)e Bijlmer-ramp
n de massamedia
Het bejaardenoord als zorgwoning
linister-president Lubbers wil niet in eigen zwaard vallen
Opinie
BRIEVEN VAN LEZERS
3ms meer zendtijd dan relevant nieuws
[ne van der meiden
it niet los in zelfverwijt,
ieer u tijdens de week na
jnp in de Bijlmer en
[daarna bij uzelf ont-
j; dat al die mediale aan-
it u wel wat te veel van
:wade werd. U bent niet
de vraag blijft: hoe kwam
lat we overstelpt werden
iieuws, half-nieuws en on-
commentaren en be
dingen, zelfs zo erg dat die
doedige aandacht zich zo
dan tegen je eigen gevoel
,mag ik het even zelf ver
in" keerde.
journalisten en andere in-
.nten er niet allereerst op
Er zijn machten die ster-
ijn dan zij en dan ieder van
[Ér treden in dit soort pro
van massa-benadering
len" op, die om onnas-
iare redenen niet optre-
iij andere rampen van ze-
ren grote verschrikking en
ig. Die toegevoegde waar-
iunnen journalisten niet
ir scheppen. Die extra's
;en we zelf aan het nieuws
jer met elkaar over te pra-
assacommunicatie is gro
in de optelsom van de ui-
van massamedia: wij
len voegen toe, laten weg,
•en of blazen op.
ik een paar dingen noemen
in uw meningsvorming
de functie en de effecten
le media moet blijven be
en?
eerste plaats is er plotse-
jo enorm veel zendtijd be
daar, dat niet alles wat er
it scherm gebracht werd
ilevant was. De technische
/aarden tot overdaad zijn
'jion aanwezig. De 'overkill'
[leed en ellende werkt soms
fechts. Is, zoals dat heet,
gevaarlijk contra-produk-
tweede plaats: de enorme
van de publieke opinie en
'prg bij journalisten van dis-
fnerend optreden te wor-
fieschuldigd, dreef de jour-
Itiek samen in een groot
nnd: niets moest worden
4aten om de ramp die im-
vrijwel alleen 'kleurrijk
4rland' trof, serieus te ne-
Ik denk dat het niet alleen
1 ipelijk, maar ook wijs was.
die lijn volgt, moetje niet
aantallen doden tellen of hoe
veelheden meetbaar leed; het
gaat dan om het verschrikkelij
ke totaal dat onschuldige men
sen treft.
In de derde plaats is er de aard
van de ramp. Een vliegtuig
boort een intimiteit van wonin
gen binnen en doodt daar tien
tallen onschuldige mensen, ou
deren en kinderen. Dat is teer.
Na de oorlog is dit zelden voor
gekomen. Ik herinner me die
gevoelens nog precies uit de
oorlogstijd. Dat gevoel van on
macht tegenover iets dat stuur
loos uit de lucht komt, vliegtui
gen of bommen, en onschuldige
mensen treft, aan tafel, in bed.
Je wilt niet dat het waar kan
zijn, maar het is aanwezig in
een wanstaltig schokkende
werkelijkheid.
Andere culturen
In de vierde plaats, en dat is een
voor velen moeilijk te begrijpen
iets: de slachtoffers kwamen uit
bevolkingsgroepen met andere
culturen en dus ook andere
rouwgewoonten. Ze eisen ook
meer rouw en meer aandacht
dan wij als Nederlanders in de
regel van onszelf en anderen
verlangen. Denk nog aan de so
bere plechtigheid rond de be
grafenis van de doden van het
vliegtuigongeluk in Tenerife.
