itse regering 'verzacht' mijnsluitingen
Albert Heijn haalt
broekriem aan
SO voorspelt
gere groei
Magnusson trekt zich terug
uit onroerend-goedwereld
Kritiek PvdA op
groeiprognoses
haven Rotterdam
Glastuinders uit westen lonken naar Eemsmond
Economie
en schonere produktie
ie ook geld oplevert, j
[et Innovatiecentrum
)en Haag weet er
et fijne van.
AI H
Leidse Courant l
dinsdag 20 oktober 1992 i i
temt in met
ting Frico-Domo
- De centrale onderne-
van de zuivelcoöperatie Fries-
heeft gisteren een positief
itgebracht over de sluiting van de
Heken in Tuk en Oosterzee. De slui-
de kaasfabrieken maakt deel uit
[reorganisatieplan 'Huis op Orde'
Bsland Frico-Domo. Het afgelopen
braken er in beide fabrieken nog
stakingen uit, uit protest tegen de
>men sluiting. Het positieve advies
or is volgens cor-voorzitter G. Ste
de het gevolg van de principe-over-
;t die de vakbonden en de directie
riesland Frico-Domo het afgelopen
de hebben gesloten over het sociaal
Ziekenhuis leent
op kapitaalmarkt
GRONINGEN Het Academisch Zieken
huis Groningen heeft gisteren als eerste
academisch ziekenhuis van Nederland een
hypotheek afgesloten. Het hospitaal leent
525 miljoen gulden van een consortium on
der leiding van de Fries-Groningsche Hypo
theekbank te Utrecht. Het betreft het hoog
ste bedrag aan risicodragend kapitaal dat
ooit in de gezondheidszorg is geleend. De
honderden miljoenen guldens zijn nodig om
de laatste fase van de nieuwbouw van het
AZG te financieren. In 1995 moet het im
mense ziekenhuiscomplex klaar zijn. Het
AZG is gedwongen de kapitaalmarkt op te
gaan doordat minister Alders (volksge
zondheid) op 1 april 1991 de Rijksgarantie
regeling heeft ingetrokken.
z^ts"s, o Den Duik (RDM) Perot bekritiseert
ontwikkelen nieuwe r^/^m XTht»
laserstraal nieuwe topman ECT akkoord KLM en NWA
LAUSANNE - Onderzoe
kers van de Zwitserse Poly
technische School in Lau
sanne, de EPFL, hebben
gisteren bekendgemaakt
dat zij een nieuw type laser
straal hebben ontwikkeld,
die krachtiger is dan de
gangbare lasers. De nieuwe
infrarode laser heeft een
grotere lichtintensiteit dan
tot nu toe gebruikelijk. Vol
gens de EPFL beschikt de
nieuwe laser over een ener
gie die tien miljard keer
sterker is dan de intensiteit
ROTTERDAM - Ir. W. den Duik, nu nog
directievoorzitter van de Rotterdamse
scheepswerf RDM, wordt de nieuwe voor
zitter van de raad van bestuur van 's we
relds grootste containeroverslagbedrijf, het
Rotterdamse ECT. De raad van commissa
rissen van ECT wil Den Duik per 1 februari
volgend jaar benoemen. De ondernemings
raad van ECT zal hierover binnenkort ad
vies uitbrengen. Den Duik is de opvolger
van dr. ir. G. Wormmeester, die eind augus
tus met pensioen is gegaan. ECT staat voor
grote investeringen op de Maasvlakte waar
ook enkele honderden miljoenen overheids
geld mee zijn gemoeid. De overheid heeft
samenwerking met concurrent Pakhoed
dochter Unitcentre als voorwaarde gesteld.
EAST LANSING - Volgens de onaf
hankelijk kandidaat voor het Ameri
kaanse presidentschap, de Texaanse
miljardair Ross Perot, is het akkoord
dat de Amerikaanse luchtvaartmaat
schappij North West Airlines met on
der meer de KLM heeft gesloten
„enorm destructief' voor de Ameri
kaanse luchtvaartindustrie. Het ak
koord geeft de KLM toegang tot de
Amerikaanse luchtvaartmarkt. In
het televisiedebat in East Lansing
Michigan bracht Perot het akkoord
als een voorbeeld voor de wijze waar
op Amerikaanse bedrijven gedupeerd
worden door buitenlandse lobbygroe
pen.
