Vakantiespreiding moet de piste redden
Spelevaren boven een wit landschap
Zaterdag Wintersport
D I H
Leidse Courant
zaterdag 17 oktober 1992 i
Het is het spookbeeld van elke wintersporter: voor de wintersportvakantie te zijn veroordeeld tot het
hoogseizoen. Files op de rijkswegen, drukte op de bergroutes, in de rij bij de lift en krioelen op de piste.
Als dan in het weekeinde ook nog eens massaal de dagtouristen komen is het echt dringen geblazen.
br Willem Uilenbroek
Oral eind jaren zeventig en in de
|en tachtig is het aantal Neder-
idse wintersporters enorm toege-
men. Die grote groei is er nu wel
[beetje uit. Al enkele jaren bezoe-
n zo'n 1,2 miljoen bezoekers de
btersportlanden.
jt hangt natuurlijk sterk af van de
buwcondities, die na een paar
gere jaren de afgelopen winter
delijk weer eens uitstekend wa-
Alleen dicht bij huis (de Belgi-
Ardennen en het Duitse Sauer-
laat de sneeuw zich nu al vele
niet meer zien.
irige winter gingen 1,1 miljoen
lerlanders naar de wintersport-
ieden, komend seizoen houden
rekening met 1,3 miljoen", ver-
René de Groot, hoofd van de af-
ng wintersport van de ANWB.
aar een enorme groei zal er niet
zijn. Er is nu een vrij hechte
met weinig afvallers. Dat het
tal skiërs toch nog stijgt, komt
de gezonde groep senioren, die
jer doorgaat dan vroeger en om-
er onderaan altijd wel iets bij-
de Nederlandse Skivereniging
jkt dat de groei krimpt. Directeur
an Schaveren: ,,Het aantal leden
minder hard dan vroeger,
we hebben er toch al weer zo'n
duizend nieuwelingen bij. We
ben nu 161.500 leden en zijn qua
ntal de zesde sportbond van Ne-
and, maar we zitten de num-
vier en vijf, volleybal en zwem-
opde hielen"
uwig
de stagnerende groei is lang
iedereen rouwig, want het
le in veel gebieden flink de
gaten uit te lopen. Aan de onge
leide uitbreiding van skigebie-
is ter bescherming van de na
il enige jaren een einde geko-
De Oostenrijkse overheid bij
beeld staat de aanleg van nieu-
istes nog maar hoogst zelden toe
%ieuwe liften mogen alleen nog
worden gebouwd ter vervan-
van oudere.
In de rij bij de lift is voor veel wintersporters, zeker in het hoogseizoen, een vast onderdeel van de sneeuwvakantie.
in Zwitserland waar
plannetje voor iets nieuws aan
wia/hankelijke organisatie moet
en voorgelegd voor een, even
vertaald, 'milieuverdraagzaam-
stest'. Het aantal afwijzingen
die organisatie is veel en veel
tfer dan het aantal goedkeurin-
idndanks doen zich nog geregeld
Jiemen voor. De grootste: over-
il snelwegen als een land massaal
rijgt (de Nederlandse krokus!)
k orme drukte in skigebieden als
:e meden met de sneeuw slecht is
:h in hoger gelegen streken de
:p iten met grote aantallen week-
endgasten moeten mengen.
,,We hebben dat probleem een paar
keer gehad", zegt Obman (zeg maar
voorzitter) Parth van de 'VW' van
het Oostenrijkse Ischgl. „Ons dorp
was al vol vakantiegangers en toen
kwamen er ook nog eens tientallen
bussen en honderden auto's met
dagtoeristen. De weg raakte ver
stopt, de wachttijden bij de liften
vanuit het dorp liepen op en op de
pistes was het flink druk. De vakan
tiegangers die hier een week of twee
weken hadden geboekt begonnen
daarover te mopperen".
Ischgl, maar ook menig andere
plaats, is aan het denken over oplos
singen voor dat probleem. Denkbaar
is een limiet te stellen aan het aantal
dagkaarten öf in het dal, bij de toe
gangsweg, gewoon een bord te plaat
sen dat het skigebied vol is. Dat laat
ste gebeurt al in Lech, waar maxi- ten werven en die vervolgens weg
maai veertienduizend mensen op de
piste welkom zijn.
