Een onopgemerkte dood
„Brussel verdient de zwarte piet niet"
Sociale dienst discrimineer
niet, althans niet bewust
Binnenland
Krajenbrink (CDA) houdt twijfels over inkomenseis gezinshereniging
I
DEN HAAG CDA-kamerlid Krajenbrink houdt z'n
twijfels over de kabinetsplannen omtrent de eisen voor
gezinshereniging en gezinsvorming van buitenlan
ders. „De grote lijnen die Lubbers woensdag heeft ge
schetst zijn voor mij geen probleem, maar als het kabi
net binnenkort met de uitwerking van de plannen
komt kan het best zo zijn dat ik alsnog zeg: dit is voor
mij niet acceptabel", aldus Krajenbrink. Het kamerlid
verzette zich de afgelopen weken met enkele fractiege
noten tegen het stellen van een harde inkomenseis
voor buitenlanders die hun gezin of een huwelijkspart
ner naar Nederland willen laten overkomen. De over
grote meerderheid van de CDA-fractie heeft geen
moeite met zo'n eis, maar Krajenbrink dreigde geen
CDA-woordvoerder op het gebied van het minderhe
denbeleid meer te willen zijn als er een regeling komt
die elke buitenlander met een uitkering zou verbieden
vrouw en kinderen naar Nederland te halen. Volgens
de huidige wettelijke regels moet een buitenlander bij
gezinshereniging en gezinsvorming „beschikken over
voldoende middelen van bestaan". In de praktijk werd
daar echter nauwelijks rekening mee gehouden. Zelfs
buitenlanders met een bijstandsuitkering (het absolu
te bestaansminimum) kregen vaak toestemming ge
zinsleden of een toekomstige huwelijkspartner uit het
land van herkomst te laten overkomen. Het kabinet
vindt dat dit laatste niet meer mag gebeuren. De wat
vage eis van „voldoende middelen van bestaan" blijft
weliswaar gehandhaafd, maar^ hij wordt voortaan
strenger toegepast, zo kondigde Lubbers aan. Overi
gens moeten ook dan uitzonderingen mogelijk blijven.
Voor een bijstandsgerechtigde die zicht heeft op een
baan zouden de regels bijvoorbeeld niet hoeven gelden.
Met deze algemene schets van de premier kan Krajen
brink nog wel leven. Ook hij erkent dat een bijstands
uitkering vaak een wankele bestaansbasis is, zeker als
het om een compleet gezin gaat. Toch blijft hij van me
ning dat inkomen niet het belangrijkste criterium mag
zijn. „En de kans bestaat dat het wel die kant op gaat",
zegt hij„M 'n definitieve mening geef ik dus pas als het
kabinet z'n plannen verder heeft uitgewerkt. Ik heb
trouwens vernomen dat het kabinet er geen idee van
heeft hoe de details eruit moeten gaan zien. Ik weet dat
er stemmen opgaan om in principe iedere werkloze
buitenlander die geen uitzicht heeft op een baan het
recht op gezinshereniging en gezinsvorming te ontzeg
gen. Als dat alsnog uit de bus rolt is het voor mij abso
luut niet acceptabel". Krajenbrink vindt dat een Ma
rokkaan of Turk die buiten z'n schuld werkloos is ge
raakt en die er alles aan doet om weer te kunnen wer
ken, niet mag worden verboden gezinshereniging aan
te vragen. „Zelfs niet als hij al zó langdurig werkloos is
dat hij in de bijstand is terechtgekomen", aldus Kra
jenbrink. „Pas als een buitenlandse werkloze er over
duidelijk met de pet naar gooit en geen enkele baan wil
accepteren, dan mag je zeggen: jij mag geen vrouw,
kinderen ofbruid naai' Nederland laten komen".
Idoor
KOOS VAN WEES
DEN HAAG De sociale dien
sten in ons land discrimineren
geen Surinamers.
