (1978) be
hoort bepaald niet tot zijn inte
ressantste werken. De tegen
stelling tussen enerzijds atona
liteit in schrijnende akkoorden
en anderzijds een later optre
dende boterzachte, romanti
sche melodiek komt wat merk-
Muziek Chaplin-
films ontdekt
Washington Onderzoekers
hebben in het persoonlijke ar
chief van Charlie Chaplin, in
het Zwitserse Vevey, authentie
ke partituren ontdekt die horen
bij enkele stomme films van de
Britse cineast en acteur.
De ontdekte filmmuziek hoort
onder meer bij 'The goldrush'
(1925) en 'The circus' (1928).
Deze laatste film is dinsdag met
de oorspronkelijke muziek in
Washington vertoond.
Gillian Anderson, die de parti
turen ontdekte, heeft de stuk
ken met toestemming van het
Chaplin Fonds gerestaureerd
en gearrangeerd. De originele
muziek voor 'The circus' werd
in de jaren twintig gecompo
neerd door Arthur Kay.
Chaplin bracht 'The circus' in
1970 opnieuw uit, met muziek
die door hemzelf was gecompo
neerd. Deze versie was tot op
heden de enige bekende.
waardig over. Edison Dei
arrangeerde in 1985 - had'
dat jaar niets beters te do
vijf Caprices van Paganini
de vioolpartij te voorzien
een avantgardistische,
vreemdende strijkersbej
ding. Denisov is al zo'n tier
slechts een schim van de
ponist die hij vroeger was
in 1988 gecomponeerde
prententieuze, bijna een
durende symfonie maakt i
opzicht veel duidelijk. Ti
woordig ontleent hij zijn
voornamelijk aan het feit d
voorzitter van de Russ
componistenbond is.
Alexander Barantschik, de
sische eerste concertme
van het Radio Filharmo
Orkest, kwam in de solo]
(honderd procent Paga
aanvankelijk even in de pi
men, maar hij speelde me
prachtige toon en met een
tocratische distantie.
Werkelijk een grootse ervi
was de weergave van Sjos
vitsj' Kamersymfonie opus
een door Barsjai gemaakt
werking van het derde s
kwartet. In het algemeen
men dergelijke arrangemf
van strijkkwartetten geen
betering, maar hier is iet
zonders aan de hand, mede
de nieuwe kleuren die onti
doordat Barsjai's partitutf
enkele blazerspartijen t
Zowel de bitterzoete mei
als het wrange, agressiev
ment in deze muziek kwafl
indrukwekkend tot zijn rö
J