In de vijfde plaats: we moeten
leren omgaan met het feit dat
de media eenvoudig niet in
staat zijn meer nieuws te ma
ken dan er voorhanden is. We
hebben de laatste jaren kennis
gemaakt met het fenomeen dat
er meer tijd beschikbaar is dan
er gevuld kan worden met
nieuws, vooral op tv, maar ook
de radio laat het duidelijk mer
ken. Tijdens de Golfoorlog wer
den we regelmatig getrakteerd
op steeds weer dezelfde beel
den, zo om de andere dag. De
zenders rekenden op onze ver
geetachtigheid, maar dat was
onterecht. Dat verschijnsel trad
ook hier op: steeds weer dezelf
de beelden, nog tien dagen na
de ramp. De irritatie die dit op
wekt, komt voort uit een mo
dern levensgevoel, waarin het
nog moeilijk is een heel boek te
lezen als er een samenvatting is
en een video-clip de inhoud van
een complete film geheel ver
vangt. Zoiets heet „narrowing
selection". Als die constatering
van media-onderzoekers waar
is, kun je niet meer uitgebreid
en eindeloos dezelfde beelden
herhalen. Maar: meer was er
niet. Toch moest er meer zijn,
dus werden er extra's gemaakt
en werden we geconfronteerd
met allerlei meningen en uitin
gen die verder geen bijdrage le
verden aan de beleving van de
werkelijke ramp en de verwer
king ervan. Van een krantenko
ning hoorde ik eens de uit
spraak, dat de wereld zich maar
eens wat meer moest gedragen
overeenkomstig het groeiend
aantal beschikbare krantenpa
gina's!
Wat betekent dat? Dat u de
nieuwsdichtheid nog verder
zult zien verdunnen naarmate
de beschikbare tijd voor radio
en tv toeneemt. Het nieuws
wordt meer uitgesmeerd, her
haald en omrankt door secun
daire commentaren. En dat
wekt bij veel mensen irritatie.
Mensen zijn verstandig genoeg
om die gevoelens niet kritiek
loos over te hevelen naar de
boodschap zelf, het feit, in dit
geval het verschrikkelijke lot
dat medemensen treft.
Ten slotte: er zit een knop aan
al die apparaten. Een puur
technische opmerking? Meer
dan dat. Er zijn gelukkig nog
veel mensen die al die beelden
niet nodig hebben, maar de be
hoefte hebben in zichzelf te ke
ren en te mediteren: wat moet
ik hiermee? De beelden en de
radio-verhalen dragen niets ex
tra's bij. Ook een ramp heeft
zijn „genoeg".
Het feit dat er zomaar onbeken
de Nederlanders op zondag 11
oktober gingen meelopen tij
dens de tocht in de Bijlmer is
meer waard dan vele inter
views. Maaru weet dat ze
meeliepen dank zij de (onmis
bare) media. En daar zit de
band die niet meer te verbreken
is. Dus: misschien een beetje
meer matigen in kijken en op
zuigen, en meer investeren in
persoonlijke verwerking, in ge
sprekken met elkaar?
Eén ding ter afsluiting: door al
die publiciteit werden de groe
pen die het betrof wel meer van
ons. Ik denk dat het mededogen
en het meeleven in ons volk gro
ter is dan de zorgelijke, maar
ook wel eens wat opgeblazen
verhalen over discriminatie.
Dat mededogen kan worden op
geroepen, onder meer door de
moslim.
(Anne van der Meiden is oud
docent massacommunicatie
aan de RU te Utrecht en is nu
nog aan diezelfde universiteit
verbonden als bijzonder hoogle
raar in de public relations).
loopt dat Kreng nu al weer achter!
la'mij maar even Thijs....
Onder de vlag van vernieuwing
gaat heel langzaam een veran
dering schuil. In de berichten
valt het niet altijd zo op. Enkele
grepen uit een breed scala van
onderwerpen, die op het eerste
gezicht geen verband met el
kaar hebben. Zo mogen woning
bouwverenigingen volgend jaar
de huurverhogingen laten va
riëren, dus regelen ze de huur
verhoging zelf.
Er is een parlementair onder
zoek gaande naar de regels in de
sociale verzekeringen. Staat
vooraf vast dat de regels altijd
hebben gewerkt? Verder is een
pakket aan eigen bijdragen in
de ziektekostenverzekeringen
aangekondigd, met als uitsprin
gend punt de vermogenstoets.
