Een paleis met parkeergelegenheid
JE ZAL'T ZES KEER PER WEEl
TEGENKOMEN...
r I Leidse Courant
Familieberichten
F.C. LISSE-HAARLEM
ZONDER UW STEUN
HALEN ZIJ
DE FINISH NIET.
„aó sanctos"
SIJTHOFF PERS: 070-3 190 774
U I dinsdag 20 october 1992
Het was een geschenk van Stalin, ter ere van de eeuwig
durende vriendschap tussen de volken van de Sovjetunie
en Polen, maar nu wordt het aangeprezen vanwege de
parkeerruimte rondom; het Paleis van Cultuur en We
tenschappen in Warschau. Wat te doen met de Tweede
Toren van Babel?
-V-
Idoor
STEVO AKKERMAN
WARSCHAU ,,Dit", zegt
Hana Szczubelek, „is een
Poolse lift, een automati
sche". Ze drukt op een knop
en kondigt aan dat we naar
beneden zullen gaan, naar de
kelder. De lift zet zich onmid
dellijk in beweging, eerst
naar de zevende, dan als
gevolg van een herhaald ver
zoek om de kelder naar de
vijftiende en vervolgens naar
de dertigste verdieping.
Daar komen we net vandaan.
We hebben er met Hana Szczu
belek vanaf de galerij over War-
schau gekeken. Over die onzali
ge verzameling beton en we
hebben ons herinnerd dat er in
de stad een grap de ronde doet,
een variant op een oud thema:
„Van waar heb je het mooiste
uitzicht over Warschau? Vanaf
de dertigste verdieping van het
Paleis van Cultuur en Weten
schappen. Waarom? Omdat je
van daar het paleis zelf niet
ziet".
Het is waar dat het betreden
van het paleis de enige manier
is om aan de aanblik ervan te
ontsnappen; zo groot en zo hoog
is dit gebouw in het centrum
van Warschau, dat heel de stad
erbij in het niets zinkt. Maar is
het ook lelijk, zoals de grap wil
doen geloven? Dat valt wat min-
der gemakkelijk vast te stellen.
Er zijn Warschauers die het pa-
leis lelijk vinden, ongetwijfeld.
Lange tijd was het zelfs vanzelf
sprekend om je neus op te halen
voor dit gedrocht. Maar was dat
omdat het gebouw in esthetisch
1, opzicht teleurstelde, of omdat
het symbool stond voor een van
de lelijkste periodes uit de Pool
se geschiedenis. Daar zijn veel
Warschauers zelf nog niet uit.
„Weet je", zei een kennis met
een gezicht alsof hij ter biecht
ging, „als ik niet oppas, ga ik
het paleis nog een keertje aar
dig vinden". En hij schudde
verbijsterd zijn hoofd.
Het was 21 juli 1955 toen het
Paleis van Cultuur en Weten
schappen in gebruik werd geno
men. Op feestelijke wijze, hoe
anders? Het ging hier om een
geschénk van niemand minder
dan Josef Stalin, de grootste
vriend die Polen ooit gehad had.
Geen wonder dat de Poolse
dichters van geluk niet wisten
met welke woorden ze het ge
bouw beschrijven moesten. Jan
Brzechwa:
'Een sprookjespaleis ontstaat.in
Warschau
In het hart van Polen, van ver al
te zien
Het zal standhouden als het ge
loof in de mensheid
Het zal standhouden als de lief
de voor het kind
Het zal standhouden als de
vriendschap van de Sovjets'
Boleslaw Bierut, de partijleider
van die dagen, sprak op de 21-
ste juli over een teken van „de
onovertroffen kracht van het
idee van het proletarische in
ternationalisme. Verkondigd
en onbuigzaam gerealiseerd
door de grote, door Lenin opge
richte partij".
Bierut was oprecht enthousiast
over het paleis, zo vertelde Ja-
kub Berman secretaris van
het politburo later aan de
journaliste Teresa Tqranska.