Dit blijkt uit een onderzoek
naar de problemen rond de uit
stroom van Surinaamse sociale-
dienstcliënten, dat staatssecre
taris Ter Veld van sociale zaken
heeft aangeboden aan de Twee
de Kamer. In het onderzoek is
wel gebleken dat de dienst zich
op verschillende manieren in
spant bij de voorbereiding op
werk voor Surinamers en Ne
derlanders. Dat gebeurt niet
bewust, maar is een gevolg van
de onjuiste inschatting van de
motivatie van cliënten. Uit het
onderzoek blijkt dat Hindoesta
nen en Creolen vaker als onvol
doende gemotiveerd worden ge
kwalificeerd. Dit is gebaseerd
op een foutieve interpretatie
van het gedrag van deze cliën
ten. Zo wordt de afwachtende
houding van Hindoestanen, die
weinig verwachten van de soci
ale dienst, als weinig d<
tend en weinig initiatief!
zien. Creolen maken hui
sen wel kenbaar, maar 1
zich veelal slechter dan Ste
ren aan afspraken. D&
zijn medewerkers van dt
le dienst minder geneigd
te spannen en houden di
len zich nog minder aan
spraken. Staatssecretai
Veld zal de gegevens uit
derzoek koppelen aan du
punten uit de minderhe
ta die is verschenen.
ROTTERDAM - Als de
huur automatisch zou wor
den afgeschreven, lag ze nu
nog dood in haar woning.
Mevrouw P. (57) uit Rotter
dam. Een jaar niet gezien en
toch niet gemist. Eenzame
dood in drukke stad. „Ik zou
willen dat ik dit mezelf of een
instantie zou kunnen verwij
ten. Maar dit was niet te
voorkomen", zegt wijkagent
E. Krabbendam.
Zittend in de deuropening van
de Van der Sluysstraat 99a eet
een dikke Turkse vrouw bana
nen. Als mevrouw P. haar zo
zag, lachte ze altijd. Haar bo
venbuurvrouw zo dik, want al
tijd etend, en zij zo mager, want
altijd drinkend. Mevrouw P.
dronk wijn, maar vooral bier.
Op verzoek vulden de buurkin
deren van nummer 97 de voor
raad drank aan. „Voor elke
keer dat we boodschappen de
den voor oma kregen we een
gulden", zegt een Turks meisje
glimlachend. Het afgelopen
jaar hebben ze 'oma' niet meer
gezien. „We hebben nog vaak
door de brievenbus geroepen,
maar ze reageerde niet meer.
We dachten: die zal wel naar
een bejaardenhuis zijn".
Vakantie
Mevrouw P. lag dood in haar
slaapkamer. Artsen schatten
ongeveer een jaar. Talloze men
sen zijn het huis gepasseerd,
een enkele heeft aangebeld,
maar niemand kreeg lucht van
de dood. De gordijnen van 97
waren weliswaar gesloten,
maar dat waren ze al jaren. Me
vrouw P. zonderde zich af van
alles en iedereen. Wie aanbelde
had geluk als er open werd ge
daan. „Maar er kwam eigenlijk
nooit bezoek", vertelt de buur
vrouw in gebroken Nederlands.
„Jaren geleden was er vaak een
man, een vriend bij oma, totdat
hij naar een verzorgingstehuis
ging". Familie? „Nooit gezien".
Mevrouw P. heeft geen kinde
ren, maar wel een broer en een
zus. Zij wonen niet ver van haar
vandaan, maar hadden nooit
contact met hun zus. Geen
boodschap aan. Het bericht van
haar eenzame dood kwam voor
al ongelegen. Broer stond op
het punt op vakantie te gaan.
Die viert hij nu. Zijn zus is in
alle stilte gecremeerd.
Projecten
Vermolmde en kunststof kozij
nen tekenen de Van der Sluys
straat. Een renovatiebuurt om
de hoek van de statige Prove
nierssingel. Het gros van de be
woners is allochtoon. In het
buurtcentrum komen veel bui
tenlandse vrouwen samen,
maar de talloze projectgroepen
in de wijk zijn blank. Ze worden
gedragen door twintig tot vijf
entwintig mensen die bruisen
van enthousiasme, maar niet
kunnen verhelpen dat het on
derlinge contact in de wijk po
ver is. „Sinds twee jaar loopt er
een buurtpreventieproject. -De
straten zijn beter verlicht, de
woningen door voorlichting be
ter beveiligd en bewoners en
scholieren houden de straten
schoon. Daarnaast kent de Pro
venierswijk een werkgroep
'Leefbaar' en die is ook heel ac
tief', aldus wijkagent Krabbé-
damMaar niemand die me
vrouw P. kende. „Wij hoorden
pas van haar toert ze werd ge
vonden", vertelt secretaris Cor-
rie Mulkens van de bewoners
vereniging. „Ik vind het echt
vreselijk. Dat dit bij ons kan ge
beuren. Maar ja, bepaalde men
sen trekken zich helemaal te
rug, dus die mis je niet. En je
kunt wel actief zijn, maar dat
betekent niet datje iedereen be
reikt. Tijdens de buurtpreven
tie-campagne hebben we ge
merkt dat sommige mensen ge
woon helemaal niet opendoen,
zelfs de deur hebben gebarrica
deerd".
