'Dienstplicht heeft
langste tijd gehad' W M
'Bijzonder onderwijs wordt nog steeds gelijk behandeld'
Rabobank weigert geld te
steken in mestverwerking
Binnenland
U overweegt
Wij regelen
L
Waddenvereniging
wint prijs Ikea
DELFT - De Vereniging tot behoud van
de Waddenzee heeft een prijs gewonnen
die door de Stichting Ikea Foundation is
ingesteld. Een vertegenwoordiger van de
Waddenvereniging neemt op 14 november
in Delft de prijs in ontvangst die bestaat uit
honderdduizend gulden en een speciaal
ontworpen trofee. De Waddenvereniging
komt voor de prijs in aanmerking omdat ze
zich de laatste jaren uitdrukkelijk heeft in
gezet voor het behoud van een schone
Waddenzee. Ook de Nederlandse architect
Aldo van Eijck en de Industrieel Ontwer
per Friso Kramer krijgen ieder een prijs
met hetzelfde geldbedrag voor hun hele
oeuvre. De andere winnaars komen uit En
geland, Duitsland en Zweden.
Kamer bezorgd over heropening Tsjernobyl
Idoor
JANET FEENSTRA
DEN HAAG - Nederland zal via de di
plomatieke vertegenwoordiger in de Oe
kraïne zijn grote bezorgdheid uitspreken
over het voornemen de kerncentrale in
Tsjernobyl opnieuw op te starten. Duits
land deed dat al eerder.
Dit heeft minister Andriessen van economi
sche zaken gisteren in de Tweede Kamer toe
gezegd tijdens een overleg over het Elektrici
teitsplan 1993-2002. De meeste fracties
toonden zich verontrust over de (gedeeltelij
ke) heropening van Tsjernobyl. Minister An
driessen deelde die mening. „Onze zorgen
over de veiligheid van kerncentrales in Oost-
Europa zijn bepaald niet weggenomen", stel
de de bewindsman. Andriessen zegde op ver
zoek van het CDA een notitie toe over de Ne
derlandse activiteiten om de veiligheid van
kerncentrales in het buitenland te vergro
ten. Andriessen verwacht weinig resultaat
van de Nederlandse waarschuwing aan de
Oekraïne. ,,Op het gebied van kernenergie
zijn wij maar een klein landje. Bovendien is
Nederland nauwelijks in staat technische
hulp te leveren om de kerncentrale in Tsjer
nobyl beter te beveiligen
De bewindsman bleek overigens niets te voe
len voor een initiatief van de Samenwerken
de Elektriciteits Produktiebedrijven (SEP)
om de stroomtarieven iets te verhogen en
met de opbrengst extra investeringen te ple
gen in reguliere vormen van energiewinning
in Oost-Europa.
Oud-minister
Nederlands-Indië
Luytjes overleden
MIAMI De voormalige minister in
Nederlands-Indië Abraham Luytjes is
op 97-jarige leeftijd in Florida overle
den. Luytjes was in Nederlands-Indië,
waarnaar hij in 1919 emigreerde, minis
ter van landbouw en van economische
zaken. Hij maakte zich volgens zijn
zoon sterk voor het behoud van de bos
sen. Onder de Japanse bezetting zat hij
gevangen op Java. Na de oorlog werd hij
directeur van het Koninklijk Instituut
voor de Tropen in Amsterdam. Later
werkte hij voor de Wereldbank in Was
hington en voor de Verenigde Naties.
Drie jaar na zijn pensionering in 1968
emigreerde Luytjes met zijn vrouw naar
de Verenigde Staten.
Kamer wil gunstiger belastingregime vrijwilligers
ld
L
DEN HAAG Staatssecretaris Van
Amelsvoort van Financiën beschouwt het
als een „zeer belangrijk gegeven" dat de
Tweede Kamer unaniem voorstander is
van een gunstiger belastingregime voor
vrijwilligers.
Daarmee is het echter nog niet helemaal ze
ker of de bewindsman gehoor zal geven aan
de wens om de grens waarboven vrijwilli
gers belasting moeten gaan betalen, te ver
hogen van achthonderd naar tweeduizend
gulden per jaar. Volgens een woordvoerder
van financiën is de staatssecretaris zich nog
aan het beraden.
