Corruptie viert hoogtij in
Israëlische maatschappij
Midwest keert zich af van
George Bush en Dan Quayle
Albanië dreigt verwikkeld te raken in een guerrilla-oorlog
Buitenland
61A
Leidse Courant
i vrijdag 16 oktober 1992
TIRANA „Zodra er in Kosovo oorlog uit
breekt, pak ik mijn geweer om mee te vech
ten", zegt Hektor Hilmosi, een hoge func
tionaris van het Albanese ministerie van
buitenlandse zaken. Hilmosi maakt deel uit
van de groeiende groep van Albanezen die
vinden dat hun land niet langer meer aan de
kant mag blijven staan in het conflict in Ko
sovo.
De vrijwel algemene haat tegen Servië, dat
steeds duidelijker probeert om de bewoners
van dit gebied hun Albanese identiteit te
ontnemen, is de afgelopen dagen nog ver
sterkt door de berichtgeving over de onder
drukking van de protesten in Kosovo. De Al
banese televisie heeft daarbij langdurig
door Kosovo-Albanezen in het geheim ge
maakte opnamen uitgezonden van Servi
sche politiemannen die met bullepezen op
vrouwen en kinderen inhouwen en gericht
schieten op de menigte. Volgens de com
mentator zijn 'talloze' leraren en onderwij
zeressen die protesteerden tegen de afschaf
fing van de Albanese taal daardoor getrof
fen en konden de gewonden alleen bij Alba
nezen in huis worden verpleegd, omdat ze
werden geweigerd door de ziekenhuizen
waar Serviërs de scepter zwaaien.
In deze grimmige atmosfeer lanceerde de
Servische radio het bericht dat Albanië al
bezig zou zijn om 12.500 Kosovaren op te
leiden voor een guerrilla-oorlog. Volgens
twee bevriende Albanese journalisten is het
verhaal 'overdreven, maar niet helemaal
onjuist', en zouden er in verschillende delen
van het land inderdaad al oefenende milities
zijn waargenomen. Gen C. Polio, de officiële
woordvoerder en adviseur van de Albanese
president Sali Berisha, doet de Servische be
schuldigingen af als 'onzin, zoals gewoon
lijk', maar ook hij is geenszins optimistisch
gestemd.
„Albanië doet er alles aan om een uitbrei
ding van het conflict in Kosovo te vermij
den. Wij zijn niet uit op een hereniging met
Kosovo net zo min als u Vlaanderen zou wil
len annexeren. Maar u zou het ook niet ac
cepteren als aan uw volksgenoten het recht
op hun eigen taal en cultuur werd onthou
den. Naar onze mening dient de kwestie
door overleg te worden geregeld maar dan
wel onder leiding van de VN of de EG, want
anders doet Milosevic toch het tegenoverge
stelde van wat hij zegt'
Uitgangspunt voor Albanië is een terugkeer
naar het verdrag van 1974, waarmee Koso
vo de status van autonome provincie kreeg,
maar dat omstreeks 1990 door de Servische
regering eenzijdig werd verbroken. In geval
van een mislukking van de besprekingen
(en in Albanese regeringskringen is men er
van overtuigd dat dat zonder keiharde in
ternationale druk op' Servië ook gaat gebeu
ren) voorziet Polio ook voor zijn eigen land
een duistere toekomst. „Als de situatie in
Kosovo explodeert, dan volgt ook Macedonië
met zijn 40 procent Albanezen. In dat geval
zullen honderdduizenden Albanezen naar
ons land vluchten en wordt Albanië een
tweede Libanon. En wanneer dan de ballin
gen terug gaan slaan op de wijze van de
Palestijnse guerrilla's, dan kunnen wij hen
echt niet tegenhouden".
De vrees voor eventuele Servische repres-
sailles die in het Libanese scenario onver
mijdelijk zijn, heeft Albanië terug in de ar
men gedreven van zijn voormalige over
heerser Turkije, erkent Polio. „We onder
houden uitstekende relaties met Turkije.