Binnenkort starten in de Pro
venierswijk weer nieuwe pro
jecten. Per straat zullen twee
buurtcontactpersonen worden
aangestèld die de bewonersver
eniging informeren over het le
ven in de straat. Klachten over
gebreken aan woningen, straat-
vuil of criminaliteit worden
doorgespeeld naar de woning
bouwvereniging, de reinigings
dienst en de politie.
Daarnaast start volgende
maand een projectgroep Oude
ren, die als taak heeft de eenza
men in de wijk op te sporen. Op
bouwwerkster Elske Geleedst:
„Dat opsporen valt wel mee.
Daarna begint het moeilijkste:
contact leggen. Veel mensen
willen met helemaal niemand
wat te maken hebben. Kom
daar maar eens binnen".
De Stichting Thuiszorg Rotter
dam weet er alles van. Zij be
schikt over een team mensen
dat is gespecialiseerd in het hel
pen van wat zij 'ongemotiveer
de mensen' noemen. „Mensen
die geen reguliere hulp meer ac
cepteren, maar van wie je ziet
dat ze langzaam vervuilen, ver
eenzamen of overlast bezorgen
aan hun omgeving", legt lei
dinggevende Joke Homan van
de Gespecialiseerde Wijkbe-
j aarden ver zorging (GWBV) uit.
Met heel veel geduld en allerlei
foefjes proberen haar mensen
het vertrouwen van zonderlin
gen te winnen. Hulpverleenster
Meta de Haan: „Omdat de
meeste mensen niet opendoen,
leggen we het eerste contact
vaak via de brievenbus of een
tik tegen het vensterglas. Ben je
eenmaal binnen, dan probeer je
je zoveel mogelijk in te leven in
die man of vrouw. Je moet jezelf
nooit opdringen of met een kant
en klaar hulppakket binnen
wandelen. Dat kan niet en dat
mag niet. Ieder mens heeft an
dere normen en waarden. Als je
teruggetrokken en rommelig
leeft, moetje dat zelf weten. Wij
staan pas op de stoep als men
sen afglijden naar onleefbare en
onhygiënische toestanden of
een gevaar voor zichzelf en hun
omgeving vormen"
De doelgroep van de GWBV
wordt steeds jonger en de pro
blemen worden steeds gecom
pliceerder. „De gevallen wor
den steeds ingrijpender. Ging
het vroeger vaak om tamelijk
eenvoudige mensen die niet
.wisten waar zij met hun hulp
vraag naar toe moesten, nu be
landen we steeds vaker bij rede
lijk tot goed opgeleide mensen
die de greep op de samenleving
hebben verloren. Omdat ze te
leurgesteld zijn in het leven of
in mensen of geestelijk achter
uit gaan en dat niet willen ac
cepteren. Ze zijn moeilijk aan
spreekbaar en hebben daardoor
weinig tot geen sociale contac
ten", aldus Homan.
De GWBV wordt door hulpver
leners (RIAGG, artsen, maat
schappelijk werk) beschouwd
als het laatste redmiddel. Jaar
lijks spelen zij in de regio noord
west zo'n honderd probleemge
vallen door. In bijna alle geval
len lukt het de hulpverleners
van de GWBV tot de 'zonderlin
gen' door te dringen. „Ik werk
hier nu zes jaar en het is mij
slechts twee keer niet gelukt
contact te leggen", aldus De
Haan. Eén van die mislukte po
gingen betreft mevrouw P.
