egering Bush reeds
staat van verval
5
Buitenland
ishington wacht op president Bill Clinton
Bizarre zwangerschap houdt Duitsland in greep
„EG kan
alleen verder
met steun
van burger"
uizenden Berlijners
juwen om Willy Brandt
HET FASCINERENDE INDIA.
NU BINNEN HANDBEREIK
tstel beslissing over
liting Britse mijnen
DEN Duizenden Britse mijnwerkers
uitstel van executie toen het Hoogge-
shof gisteren besloot het voorstel van de
e regering om meer dan de helft van de ko-
VS wijzen opheffen wapenembargo tegen Bosnië af
ijnen
i Groot-Brittannië te sluiten tot een
tijdstip te verdagen. British Coal, het
sbedrijf dat drie dagen geleden bekend
31 van de in totaal 50 kolenmijnen bin-
maanden te sluiten, bevestigde dat er
dan volgende week vrijdag een ont-
irief naar de gedupeerde mijnwerkers zal
,an. Het Britse Hooggerechtshof heeft Bri-
Coal bevolen geen enkele mijn te sluiten,
een werknemer te ontslaan totdat is bewe-
|jat de werkgeversorganisatie rechtmatig
WASHINGTON De Verenigde Staten hebben gis
teren negatief gereageerd op een oproep van Bosni
sche top-politici het wapenembargo tegen Bosnië op te
heffen. De Amerikaanse minister van buitenlandse
zaken, Lawrence Eagleburger, verklaarde dat de rege
ring op dit moment niet voornemens is het wapenem
bargo op te heffen.
De Bosnische minister van buitenlandse zaken had
eerder gezegd dat de Verenigde Staten medeplichtig
heid zouden zijn aan een „monsterlijke misdaad",
wanneer zij zich zouden verzetten tegen de wens van
zijn land wapens geleverd te krijgen.
Aan het in Genève gevoerde vredesoverleg over het
voormalige Joegoslavië zullen begin volgende week
verschillende leiders van republieken deelnemen,
hebben de Verenigde Naties gisteren bekend ge
maakt.
De president van het door Servië gedomineerde nieu
we Joegoslavië, Dobrica Cosic, zal maandag zijn Bos
nische collega Alija Izetbegovic ontmoeten, zei VN-
woordvoerder Derek Boothby. Cosic zal dinsdag be
sprekingen voeren met de Kroatische president Fran-
jo Tudjman.
VN-afgezant Cyrus Vance en Lord Owen, de vertegen
woordiger van de Europese Gemeenschap, zullen als
bemiddelaars optreden bij de ontmoetingen. Volgens
diplomatieke bronnen heeft de Joegoslavische pre
mier Milan Panic vandaag besprekingen gevoerd met
de bemiddelaars.
President Dobrica Cosic heeft gisteren gewaarschuwd
voor een burgeroorlog in Servië en Montenegro. Cosic
liet het federale parlement tevens weten overeen
stemming te hebben bereikt met zijn Kroatische
ambtgenoot Franjo Tudjman om Bosnië-Hercegovina
om te vormen tot een confederatie van Serviërs, Kroa-
ten en Moslims.
Duitsland bezorgd
over Tsjernobyl
KIEV/BONN De derde reactor van
de kerncentrale van Tsjernobyl is gis
teren opgestart. Dit heeft tot veront
rusting geleid in de Duitse Bondsdag,
die de regering heeft gevraagd werk te
maken van het plan van de G7 voor de
beveiliging van kerncentrales in de
ex-Sovjetunie. Ook maken de afge
vaardigden zich zorgen over de smok
kel van uranium. Volgens Viktor Va-
siltsjenko, de chef-ingenieur van
Tsjernobyl, is de derde reactor weer
op het elektriciteitsnet aangesloten.
Volgende maand zal nog een reactor
worden opgestart om de energietoe
voer deze winter te verzekeren.
Negen doden bij
explosie in Japan
TOKYO Een zware explosie in
een olieraffinaderij gelegen aan de
baai van Tokyo heeft gisteren aan
zeker negen mensen het leven ge
kost. Acht werknemers van het be
drijf zijn gewond geraakt, van wie
nog een in levensgevaar verkeert.
Volgens onbevestigde berichten
wordt nog een groot aantal mensen
vermist.