Turkse firma's zijn hier aan het investeren
en ook op militair gebied is de samenwer
king goed. Op den duur willen we ons leger
ch
integreren binnen het NAVO-vi
maar er is nu vooral overleg gaande
Turkse legerleiding. Turkije zal ons
met de opleiding van officieren
nisering van materieel. Weet u, Turknt
een belangrijke rol spelen op de Bal |hc
heeft dat ook te danken aan het Wesi i, c
jammerlijk heeft gefaald bij elke pom'i
in te grijpen in Joegoslavië. Als je je zirdd
bedreigd voelt en je weet dat er van
kant geen hulp te verwachten valt, d iter
beer je nu eenmaal om elders een njak(
trouwbare partner te vinden". De
ge Turkse premier Özal placht al te
dat de komende eeuw de 'eeuw van
op de Balkan' zal worden. Als het aai
banezen ligt, krijgt hij daarin gauwg
Ornamenten
veelkleurige en
rijkelijk van
'ornamenten'
voorziene hoed
boven een
paars-oranje
body met erop
geborduurde
bloemen. De
creatie is
ontworpen
door Chantal
Thomass, die
in Parijs haar
collectie voor
de lente en
zomer van '93
presenteerde.
foto: ap
Algerije Iaat veel
TEL AVTV Jarenlang
heeft Arieh Deri, het 'won
derkind' van de Sepharisch
orthodoxe Shaspartij, het
voor elkaar gekregen de dans
van het recht te ontspringen.
Maar binnenkort is het toch
echt' afgelopen en zal hij in
het verdachtenbankje
moeten uitleggen, wat hij ge
daan heeft met de miljoenen
shekels en dollars die hij in
eigen zak dan wel in de kassa
van de partij-instituten heeft
laten verdwijnen.
Fraude, verduistering en dief
stal zijn de voornaamste be
schuldigingen die officieel te
gen hem zullen worden uitge
bracht, en Deri, nu nog minis
ter van binnenlandse zaken in
de regering van Yitzhak Rabin,
zal met het begin van zijn
rechtszaak een tragisch einde
zien komen aan een politieke
carrière die hem al als 29-jarige
neerzette op de post van direc
teur-generaal van het ministe
rie, dat hij nu (nog) leidt.
De verdenkingen zijn ontstel
lend: astronomische bedragen
die vanuit de kassa van zijn mi
nisterie verhuisden naar de
Shas-instituten. De bouw en in
richting van een luxueuze villa,
die mogelijk werden dank zij
giften in ruil voor gunsten. Gra
tis verblijf in dure hotels en
dure cadeaus, op rekening van
'vrienden' die hem nodig had
den.
Een lange lijst van overtredin
gen die een minister zich nu
eenmaal niet kan veroorloven
en die hem dan ook uiteindelijk
vanuit zijn ivoren toren pijnlijk
hard op de grond van het rech-
tersvonnis zullen doen belan
den.
Schokkender
Maar schokkender nog is de
wijze, waarop Deri op zijn post
is gebleven, ondanks het feit,
dat het politie-onderzoek tegen
hem al tweeëneenhalf jaar
loopt. Aan aftreden 'om gezond
heidsredenen', zoals in dat ge
val gebruikelijk is, heeft de mi
nister nooit gedacht, want
daarmee zo liet hij kortgele
den weten zou hij dubbel ge
straft worden. „Wat willen ze
van me", riep hij gepijnigd.
„Dat ik de belediging en de pijn
onderga van het politie-onder
zoek en ook nog aftreed?"
Corruptie viert hoogtij in de Is
raëlische maatschappij. Jaren-
Premier Rabin.
lang werd er niet. over gespro
ken, maar nu is het zo veelvul
dig en opvallend, dat het land
zich de twijfelachtige eer heeft
toebedeeld een deel te zijn ge
worden van het Midden-Oos
ten.
Waren vroeger de Israëlische
waarden gebaseerd op het bij
belse gebod een 'licht voor de
volkeren' te zijn, nu is het 'ten li
aten lecha' (geef mij en ik zal
jou geven) een dagelijks gezeg
de en is het gebruik maken van
'protectie' in Israël even nor
maal als in de Arabische buur
landen.