De Kamer nam gisteren met algen
stemmen een motie aan waarin werdgj
zen op het belang van het werk van vrijn
gers voor met néme bejaarden en chroni
zieken. Maar door de zware fiscale 4
wordt het steeds moeilijker voldoende i
willigers te vinden. De verhoging van he|
lastingvrije bedrag naar tweeduizend
den kan wat de Tweede Kamer betreft
tueel gespreid worden over een aantal ja
Na de stemming wilde de WD'er Dees
ten wat het kabinet met de motie gaatd
Van Amelsvoort was niet bij de steran
aanwezig en kon dus niet direct antw
den. In juni schreef hij nog aan de Tw
Kamer grote bezwaren te hebben tegen
voorstel. Een verhoging tot duizend gu]
was wat hem betreft het maximaal haa
(Vervolg van voorpagina)
DEN HAAG De dienst
plicht kan heus wel worden
afgeschaft. De toekomst lijkt
aan het beroepsleger. De pu
blieke opinie is voor; wijzi
ging van de Grondwet is niet
nodig en de veiligheidssitua
tie is zo diffuus dat je er alle
kanten mee opkunt.
De vroegere secretaris-generaal
van defensie, Peijnenburg, was
gisteren, tijdens een studiemid
dag op het instituut Clingen-
dael, eigenlijk de enige die zich
met kracht verzette tegen af
schaffing van de dienstplicht.
En zelfs Peijnenburg deed dat
alleen onder het motto 'je weet
maar nooit; eenmaal afgeschaft
is altijd afgeschaft'.
Het aanwezige legergroen hield
zich muisstil; wellicht in angst
verstard, mogelijk ook oprecht
geïnteresseerd in de tegen
draadse opvattingen van onder
andbren socioloog Van der
Meulen van de Stichting Maat
schappij en Krijgsmacht. Van
der Meulen zag wel wat in de
dienstplicht-nieuwe-stijl, zoals
voorgesteld door de commissie-
Meijer. Jammer alleen, dat het
geen 1980 meer is. „Nu hoeft
het niet meer in militair opzicht
en kan het niet meer vanuit
maatschappelijk oogpunt".
Volgens Van der Meulen heeft
de commissie-Meijer het bij het
verkeerde eind. Een beroepsle
ger is best te realiseren, zelfs
een groot beroepsleger, zelfs op
korte termijn. De arbeids
marktproblemen die de com
missie schetst, zijn oplosbaar,
zeker als de krijgsmacht zijn
werving aanpast. Wie meer
functies openstelt voor vrou
wen en niet zeven van de acht
sollicitanten op psychische
gronden afwijst, komt al een
heel eind.
Kortom, stelde Van der Meu
len, wie geen beroepsleger wil,
zoekt argumenten om het niet
te hoevèn willen. Wie het juist
graag wil, vindt op dezelfde ar
beidsmarkt aanknopingspun
ten genoeg om aannemelijk te
maken dat het wel kan. Volgens
de socioloog wekt de commissie-
Meijer op zijn minst de indruk
gewoon een voorkeur te hebben
voor de dienstplicht. Niks op te
gen," maar dan moet wel duide
lijk worden waar die voorkeur
op stoelt. Niet met mooie praat
jes over de wisselwerking tus
sen krijgsmacht en maatschap
pij, maar met een -grondig on
derbouwd betoog.
Wat Van der Meulen betreft, is
het echter de hoogste tijd de
dienstplicht af te schaften, al
was het alleen maar omdat het
maatschappelijk en politiek
draagvlak voor de dienstplicht
is weggeëbt. „Militaire dienst
plicht kan zonder collectieve
overtuiging van zijn noodzaak
en zijn meerwaarde op den
duur niet blijven bestaan".