„Bierut vond het mooi. Hij
dweepte het meest van ons al
len met de architectuur van het
herrijzende Warschau". Uit
Het Paleis van Cultuur en Wetenschappen in Warschau, in de volks
mond 'Stalins suikertaart' geheten. foto: sp
Bermans relaas blijkt dat de Po
len nog hebben geprobeerd Sta
lin over te halen tot de bouw
van een woonwijk in plaats van
een imitatie van de Lomonos-
sov-universiteit in Moskou (die
op haar beurt een imitatie is
van het Empire State Building
in New York), maar dat mocht
niet baten: „Tenslotte had Sta
lin de beslissende stem, omdat
hij de schenker was, en hij wilde
dat het iets groots zou worden,
iets fantastisch, uniek en sym
bolisch. Stalin wilde een paleis
dat men van elk punt van de
stad zou kunnen zien".
Suikertaart
In mei 1953 werd begonnen
met de bouw van wat in de
volksmond 'Stalins suikertaart'
zou gaan heten. Er kwamen
4000 Russen voor over en in een
sfeer van enorme begeestering,
zo vertelt Hana Szczubelek,
werden de werkzaamheden uit
gevoerd. Men gunde zichzelf
geen rust, 's nachts sliep men
een uurtje en dan ging het werk
weer door. Er bestaat een docu
mentaire-film uit die tijd, daar
op is te zien onder welke om
standigheden de arbeiders leef
den; ze sliepen op de bouw
plaats, op een stuk papier, dat
was alles. Veertien arbeiders en
twee kinderen overleefden het
niet. Zij liggen begraven op de
orthodoxe begraafplaats in
Warschau. Waarvoor gaven zij
hun leven? Voor een kolos die
twee jaar later 42 verdiepingen
en 3288 kamers zou tellen, 230
meter hoog zou zijn en 817.000
vierkante meter in beslag zou
nemen. Er kwam een zwembad
in, een theater, een restaurant
en een bioscoop. En bovenal een
conferentiezaal (Sala Kongre-
sova) met 3500 zitplaatsen,
waarvan er nu twee bezet wor
den, maar waarvoor wel alle
lichten aangaan. „Dat kristal",
zegt Szczubelek en ze wijst naar
de kroonluchters, „is van Pool
se origine net als het marmer".
Szczubelek is zoiets als de huis
historica van het paleis; ze
werkt hier al sinds 1960, ze
kent het van onder tot boven en
vertelt er graag over, ook als het
om details gaat: „We hebben
►Russische liften, die zijn hand
bediend, en Poolse liften, die
zijn automatisch".
„Hier, in deze wit-rode confe
rentiezaal, vergaderden om de
vijf jaar de afgevaardigden van
de PZPR, de Poolse Verenigde
Arbeiderspartij ook wel bekend
als dé partij. Het was ook hier
dat in 1989 een einde kwam aan
het bestaan van de PZPR en
sindsdien", zegt Szczubelek,
„heeft alleen de Partij van Bier
vrienden nog gebruik gemaakt
van de zaal. De laatste tijd komt
er eigenlijk niemand meer; voor
de huur van de zaal moet tegen
woordig een commerciële prijs
betaald worden. Op de een of
andere manier is niemand
daartoe bereid of in staat'
Hoofdpijn
Voor de eigenaar van het paleis
de stad Warschau is Sta
lins erfenis zo langzamerhand
een bron van eeuwige hoofdpijn
geworden. Niet omdat het ar
chitectonisch zo gruwelijk zou
zijn, maar omdat het tot nog toe
buitengewoon moeilijk blijkt
het gebouw op rendabele wijze
te exploiteren. Vice-directeur
Eugeniusz Scibor: „We probe
ren de kantoor- en conferentie
ruimtes te verhuren aan fir
ma's die de marktprijs kunnen
betalen en gedeeltelijk lukt ons
dat ook. Het geld dat we op die
manier binnenkrijgen is brood
nodig voor de renovatie. Zeven
en dertig jaar lang is er niets
aan het gebouw gedaan, alles is
verouderd, niet alleen de in
richting, ook de technische
voorzieningen; het elektrici
teitssysteem, de airconditio
ning, de telefooncentrale, de lif
ten. We zijn nu bezig dat alle
maal te verbeteren, zodat we
straks kunnen voldoen aan de
hoogste Europese normen".