Hebben deze ingrepen eerder
tot kostenbeheersing geleid?
Zómaar enkele voorbeelden van
de politieke agenda in de afgelo
pen tijd. En de samenhang? Het
gaat nog steeds om de vernieu
wing van onze verzorgings
staat. Misschien niet meer zo
opvallend als in het begin van
de kabinetsperiode. Bij de start
van het kabinet was een thema
sociale vernieuwing. Een on
derwerp dat veel ministeries
omvatte, dus ontstaan er nu
nieuwe regels. Maar in de prak
tijk komt het er op neer, dat het
buurthuis of de vereniging
dorpsbelang het zelf doet. Dus
het leefbaar houden van de wijk
of het dorp, graag met steun en
stimulans van de gemeente. Er
is slechts een kleine vernieu
wing nodig. De gemeenten di
rect het geld geven, zonder
nieuwe regels.
Spanningen in de CDA-PvdA-
coalitie liggen vaak op het ter
rein van onze verzorgingsstaat.
Krimpscheuren in het woon
huis van de verzorgingsstaat
veroorzaken soms veel politiek
lawaai. Die van de wao klinkt
nog na, want persoonlijke be
langen van een groot aantal
werknemers zijn in het geding.
Soms gaat het ook anders, bij
voorbeeld op het gebied van de
ouderenvoorzieningen. Zo zijn
er berichten over woon-zorg-
projecten voor ouderen die wor
den stopgezet. Juist een voor
beeld van zorgvernieuwing met
de bedoeling het langer zelf
standig wonen van ouderen te
bevorderen. Deze woon-zorg-
projecten zijn in opkomst, om
dat het aantal plaatsen in be
jaardenoorden afneemt.
Overigens zijn deze projecten
geen nieuw verschijnsel. Bij
veel bejaardenoorden staan zo
genaamde aanleunwoningen,
zorgwoningen of bejaardenwo
ningen. Het zijn allemaal vor
men van gecombineerd wonen
en zorg. Maar voor de bewoners
zijn alle vormen van wonen en
zorg niet gelijk. Het grote ver
schil zit in de rekening die de
bewoner moet betalen.
Het bejaardenoord valt in een
opzicht uit de toon. Het huidige
bejaardenoord is ontstaan in de
periode van afronding van de
verzorgingsstaat. Daarom
krijgt de bewoner geen aparte
huurnota en een zorgnota, zo
als in de andere woon-zorgvor-
men. De bewoner van een be
jaardenoord betaalt een verzor-
gingsprijs waarin alles is inbe
grepen en heeft recht op een ei
gen zakgeld. Om de verzor-
gingsprijs te betalen wordt
naast het inkomen ook het ver
mogen aangesproken, te verge
lijken met de bijstandregeling.
Het kabinet wil deze lijn voor de
verpleeghuizen doortrekken.
Niet alleen voor verpleeghui
zen, maar ook bij langdurige
verpleging thuis. Terloops
wordt erbij vermeld dat de soci
ale ziektekostenverzekering
awbz een huurovereenkomst
sluit en alle kosten van levens
onderhoud overneemt.
Vanuit de opvattingen van de
verzorgingsstaat is dit zeker
een rechtlijnige toepassing. De
achterliggende gedachte is, wie
het zorghuis van de staat be
treedt dient zich aan de huisre
gels te houden. De bewoner van
dit zorghuis is toch met alle zor
gen omringd? Maar het verzet
tegen deze opvatting begint te
groeien en niet alleen in de poli
tiek.
Organisaties van ouderen heb
ben inmiddels een 'comité Ver
mogenstoets Nee' opgericht.
Het gaat hierbij niet alleen om
de vermogenstoets, het is een
verzet tegen de opvatting die er
achter schuil gaat. Zij willen de
rollen omdraaien, wat blijkt uit
de toename van allerlei vormen
van wonen met zorg op maat.