Grondwet
Maar hoe moet dat dan met de
Grondwet? Afschaffing zou wij
ziging van de Grondwet nood
zakelijk maken, betoogde de
commissie-Meijer. Niets ervan,
hield prof.dr. G. L. Coolen de
genodigden op Clingendael
voor. In de Grondwet staat wel
iswaar dat er een zee- en krijgs
macht zal zijn, die bestaat uit
vrijwillig dienenden en dienst
plichtigen, maar als het bij de
Grondwetsherziening in 1887
procedureel even iets anders
was gelopen, was er sprake ge
weest van vrijwillig dienen
den en, voorzover deze niet toe
reikend zijn, uit dienstplichti
gen'.
Dat dit tussenzinnetje de
Grondwet niet heeft gehaald,
had niets te maken met de inni
ge wens de krijgsmacht voor
een deel uit dienstplichtigen te
laten bestaan. Men wilde ge
woon geen voorkeur uitspreken
voor vrijwilligers enerzijds en
dienstplichtigen anderzijds, be
toogde Coolen. Uit de voorge
schiedenis blijkt dat het de
toenmalige regering een 'worst
was' of die toevoeging wel of
niet in de Grondwet kwam, be
weerde de bijzonder hoogleraar
gisteren met grote stelligheid.
Clingendael-directeur en lid
van de commissie-Meijer Jo
ris Voorhoeve reageerde een
tikje beduusd. „Een interessant
gezichtspunt". Zouden de wet
gevingsexperts die de commis
sie heeft geraadpleegd dit over
het hoofd hebben gezien? De
tijd zal het leren. Maar ook al
zou Coolen het mis hebben, dan
nog is er geen man overboord.
„We kunnen de dienstplicht op
papier handhaven en de op
komstplicht afschaffen. Dan be
reiken we hetzelfde", wist een
slimmerik van de marine. Cool
en knikte. Jazeker, dat kan.
Het wachten is nu op het stand
punt van minister Ter Beek van
defensie. Zal hij de aanbevelin
gen van de commissie overne
men? Trekt hij misschien zijn
eigen lijn? Of kiest hij, bij wijze
van compromis, voor een ver-
volgcommissie? Goede raad
schaadt nooit, ten slotte.
Correctie
Een koerscorrectie van een vrachtwagenchauffeur is gisteren enkele tientallen kalveren fataal geworden. Bij de manoéuvre op de A6 bij L
door de vrachtwagen kantelde. Als gevolg van de opruimingswerkzaamheden was de snelweg drie uur lang gestremd.
Scholieren achter
de regeringstafel
DEN HAAG Leden van het
Landelijk Actie Komitee Scho
lieren zullen morgen bij de be
handeling van een wetsvoorstel
voor verplichte invoering van
een leerlingenstatuut op scho
len plaats nemen achter de re
geringstafel. De initiatiefnemer
van het wetsvoorstel, Groen
Links-kamerlid Peter Lank-
horst, heeft van Kamervoorzit
ter Deetman toestemming ge
kregen zich door 'deskundigen'
te laten bijstaan. De scholieren
mogen hun visie op het wets
voorstel vanuit vak K, waar
normaal de regering zit, toe
lichten. Overigens ziet het er na
de'schriftelijke voorbereiding
van dit wetsvoorstel al naar uit
dat het verplichte leerlingen
statuur kan rekenen op een
meerderheid in de Kamer. Al
leen het CDA en de kleine con
fessionele partijen zijn tegen.
DEN HAAG In de vorige
week gepresenteerde nota
„De school aan de ouders"
wijkt het CDA voor het eerst
af van het altijd gehuldigde
standpunt dat bijzondere
scholen automatisch dezelf
de gemeentelijke vergoedin
gen moeten krijgen als het
openbaar onderwijs.
Volgens het CDA-Tweede Ka
merlid W. van de Camp is er
geen sprake van een trend
breuk in het denken van de
christen-democratische fractie.
Binnen de partij werd al vele ja
ren onderkend dat een al te let
terlijke toepassing van de zoge
noemde 'overschrijdingsrege'
ling' grote nadelen kent. De
nota geeft voor het eerst for-
meel vorm aan wat binnen de
partij eigenlijk al jaren leefde,
meent hij.