„Zoiets is toch wel èen hele stap",
vindt ANWB'er De Groot. „Je moet
een keuze maken tussen korte- en
lange-termijnbeleid. De skilifteige
naar kijkt naar dat eer
ste; die wil alleen maar
zoveel mogelijk skipas-
sen verkopen. Maar de
hoteldirecteur kijkt wat
verder in de toekomst;
hij hoopt dat de gasten
jarenlang bij hem terug
komen".
„Bovendien moet je ook
met je weekendgasten voorzichtig
omgaan", waarschuwt directeur
Tony Winkler van het Oostenrijks
Toeristenburo in Amsterdam. „Je
kunt niet het hele jaar weekendgas-
Wachten
op de
eerste stap
sturen als het eens een keertje niet
zo goed uitkomt".
Wegen
Scenario's met het bord 'vol' of al op
de snelweg suggereren maar naar
een ander skigebied te
gaan, zijn er ook in
Zwitserland, maar voor
lopig zullen die nog wel
in de la blijven liggen.
„Ons grootste probleem
is niet de drukte op de
pistes, maar op de vaak
smalle toegangswegen.
Plaatsen als St. Moritz
en Engelberg kunnen de stroom au
to's gewoon niet meer aan", zegt di
recteur Urs Eberhard van het Zwit
sers Verkeersbureau.
„Wij zijn daarom met andere maat
regelen bezig, zoals het maken van
grote parkeerruimtes ver buiten de
dorpen en het laten rijden van pen
delbussen. Verder promoten we het
openbaar vervoer door daaraan kor
ting op de skipas te koppelen. In
sommige plaatsen zijn de dagkaar
ten flink in prijs verhoogd om wat af
schrikkend te werken".
Zijn Oostenrijkse collega ziet geen
heil in dat laatste: „Als mensen een
maal besluiten in het weekeinde te
gaan skiën laten ze zich door een
duurdere skipas of een hoge prijs
voor één hotelovernachting echt niet
afschrikken".
Oostenrijk is veruit favoriet bij de
Nederlandse skiërs. De afgelopen
winter trokken 720.000 landgenoten
daarheen, zestig procent van het to
taal aantal Nederlandse winterspor
foto Milan Konvalinko
ters. In Oostenrijk springen het
Salzburgerland en Tirol er als meest
bezochte regio's weer uit.
Winkler: „Ook in Oostenrijk zal op
termijn iets moeten gebeuren. Het
aantal skigebieden wordt niet meer
uitgebreid en er komen ook niet veel
hotelbedden meer bij. Wat wij willen
is een betere spreiding over het land;
laat de cracks naar de grote gebieden
met lange afdalingen gaan, maar de
anderen naar de onbekendere, klei
ne plaatsen. En we zullen de perio
den buiten het seizoen wat meer
aandacht gaan geven".
Vakantiepiek
De Nederlanders ontspringen de
weekeinddrukte op de skipiste zelf
meestal wel, omdat zaterdag de reis
dag is. Maar de drukte op de wegen
ontlopen ze dan juist niet. Vakantie
spreiding blijft blijkbaar een onhaal
baar iets, want overal in Europa be
ginnen en eindigen de vakanties nog
altijd in het weekeinde.
„De accommodatieverschaffers ver
tikken het om arrangementen an
ders dan zaterdag-zaterdag aan te
bieden", stelt Erik Pais van de afde
ling reizen van de Nederlandse Ski
Vereniging (NSkiV). „De bussen zijn
daarop gericht, de diensten van de
treinen en luchtvaartmaatschappij
en ook. Die tendens moet eens een
keertje worden doorbroken. Waar
om nou niet eens een verblijf van
woensdag tot woensdag aanbieden?
Niemand durft de eerste stap te ne
men".
Individuele reizigers kunnen zo'n
midweek-start nog wel eens maken,
bij groepsreizen lukt dat niet. „Hoe
wel, ik heb al gehoord dat in Duits
land een touroperator 's zomers kor
ting geeft op vliegreizen, die midden
in de week beginnen. Misschien kan
dat het goede voorbeeld zijn", stelt
Tony Winkler.