'AN HUET
|3N De Britse rege-
eeft de omstreden
jiting 'verzacht'. Na
braad van het kabinet
1 minister van handel
]strie Michael Heselti-
ren in het Lagerhuis
dat voorlopig
10 mijnen gesloten
vorden in plaats van
bestelde 31.
[imstkansen van de ove
nen zullen nader wor-
'keken. Begin volgend
dt hierover besloten.
kondigde een extra
i van 500 miljoen gul-
gemeenten die door de
iting worden getroffen,
[st bedreigde gebieden
en speciale status krij-
aantrekkelijke vesti-
[irwaarden voor nieuwe
rders.
vege de eigengereide
de sanering be
de Michael Heseltine
br hij zich bij het parle-
erontschuldigde) her
at openhouden van de
economisch onverant-
^as. De geprivatiseerde
teitsbedrijven kunnen
keiijker goedkoper ko-
len uit de Verenigde
[Mexico en Columbia,
gbouw wordt bedreven.
Minister van handel Michael Hesseltine bond gisteren in het Britse parlement flink in.
„Het is de taak van de elektrici
teitsbedrijven zo goedkoop mo
gelijke energie te leveren om de
volledige Britse industrie zo
competitief mogelijk te ma- luidruchtig debat in het parie
ken". ment. Labour-woordvoerder
De niettemin toegegeven koers- Robin Cook sloeg Heseltine om
wijziging leidde tot een zeer de oren met zijn eigen woorden
van afgelopen zondag, namelijk
„dat er geen alternatief is voor
de mijnsluitingen". Dat alter
natief was er opeens wel nu de
regering de steun dreigde te
ontberen van een aantal Con
servatieve kamerleden, betoog
de Cook. Hij eiste een onafhan
kelijk onderzoek naar de poli
tiek van het staatsbedrijf Bri
tish Coal.
De liberale woordvoerder zei
dat het uitstel van de sluitingen
niets deed om de woede en de
frustratie in de getroffen mijn-
dorpen weg te nemen. Mijnwer
kers van de Silverhill-mijn in
Nottinghamshire reageerden
bitter op het nieuws dat hun
mijn definitief dicht gaat. Een
gespannen situatie ontstond
toen mijnwerkers zich gister
ochtend meldden om de schacht
in te gaan. Officieel is het be
sluit tot mijnsluiting geschorst
in afwachting van een uit
spraak, vandaag, van het Hoog
gerechtshof over de rechtmatig
heid van de gevolgde procedure.
Roy Lynk, leider van de gema
tigde Unie van Democratische
Mijnwerkers, zei dat de rege
ring alleen tijd trachtte te win
nen. Lynk, die sinds vijf dagen
een protest sit-in houdt in een
300 meter diepe schacht van de
Silverhill-mijn blijft weigeren
naar de oppervlakte te komen.
Moratorium
Het blijft de vraag of de rege-
ring-Major de revolte onder de
eigen Conservatieve Lagerhuis
leden nu heeft bezworen. Afge
vaardigden Elizabeth Peacock
en Winston Churchill, die bei
den een solidariteitsvisite heb
ben gebracht aan Roy Lynk,
vonden dat de nieuwe maatre
gelen ;,niet ver genoeg gingen".
Peacock vroeg tevergeefs voor
een moratorium voor alle 31
mijnen. Churchill verklaarde
dat de regering „alle contact
met de realiteit heeft verloren".
Majors regering heeft slechts
een meerderheid van 21 zetels
in het parlement. De kans is
echter klein dat een stemming
over de mijnpolitiek, morgen,
zal worden verloren aangezien
een aantal parlementariërs zich
tevreden lijkt te stellen met het
slijpen van tenminste de
scherpste kanten van het sane
ringsprogramma.
De geloofwaardigheid van de
regering Major heeft wel weer
een nieuwe deuk opgelopen. Na
de eveneens spektaculaire
koerswijzingingen inzake de
monetaire politiek moest op
nieuw water bij de wijn worden
gedaan. Het vertrouwen in het
pond sterling zakte gisteren op
nieuw met drie Pfennig.
Ondanks Heseltines gedeelte
lijke terugkrabbelen zal de gro
te mijnwerkersmars op Londen
van aanstaande zondag gewoon
doorgaan. De mars eindigt in
Hyde Park.
ZAANDAM - Albert Heijn,
Nederlands grootste super
marktketen, haalt de broek
riem aan nu de economische
groei in Nederland kleiner
lijkt te worden.