Dit betekent gewoon een huur
nota en een zorgnota, ook voor
het bejaardenoord. Het bejaar
denoord kan op deze manier
een nieuwe zorgwoning wor
den. En wie treurt er dan nog
om de naam?
(Klaas Tuinstra is lid van de
CDA-fractie in de Tweede Ka
mer).
4 november aanstaande
pet precies tien jaar gele-
zijn dat drs. R.F.M. Lub-
li> de belangrijkste zetel op
j Binnenhof besteeg. Wie
lecennium tegen het licht
'pt, ontdekt één constan-
jMet wie Lubbers ook re-
Tt, WD of PvdA, het be-
Jvan zijn kabinetten is er
id op gericht de loonkos-
Llivan het bedrijfsleven zo
jmogelijk te houdèn.
j|
is ook logisch. Als voorma-
urecteur van het metaalbe-
Hollandia-Kloos, dat zijn
;en en hangars over de ge-
wereld probeert te verko-'
weet Lubbers als geen an-
10e belangrijk het is voor
[onderneming om goedko-
zijn dan de buitenlandse
irrentie.
°«ls voormalig minister van
'lomische zaken ('73 - '77)
nj hij ook dat ongeveer de
helft van het Nederlandse
'bedrijfsleven over de grens de
kost moet verdienen en dat
weer ongeveer de helft daarvan
voornamelijk van Duitsland af
hankelijk is. Denk aan die Kase,
die Tomaten en die Blumen,
vooral die Tulpen. Het aantal
Nederlanders dat leeft van de
verkoop van deze en andere
produkten aan onze oosterbu
ren loopt in de miljoenen.
Een kabinet dat eraan hecht de
vaderlandse economie te stimu
leren, behoeft dus in feite maar
één ding te doen: zorgen dat de
vakbeweging haar looneisen
matigt. Daarom is Lubbers al
tijd gespitst op mogelijkheden
om de bonden, die van nature
streven naar loonsverhoging, in
de hoek te drijven.
Dat begon al in 1982, toen Lub
bers zijn troonsbestijging nog
maar net achter de rug had. De
toestand van de economie was
toentertijd zo slecht, meende
hij, dat zelfs 'geweld' geoorloofd
was. De nieuwbakken premier
liet FNV-voorzitter W. Kok we
ten dat de regering een loon-
1 zou nemen, als zijn
ruim één miljoen leden tellende
vakcentrale niet uit zichzelf
met de werkgevers centrale ar
beidsvoorwaarden overeen zou
komen.
Die 'chantage' werkte probaat.
Binnen de kortste keren sloot
Kok met VNO-chef Chr. van
Veen het inmiddels als histo
risch betitelde Akkoord van '82.
De kern daarvan Vvas dat de
vakbeweging zich bereid ver
klaarde een deel van de loon
ruimte op te offeren voor her
stel van de winsten van de on
dernemingen. De juistheid van
dit Lubberiaanse beleid moge
blijken uit het feit dat Neder
land vrij kort daarna uit het
economische dal begon te klau
teren en het vervolgens zelfs
beter ging doen dan vrijwel alle
andere lidstaten van de Euro
pese Gemeenschap.
Sterke gulden
Dit beleid was zelfs zo succesvol
dat de Nederlandse gulden als
één van de sterkste uit de re
cente valutacrisis tevoorschijn
kwam, sterker nog dan de
mark. Die ontwikkeling is fijn
voor ons gevoel van eigenwaar
de (Deutschland nicht mehr
über alles) maar slecht voor
onze handel en nijverheid. Im
mers, als de Hollandse gulden
duurder wordt, worden auto
matisch de Hollandse produk
ten duurder en minder ver-
Tel daarbij op dat de wereldwij
de economische recessie tot aan
onze grenzen is opgerukt en het
is duidelijk dat premier Lub
bers zich de laatste tijd met ver
dubbelde ijver achter de oren
krabde. Wat moest hij nu toch
weer verzinnen om organisa
ties als de Industriebond-FNV,
die alleen maar guldentekens in
de ogen lijken te hebben, tot an
dere gedachten te dwingen?