Van de Camp, een van de onder-
wijsspecialisten in de CDA-
Tweede Kamerfractie, heeft
desondanks de eerste boze brief
al binnen. De briefschrijver
noemt het CDA-standpunt
„een dolkstoot in de rug van het
bijzonder onderwijs". Immers,
als een gemeente straks niet
meer verplicht is hetzelfde uit
te geven aan het bijzonder on
derwijs als aan het openbaar
onderwijs, kan dat leiden tot
achterstelling van de bijzonde
re school. Maar Van de Camp
vindt dat de man zich niet onge
rust hoeft te maken: „In gelijke
gevallen geldt gelijke bekosti
ging. Daar houden we nog
steeds aan vast".
Volgens het CDA-kamerlid
heeft de overschrijdingsrege
ling geleid tot ongewenste situ
aties. „De regeling heeft alles te
maken met de schoolstrijd van
1917 en de financiële gelijkstel
ling van openbaar en bijzonder
onderwijs. Door die relatie met
de schoolstrijd werd er angst
vallig op toegezien dat de rege
ling tot in de kleinste details
werd toegepast. Daarbij werd
geen onderscheid gemaakt naar
kostensoort. Elke gulden die de
gemeente uittrok voor de open
bare school ging ook naar de bij
zondere school, los van de vraag
of die bijzondere school het wel
nodig had. Dan klopt er iets
niet".
Als voorbeeld noemt Van de
Camp de openbare school die in
een wijk met veel vandalisme
staat en waaraan de gemeente
als gevolg daarvan veel geld
kwijt is. Dat geld gaat ook naar
de bijzondere school in een rus
tige wijk. Voor sommige ge
meenten betekende dat een
flinke financiële aderlating. Zo
als voor de gemeente Nijmegen,
die tien openbare scholen telt,
en vijfenzestig bijzondere scho
len. „Je kunt wel nagaan wat
het voor die gemeente betekent
als uitgaven voor het openbaar
onderwijs moeten worden ver
menigvuldigd met die voor het
bijzonder onderwijs", aldus
Van de Camp.
Geen afschaffing
Dat zijn partij nu vindt dat aan
die situatie een einde moet ko
men en alleen normale kosten
moeten worden doorberekend
(verwarming, onderhoud,
schoonmaakkosten), is volgens
Van de Camp „een gevolg van
de toegenomen bereidwillig
heid van het CDA om de eigen
standpunten nog eens tegen het
licht te houden". Hij kan zich
daarom opwinden over de gelui
den dat de overschrijdingsrege
ling nu wel helemaal kan wor
den afgeschaft. „Zodra we laten
zien enig gevoel voor de reali
teit te hebben wordt gezegd:
schaf die regeling maar af. Dat
is nou juist de reactie waar bin
nen onze fractie steeds voor is
gewaarschuwd: je geeft ze een
vinger en ze pakken "je hele
hand. Iedere vorm van nuance
ring in de politiek wordt afge
straft".
Risico
Het CDA-kamerlid erkent dat
er een risico is aan afschaffing
van het automatisme. Maar dat
risico blijft klein, omdat de kern
van de regeling blijft bestaan,
zo is zijn overtuiging.
Minder vertrouwen heeft hij in
de plannen van de regering om
bevoegdheden van het rijk over
te hevelen naar de gemeenten.
„Wij zeggen dat je dat beter
kunt overhevelen naar de
schoolbesturen, en niet naar de
gemeenten. We zijn nogal be
ducht voor de ontwikkeling van
een sterk gemeentelijk onder
wijsbeleid. Dan krijgje de situa
tie dat een gemeente bekosti
ging van het openbaar en bij
zonder onderwijs afhankelijk
stelt van politieke overwegin
gen in de gemeenteraad. Dat
vinden we bezwaarlijk. Beter
kan je die bevoegdheden over
hevelen naar de schoolbestu
ren, waarbij je ook het bestuur
van het openbaar onderwijs on
derbrengt in een los van de ge
meente opererende commis-
„Dat leidt er ook toe dat 1
worden afgerekend met I
imago van het openbaar on(
wijs als opvangplaats van a
wat ziek, zwak en misselijkii
Het is een bekend fenomeenl
veel kinderen op een openb|
school zitten omdat ze nerf
anders terecht kunnen. Om
ze niet passen binnen de idei
teit van een bijzondere sch
of omdat die school zegt dal
al zoveel allochtone kindeij
hebben, of omdat ze zich n
dragen hebben. Wat we wij
is de openbare school als l
goede onderwijsvorm, metj
eigen onderwijskundig ba
en identiteit. Met zo'n geiw
telijke commissie, waarinl
de ouders vertegenwoon
zijn, heb je daar veel meer!
gelijkheden voor", aldus Va!