De concerntop heeft de winkel
managers opgeroepen te bezui
nigen öp de kosten. Ook wordt
er gekeken of het natuurlijk
verloop bij het personeel steeds
weer opgevuld moet worden.
„Er zijn echter geen arbeids
plaatsen in het geding", aldus
de woordvoerster van Albert
Heijn.
Albert Heijn heeft al enige tijd
last van groeivertraging. Het
bedrijfsresultaat van het con
cern, dat een onderdeel is van
Ahold, ging in het eerste half
jaar van 1992 iets omlaag ten
opzichte van dezelfde periode
van vorig jaar. De marges ston
den onder druk door de hogere
loonkosten en de scherpere con
currentie.
Albert Heijn denkt dat de con
sument door de verslechtering
van de economische toestand
„voorzichtiger om zal gaan met
zijn gulden". Nu al besteden de
klanten minder in de winkels
van Albert Heijn. Door de be
perkte groei in de levensmidde
lenbranche wordt de strijd tus
sen de concurrenten sterker.
Volgens topmanager Bosma
moet er iets gedaan worden aan
de tot nu toe te sterke kosten-
groei. „Bij een ongewijzigd be
leid dreigen de winsten te da
len". Alle afdelingen moeten nu
de kosten terugbrengen. De top
van het winkelconcern heeft
volgens de woordvoerster „de
grote lijnen" van de bezuini
gingsoperatie aangegeven.
Wanneer de winkelbeheerders
hun plannen klaar hebben, is
niet bekend. Hoeveel er bezüi-
nigd gaat worden, is eveneens
niet bekend in het hoofdkan
toor in Zaandam.
Nieuwe chip
De nieuwe chip van Toshiba werd gisteren gepresenteerd. De chip,
die eind dit jaar in de handel komt, is speciaal bedoeld om de harde
schijf in draagbare computers te vervangen. De chip gaat ruim 200
gulden kosten.
foto: epa
[OGELS
IAAG De Neder-
'economie zal volgend
t slechts 1,25 procent
Dit blijkt uit voorlo
pers van de OESO, de
iatie van 24 rijke in-
landen.
I verwachtte de OESO
k groei van de Neder-
pconomie met 2,1 pro-
pr 1993. De belangrijk-
feil voor de groeivertra-
het trage herstel van de
pionale economie. De
hte opleving in de VS en
[Brittannië blijft uit.
ast zit de Japanse eco-
in het slop en dreigt
pd op een recessie aan te
l. Eerder had het Cen-
anbureau (CPB) al bere
kend dat de duurdere gulden
nadelig uit zou pakken voor de
export.
De jongste ramingen van de
OESO zijn een aanwijzing voor
de politiek. Het kabinet heeft al
toegezegd de begroting voor
1993 te wijzigen als de economi
sche situatie verslechterd. Het
CPB ging in september nog uit
van een groei van de binnen
landse economie met 2,1 pro
cent. Waarschijnlijk zal het
CPB in november met een lager
groeicijfer aankomen.
Nederland blijft het volgens de
OESO redelijk doen. Voor de
EG voorspelt de OESO een ge
middelde groei van 0,9 procent
voor 1993. Vooral in Duitsland
zal de groei fors dalen tot. 0,7
procent. Pas vanaf 1994 houdt
de OESO rekening met een op
leving van de internationale
economie.
[tekens bij belastingvrij 'groen' beleggen
FEENSTRA
4AG - CDA en WD in
ede Kamer vragen zich
t PvdA-inititatief-wets-
om investeringen in
orziening en milieube-
scaal aantrekkelijk te
in de praktijk uitvoer-
'dA-kamerleden Ver-
r Melkert en Van der
is ieden hun wetsvoorstel,
tèogt meer geld beschik
baar te krijgen voor milieu
vriendelijke investeringen èn
het voor de burger interessan
ter te maken 'groen' te beleg
gen, vandaag aan de Tweede
Kamer aan. Kern van het voor
stel is dat de rente op beleggin
gen in de 'groene' sector belas
tingvrij wordt gemaakt.
Het ministerie van financiën
wil pas reageren als het de plan
nen van de PvdA-kamerleden
heeft bestudeerd. De CDA-frac-
tie wil het plan van coalitiepart
ner PvdA welwillend bekijken.