Scibor zit behoorlijk in zijn
maag met de restanten van de
communistische rekenkunde;
de theaters die aan huur slechts
een tiende betalen van wat bij
voorbeeld Coca Cola betaalt, de
Poolse Akademie van Weten
schappen die voor een schijntje
een hele verdieping van het Pa
leis ter beschikking heeft en
weigert te vertrekken. De mu
sea waarvoor ongeveer hetzelf
de geldt. „We kunnen niet-be-
talers erjiiet uitgooien, daar
voor missen we de juridische
basis. Maar eigenlijk willen we
het ook niet. Dit gebouw is be
doeld als een paleis voor cultuur
en wetenschappen; dat moet
het ook blijven. Ons gaat het er
slechts om dat er een reële prijs
betaald wordt voor het gebruik
van de ruimte. Het gaat tenslot
te om een lokatie in het absolu
te centrum van Warschau, met
zeer uitzonderlijk vol
doende parkeergelegenheid, en
dichtbij het station en de be
langrijke hotels. Bovendien
heeft het karakter. Kijk nueens
naar die moderne bouwsels, zo
als het Marriott hiernaast, dat
is er toch een van dertien in een
dozijn? Geef mij dan dit paleis
maar. De mensen hebben het
gehaat, dat is waar. Maar de Pa-
rijzenaars vonden de Eiffelto-
ren aanvankelijk ook een bele
diging voor de stad. En nu kan
niemand zich meer voorstellen
dat het ding er niet zou staan".
Prijsvraag
Warschau zonder Cultuurpa
leis, een Parijs zonder Eiffelto-
ren? Niet alle inwoners zijn er
van overtuigd dat die vergelij
king opgaat. Na de val van het
communisme kreeg de gemeen
te van verschillende kanten
suggesties aangereikt die het
einde van het paleis zouden be
tekenen. Het moest, zo vonden
sommige Warschauers, tot de
grond toe afgebroken worden,
en dan steen bij steen terugge
zonden naar de afzender. Ande
ren stelden voor het roze te
schilderen, of het een kopje
kleiner te maken. Maar toen af
gelopenjaar een prijsvraag voor
architecten werd uitgeschreven
(wat te doen met het Paleis?)
ging de eerste prijs naar een
Belgisch-Pools ontwerp waarin
weliswaar de omgeving van het
paleis ingrijpend veranderd zou
worden, maar de Tweede Toren
van Babel zelf intact en op zijn
plaats zou blijven. Of het ont
werp ooit werkelijkheid zal
worden, hangt af van de vraag
of er geld voor gevonden wordt.
De Polen hebben het niet, alle
hoop is dus gevestigd op de bui
tenlandse investeerders/ont
wikkelaars, maar die zijn nogal
huiverig. Hoe dan ook, de kans
dat het Paleis tegen de vlakte
gaat is niet erg groot meer en
het is voor Henryk Drzewiecki,
de chef-architect van War
schau, alvast een hele opluch-
ting.
„Ik beschouw de stad als de
neerslag van de geschiedenis,
de cultuur en de politiek van de
mensen die erin wonen. Een
stad kun je lezen, een stad is
een teken. En inderdaad, we
hebben hier Russen gehad en
daarom hebben we een Rus
sisch gebouw in het midden van
Warschau. Dat moet zo blijven,
want er zijn dingen in het leven
die we niet moeten wegdruk
ken, die we ons moeten blijven
herinneren".
Wat vanaf de vierde verdieping
niet mogelijk bleek, lukt uitein
delijk vanaf de dertigste toch;
de automatische Poolse lift be
reikt met horten en stoten de
kelder van het paleis. Hana
Szczubelek gaat ons voor in een
onderaards gangenstelsel en
leidt ons langs buizen en pijpen
naar de controlekamer, die nog
het meeste lijkt op een'decor
stuk uit een jaren '50 science
fictionfilm. Lampjes flikkeren,
wijzers slaan uit en in de hoek
staat een aquarium, als een re
likwie uit het land der leven
den. De dienstdoende monteur
verzekert ons dat er in geval
van stroomstoornis alles aan
gedaan zal worden om de scha
de te beperken en zegt over het
paleis, zijn werkplek: „Het is zo
lelijk, dat je het vanzelf mooi
gaat vinden".