Zoals vaker bracht het Centraal
Planbureau uitkomst. De natio
nale rekenmeester G. Zalm
bleek bezig met een rapport
over de gecombineerde gevol
gen van de wereldrecessie en de
valutacrisis voor de rijksbegro
ting. Zijn voorlopige berekenin
gen wezen uit dat er een finan
ciële tegenvaller dreigde van
drie tot vier miljard gulden!
Lubbers veerde op, belde minis
ter Kok (dezelfde die in 1982
voorzitter was van de FNV) en
stelde hem voor onmiddellijk
groot alarm te slaan.
Zo ging er nog geen 24 uur voor
de algemene beschouwingen
een brandbrief naar de volks
vertegenwoordiging, waarin
premier en vice-premier offi
cieel lieten weten dat op de
rijksbegroting '93 „een niet on
aanzienlijke bijstelling moet
worden aangebracht". Het wer
pen van een handgranaat had
nauwelijks een grotere conster
natie kunnen veroorzaken in de
wandelgangen. Als de begro
ting fors gewijzigd ging worden,
waarover moest men dan in he
melsnaam praten tijdens de al
gemene beschouwingen?
Uitstellen
Dat probleem was uiteraard het
grootst voor de oppositie, die
het in dit driedaagse hoogte
punt van het parlementaire
jaar vooral moet hebben van po
gingen om de plannen van het
kabinet te verbeteren. Maar als
er geen plannen meer liggen,
valt er weinig te verbeteren.
Was het dan misschien niet be
ter de algemene beschouwingen
nogmaals vorige week ging
het niet door vanwege de vlieg
ramp in de Bijlmer uit te
stellen?
Achteraf bezien was dat inder
daad beter geweest, erkende
mr. H. van Mierlo woensdag
middag in de Kamer. De 59-jari-
ge D66-leider, die nog enigszins
hoopvol aan het debat was be
gonnen, had toen geconstateerd
dat premier Lubbers op geen
enkele financiële vraag echt
antwoord gaf en alleen maar
riep dat de tijden bar waren en
dat er dus geen enkel verlangen
van de Kamer gehonoreerd kon
worden. Wat was hij hier dan
nog aan het doen?, vroeg Van
Mierlo zich af.
WD-voorman mr. F. Bolke-
stein was al eerder tot die con
clusie gekomen en zag zijn kans
schoon er iets aan te doen. In
onderonsjes met zijn D66-colle-
ga en Groen-Linksaanvoerder
R. Beckers besprak hij het ver
metele plan om de algemene be
schouwingen te doen staken.
Toen zelfs de kleine christelijke
fracties SGP, GPV en RPF, die
de regering toch als onaantast
baar beschouwen, bereid ble
ken mee te doen, liet Bolkestein
in de wandelgangen bekendma
ken dat hij woensdag aan het
einde van de avond nogmaals de
katheder zou beklimmen.
Dat gebeurde om 22.18 uur.
Onder grote belangstelling van
de andere kamerleden en de
pers deed de WD-leider het
unieke voorstel de tweede ter
mijn van de algemene beschou
wingen uit te stellen. Uit te stel
len tot het tijdstip waarop het
kabinet berekend zou hebben
wat de aangekondigde bijstel
ling van de begroting nu precies
diende in te houden. Medio no
vember dus.
Dat nieuws bereikte uiteraard
ook Lubbers, die zich een hoed
je schrok. Had hij net met veel
moeite de geesten rijp gemaakt
voor een centraal overleg met
werkgevers en werknemers (en
dus voor een matiging van de
looneisen), dreigde de oppositie
met haar 37 zetels een spaak in
het wiel te steken.
Het was van het grootste be
lang, liet de premier onmiddel
lijk aan de fractieleiders E.