Ministers hebben zich de afge
lopen jaren zo gemakkelijk la
ten verlokken tot buitenlandse
reisjes, die niet per se met
staatszaken te maken hadden,
dat soms een kwart van de rege
ring afwezig was. Hoge functio
narissen lijden een lux leven,
dat niet in verhouding staat tot
het salaris dat ze genieten en
zelfs de poes van een ex-minis
ter van toerisme kreeg jaren ge
leden de eer voedsel te mogen
eten dat hem dagelijks per mi
nistersauto werd aangevoerd!
Minister Deri hoopt overigens
nog steeds op een wonder en als
de politiek hem meezit, zou het
best nog kunnen gebeuren, dat
alles voor hem met een sisser
afloopt.
Als de gerechtelijke procedures
van start gaan, is de kans op het
instorten van Rabins regerings
coalitie zo groot, dat er achter
de schermen al aan wordt ge
werkt Deri's ministeriële im
muniteit in stand te houden.
In dat geval heeft het recht
geen vat op Deri, blijft de rege
ring in stand en moet de corrup
tie maar corruptie heten. 'Rege
len' heet dat in Israël.
fundamentalisten)
ALGIERS Binnen tier
komen honderden ven
islamitische fundameni
vrij uit interneringskan
de Sahara. Dit hebben
rond de Algerijnse regei
meld. Van de 2500 veri
die nog vastzitten in de
heidscentra" die ingeric kb
den nadat de regering in
ri de staat van beleg haeef
kondigd, blijven alleen di ilij
hechtenis die
kamp zitten op 750 km
den van Algiers. Over huik s
lijke vrijlating zal van
geval beslist worden. L
die een rol van beteke
speeld hebben binnen hei in;
den Islamitische Reddin
(FIS), blijven zelfs na
onder toezicht. Verdachte
zich schuldig hebben
aan strafbare feiten
voor de rechter gedaagd.
Peru voert
doodstraf in
LIMA Peru gaat opni j
doodstraf invoeren voo
sen die terreurdaden
gepleegd. Dat heeft pi
Alberto Fujimori giste:
kendgemaakt. Om de dc m
te kunnen invoeren mo
zich terugtrekken uit
van San Jose. De d(
geldt niet met terugw
kracht en treft dus ook
inmiddels tot levensla 1S
oordeelde Guzman,
van de maoistische tei
weging Lichtend Pad.
an
De Midwest is het stuk Verenigde
Staten rond Chicago en Detroit, waar
volgens de kenners van Amerika's
electorale ziel de komende presi
dentsverkiezingen zullen worden be
slist. Het is het noeste land van maïs-
boeren en metaalarbeiders, woonach
tig in staten als Illinois, Wisconsin,
Indiana, Ohio en Michigan. Het is een
'regio' zo groot als Duitsland, Frank
rijk en Spanje bij elkaar. En het was
het terrein bij uitstek van de 'Reagan -
democraten': de blanke werkende
klasse die in de jaren tachtig haar na
tuurlijke politieke huis (waar te veel
lawaai werd gemaakt door vredes
activisten enzovort) ontvluchtte en
overliep naar dé Republikeinse Par
tij. Maar er waait in 1992 een andere
wind door de Midwest.
MIDWEST - Ze zijn in
Bloomington, in het hart van
Illinois, in een oud en leeg
staand winkelpandje gekro
pen aan Frontstreet in het
stadscentrum. 'Clinton-
Gore' staat er in uitbundig
rood-wit-blauw op de ruit.
Binnen bloost Beth Beh-
rends van opwinding als ze
verneemt dat er een Euro
pees journalist voor haar
staat. Zijn ze in Europa echt
geïnteresseerd in onze ver
kiezingen? Ze kan het niet
geloven.