DIENSTVERLENING
APOTHEKEN - De avond- en nacht
diensten van de apotheken in de regio
Leiden worden waargenomen door de
apotheken die ook weekenddienst heb-
ONGEVALLENDIENST ZIEKENHUI
ZEN LEIDEN Ongevallendienst elke
dag Academisch Ziekenhuis behalve
van dinsdag 13 00 u. tot woensdag
13.00 u. (Diaconessenhuis poliklinie
ken tel 155543. afdeling S.C.U. tel
175639) en van vrijdag 13.00 u tot za
terdag 13.00u. (Elisabeth-ziekenhuis).
De Geneeskundige Dienst Leiden is
verhuisd van de Roodenburgerstraat in
Leiden naar de Cronesteinkade 18a in
VERENIGING BESCHERMING ONGE
BOREN KIND - Hulpverlening bij on
gewenste zwangerschap voor moeder
en kind. Bel tel. 071-896309; 071-
897762; 033-620244 (dit laatste num
mer is dag en nacht bereikbaar).
BEZOEKUREN ZIEKENHUIZEN - Di
aconessenhuis: Bezoekuur dagelijks
van 14.30 tot 15.15 uur en van 19.00 tot
19 45 uur. Kinderafdeling dagelijks van
10 30 tot 19.00. Niet meer dan twee be
zoekers per patiënt Op de afdeling
special care kan men terecht van 10.30
tot 11.00 uur en van 19,00 tot 19 30 uur.
Voordat de laatste twee afdelingen be
zocht kunnen worden dient eerst te
worden overlegd met de dienstdoende
verpleegkundige Sint Elisabeth-zie
kenhuis: Volwassenen dagelijks van
14.00-14 45 u. en van 18 30-19 30 u.;
klasse-afdelingen ook 11.15-12.00 u.
Kraamafdeling Naast de normale be
zoektijden alleen voor „kraamvaders"
van 19.30-21.00 u. Gynaecologie/ver
loskunde/urologie van 14.00-14.45 en
van 18.30-19.30 uur. Kinderafdeling
ouders zijn de gehele dag welkom Eén
van beiden kan, indien men wil, bij zijn
of haar kind blijven slapen. Voor broer-
tjes, zusjes en andere bezoekers, is de
bezoektijd van 15.00 u. tot 19.00 u.
CCU (hartbewaking) dag. van 14.00-
14.30 u. en van 19 00-19.30 u. Intensive
care: dag. van 14.00-14.45 u en van
19 00-19.30 u. Sport-Medisch Advies
centrum: Spreekuur ma 19.30-20.30 u.
in het St. Elisabeth-ziekenhuis Ende
geest: Di en vr 13.00-14 30 u zo.
11.00-12.00 u en 14.00-15.00 u eerste
klasse: de gehele dag. Jelgersmakli-
niek: Jongerenteam za. en zo 14.00-
17 00 u. Opname: werkdagen 16 45-
17.45 u.; za zo en feestdag. 10 00-
11 30 en 14 00-16.30 u. Team A, C en
D: dag. tot 21.00 u. met uitzondering
van behandeltijden en etenstijden.
Academisch Ziekenhuis: Voor alle pa-
tiénten (behalve kinderen) zijn de be
zoekuren als volgt: Dagelijks 14.15-
15.00 u. en 18 30-19.30 u. Avondbe
zoekuur afdeling verloskunde 18.00-
19.00 u. De Praematurenafdeling: voor
ouders en familie is na overleg met pa-
tienten doorlopend bezoek mogelijk.
Bezoek aan ernstige patiënten wan
neer aan ernstige patiënten doorlo
pend bezoek wordt toegestaan kan de
hoofdverpleegkundige hiervoor specia
le kaarten verstrekken. Kinderkliniek:
zalen voor peuters, kleuters en grote
kinderen 15.15-17.00, babyzaal en
boxenafdeling- volgens afspraak met
het verpleegkundig hoofd. Bezoektij
den kinderafdelingen voor ouders van
opgenomen kinderen na overleg met
verpleegkundig hoofd. Voor andere be
zoekers van kinderen' Keel-, neus- en
oorheelkunde en neurologie: 14.15-
15.00 en 18.30-19.30. Oogheelkunde
en heelkunde: 14.15-15.00 en 18.30-
19 00. Rijnoordziekenhuis: Dage
lijks 14.30-15.15 u. en 18.30-19.30 u.