'Kleintje-ski'
Er blijkt komende winter ook zo'n
'breker met de traditionele reisda
gen' in eigen land te zijn. De Jong In-
tra Reizen biedt een 'kleintje-ski'
aan; een busreis naar Oostenrijk van
woensdagochtend tot en met zon
dagochtend en wintersporters die bij
De Jong boeken, maar met de eigen
auto gaan, kunnen op een aantal
Oostenrijkse bestemmingen ook op
zondag aankomen en vertrekken.
Vakantiespreiding is al enkele ma
len ter sprake gekomen in het Alpen
platform, waarin de Nederlandse
Ski vereniging, de ANWB, de Stich
ting Nederlandse Milieugroep Al
pen, de Koninklijke Nederlandse Al
penvereniging en de Nederlandse
Bergsportvereniging de krachten
hebben gebundeld ter bescherming
van het milieu in de Alpen. Want als
daar het toerisme niet in de hand
wordt gehouden, worden de berg
streken onherstelbaar aangetast.
„Als donorland zijn wij ook verant
woordelijk voor het milieu daar",
stelt NSkiV-directeur Van Schave
ren. „Zo'n organisatie als het Alpen
platform bestaat alleen in Neder
land. Als je nou eens zou kunnen be
reiken dat ook in andere donorlan
den zo'n beweging ontstaat, druk
kunt uitoefenen op de ontvangende
landen om maatregelen te treffen en
de bewoners van je eigen landen be
wust kunt maken van hun verant
woordelijkheid, dan moet verbete
ring van de situatie toch mogelijk
zijn".
Overigens doet Nederland volgend
jaar toch al wat meer aan vakantie
spreiding, want voor de week kro
kusvakantie wordt het land in twee
ën verdeeld. De zuidelijke helft
krijgt vrij tijdens de carnavalsperio
de, de noordelijke daarbuiten.
FRANKRIJK
op aarde, in Rupt sur Moselle, waar de inwoners
pelijks raad wisten met dat vreemde grote gevaarte,
potseling de rust in het bergdorp verstoorde.
Ballonvaren tegen de achtergrond van een winters decor is bijzonder, ja
zelfs spectaculair. In de Vogezen kan je dat als 'gewone' wintersporter zelf
ervaren. De VW heeft speciaal een ballon aangeschaft en een piloot
ingehuurd.
door Hans de Jongh
Die ochtend moesten we ons om acht
uur in de hotellobby melden; daar
zouden we de bebaarde en bruinge
brande Yves Zimmermann treffen.
Hij zou ons naar Cornimont rijden
om van daaruit op te stijgen. De
weersverwachting was gunstig: het
zou licht vriezen, aan een onbewolk
te hemel zou een vriendelijke zon
onafgebroken schijnen en er zou een
matige bries over de flanken van het
massief waaien. Een perfecte dag om
te varen met een ballon.
De piloot wilde weten
of het voor ons de eer
ste keer was en of we
nerveus waren voor de
tocht. De eerste vraag
werd bevestigend be
antwoord; de tweede
ontkend, hoewel dat
laatste niet geheel
strookte met de wer
kelijkheid.
Maar als jij zo rustig
kunt zijn bij de voorbe
reiding, waarom zul
len wij dan zeggen dat
we gespannen zijn,
dachten we maar. Gespannen was
overigens niet het juiste woord. Het
was meer het onbekende, het avon
tuurlijke vooral, dat ons in de greep
hield.
Het decor van de start was adembe
nemend. Yves had een locatie gevon
den in Cornimont, in het hart van de
Vogezen, aan de voet van een keuri
ge berghelling. Door de dagenlange
sneeuwval lag er een majestueus ta
pijt, zowel beneden als boven. De
VW-directeur van het departemen
tale comité, die als vierde man met
ons meevoer, had tevoren al gezegd,
dat de besneeuwde toppen van het
gebergte een onuitwisbare indruk
zouden achterlaten. Maar vooreerst
moesten we nog opstijgen en dat
baarde ons op dat moment meer
zorg dan de vreugde die het bergpa-
norama ons zou gaan verschaffen.
Christine Gousset, de vriendin van
Yves, zou ons met haar jeep vanaf de
grond begeleiden en via de radio
voortdurend met ons in contact
staan. 'Allo ballon rouge, ici-est
Christine', begon na drie keer testen
snel vertrouwd te klinken. De eerste
ogenblikken van zo'n reis door de
ruimte gaven een mengeling van
machteloosheid en
verwondering. We
durfden niet echt naar
beneden te kijken om
naar de steeds nietiger
wordende blondine te
zwaaien hetgeen
wel hoort maar die
beangstiging duurde
slechts kort.