Ecologische was-
middelenfabriek
Ook het dak van de nieuwe eco
logische wasmiddelenfabriek in
Malle (België), die morgen in be
drijf gaat, is milieuvriendelijk. Op
een laag isolerende aarde groeit
gras. Het produktieproces heeft
geen afvalwater en geen lucht
verontreiniging. De 1,5 miljoen li
ter water die nodig is voor de
produktie wordt op eigen riet-
vloeivelden gerecycled en via
een gesloten waterkringloop bin
nen de fabriek opnieuw gebruikt.
foto: anp
eekt dit idee u als ondernemer ook aan? Neem dan Te
tact op met het Innovatiecentrum Den Haag. Dat
ft elke ondernemer in het midden- en kleinbedrijf 5
pief en praktisch advies over toepassingen van T
uwe) technologie in produkten en produktieprocessen. J
voor - gratis - advies en/of documentatie: 070-3795730.
AMSTERDAM - De Lar-
mag Investments Group, ei
gendom van de Zweedse be
legger Lars-Erik Magnusson,
heeft vrijwel al haar onroe-
rend-goedactiviteiten ver
kocht aan de speciaal hier
voor opgerichte en in Neder
land gevestigde investerings
maatschappij Atlantis.
Wie de eigenaars zijn van At
lantis, is nog niet bekend. Al
leen Magna Plaza, het voorma
lige Amsterdamse hoofdpost
kantoor, blijft eigendom van de
investeringsmaatschappij, zo
heeft Magnusson gisteren be
kendgemaakt.
Het meest markante onderdeel
van de nu verkochte onroerend-
goedportefeuille is een stuk
grond in de nabijheid van het
Amsterdamse station Sloter-
dijk. Magnusson wilde op deze
grond de Larmag-toren laten
verrijzen, die met een lengte
van 220 meter het hoogste ge
bouw in Nederland zou worden.
De plannen voor de bouw van
de wolkenkrabber staan nog
steeds overeind.
De Zweed heeft naar eigen zeg
gen een „klein verlies" geleden
op de totale transactie, waar
mee een bedrag is gemoeid van
ongeveer 1 miljard gulden.
Naast grond op drie locaties in
Amsterdam (Sloterdijk, Bad
hoevedorp en Schiphol), be
stond Larmags vastgoedbezit
uit kantoorgebouwen in New
York (Manhattan) en Chicago.
Met de aankoop van deze kan
toorgebouwen was in mei 1990
een bedrag gemQeid van 1,3
miljard gulden. Vooral in de
Verenigde Staten staan de on-
roerend-goedprijzen sinds en
kelejaren zwaar onder druk.
Magnusson heeft zich uit de on
roerend-goedwereld terugge
trokken omdat de handel in
vastgoed nagenoeg is opge
droogd. De Zweed wil zich nu
concentreren op investeringen
in de scheepvaart, de levens
middelen- en de energiesector.
Idoor
HENK DE KAT
DEN HAAG - De PvdA in
Zuid-Holland vindt dat Rot
terdam veel te rooskleurige
prognoses hanteert in de dis
cussie over de groei die het
havencomplex nog zou
móeten doormaken.
Op verzoek van het socialistisch
Statenlid drs. C. Boerman werd
gistermiddag in de commissie
economische zaken van het
Zuidhollands provinciebestuur
een debatje gewijd aan de toe-
komstcijfers van het Gemeente
lijk Havenbedrijf. Boerman
wees op verkeerde schattingen
uit het verleden. In 1981 ver
wachtte Rotterdam nog dat de
totale aanvoer in 1995 zo'n 376
miljoen ton goederen zou be
dragen. Maar volgens de mees
te recente ramingen zal dat nog
geen 300 miljoen ton zijn: „Dat
is een knots van een correctie",
vond de PvdA'er.
Bij de thans lopende discussie
over ROM Rijnmond, het grote
toekomst- en milieuscenario
voor de Rotterdamse haven,
wordt uitgegaan van uit 1990
daterende cijfers van het Ge
meentelijk Havenbedrijf. Die
zijn volgens Boerman 14 tot 18
procent te rooskleurig. „En dat
komt neer op een hoeveelheid
lading, die correspondeert met
twee volgebouwde Maasvlak
tes. Mijn vraag: zijn zulke cij
fers nou een goede basis voor
een beleidsvorming?"
Volgens Boerman is het beter
om uit te gaan van een al wat
ouder, uit 1985 stammend sce
nario. Die planning baseerde
zich op een gemiddelde groei
aan havenlading van een half
procent per jaar: „Als je over
een periode van vijftien jaar
kijkt, met pieken en dalen in de
conjunctuur, dan is dat veel re
alistischer, dan het groeimodel
dat nu wordt gebruikt".