Brinkman en Th. Wöltgens we
ten, dat de regering zo snel mo
gelijk met een volledig mandaat
van de Tweede Kamer aan de
centrale onderhandelingen zou
kunnen beginnen. Wilden CDA
en PvdA dus maar zo vriende
lijk zijn de poging van Bolke
stein te blokkeren.
Zo geschiedde het dat om 22.58
uur een kamermeerderheid
met bruut geweld een op zich
alleszins redelijk ordevoorstel
van een kamerminderheid de
grond in boorde. Een voor Ne
derland, met zijn lange traditie
van tolerantie, zeer ongebrui
kelijk schouwspel. Maar ja, al
leen op die manier kon de mi
nister-president voorkomen
dat hij-in zijn eigen zwaard zou
vallen.
(Rik in 't Hout is chef van onze
parlementaire redactie).
ictic hehoudt zich het recht
iezonden brieven en bijdra-
ximaal 250 woorden) even-
lepi te korten dan wel te weige-
Inonieme inzendingen ver-
de prullenbak. Brieven
te worden ondertekend en
-h van naam, adres en tele-
Immer. Ze dienen geadres-
dtte worden aan de hoofdredac-
ijp deze krant, postbus 9, 2501
npiHaag.
\l Acket
R r"°te belangstelling heb ik
Jjtikelen van Bert Jansma
.V$x Dalen Gilhuys gelezen
'pnleiding van het overlij-
e,fan Paul Acket. Precies
jaar geleden, in de oor-
id dus, leerde ik Paul Ac-
j„rnnen- Ik was t°en drum-
een amateur-jazzband
'et wisselend succes pro-
de stijl van Bix Beider-
becke te evenaren. Niettemin
hadden ons enthousiasme en
redelijk succes blijkbaar Pauls
aandacht getrokken. Hij ver
eerde ons af en toe met wat con
certen voor deze band, die was
vernoemd naar de bekende Kit
Kat Club in de VS: The Kit Kat
Swingers. Toen van de Duitse
bezetters geen Engels/Ameri
kaanse muziek meer mocht
worden gespeeld, noch namen
in die taal mochten worden ge
bruikt, zaten we met het pro
bleem van het mooie KKS-mo-
nogram op mijn drumstel. Paul
vond de oplossing in 'De Kolen-
Kit-Swaayers', zoals door de
heer Jansma in zijn artikel is
vermeld. Tijdens het daarop
volgende internationale con
cours voor jazz-orkesten werd
de vleugel op het podium dan
ook versierd met een diepzwar
te kolenkit met-ook daarop een
monogram: KKS. Het moge
duidelijk zijn dat met de bedoel
de Duitse anti-jazz hetze de
draak werd gestoken. Ik herin
ner me nog het verplichte werk
(ik meen dat het van de hand
van Pi Scheffer was), dat op dit
concours de naam 'Aflafloem-
flié' droeg. We hebben danig ge
lachen om de recensie in het
NSB-blad Volk en Vaderland:
en nu maar hopen dat na de
oorlog niet in de geschiedenis
boekjes zal worden verhaald
hoe in deze donkere jaren Aflaf-
loemflié door de Kolenkitten
gezwaaid werd".
Tot grote hilariteit, ook van
Paul Acket, werden de pro
gramma-vermeldingen ook
aangepast aan de vereiste Ger-
manen-cultus. Om wat namen
te noemen: „Drie maal vier is
twaalf' betekende dat de Royal
Garden Blues werd gespeeld;
„Luchtalarm" was: Blue Lou,
overigens onze herkennings
melodie; „De ramp in de Zout
manstraat" niets minder dan:
The South Rampart Street Pa
rade; „Het bal in de duistere
stad" was The Darktown Strut
ters' Ball.
De bekende politiek-journalist
destijds, Paul van 't Veer, was
onze gitarist. Ondanks de oor
logsjaren bewaren de nog be
staande leden van de band
dank zij Paul Acket nog
gouden herinneringen aan de
optredens. Omdat na de oorlog
alle bandleden een andere dan
muzikale professie gingen uit
oefenen, viel de band uiteen.