Maar ze kan vurig vertellen
over wat er in Illinois aan spec
taculairs te gebeuren staat. Bill
Clinton gaat het hier winnnen
van George Bush, dat staat niet
alleen volgens de enquêtes,
maar ook volgens Beth's eigen
waarneming vast. „Zelfs hier in
McLean County, waar de Repu
blikeinen nog nooit minder dan
tachtig procent hebben gehaald,
is het nu fifty-fifty. Kun je na
gaan wat een aardverschuiving
het state-wide wordt". En dat
terwijl twee maanden geleden
de Bush-campagne nog zo zeker
was van winst in Illinois, dat ze
het niet eens nodig vond geld uit
te trekken voor tv-reclame in
deze staat. Van onder haar hoog
opgestoken en dan diep neerval
lende blonde krullen klinkt
Beth's beschrijving van Ameri
ka's problemen bijna enthou
siast. „Ons land ligt aan digge
len. Onze nationale schuld is
verviervoudigd. En weet je wat
het gevaarlijkste is van nog vier
jaar Bush? Er zullen nieuwe va
catures komen in het Hoogge
rechtshof en Bush zal de kans
aangrijpen om het Hof vol te
dumpen met aartsconservatieve
rechters. Abortus zal daardoor
weer verboden worden".
Beth is studente aan de lokale
Illinois State University. „Vier
jaar geleden was het mode op de
campus om Republikeins te
stemmen. Lekker -tegen je ou
ders, begrijp je? Dat is helemaal
veranderd. Bush heeft zwaar
bezuinigd op studiebeurzen.
Een goede opleiding, een goede
baan, een fantastisch leven, dat
was de Amerikaanse droom.
Dat was normaal voor iemand
uit een midden-klasse gezin. En
dat is niet meer. Clinton heeft
op de universiteit nu tweemaal
zoveel supporters als Bush".
Karakter
Naast Beth staat een oudere
dame, June Penn, die onder pre
sident Clinton betere tijden
voor de vakbonden ziet komen.
Reagan heeft de bonden kapot
gemaakt. Ook hier in Blooming
ton hebben we veel industrieën
verloren. Eureka, de bezemfa-
briek, is naar Mexico verhuisd.
Hier verdienden we dankzij de
bond 16 dollar per uur. Daar ge
ven ze de Mexicanen een halve
dollar per uur. En Maycor, de
machinefabriek, is naar Tenes-
see overgebracht, naar een
county zonder vakbonden. Clin
ton gaat zoiets verbieden. Mis
schien".
Op een paar blokken afstand,
aan Mainstreet, zit het regiona
le hoofdkwartier van de Repu
blikeinse Partij er wat luxer bij.
Carol Aldridge is er de stapels
folders aan het rangschikken
die vanavond nog op de post
moeten om de kiezers er aan te
herinneren dat op 3 november
niet alleen op George Bush en
Dan Quayle gestemd moet wor
den, maar ook op al die lokale
Republikeinen die tegelijk naar
zetels dingen in het Nationale
Congres, in het Deelstaat Con
gres, in de County-raad en wat
al niet.
De Amerikaanse democratie is
een uitermate fijnmazig net
werk (waarin ook rechters en
sheriffs door het volk worden
aangesteld) en Carol dreigt zich
te verliezen in een college over
'districts' en 'circuits' en 'pre
cincts', Helemaal vol is ze ook
nog van het grote tv-debat van
zondagavond, waar het er heet
aan toe ging. Nee, niet het debat
tussen de presidentskandida
ten, maar dat tussen Carol Mo-
seley Braun en Rich William
son, de Democratische en Repu
blikeinse dingers uit Illinois
naar een zetel in de US-Senate
in Washington. „Als het waar is
dat Braun ten behoeve van haar
moeder de sociale uitkeringen
heeft misbruikt en dat ze daar
over gelogen heeft, dan verdient
ze geen Senaatszetel. Het gaat
om karakter en integriteit. De
mocraten zijn niet recht door
zee, Braun net zo min als Clin
ton".
Normaal
Ja, de Midwest is tot in elke uit
hoek volop in verkiezingssfeer
en zich bewust van haar crucia
le rol op 3 november, terwijl de
eeuwige cornfields voorbij glij
den, verdringen zich op de auto
radio de lokale praatshows,
waarin opbellers vaak van bui
tengewoon diep politiek inzicht
blijk geven. „Ik denk dat Bush
de Nobel-commissie heeft om
gekocht, want het is nadelig
voor Clinton dat er juist deze
week zoveel Amerikanen de No-
bel-prijs hebben gekregen. Bush
kan nu zeggen dat Amerika we
tenschappelijk nog steeds we
reldleider is".