Kraamafdeling. vaders, broertjes en
zusjes zijn de gehele dag welkom, in
overleg met het hoofd van de afdeling.
Kinderafdeling 14.30-15.30 u. In over
leg met de verpleging zijn hier
dere bezoektijden mogelijk. De
zijn de gehele dag welkom (in
met het hoofd van de afdeling).
CENTRALE REGISTRATIE M
OPVANG (Koornbrugsteeg 2,j|
Leiden, tel 254810.) Informatie!
aanmelden voor kinderopvang!
den. Geopend: ma t/m vr dag
ANTI-DISCRIMINATIE CEkj
MELDPUNT LEIDEN KetJ
steeg 10. Ma. t/m vr. telefoniscfi
baar van 10 00 tot 16.00 i
120903. Spreekuur ma. 13.00-1»
do. 18.80-20.30.
LEIDSE RECHTSWINKEL - j
Adviesbureau, Ketelboeterssti
tel. 130775; afdeling belastin
leen op afspraak, klachtenbw
en do 18 30-20 30, afdeling vr
lingenrecht: ma. 13-15 en do
20.30, afdeling vrouw vr. 10-1;
SOS Telefonische Hulpdienst
e.o. - Voor een gesprek van r
mens. Vertrouwelijk. Dag en n
reikbaar. Telefoonnummer achj
telefoongids (071-125202)
BUREAU VOOR RECHTSHUU
rengracht 50, Leiden tel
01720-72611 Alphen aan di
Spreekuren volgens afspraak
DIERENHULP- EN AMBU!|
DIENST Hulpverlening in i
Leiderdorp! Oegstgeest, Rij i
Valkenburg, Voorschoten, W
en Zoeterwoude. Jel. 071-1741
BURGERRAADSLIEDEN -
brugsteeg 2, tel. 143171 (kanta
Spreekuren ma., di. en wo. 11
u., do. 18.30-20.00 u
GEZINSVERZORGING - Stiel
zinsverzorging Leiden. Aanvraj
voor bejaarden en langdurige
en gezinsverzorging, Rembra
17, tel. 149441 (ma. t/m vr 9
u en 13.00-14.00 u.).
KINDER- EN JONGERENTEl
- Dagelijks geopénd van 1
20.00 uur Het nummer is 071 -1
MAATSCHAPPELIJK WERK
ting Maatschappelijk Werk,
gracht 1b, spreekuur ma. t/m
10 00 en volgens afspraak, tel.
Gezondheidscentrum M
spreekuur ma. 11.00-12.00
14.00-15.00, tel 212195. Gezo
centrum Stevenshof, spreek
10.00-11 00. tel 311506 Secto
Herensingel 53, spreekuur ms
9 00-10.00, tel. 146041. Sect
Morsweg 83, spreekuur ma
9.00-10.00 en volgens afspr i
316167.
Algemeen Maatschappelijk We
val van directe noodsituaties
en in het weekeinde bereikba
nummer: 06-8212141. 1
MELDLIJN AGRESSIE EN Dl i
NATIE HOMOSEXUALITEIT
221008. zo 20-24.
RAAD VAN ARBEID - Hoge!
306, Leiden tel 071-899375.
geopend ma t/m vr 9-12 u.
Telefonische informatie over I
slag. 8-12 u.
SOCIALE RAADSVROUW
SCHOTEN - Spreekuren: m
20.00 u. wo. en vr 9.00-10 3011
weg 33. Voorschoten. Tel. 325
SP HULP- EN INFORMATIED
Groenesteeg 33, Leiden. 1
134640 Of 071-144600. Hulp
matie op medisch, juridisch
gebied, werk, sociale verzei
huurkwesties. Spreekuur elki
dag van 20.00-21.00 u.
STICHTING VRIJWILLIGER^
TRALE - Pallasstraat 1, All
den Rijn. Tel 01720-33033.
ding en opvang van m
welke reden dan ook, tijdelijk
dig hebben. Bovendien word
tie verstrekt over andere mog<
van hulpverlening en de bi
heid daarvan.
Met diepe droefheid delen wij u mede dat in alle rust
is overleden mijn lieve man, onze dierbare vader en
opa
JACOBUS L. BRUGMAN
echtgenoot van Hendrika C. Brugman-de Heij
geboren 27 augustus 1916
19 oktober 1992
Kanaalstraat 99a
2161 JD Lisse
De gezongen Uitvaartmis zal worden opgedragen
op donderdag 22 oktober om 14.00 uur in de St.