De raffinaderij Fuji Oil Company
maakt deel uit van een omvangrij
ke petrochemische industrie in het
buitengewest Sodegaura, op 30 ki
lometer afstand van het centrum
van Tokyo.
IC DE KONINCK
HINGTON - Moede-
eid, rritaties, chaos en
culiere overlevingsdrif-
lebben de Amerikaanse
ing-Bush, ruim twee
n voor de presidentsver-
ïgen, in staat van ontta-
en verlamming ge-
ika's buitenlands beleid
il, kabinets- en stafleden
e president zijn openlijk
ek naar ander werk en
departementen zijn ver-
ld in felle bureaucrati-
evechten met elkaar,
gen in het Witte Huis en
ambtelijke top geloven
it George Bush de verkie-
kan winnen. Een presi-
ylinton zal een leger van
e adviseurs en beleidsma-
ïeenemen naar een Ame-
hoofdstad, waarin
de Bush-troepen in wan-
rijn begonnen aan de eva-
>ns lijkt de Reagan-Bush-
de meer verleden tijd dan
lege zevende verdieping
iet ministerie van buiten-
Be zaken in Washington,
minister Jim Baker is twee
nden geleden met zijn elite
naaste medewerkers ver-
Iken naar het Republikeins
pagnecentrum om te probe-
Ben electorale ramp voor
[vriend George Bush te
komen. De poging lijkt
B reeds mislukt. Baker
zich in het Witte Huis
onzichtbaar om niet al
vereenzelvigd te worden
et debakel. En in zijn klei-
itoor aan de nu hol klin-
beleidsgang op het State
tment, zit eenzaam de
zwaarlijvige kettingro-
kuwrence Eagleburger als
gebleven 'acting secreta-
ïerika's kolossale diplo-
ke apparaat te besturen.
:er-crowd'
poit zo energiek door de
ir-crowd' geleide Midden-
Oosten-vredesinitiatief is stil
gevallen. De onderhandelingen
met de Russen ter finalisering
van het START-2 kernwapen
verdrag stagneren bij gebrek
aan richtlijnen uit Washington.
Wat te doen met Serajevo? Er is
zelfs geen begin van een poging
tot besluitvorming, want het
Pentagon kan weigerachtig blij
ven zonder politieke leiding
vanuit Buitenlandse Zaken en
het Witte Huis.
In de economische driehoek in
het kabinet is elke loyaliteit je
gens de president verdwenen
sedert George Bush in zijn poli
tieke doodsnood heeft laten we
ten dat de ministers Brady (fi
nanciën), Darman (begroting)
en Boskin (economie) geofferd
moeten worden en niet zullen
terugkeren in een tweede ter
mijn. De verleiding om de presi
dent 'terug te pakken' is voort
durend te groot. Met graagte in
de ogen becommentarieerden
gisteren Bush' eigen topecono
men de jongste exportcijfers.
Het nieuwe laagterecord komt
luttele uren nadat de president
in het tweede tv-verkiezingsde-
bat met Clinton en Perot heeft
verklaard dat export juist de
sterkste en meest hoopvolle
kant is van Amerika's indus
triële prestatie...
Nog nooit vertoond is ook de
stammenstrijd tussen het mi
nisterie van justitie en de FBI
(federale recherche) en de CIA
(spionagedienst). Amerikaanse
media spreken van een verbe
ten burgeroorlog rond het
'Irak-gate'-schandaal, waarin
Amerikaans geld via een Itali
aanse bank in Atlanta tot kort
voor de Golfoorlog naar Sad
dam Husayns oorlogsmachine
vloeide.
Vrees
Tal van betrokkenen vrezen ge
vangenisstraffen als Bill Clin
ton en zijn troepen de stal in
Washington komen schoonve
gen. Een van de verhalen wil
dat FBI-directeur William Ses
sions door Justitie wordt ver
volgd wegens illegale privé-tele-
foongesprekken vanaf zijn bu
reau. omdat Justitie de FBI wil
ontmoedigen de financiële
transacties van de Bush-rege-
ring met Saddam te onderzoe
ken.