Hoe beschrijf je nu dat
gevoel Je wordt op
getild boven de werke
lijkheid, meegevoerd
in de ontspannen stil
te van de ruimte en je
beziet het dagelijks leven als een Ma-
durodam. Opeens besef je dat je
vaart (of vliegt), datje los bent van
de aarde en overgeleverd aan de gril
len van de natuur of de deskundig
heid van de piloot.
Panorama
We aanschouwden de witte wereld
van grote hoogte. Het was eindeloos
mooi. Cornimont stierf langzaam
achter ons weg terwijl Saulxures sur
Moselette door de koers van de bal
lon in beeld werd gemanoeuvreerd.
We hingen tegen de één kilometer
samenstelling rlen van den anker
foto's Harry Verkuylen
Vanuit Cornimont zou de ballon opstijgen. In betrekkelijk
korte tijd wordt het gevaarte gevuld met lucht. Van
de reizigers wordt verwacht dat ze daarbij een handje
meehelpen.
hoge bergwand aan. Bij het passeren
van de top werd ons een nieuw pano
rama voorgeschoteld van de onge
repte natuur.
We voeren kennelijk te laag over de
bergtoppen, want Yves vond het no
dig om de gasbranders weer even vol
aan te zetten. De lucht in de ballon
werd opgewarmd en we stegen naar
grotere hoogte. Een roedel herten,
die haar verblijfplaats in de bossen
heeft, schrok zo van het stilte door
klievende geluid van de branders,
dat ze op hol sloeg.
Het leek wel of we ons steeds be
haaglijker begonnen te voelen. Ont
spannen over de leuning van de bie
zen mand hangend, genoten we van
elk detail dat de natuur op ons af
stuurde. En met verbazing ziend dat
er op deze hoogte in de bergen plot
seling een boerderij op je afkomt.
Dat komt, legde de piloot later uit,
omdat door de dikke sneeuwlaag we
gen en weggetjes aan het zicht zyn
onttrokken.
In de verte zagen we Rupt sur Mosel
le liggen. Vriendelijk ogend. Een lief
lijk slaapdorpje. Omringd door het
massief met nauwelijks meer dan
tweehonderd inwoners. Het bleek
een kwartier later het verrassende
eindpunt van onze luchtreis.
De wind was op. Er was geen zucht
meer te vinden en het gezicht van
Yves verraadde voor het eerst enige
spanning. Dat bleek achteraf overi
gens meer teleurstelling te zijn. Be
neden ons, waar moeders met schor
ten en vaders met kalot meewarrig
naar boven stonden te kijken, moest
een plek worden gevonden waar de
ballon kon worden geparkeerd. Ver
bazing bij de mensen in het dorp.
Het ding uit de lucht had iets
vreemds. Iets onbekends. Misschien
zelfs iets mysterieus.
Sirenes
Merkwaardig genoeg hoorden we na
luttele minuten het schreeuwend ge
luid van gillende sirenes. Gendarme
rie en brandweer snelden om het
hardst in onze richting. Alsof men
sen uit een onbekend niets waren ge
land in een legaal stukje Frankrijk.
De mannen in het uniform hielden
zich aanvankelijk op enige afstand,
maar beseften op zeker moment dat
tot actie moest worden overgegaan.
Toen Yves ze vertelde waarom h\j
juist daar de ballon had neergezet en
vooral duidelijk maakte waarom hij
dat veel liever nog lang niet had wil
len doen, verscheen er een begrijpe
lijke en milde glimlach op het ge
zicht van de gendarmerie.
Daarna was de spanning gebroken.
Ook voor een handvol kinderen uit
het gehucht, die de ballon het liefst
'van dichtbij wilden zien. Intussen
probeerde onze piloot om via zijn
korte-golfzender de positie van
vriendin en begeleidster Christine te
peilen.
Wij moesten ervoor zorgen dat de
ballon niet onverwacht zou gaan op
stijgen. Aan de touwen dus. Maar in
een volstrekt vreemde omgeving
heeft zelfs zo'n ambachtelijke klys
iets avontuurlijks in zich.