Agathakerk, Heereweg 273 te Lisse, waarna de
begrafenis zal plaatsvinden op het parochiekerkhof
aldaar.
Na de begrafenis is er gelegenheid tot condoleren in
„De Voorhof", Bondstraat 1 te Lisse.
Vader ligt opgebaard in het mortuarium van de kerk,
alwaar gelegenheid tot bezoek is woensdag 21
oktober van 17.00 uur tot 17.30 uur.
Na ruim 3 jaar liefdevolle verzorging in Verpleeghuis
Oudshoorn is heden overleden onze lieve moeder
en oma
CORNELIA THEODORA
VAN DER HOORN-MEIJER
weduwe van C. J. van der Hoorn
Marian en Arie
Sjaak en Toos
Lidy en Ben
Elly en Jan
Jeannet en Arno
Theo en Henny
Ton en Thea
Kees en Mirjam
Yvon en Remy
en kleinkinderen
Alphen aan den Rijn, 19 oktober 1992
Verpleeghuis Oudshoorn
Correspondentieadres:
Sotaweg 68
2371 GE Roelofarendsveen
Moeder ligt opgebaard in het mortuarium in Huize
Jacobus te Roelofarendsveen. Daar is gelegenheid
om afscheid te nemen 's middags van 14.30 tot
15.15 uur en 's avonds van 18.30 tot 19.15 uur.
De Avondwake wordt gehouden op donderdag 22
oktober om 19.00 uur in de kerk van de parochie
Jacobus de Meerdere te Oude Wetering.
De H. Eucharistieviering zal voor haar worden opge
dragen op vrijdag 23 oktober 1992 om 10.30 uur in
bovengenoemde kerk, waarna wij moeder naar haar
laatste rustplaats op het kerkhof van de parochie
Maria Presentatie zullen begeleiden.
CASIO
calculators
dinsdag 20 oktober
r@tring
rekenen en schrijven
Aanvang: 19.30 uur
1e klasse A (zat.)/1e divisie
Terrein: Spekkelaan 1
Graag tot ziens
Autobedrijf Polderman
Heereweg 50
Lisse I drukwerken b.v
Tel. 02521-18850 I Tel. 02521-19012
ULTEE
iOftMlOl
^SPORTSWEAR1,
^iPaMofoladoro
Duizenden mensen kunnen door sport hun handicap overwin
nen. Maar zo'n overwinning kost geld, veel geld. Want het aan
passen van bijvoorbeeld sportmiddelen en -accommodaties is
zeer kostbaar. Zonder uw hulp haalt menige gehandicapte
sporter de finish niet. Dus als u straks de collecte-
bus ziet dan weet u wat u moet doen. Uw gift is ook
welkom op bank- of postrekening. Hartelijk dank!
SPORT HELPT DUIZENDEN GEHANDICAPTEN OVERWINNEN. GEEF GUL!
Postrekening 5855. Bank ABN 51 95.30.896. t.n.v. Nationaal Fonds Sport Gehandicapten te Den Haag
BEGRAFENISSEN
CREMATIES
LAMMERMARKT 43 - LEIDEN
TEL. 071-12 66 18
Het lukt zo vanzelfsprekend d3t de krant dagelijks in de bus gli|dt. Maar weinig men
sen realiseren zich nog wat een enorme prestatie duizenden jongens en meisics "zes keer
per weck leveren 's Ochtends of 's middags. Ze
steken de handen uit de mopwen op uren dat anderen leuke dingen doen Zi) werken
keer op keer als het tegenzit
Om nog maar met te denkc
:gcn, wind, knorrige abonnees of lastige
die kilometers fietsen. Ca d r maar a
Dan moet ie toch uit het goede hout
held' Laten wc ons dat alsieblicft realiseren Wal
Dan ben i
hard voor goed geld en houden met hun hand op bij pa en ma. Zij overwinnen zichzelf bezorgers is dc krant nergens. Je 'zal 'm maar zes dagen per
ZONDER NIEUWE HELDEN IS DE KRANT NERGENS.