Ik spreek de hoop uit dat ZIJN
festivals nog in lengte van jaren
even succesvol mogen voortdu
ren en ik denk dat de naam 'Ac
ket' daar wel borg voor kan
staan.
H.M. van Dieten,
VOORBURG.
Kinderen baren
Kinderen baren is al sociale
dienstplicht. Onder deze kop
trof ik in Het Binnenhof van za
terdag jl. een uitspraak aan van
D66-kamerlid Groenman. Deze
uitspraak roept herinneringen
op uit de droeve tijd van de
Tweede Wereldoorlog, toen
nazi-leden het de plicht vonden
van Germaanse moeders om,
zoveel mogelijk, arische kinde
ren te baren. Alhoewel ik aan
neem dat mevrouw Groenman
de sociale dienstplicht in die zin
niet letterlijk bedoelde, is dit ar
gument tegen de sociale dienst
plicht door meisjes, netjes ge
zegd, ontzettend zwak.
In ons land, in onze tijd, is het
toch de aller-individueelste be
slissing van een vrouw om kin
deren te willen ontvangen. En,
naar ik heb mogen meemaken,
door de aller-individueelste te
dere emoties begeleid. En als de
Nederlandse samenleving daar
vandaag de dag al mee van doen
heeft, dan lees ik elders tezelf
dertijd: Dat Nederland de
ouste moeders ter wereld heeft,
met een gemiddelde leeftijd
waarop vrouwen hier hun eer
ste kind krijgen, van 27'/2 jaar".
En, volgens prof. dr. E. te Velde
(Univ. v. Utrecht): „Laatste-
kans-moeders" worden moeilij
ker zwanger.... Daardoor zullen
zij steeds vaker vragen om kost
bare onderzoeken en reageer
buisbevruchtingEr komen
meer kinderen met aangeboren
afwijkingen. Een zwanger
schap op latere leeftijd kost de
samenleving geld en houdt vele
risico's in! Voorwaar geen
'prestaties' waarvoor de samen
leving deze moeders dankbaar
moet zijn.
H.J.M. Buller,
DEN HAAG
De laatste dictatuur
Als men zonder kaartje in tram,
bus of trein rijdt, vindt nie
mand het gek dat men boete
krijgt of er uitgezet wordt. En
iedereen zou het zelfs hoogst
merkwaardig vinden als ook de
bestuurder meewerkt met
zwart rijden. Maar in de kerk
moet alles kunnen. En helaas
zijn er wel priesters die het
overtreden van de geboden
goedpraten. En zij lijken nu op
dat soort bestuurders die in de
„kerk" met het zogenaamde
zwart rijden meewerken, en
zelfs de kerk beschuldigen.i'an
machtsmisbruik als zij geen ge
lijk krijgen. Zoals bijvoorbeeld
bij het geval van die verpleeg
kundigen die gewaarschuwd
werden niet met abortus mee te
werken omdat dat tegen het
vijfde gebod is. Men gaat zelfs
nog verder om die priesters die
tegen de kerk ageren als bewo
gen mensen voor te stellen die
dit goedpraten. En zo zou men
het grootste deel van het boek
„de laatste dictatuur" kunnen
ontleden. Wat eigenlijk zou
moeten is niet al te zeer te kij
ken naar die splintertjes die
dan nog overblijven, maar te
kijken naar al die priesters en
leken die met steun van de kerk
hun leven riskeren in tal van
landen.
De r.-k. kerk gooit niemand in
het gevang; lastert niet; discri
mineert niet; doodt niet. Maar
wijst wel uit naam van God, dat
niet meer schijnt te mogen, op
ieders plicht. Discreet, maar
met gezag. Het schijnt dat het
niet de priester Devillé was,
naar men zegt. Maar dat het en
kele theologen en medici waren
die zich verongelijkt achtten
door de standvastige houding
van de kerk, wat aanleiding
werd tot dit boek.
H. Rutges,
DEN HAAG.