Ook de snelle en beschamende
erkenning, deze week, van
ambtenaren van buitenlandse
zaken dat ze politiek machts
misbruik hebben gepleegd door
al te voortvarend Bill Clinton's
papoortdossier te onderzoeken
(op zoek naar mogelijk bezwa
rend materiaal), is gevolg van
'ambtelijke anticipatie', waar
mee sommigen zich reeds in een
goed blaadje willen werken bij
de verwachte nieuwe politieke
top.
Een zeldzame gelover in Bush'
herverkiezingskansen, Witte
Huisadviseur Martin Ander
son, probeert de trouwelozen
nog angst aan-te jagen. „Som
migen zijn blijkbaar tot de slot
som gekomen dat de president
de verkiezingen gaat verliezen.
En ze willen tot de eerste ratten
behoren die na 3 novemver het
schip verlaten. Ik hoop voor ze
dat ze goed gokken, want als
het tij keert en Bush wint, dan
zijn deze mensen in grote pro
blemen".
Maar zelfs Republikeinse Con
gresleden, wier zetels op verkie
zingsdag gelijktijdig met die
van de president op het spel
staan, nemen in hun regionale
stembuscampagnes afstand
George Bush, uit vrees dat
diens dreigende nederlaag zal
afstralen op hun eigen kansen.
„Ik ben hier niet mede namens
de president..Ik ben hier alleen
namens mezelf, namens ie
mand dus die in Californië wel
kan winnen", aldus deze weëk
openlijk een Republikeins lid
van het Huis van Afgevaardig
den op toernee in Los Angeles.
Democraten zijn natuurlijk
maar al te graag bereid om de
onttakeling van de regering-
Bush zorgelijk te bevestigen.
„Er is een zekere dosis chaos",
zegt Dick Gephardt, Democra
tisch fractieleider in het Huis,
hoofdschuddend. „Dat is een
slechte zaak voor Amerika. De
nieuwe president wordt pas op
20 januari geïnstalleerd. De Re
publikeinen hebben de verant
woordelijkheid voor een ordelij
ke machtsoverdracht".
Jong geleerd....
Twee kinderen in de Somalische hoofdstad Mogadishu demonstreren een namaak stengun. Het buizenframe is een imitatie van de wapens,
waarmee hun oudere broers in dit land de oorlog voeren. foto:AP
Idoor
FRANS WIJNANDS
ERLANGEN Kan en mag
een baby pas over vijf maanden
met een keizersnede uit het nu
al twee weken dode moederlijf
gehaald worden? Die vraag
houdt Duitsland bezig, sinds
bekend werd dat in de universi
teitskliniek van de Zuidduitse
stad Erlangen een achttienjarig
zwanger maar hersendood
meisje kunstmatig gevoed
wordt om de foetus in haar
baarmoeder de kans te geven
volwaardig uit te groeien.
Als dat gebeurt, zal het kind in
maart volgend jaar kunstmatig
gehaald worden. Van een spon
tane geboorte kan immers geen
sprake meer zijn. De jonge
tandarts-assistente uit Mün-
chen die begin oktober met
haar auto verongelukte, is me
disch en ambtelijk dood ver
klaard.
Of die keizersnede over een
klein half jaar succesvol kan
worden uitgevoerd, is medisch
gesproken nauwelijks een pro
bleem. De behandelende artsen
in Erlangen houden de hartslag
van de moeder kunstmatig
gaande, via infuzen wordt de
baby gevoed. Zusters praten
hardop in de ziekenkamer, en
doen zelfs zwangerschaps-
gymnstiek met het dode li
chaam, om de psychische gevol
gen bij de groeiende foetus zo
veel mogelijk te beperken.
Over de vraag of het ethisch ge
sproken ook mag, wordt in de
Bondsrepubliek zeer uiteenlo
pend gedacht. Sommige mo
raaltheologen zien geen be
zwaar in de gang van zaken.
Het is immers geen bewust ge
zocht experiment, maar een on
gelukkigerwijze ontstane situa
tie. Door de apparatuur aan het
moederlijf niet af te sluiten,
heeft de baby volwaardige
groei- en geboortekansen, zeg
gen zij. Opvallend is dat veel
vrouwelijke artsen de behande
ling in Erlangen afwijzen. De
voorzitster van de Katholischen
Arztearbeid Deutschlands, Ur
sula Brandenburg, sprak zelfs
openlijk over een „broedmachi
ne" die in Erlangen op de inten
sive care ligt.
