Rebel met een achterkant
Muziek: Opera Litouwen komt naar Nederland
Theater: Leidsepremière van Orkater
Expositie: Matilda straft volwassenen
Film: Genieten van modern ballroom-dansen
Bill van Dijk is met de titelrol in 'Cyrano' definitief doorgebroken als musicalster.
Hij heeft er hard voor moeten vechten en daarbij genoeg levenservaring opgedaan
om het succes te kunnen relativeren.
wmmmm
Unieke Oosterse tapijten gevonden
wmÊÊÊÊÊm
LEIDSE COURANT WOENSDAG 21 OKTOBER 1992
door Renée de Haan
a jaren vechten heeft hij een
unieke plek in de Nederland
se musical verworven, met de
mooiste rol van zijn leven. Bill
van Dijk is er geen fractie
door veranderd. Roem is be
trekkelijk. Zoals alles. Nu
'Cyrano', straks misschien
weer in cafés met een pop
groepje. ,,Er zijn nog zoveel
andere dingen die ik zou willen, zoals een cd ma
ken en op toernee door het land. Ik heb thuis een
kast vol ideeën".
Met een bescheiden maar heldere stem praat hij
over 'de' top, die voor hem 'een' hoogtepunt is.
Gedreven van aard, nuchter geworden, maar
niet zakelijk.
Ik ben een flowerpower-child", glimlacht de
man die met 44 jaar oogt als een onbesuisde tie
ner. „Mijn eerste produktie was 'Hair'. Dat is
niet meer uit te bannen. Ik stond te boek als de
stickieroker. Terwijl je ziet dat tegenstanders
uit die jaren zestig, later ineens roepen 'O die
goeie ouwe tijd'. Zo relatiefis alles".
Derebei, die altijd artistiek op avontuur ging
met musicals als 'Ik Jan Cremer' en 'Zeldzaam',
sloeg om naar het grote geld van Joop van den
j Ende. Eerst met 'Les Misérables', waarin hij als
Enjolras de volksvuist hief, nu in de titelrol van
'Cyrano'. Die overstap maakte hij met voorbe
houd.
,In een groot bedrijf heb je veel kans op intriges.
Hoewel, in kleine gezelschappen kan het veel
ïoger oplopen met kinnesinne. Ik trek me daar
ïiets meer van aan. Voor mij telt dat ik karak
ters kan spelen die ergens voor staan. En colle-
;a's? Van de goede vraag ik kritiek, want zelf-zie
ede minpuntjes of slordigheden niet meer".
MACHO
Sen tijdje geleden stapte Bill van Dijk bij zijn
verkgever Joop van den Ende binnen met de
'erzuchting dat hij zo graag het macho-imago
:ou doorbreken. Na Che Guevara in 'Evita' en
Ie barricadestrijder uit 'Les misérables' was
Cyrano' precies wat Van Dijk bedoelde. Een
lersonage dat zich vanwege zijn te grote neus,
leldhaftiger en bescheidener tegelijk gaat ge
lragen. Een rol om in te bijten, om verschillende
;anten van één mens in te tonen. Het is hem ge
likt. Mede dankzij Eleanor Fazan, die inhoude-
ijk bleef doorvragen naar het waarom achter
lke blik en ieder gebaar.
'erwijl hij een shaggie draait, prijst hij nogeens
;enoemde coach met 'De echte groten in ons vak
ilijven altijd bescheiden, dienstbaar'. Het is on-
ledoeld een compliment dat ook Jiem treft. Ste-
allures, euforie over zijn eigen vakmanschap,
lij lacht het weg. Hij bekent bovendien dat in
>yrano veel van zijn eigen jeugdfrustraties te
il ugte vinden zijn. „We overcompenseren alle-
naai onze tekortkomingen. De wijze waarop ik
iu werk heeft alles met mijn verleden te ma
len".
té londer dramatiek meldt hij dat zijn oudérs ge
scheiden waren op zijn negende. Met zijn moe
de eerste Calypso-danseres in Nederland,
rok hij tweemaal de wereld door. Later met zijn
foto Jan Swinkels
Bill van Dijk als Cyrano met een stervende Danny de Munk in zijn armen.
stiefvader deed hij dat toeren nog eens dunne
tjes over. Telkens verkassen, leren afscheid ne
men en op eigen benen staan. Maar ook: kennis
maken met televisie en showbizz zoals dat in ons
land nog niet bestond. Daarom was het logisch
dat hij na de Theaterschool in Amsterdam een
opleiding volgde aan de Guildhall School of Mu
sic and Drama in Londen. Toch moesten er nog
veel wankele werkzaamheden volgen, voor hij
echt doorbrak. Zijn niet succesvolle deelname
aan het Songfestival in 1982 staat velen nog vers
in het geheugen.
„Ik ben een laatbloeier. Maar dan wel één die te
gen een stootje kan. Ik heb geleerd datje altijd
jezelf meeneemt en dat geld daar volkomen
ondergeschikt aan is. Bij zo'n songfestivales
capade zie je iedereen verkrampt hopen dat
hij wint. Ik stond erbij in het besef datje de
ene dag op handen wordt gedragen en de vol
gende dag op de vuilnishoop belandt. Het is
een heel kleine groep die je altijd blijft steu
nen. Als je daarvan doordrongen bent, groeit
de overtuiging datje zal overleven".
Met een milde blik meldt hij dat mocht hij ooit
zichzelf vergalopperen, zijn twee tienerkin
deren hem wel terug op de aarde drukken.