Thuiszorg maakte voor het
eerst kennis met P. toen wo
ningbouwvereniging Patrimo
nium haar begin februari we
gens huurachterstand het huis
uit wilde zetten. Wijkagent
Krabbendam nam contact op
met Thuiszorg om te bezien of
huisuitzetting te voorkomen
was. De Haan bezocht mevrouw
P. én zorgde dat de huur alsnog
werd overgemaakt. Het huis-
uitzettingsbevel werd ingetrok
ken. Voor wijkagent Krabbe-
dam was daarmee de kous af.
Voor De Haan begon het werk
pas. De volgende dag stond zij
opnieuw op de stoep bij me
vrouw P. met het doel haar een
machtiging te laten tekenen
voor automatische afschrijving
van de huur. Maar zover kwam
het niet. „Mevrouw was boos en
waren weliswaar
agressief. Korsakov-patiënte,
geen land mee te bezeilen". De
Haan keerde nog enkele malen
terug naar de Van der Sluys
straat 97, maar vond geen ge
hoor. En toen de deur wel open
ging, werd zij bedreigd met een
broodmes. Het RIAGG werd in
geschakeld, maar kon weinig
doen. P. weigerde hulp en kon
niet gedwongen worden opge
nomen omdat zij volgens het
RIAGG geen gevaar voor zich
zelf of de omgeving vormde.
Het crisisteam van het Consul
tatiebureau voor Alcohol en
Drugs (CAD) werd erbij geroe
pen maar constateerde op dat
moment geen alcoholprobleem.
Pas anderhalf jaar later, sep
tember '92, werden politie en
hulpverleners weer herinnerd
aan mevrouw P. Woningbouw
vereniging Patrimonium had
opnieuw het voornemen P. uit
haar huis te zetten. Vanaf okto
ber '91 had zij niet meer be
taald. Na diverse onbeantwoor
de aanmaningen schakelde Pa
trimonium in februari '92 een
incassobureau in. De huurach
terstand was toen opgelopen tot
1500 gulden. Het ontruimings
bevel liet een half jaar op zich
wachten. Krabbendam ontving
het vonnis in september en nam
opnieuw contact op met Thuis
zorg om uitzetting te voorko
men. Politie en hulpverleners
belden en klopten aan de deur.
Weer werd niet opengedaan.
Dit keer was mevrouw P. dood.
Al een jaar: vanaf het moment
dat Patrimonium geen huur
meer ontving. „Nee, wij zijn
niet aan de deur geweest bij me
vrouw P. Wij sturen alleen aan
maningen. Ons bestand telt
vijftienduizend bewoners. Daar
kun je niet elke maand iemand
langs sturen", aldus A. van den
Hoven van Patrimonium.
De kosten van gas, water en
licht werden automatisch afge
schreven van P.'s rekening.
Had zij ook een machtiging on
dertekend voor de huur, dan lag
zij nu nog dood in haar woning.
De Turkse buurvrouw vindt het
„heel erg", evenals dgni
nersvereniging, Eef Kind
dam en Meta de Haanfn
dit was niet te voorkkf
zeggen allen. Krabqpa
„Ook met het nieuwe ee
'buurtcontactpersonen'! vi
opnieuw gebeuren. Iko
kent vele mevrouw P.'s
sen die alle contact wit
niet gek genoeg zijn voo el
richting, niet te ziek vk
ziekenhuis en niet te
voor een verpleeghuis,
nu als enige contact met
jarige mevrouw die geen
heeft en hulpverleners i e
wijst. Ze ligt op de bank
eigen urine. Misschien i
wel dood".
Het 'Eurocircus' van de regering, deze week begonnen in
Maastricht, bereikt maandag Den Haag. Vanaf acht uur
's avonds is iedereen welkom in het provinciehuis.
Staatssecretaris Piet Dankert van Europese zaken blijkt
niet gecharmeerd van de term 'circus'.
DEN HAAG Scepsis over
:sEuropa alom, maar Piet Dan
kert geeft geen krimp. Zijn
politieke carrière is gelijk op
gelopen met de Europese
eenwording. De kroon op het
werk was het voorzitter
schap van het Europees Par
lement van 1982 tot 1984.
Nu is hij staatssecretaris
voor Europese zaken in het
kabinet-Lubbers/Kok. Als se
condant van minister Van
den Broek van buitenlandse
zaken en premier Lubbers
heeft hij er met de neus bo
venop gezeten toen de twaalf
EG-landen het omstreden
Verdrag van Maastricht te
kenden.