Gedeputeerde I. Günther
(WD) zei met bewondering te
hebben geluisterd naar het be
toog van Boerman: „Maar ik
kan er nu nog niet op reage
ren". Haar partijgenoot J.C.
van Duin deed dat namens de li
berale Statenfractie wel: „Enig
optimisme mag, maar overdrij
ven is schadelijk; dat vind ik
ook. Maar het is wel zo, dat Rot
terdam voldoende bedrijfster
rein in voorraad moet hebben.
Eén keer 'nee' moeten verko
pen is dodelijk voor de haven".
Het CDA nam het eveneens op
voor Rotterdam. Woordvoerder
W. Waterreus: „We moeten uit
gaan van de meest gunstige sce
nario's om de ontwikkeling van
de haven mogelijk te maken".
Boerman tenslotte zei dat de
taktiek van het Gemeentelijke
Havenbedrijf (via optimistische
prognoses steeds verzekerd wil
len zijn van voldoende uitbrei-
dihgsruimte) op 'structureel
majoreren' lijkt. „Maar dat ma
joreren heeft z'n kosten. Het
gaat om enorme kapitalen, die
grotendeels door de maatschap
pij moeten worden opgebracht.
Voor zover wij er als provincie
bij betrokken zijn, moeten we
koel en zakelijk naar de groei-
behoeften kijken, en ons niet la
ten meeslepen".
GRONINGEN - De Eems
mond is levensvatbaar als
glastuinbouwgebied. Veel
tuinders in het overvolle
westen van Nederland blij
ken deze lokatie een goed al
ternatief te vinden.
Naar verwachting zullen tegen
de eeuwwisseling vijftig glas
tuinders naar dit gebied zijn
verhuisd. Door gebruik te ma
ken van de goedkope warmte
die de nieuw te bouwen Eems-
centrale zal leveren, kunnen zij
een jaarlijkse besparing realise
ren van 50.000 gulden per hec
tare.
Dit staat in de doctoraalscriptie
'Glastuinbouw in de Eems
mond' van H.J. Kieft voor de
Rijksuniversiteit Groningen.
Het onderzoek is verricht in op
dracht van de gemeente Eems
mond en uitgevoerd in samen
werking met de Grontmij Gro
ningen.
Kieft sprak met 31 tuinders in
het Westland, het Zuidholland
se Tussengebied (Bleiswijk en
omgeving), Aalsmeer en Vleu
ten/De Meern bij Utrecht. Ook
nam hij interviews af bij 22 leer
lingen aan middelbare tuin
bouwscholen die vermoedelijk
hun ouders in het bedrijf zullen
opvolgen. Verder werd de
marktpositie van het Eems-
mondgebied onderzocht en ver
geleken met vier alternatieven:
Zuid-Oost Drenthe, Almere, de
Plukmadese Polder (Brabant)
en de Hoekse Waard.
Uit het onderzoek blijkt dat
veel van de tuinders ruimtelijk
gezien in de knel zitten. Negen
tien van de 31 tuinders met een
eigen bedrijf zijn gedwongen
binnen afzienbare tijd te ver
kassen, meestal door plannen
voor stadsuitbreiding. Dit
speelt vooral in het Westland en
rond Aalsmeer.
Volgens Kieft kiest één op de
vier respondenten de Eems-
mondlokatie boven de- andere
vier mogelijke lokaties. Hij
noemt dit een hoge score aange
zien het gebied ver weg ligt, vrij
onbekend is en er tot nu toe
weinig tuinbouw is gevestigd.
Hieruit concludeert hij dat het
Eemsmondgebied levensvat
baar is voor concentratie van
tuinbouwbedrijven.
Het grote voordeel van de
Eemsmond is de mogelijkheid
de kassen te verwarmen met
opgewarmd koelwater uit de
Eemscentrale. Deze electrici-
teitscentrale in aanbouw wordt
de grootste gasgestookte cen
trale ter wereld. Vanaf 1995 is
het mogelijk om tuinbouwkas
sen op deze manier te verwar
men en geld uit te sparen.
Daarnaast biedt de Eemsmond
nog een aantal andere voorde
len boven het volgebouwde wes
ten. Zo is er een ruim aanbod
van arbeidskrachten in de pro
vincie Groningen, is er rondom
de Eemshaven nog volop ruim
te en spannen de plaatselijke
overheden zich met man en
macht in om de tuinders over te
halen naar het gebied te verhui
zen.