POPMUZIEK
„Ze vonden 'Cyrano' maar niks. 'Zeldzaam'
dat was de ware musical voor ze. Ik heb ook
bemerkingen op 'Cyrano'. Tegelijk weet ik
dat mijn kinderen vooral van popmuziek hou
den en dat hun oordeel daar eenzijdig op ge-
Bij het woord popmuziek, veert Bill van Dijk
overeind. Met glanzende ogen herinnert hij
zich hoe hij met zijn eigen groep Bruna Basta
rondtrok. Zelf de installatie opbouwen, je keel
schor zingen en naderhand de opbrengst in
drank omzetten. Dat verleden zette de toon
om zelfs met de belasting van Cyrano, waar
van hij in principe alle voorstellingen zelf
speelt, zo gewoon mogelijk door te leven.
„Ik ga niet aan aerobic doen. Het is al erg ge
noeg dat ik niet lekker kan doorzakken. Het
is in zekere zin topsport. Ik vraag me ook ge
regeld af waarvoor ik dit allemaal doe. Eigen
lijk houd ik veel te veel van het leven'
Voor het geld hoeft hij dit niet te doen. Het is
al bijzonder dat er een auto met chauffeur ge
reed staat. In andere landen verdient een ster
in zo'n grote produktie voldoende om een jaar
vrijaf te nemen. Benijdenswaardig. Toch
weet Bill van Dijk niet of hij zoiets zou wen
sen.
„Als ik eenmaal de gang erin heb, kan ik niet
zomaar stoppen. In de drie weken vrij tussen
'Les misérables' en 'Cyrano' kon ik mijn
draai niet vinden. Ik wil gaan. Zoals ik nu elke
avond van te voren bij de grimeur zit en
schermoefeningen moet doen, terwijl ik in
mijn hart het liefst zo het toneel op zou stap
pen".
Hij staat daar elke avond met dezelfde inten
siteit, een bewonderenswaardige inzet. Net
als zijn tegenpool Danny de Munk, in wie hij
dezelfde drive herkent. Toch moet er ergens
een grens liggen, een pauze ingelast worden
na zulke tropenjaren. De rook van zijn shag
gie kringelt zwijgend omhoog.
„Ja. Maar een mens is in staat zijn grenzen
telkens te verleggen. Tegelijk blijf ik er altijd
het betrekkelijke van inzien. Een keer geen
rol voor mij. Nou èn? Toen 'Zeldzaam' werd
afgebroken belandde Frits Lambrechts in een
zwart gat. Ik dook achter mijn piano. Ook
leuk".
„Nee, mijn kwetsbaarheid ligt ergens anders.
Als een vriend of vriendin je het idee geeft van
vertrouwen en dat later schaamteloos be
schaamt. Dan weet ik even niet hoe ik verder
moet en op wie ik het meest kwaad ben: op
mezelf of op die ander. Dat zijn de momenten
dat ik niet meer kan relativeren".
Vy*. V W V f. ÜÈHp&m
Een van de pronkstukken in Laren
Drie tot nu toe onbekende Oosterse tapijten uit
het bezit van Keizer Wilhelm 11 zijn van 24 okto
ber tot en met 1 november te zien in het Singer
Museum in Laren, als onderdeel van de tentoon
stelling 'Vierhonderd jaar Perzische tapijtkunst
in Nederland'.
Het gaat om een Turks tapijt dat volgens het la
bel op de achterzijde door de Sultan van Turkije
in 1898 aan de keizer en zijn vrouw is geschon
ken. Ook zijn twee zeer gave en zeldzame tapij
ten uit Chinees Turkestan gevonden, die waar
schijnlijk als geschenk door het Chinese hof aan
het Berlijnse hof zijn aangeboden.
De tapijten lagen opgerold verborgen tussen an
dere tapijten op de zolder van Huis Doorn, de
voormalige woonplaats van de laatste Duitse
keizer, die na het uitroepen van de republiek
Duitsland in 1918 zijn toevlucht in Nederland
zocht. De ontdekking van de tapijten wordt
door kenners als buitengewoon gekwalifi
ceerd, evenals de de kwaliteit van de tapij
ten. Zo is voor de pool zijde gebruikt en zijn
de tapijten uitgebreid versierd met goud
en zilverdraden.
Het Oosters Tapijthuis Con Verdonck is
initiatiefnemer en organisator van de ex
positie. Naast de in Doorn gevonden tapij
ten zal een overzicht worden getoond van
400jaar Perzische tapijtkunst in Neder
land. Paleis Het Loo stond hiervoor enkele
tapijten af, bij voorbeeld een tapyt uit de
oranje kamer van Willem van Oranje.
De tentoonstelling in het Singer Museum
in Laren is dagelijks te bezoeken van 11
tot 17 uur, behalve op maandag. Op zondag
van 12 tot 17 uur. De toegang is gratis.
Folkzanger Townes Van
Zandt vertelt er graag een
verhaaltje bij.
Willy Deville trekt door ons
land.
VERDER OP DEZE PAGINA
De muziekagenda en de
verwachte
popevenementen.
De geschiedenis van de
aarde in een uur. Een
grimmige musical.
VERDER OP DEZE PAGINA
De theateragenda voor
Leiden en omgeving en
Matilda van Roald Dahl.
Eddie Murphy heeft
overdreven veel succes bij
bijna alle vrouwen.
VERDER OP DEZE PAGINA
Het bioscopenoverzictjt
voor de Leidse en
Haagse regio en de
exposities.
eindredactie jan kunt vormgeving glel van de kop