En even later vertrouwt een in
woner van het dorp Watseka,
waar de kerktoren wegvalt tus
sen de maïssilo's, de luisteraars
toe: „Bush gaat er prat op dat de
werkloosheid met 0,1 procent is
gedaald, maar dat heeft hij al
leen te danken aan de orkaan
Andrew, die de woningbouw in
zuid-Florida heeft gestimu
leerd".
In de buurtstaat Indiana, ge
boorteland van Dan Quayle,
zijn de Republikeinen al even
min nog zeker van de victorie.
De Amerikaanse vice-president
is de zoon van een krantenuit
gever en de 'eigen' dagbladen,
de Indianapolis Star en de Her
ald Press publiceerden het
schokkende resultaat van hun
lokale opinie-onderzoek in Indi
ana: Clinton-Gore 42 procent en
Bush-Quayle 41 procent. Bij
McDonalds in het dorp Monti-
cello zit Michael hoofdschud
dend te lezen. „Hoe kan het dat
George Bush, die zo'n fatsoen
lijke huisvader is, een held was
in de Tweede Wereldoorlog en
die het hele wereldcommunis
me heeft verslagen, het gaat
verliezen van ene Bill Clinton
die zijn vrouw heeft bedrogen,
marihuana heeft gerookt, de
militaire dienst heeft ontdoken
en die overal over liegt?"
Chuck, óók gepensioneerd land
bouwer, weet het antwoord wel:
„Clinton is van de nieuwe gene
ratie. En de meeste Amerika
nen, óok in Indiana, zijn nu van
de nieuwe generatie. Die heb
ben geen principes meer. Beetje
liegen, beetje bedriegen, beetje
glibberig, dat is normaal, dat is
yuppie. Daarom willen ze ook
zo'n zelfde president. Want als
de president zo is, dan is het ze
ker oké dat ze zelf ook zo zijn".
Argwanend
Het gelukkige toeval wil dat
juist dinsdagavond, de avond
van het tv-debat tussen Dan
Quayle, Al Gore en Jim Stock-
dale, het dorp van de familie
Quayle op de route ligt: Hun
tington in noordoost-Indiana.
„Home of the 44th vice-presi
dent of the United States, Dan
Quayle", staat er trots op een
bord aan de stadsrand.
In de plaatselijke bar zitten een
paar mannen argwanend van
onder hun honkbalpetten naar
de vreemdeling te gluren. Maar
het ijs is gauw gebroken. „Na
tuurlijk zijn we Dan-fans. Hij
gaat die andere twee er van
avond van langs geven!", klinkt
het uit de opgeklaarde gezich
De Midwest, het land van noeste maïsboeren en metaalarbeiders, was het terrein bij uitstek van de
nen nu in de steek laten.
ten. Een levendige politieke dis
cussie volgt, die al snel door de
dame achter de tap Wordt over
heerst. „Bill Clinton is voor
abortus omdat volgens hem een
vrouw de baas is over haar eigen
lichaam. Maar er zijn voorbeel
den genoeg van dat dat niet zo
is. Je mag van de wet geen drugs
in je lichaam stoppen. Je mag
geen prostitutie met je lichaam
bedrijven. Je mag geen zelf
moord plegen".
Republikeins activiste Marge
Hiner heeft in de bossen buiten
Huntington haar kapitale huis
opengesteld voor mede-suppor
ters. Met Amerikaanse vlagge
tjes en appelgebak in de hand,
zit de elite klaar voor de door de
villa verspreide tv-schermen.
Maar na een eerste gejuich om
dat Dan in beeld komt, slaat de
stemming om in afgrijzen als
Ross Perots adjudant Stockdale
begint aan een optreden dat
deze televisie-discussie tot de
meest tragisch-hilarische verto
ning in Amerika's politieke ge
schiedenis maakt. „Oh, mijn
God", roept Norma uit. „Zeg me
dat dit niet gebeurt", slaat Eve
lyn een hand voor de ogen. „Dit
is zo beschamend voor Amerika.
Mijn verontschuldigingen",
zegt Gerald plechtig tegen de
buitenlandse gast, terwijl de
ontroerende admiraal Stockda
le op het scherm vergeefs zijn
pogingen blijft doen zich zijn ei
gen gedachten te herinneren.