Wat verontwaardigd legt Dan
kert uit dat het onzin is om
'Brussel' als zondebok aan te
wijzen, zoals vanuit sommige
hoofdsteden nu gebeurt. De Eu
ropese bureaucratie zou ver
stikkend werken. „Het is wat te
gemakkelijk om met de vinger
naar Brussel te wijzen als men
problemen in eigen land heeft.
Er werken in Brussel bij de EG
niet meer ambtenaren dan ge
middeld bij één ministerie of
een stad als Den Haag, zo'n
15.000. Dat de EG nu onder
vuur ligt is mede aan die half
hartige houding te wijten. Ik
begrijp het wel, want de mens is
zwak. Iets soortgelijks zie je in
eigen land als gemeentebestu
ren slechte boodschappen voor
de mensen hebben. Dan hoor je
ook vaak: dat is de schuld van
het rijk. Ik vind, dat Brussel de
zwarte piet niet verdient".
Dankert vindt helemaal niet
dat de Nederlandse regering
met haar onversaagde streven
naar Europese éénwording uit
verkoop houdt van Neêrlands
eigenheid. „Niks ervan", zet de
staatssecretaris veelbelovend
zijn verweer in. Maar met zijn
tweede zin leidt de in Europese
zaken zeer ingevoerde staatsse
cretaris zijn gehoor al weer bin
nen in de wereld van verdrag
steksten, richtlijnen en overleg
structuren waaruit de Europe
se Gemeenschappen lijken te
bestaan. Over het begrip 'subsi
diariteit' dat een sleutelpositie
heeft verworven sinds het vol
gens hardnekkige geruchten
door premier Lubbers enkele
jaren geleden in Madrid het
EG-jargon is binnengeloodst,
constateert Dankert, nuchter:
„Dat heeft altijd in de Europese
verdragen ingebakken gezeten.
Het is nooit de bedoeling ge
weest om zoveel mogelijk cen
traal te regelen. Al; sinds het
Verdrag van Rome in 1957 ligt
vast, dat in Brussel alleen
wordt geregeld wat op een an
dere niveau minder doeltref
fend kan".
Na het referendum in Dene
marken, waarbij een krappe
meerderheid 'nej' zei en het
nipte 'ja' als uitkomst van het
referendum in Frankrijk heeft
Nederland dan nu zijn voorlich
tingscampagne. De bedoeling is
alle provinciehuizen aan te
ydoen.
„Deze voorlichtingscampagne
Staatssecretaris Piet Dankert van Europese zaken.
van de regering is geen circus,
maar een forumdiscussie", zegt
Piet Dankert een tikje gepi
keerd. Hij zal maandag in het
provinciehuis onder leiding van
commissaris der koningin Pa-
tijn in discussie gaan met het
Tweede-Kamerlid Schutte van
het Gereformeerd Politiek Ver
bond, Sam Rozemond van het
Instituut Clingendael en jour
nalist Co Weigraven. Europar
lementariër Leen van der Waal
van de Staatskundig Gerefor
meerde Partij heeft Dankert er
ook graag bij. „Die is een ver
klaard tegenstander van het
Verdrag van Maastricht. Dat is
goed voor de discussie
De staatssecretaris vindt het
niet vreemd, dat de regering nu
opeens begint voor te lichten.
„Dat is een kwestie van vraag
en aanbod. Er is altijd voorlich
tingsmateriaal geweest over
Europa. Maar nu de publieke
belangstelling is gewekt, steekt
de regering daarop in. Let op,
de discussie hoeft niet alleen te
gaan over 'Maastricht'. Ieder
een mag alles wat hij over de
Europese Gemeenschappen op
zijn lever heeft aan de orde stel
len".
Dankert is bang geweest dat na
de Denen ook de Fransen in
hun referendum het Verdrag
van Maastricht met een 'non'
zouden treffen. In de aanloop
naar het Franse referendum
heeft Dankert op een kwaad
moment geroepen 'stop de per
sen' en daarmee kwam de ver
dere produktie van een presti
gieuze voorlichtingsbrochure
over Europa tot stilstand.