In de afgelopen jaren is al va
ker, in de Verenigde Staten
maar ook in Duitsland, met wis
selend succes een kind geboren
uit een inmiddels overleden
moeder. In geen van die geval
len was de tijd tussen overlijden
en keizersnede evenwel zo lang
als nu het geval lijkt te worden.
Juridisch roept het geval veel
vraagtekens op, ook al heeft de
vader -' die overigens niet met
het meisje getrouwd was - inge
stemd met de gang van zaken.
En zijn de ouders van het dode
meisje, na veel aarzelen, bereid
het kind na de geboorte in huis
te nemen en op te voeden. Wel
moet ér volgens de vader van
het slachtoffer een mogelijk
heid blijven de voor het kind le
vensreddende apparatuur als
nog uit te schakelen als de ko
mende tijd zou blijken dat de
baby niet ongeschonden uit
deze bizarre zwangerschap kan
komen. Volgens behandelend
geneesheer dr. Johannes
Scheele is de kernvraag geweest
of de behandeling van de jonge
moeder actief en bewust ge
stopt moest worden toen zij kli
nisch dood was, met als logisch
gevolg dat ook het embryo zou
afsterven, of dat de kunstmati
ge behandeling moest worden
voortgezet terwille van het on
geboren leven. Tegenover zijn
opvatting dat er geen sprake is
van een experiment ter meerde
re eer en glorie van de behande
lende medische staf, zijn er ook
moraaltheologen die van een
ethisch niet meer te verant
woorden situatie spreken; van
een experiment met volslagen
onvoorspelbare afloop.
Omdat het ziekenfonds de op
gang gehouden zwangerschap
niet langer bekostigt, heeft een
stichting, die onbekend wil blij
ven, zich garant gesteld voor de
kosten tot aan de keizersnede.
Die worden geraamd op omge
rekend ruim honderdduizend
gulden.
(Vervolg van de voorpagina)
Idoor
J0 WIJNEN
BIRMINGHAM -„Wij kun
nen als Gemeenschap alleen
verdergaan als we de steun
van onze burgers hebben",
zo stelden de regeringslei
ders gisteren tijdens de EG-
top in Birmingham.
„Daarom moeten onze burgers
doordrongen zijn van de voor
delen dié de Gemeenschap en
de verdragen van Maastricht
opleveren. Wij moeten de Ge
meenschap meer open maken,
zodat het openbare debat over
het doen en laten van EG wordt
verzekerd. Daarbij moeten we
respect voor de geschiedenis, de
cultuur en de tradities van de
afzonderlijke lidstaten tonen,
waarbij duidelijk moet worden
afgebakend wat lidstaten kun
nen doen en wat de Gemeen
schap doet. Tenslotte moeten
wij duidelijk maken dat het
burgerschap van de EG de be
volking bijkomende rechten en
zekerheden oplevert, zonder
daarbij het nationale burger
schap te vervangen", aldus de
verklaring.
Overigens blijven de EG-rege-
ringsleiders vasthouden aan
een snelle en gezamenlijke rati
ficatie van 'Maastricht', zonder
dat de tekst daarvan wordt ge
wijzigd en zonder heronder
handelingen daarover. Over de
problemen die vooral de Engel
sen en de Denen met 'Maas
tricht' hebben, werd nagenoeg
niet gesproken. Maar minister
Van den Broek zei gisteravond
„te hopen dat Denemarken bin
nen drie weken tot een politiek
akkoord met de lidstaten kan
komen".
Goedkeuring
Overigens hebben beide landen
niet op het openbreken van het
unieverdrag aangedrongen en
hebben zowel premier Major als
de Deens eerste minister
Schlueter hun goedkeuring aan
het stuk gehecht.
Over de spanningen op de Eu
ropese geldmarkten lieten de
regeringsleiders zich gisteren
zo voorzichtig mogelijk uit.
„Maar het is welletjes met het
verdrietig terugkijken", aldus
premier Lubbers. Zijn collega's
waren wel bezorgd over de stag
nerende economische groei en
de toenemende werkloosheid.
Ook bepleitten ze het terug
dringen van de inflatie en de be
grotingstekorten.