Gelukkig komt de bejaarde poli
tieke debutant steeds zeldza
mer in beeld, isheld Dan in
grootse vorm tegen Al Gore en
kan de schare zich na enige tijd
toch nog regelmatig overgeven
aan bevrijdend hoera-geroep.
Tegen het eind van de uitzen
ding, als Stockdale zijn histori
sche „ik had mijn hoorapparaat
niet aan staan" heeft uitge
bracht, is het hele evenement
één slapstick geworden en geeft
de Republikeinse partij-top van
Huntington zich over aan een
dolle feestroes.
Halloween
Later die avond heerst er in de
enige andere saloon van het
stadje nog lang een sfeer als na
een gewonnen cupfinale. Alleen
Mark, aan de hoek van de bar,
blijft ernstig en analytisch.
„Laat ze maar plezier maken.
Het zal voorlopig de laatste keer
zijn. Op drie november wordt
onze Dan Quayle het Witte Huis
uitgestemd. Teveel mensen zijn
bang voor werkloosheid. Weetje
wat Dan vanavond gedaan
heeft? Hij heeft zich kandidaat
gesteld voor het presidentschap
in 1996".
De volgende ochtend gaat de
tocht naar Ohio, ook zo'n staat
die in 1980, 1984 en 1988 voor
Reagan en Bush stemde en dit
maal sterk naar Clinton neigt.
Niet dat er in Ohio geen felle
anti-Democraten meer zijn,
want weer vieren op de lokale
radio-praatzenders die typische
Amerikaanse samenzwerings
theorieën hoogtij. Ze lijken op
deze late oktoberda'g geïnspi
reerd door het naderende spo-
kenfeest Halloween. Op menige
veranda liggen de angstaanja
gende stropoppen al tussen de
oranje pompoenen en de geval
len bladeren.
In de buurt van Toledo wordt
het boerenland via de radio de
volgende gedachte in overwe
ging gegeven: „Bill Clinton kust
tijdens de campagne geen zwar
te baby's. En er komen geen ho
mo's en feministen naar zijn
verkiezingsbijeenkomsten. Ge
woonlijk komen al die minder
heden wél de Democratische
presidentskandidaat hun steun
betuigen. Wat denkt u wat Clin
ton heeft moeten beloven aan
Jesse Jackson en aan de femi
nisten enzovoorts, in ruil voor
hun bereidheid om weg te blij
ven tijdens de campagne?"
Dom
Maar de meeste stemmen gel
den en die stemmen wonen in
Ohio's probleemsteden Cincin
nati, Columbus en Cleveland. In
die laatste stad aan Lake Erie
legt de zwarte burgemeester,
Michael White, een nieuw soort
zwart leiderschap aan de dag.
Hij is geen vriend van Jesse
-democraten', die de Rep 1<
Jackson. White vindt dat
minatie maar voor een
deel de armoede onder
verklaart eb dat mindei
nooit succesvol zullen
zolang ze anderen de schi
ven van hun achterstand.
De burgemeester heeft
respect van veel blanl
zwarten in Ohio mee gewo
Mike Polensek, een bh
mocratisch gemeenten
dat steeds voor Reagan ei
heeft gestemd, is
ton. „Mensen als White ei
ton hebben een benadert
veel meer hoop biedt om br*
senvraagstuk op te los
kunt de schuld niet eeuwfl
ven afschuiven. Er koi
punt waarop mensen, ook
ten, hun eigen lot in b E
moeten nemen. Jackson
Clinton
Economisch slaat Ohio
delijk door de huidige rei
maar dat lijkt het ellenc
van Bush en Quayle ie
meest oostelijke Midwes:
niet te kunnen afg
„Weet je", zegt Mary Ei
son in haar kleine reisbui
Columbus: „Ohio'ers zij
derne, ontwikkelde mens
een onafhankelijke inst
Dat de Republikeinse part
moralistische club is gew a
zichzelf heeft uitgelevei
religieuze radicalen, dat
dodelijk. Dat is ongeloofli;
van ze geweest"