Het boekje is jntussen wel ver
schenen in een oplage van
I FOTO: STEPHEN EVENHUIS
250.000. De produktiekosten
bedroegen ongeveer een kwart
miljoen gulden. Eén gulden per
boekje. „Niet al te kostbaar",
oordeelt Dankert, maar wel vèr
boven de financiële draag
kracht van het voorlichtings
budget van het departement
van buitenlandse zaken. Ande
re ministeries hebben er dan
ook aan meebetaald.
Joegoslavië
Dankert: „In Maastricht zijn de
lijnen uitgezet voor een politie
ke opstelling van de EG in de
toekomst. Vanaf 1989 is het ene
na het andere communistisch
geregeerde land in Midden- en
Oost-Europa in een economisch
luchtledig terecht gekomen. Zij
proberen om te schakelen van
een planeconomie naar een so
ciaal georiënteerde markteco
nomie. De EG biedt de helpende
hand, maar weet ook niet pre
cies hoe het moet, al gaan we
wel uit van een samenhang tus
sen economische en politieke
ontwikkeling. Na de verbreding
van de EG door toetreding van
Zwitserland, Oostenrijk, Zwe
den, Finland en mogelijk Noor
wegen komt er een tweede fase.
Dan zullen de Hongaren, Tsje
chen, Slovenen en Polen erbij
komen. In de derde fase zijn
Turkije, Bulgarije en mogelijk
de landen van het voormalige
Joegoslavië aan de beurt".
Dankert geeft grif toe, dat het
'probleem Joegoslavië' moge
lijk pas in de volgende eeuw in
EG-kaders ingepast kan wor
den. „Maar dan moeten die lan
den dat zelf natuurlijk ook wil
len", erkent hij. Voor militair
ingrijpen nü ziet de Nederland
se staatssecretaris geen moge
lijkheden. „Dat is in eerste in
stantie een zaak van de Vere
nigde Naties. Bovendien zie ik
geen bereidheid in de EG-lan
den om een troepenmacht van
vierhonderdduizend man op de
been te brengen",
och ziet Dankert een lichtpun
tje in het schijnbaar machteloze
toekijken van de EG bij de hart
verscheurende schendingen
van de mensenrechten op de
Balkan. „Dank zij het bestaan
van de EG is de tegenstelling
Frankrijk-Duitsland in dit con
flict geneutraliseerd. Duitsland
heeft een band met de Kroaten
en Frankrijk met de Serviërs.
De EG voorkomt, dat Frankrijk
en Duitsland aan verschillende
kanten bij het Joegoslavische
conflict worden betrokken".
Kapitein 'Solo'
direct voor rech
AMSTERDAM - Het a
Russen opgebrachte sch
van de internationale
organisatie Greenpeace
op zijn vroegst morgen
marinehaven Moermaiii
wacht. Aanvankelijk
verwachting dat de Sol
daag in Moermansk zo
nenlopen. Door het
weer in de Barentsz Z
loopt de tocht naar
uiterst langzaam. De^j
wordt weer gesleept dooe
Russische slepers, nad
eerder een van de slepei
tijd had gesleept, omdat
machinepech kampte. D
heeft een snelheid van oi^,
vier knopen, nog geen
meter, per uur. Het Ned
se ministerie van buitei^
zaken heeft uit informe'
tacten met de Russische
teiten vernomen dat cT
tein van de Solo, Albert lf
(44), direct na aankoi
Moermansk voor de
moet verschijnen. De aai
zal waarschijnlijk „het
den van de Russische ter
le wateren" zijn.
Het Russische persbun j,
terfax heeft gemeld datr
klacht van de Russen
trekking heeft op de So
maar op een van de
ten van Greenpeace,
zou de grenzen van de te
ale wateren niet hebb
schonden, wel de rubl\
die voor onderzoek vai
schip te water was gelat
waarnemend consul-#
van het Nederlandse cona
generaal in St. Petersb j,
in Moermansk de kapitei g
zeven andere Nederlam
manningsleden van de
stand verlenen. De Russ
ben de verzekering gege
de waarnemend consu r
raai mag spreken met j
manning. Greenpe
overtuigd dat de vooi
Sovjetunie niet alleen in
geving van Nova Zembl:
actief afval heeft gedum[
ook in de Japanse Zee.