Volgens de EG-leiders is hand
having van de monetaire stabi
liteit van cruciaal belang. Het
Europees Monetair Stelsel
(EMS) werd in de slotverkla
ring van Birmingham als een
belangrijke factor voor econo
mische stabiliteit en welvaart
gekarakteriseerd.
(ftNS WIJNANDS
JJN De rijstkorrels en
tleurige confetti worden
discreet bijeen geveegd,
raadhuis van de Berlijnse
Ichöneberg wordt op deze
vrolijk getrouwd. Rouw
liggen er een paar
van elkaar.
®jl Petra Riegler, kortge-
nn een kanariegeel ensem-
in met een grote zwarte
op met haar geel-blauwe
iboeketje speelt, vertelt
man Gerhardt dat Willy
It zijn lievelingspoliticus
laar er zal geen tijd zijn
'en langs de baar van de
'en staatsman te lopen
het bruidsboeketje bij de
dekte kist in de stadhuis-
jchter te laten.
t .het Raadhuisplein staat
J acht uur 's morgens een
f}s langer wordende rij Ber
ts. Ze zijn gekomen om af-
jd te nemen van hun Willy
^Jdt. De ouderen komen
ii hun oud-burgemeester.
(.veel Oostberlijners, voor
'illy Brandt een hoopvolle
aan de andere kant van
was. De jongeren ko-
'oornamelijk voor de Vre-
iselier, die de grote vér-
ig tussen Oost en West in-
ede
(1957 tot 1966 resideerde
[Brandt in het Schöneber-
adhuis. De plaats waar
J F- Kennedy de beroemde
"en sprak 'Ich bin ein Ber-
De plaats ook waar Willy
dt zijn machteloze woede
[de Berlijnse Muur onver-
"baar omzette in troosten
de, profetische en vooral be
moedigende woorden aan zijn
Westberlijnse burgers.
Nu staat zijn stoffelijk over
schot in een vlagbedekte kist in
de centrale hal van 'zijn' stad
huis opgebaard. Groen-beige
geüniformeerde politieagenten
vormen de erewacht. Van acht
uur 's morgens tot het vallen
van de duisternis. Vanaf een
grote foto kijkt Willy Brandt
vriendelijk naar de vele, vele
duizenden die hem in schuifel-
tempo gedag komen zeggen.
Sommigen brengen rozen mee.
Beambten pakken die aan en
leggen ze rechts en links van de
baar. De meesten staan even
stil voor de kist, buigen het
hoofd. Velen lopen met be
traande ogen het stadhuis uit.
In de vroege ochtenduren heb
ben de Schöneberger Sangerk-
naben de toen aanwezigen let
terlijk kippevel bezorgd toen zij
in de hal het favoriete lied van
Willy Brandt zongen. Met een
ietsje aangepaste tekst: 'Nu is
de hemel boven Berlijn blauw,
nu schijnt de zon weer', waar in
de oorspronkelijke tekst staat
staat dat de hemel weer blauw
zal worden en de zon weer zal
gaan schijnen.
Familiair
Het afscheid in Schöneberg
heeft iets familiairs, iets in
tiems. In tegenstelling tot wat
vandaag te gebeuren staat.
Meer dan 1500 gasten uit bin
nen- en buitenland zullen in de
Rijksdag in Berlijn de officiële
staatsplechtigheid bijwonen.
Speciaal getrainde honden heb
ben dan voor de laatste maal
het historische gebouw op even
tueel aangebrachte explosieven
Gorbatsjov-fonds beschuldigd van belastingontduiking
MOSKOU Het Russische mi
nisterie van financiën heeft het
onderzoeksinstituut van Gor-
batsjov beschuldigd van belas
tingontduiking en het verdoe
zelen van winsten.
De beschuldiging lijkt onder
deel te vormen van pogingen
die de regering doet om de ex-
president van de Sovjetunie in
diskrediet te brengen.
Het hoofd van de afdeling boek
houding van het ministerie van
financiën beschuldigt het Gor-
batsjov-fonds ervan te sjoeme
len met de boekhouding, zo
schreef het blad Argumenten
en Feiten gisteren.
Eerder deze week verbood de
regering Gorbatsjov naar Italië
te reizen en beschuldigde ze
hem van het achterhouden van
feiten over de massamoord op
Poolse officieren in de Tweede
Wereldoorlog en het neerhalen
van een Koreaans vliegtuig in
1983.