Camp.
ADVERTENTIE
om in uw winkel de kinderen
bezig te houden zodat hun
ouders rustig kunnen winkelen.
een poppenkastspeler die
de aandtacht van de kleintjes
goed weet vast te houden.
Als u wilt weten hoe uitzendkrachten ook in
uw organisatie creatiever kunnen worden
ingezet, belt u dan 06-0607 voor de gratis
brochure over dit onderwerp.
-v randstad uitzendbureau
Milieucontrole
Een milieucontroleur van Rijkswaterstaat neemt in Lelystad een van de laatste watermonsters in het ka
der van de landelijke milieucontrole-actie. De actie duurde een week en ging vrijwel dag en nacht door.
Van de 340 bezochte bedrijven was elf procent in overtreding. Vorig jaar was dit nog achttien procent. Dat
het aantal overtredingen van de Wet verontreiniging oppervlaktewateren (VWO) afneemt, is te danken
aan de intensieve milieucontrole, aldus Rijkswaterstaat. foto: anp
DEN HAAG - De Rabobank
is niet bereid geld uit te lenen
voor de bouw van mestver
werkingsfabrieken. Dit heeft
woordvoerder C. Broekhuy-
sen van de bank desgevraagd
meegedeeld.
Volgens de woordvoerder is de
verwerking van drijfinest tot
schone korrels, die mede een
einde zou moeten maken aan
het enorme mestoverschot in
ons land, „niet rendabel en zal
het dat ook nooit worden".
Voorzitter J. Mares van het
Landbouwschap denkt niet dat
daarmee een einde aan het
mestverwerkingsproject hoeft
te komen en dat er dus niets an
ders zal overblijven dan het in
krimpen van de veestapel. Vol
gens Mares kunnen de betrok
ken veehouders zelf voor de
ontbrekende Financiën zorgen.
„Die fabrieken komen er heus
wel". Ook CDA-landbouwspeci-
alist J. van Noord denkt er zo
over, mede omdat naar zijn me
ning de veevoederindustrie de
boeren wel een handje zal wil
len helpen.
Mares maakte er echter geen
geheini van dat het besluit van
de Rabobank ernstige gevolgen
zaf hebben voor een aantal vee
houders. „Degenen die geen
geld kunnen steken in mestfa-
brieken zullen moeten stoppen
met hun bedrijf. Dat is echter
niets unieks. In het bedrijfs
leven is het altijd zo dat een
aantal ondernemingen niet
meer meekan en de strijd moet
staken". Ook het PvdA-Kamer
lid J.J. Feenstra vreest voor
met name de kleine boeren.
„Velen van hen hebben deze te
genvaller al een hele tijd zien
aankomen. Hun vrees wordt nu
bewaarheid".
Het Landbouwschap is het ab
soluut niet eens met de conclu
sie van milieubeschermers dat
de intensieve veehouderij de
oorzaak is van de gisteren be
kend geworden versnelde!
teruitgang van de bossen. ,1
bestrijd ik ten stelligste",»
Mares. Hij wijst erop dat de
houders nu zo'n twintig»
tig procent minder amnnfl
in de buitenlucht uitstoten
in 1989. Mares denkt dd
aanhoudende droge zomen
schuld zijn van het stent!
ziek worden van zoveel u
bomen.
Staatssecretaris Gabor (V
bouw en natuurbeheer)!
een aantal deskundigen u!
digen om met hem van ge»
ten te wisselen over de oori
van de plotselinge versnfl
van de achteruitgang. Hij'
in tegenstelling tot deSticn
Natuur en Milieu, niet
overtuigd dat de verzuring
lucht en bodem de voornaa)
oorzaak is en dat er du-:
rampenplan moet komen
kabinetsdoelstelling van *1
procent minder ammonW
1995 is volgens hem nog-1»
voldoende.