SIJTHOFF PERS REIZEN 070-3190882
16-DAAGSE RONDREIS
PRIJS VANAF f2895.-
Vertrekdata
12 december
23 januari
27 februari
20 maart
Michael Gorbatsjov verlaat de VIP-room op het vliegveld van Moskou voor zijn vertrek naar Berlijn waar hij
van Willy Brandt zal bijwonen.
FOTO: AP
nagesnuffeld. Meer dan dui
zend politieagenten zullen voor
veiligheid en verkeersorde
moeten zorgen. Staatshoofden
en regeringsleiders, koninklijke
gasten en natuurlijk de naaste
familie. De 46-jarige weduwe.
Brigitte; Brandts dochter uit
zijn eerste huwelijk; zijn drie
zoons uit zijn tweede, langjari
ge huwelijk met de Noorse Rut
Brandt (72). Zij is vandaag niet
in Berlijn. Ook niet uitgeno
digd. „Ik hoor sinds twaalf jaar
al niet meer tot de kring van
naasten", heeft ze zelf, zonder
ophef te willen maken, ver
klaard. Als straks alle drukte
voorbij is, wil ze samen met
haar kleindochter het graf van
haar ex-man bezoeken.
De meeste gasten komen van
daag pas aan, zoals prins Char
les, en vertrekken ook vandaag
weer uit Berlijn. Hoewel maar*
een klein deel van dé hoge gas
ten overblijft, heeft dat voor
lichte paniek bij de Berlijnse
tophotels gezorgd. Tientallen
vaste gasten werden - met hun
instemming - omgeboekt om zo
doende de presidentiële suites
en andere beste kamers vrij te
hebben voor de echte presiden
ten en re
Waldfriedhof
Willy Brand wordt volgens zijn
laatste wens begraven op het
idyllische Waldfriedhof in het
landelijke Zehlendorf, aan de
zuidrand van de stad. Op het
stille kerkhof is de herfst veel
kleurig zichtbaar. Het gedolven
graf is afgedekt met zinkgolf-
platen. Brandts graf ligt pal
achter dat van Berlijns belang
rijkste burgemeester, Ernst
Reuter. Aan de overzijde van de
brede bomenlaan liggen vele
honderden, half verweerde
vierkante stenen in een im
mens gazon: het Italiaanse mi
litaire kerkhof, waar in tegen
stelling tot alle andere graven
geen bloem of plant te beken
nen is.
Vandaag zal het kerkhof voor
het publiek gesloten zijn. De fa
milie heeft daar dringend om
gevraagd. De bisschop van de
Evangelische Kerk Berlijn-
Brandenburg zal in de kerkhof
kapel een korte rouwplechtig-
heid leiden. Vanaf zondag zal
het graf van Brandt ongetwij
feld een bijzondere aantrek
kingskracht op zeer vele be
wonderaars hebben.
SIJTHOFF PERS REIZEN brengt een stukje „ander wereld" dichterbij. Dit keer met een
droomaanbieding naar fascinerend India waarmee we ongetwijfeld een heleboel lezers
verrassen! Voor een reissom die echt niemand voor mogelijk houdt, vliegt u met de KLM
van Amsterdam naar Delhi om vandaaruit te beginnen aan een rondreis naar o.a. Delhi.
Agra en Jaipur (de prachtige Gouden Dnehoek).
Naast deze plaatsen schenken we grotendeels aandacht aan de provincie Rajasthan.
welke met zijn fascinerende steden en paleizen, tempels en moskeeen. uitgestrekte
woestijnen en unieke straatbeelden als het mooiste en meest interessante gebied van het
land geldt.
INCLUSIEF:
vlucht per KLM lijndienst w
rondreis per touringcar
verblijf in goede 3-, 4- en 5rsterrenhotels
verzorging op basis van half-pension (m.u.v. de eerste en laatste dag)
informatieavond
Nederlandse reisleiding
EXCLUSIEF:
lunches
luchthavenbelasting
visumkosten
ER IS EEN UITGEBREIDE REISBESCHRIJVING VERKRIJGBAAR!
(Deze reis wordt uitgevoerd door Ster Produkties).
