Forsythe daagt weer uit
Smachten naar Madonna-climax
3
i<>C'
Peter Schat komt
fantasie tekort
Meester schittert
voor lege stoelen
Cultuur
Leidse Courant
vrijdag 16 oktober 1992
erlandse versie
onation Street'
neer Joop van den Ende gaat
lederlandse en een Duitse ver
aken van de Britse serie 'Coro-
n Street'. Deze week heeft hij
de Mip-televisiebeurs in Can-
rechten verworven van de En-
maatschappij Granada TV, die
serie al zo'n dertig jaar de
10 in Groot-Brittannië aan
dien Nederlandse acteurs wor-
angetrokken om te spelen in de
opende soapserie, die 'De
t' gaat heten. De Duitse versie
waarschijnlijk de voor de hand
titel 'Die Strafte'. Het is nog
bekend welke omroepen de
versies gaan uitzenden,
Street' werd in de jaren
door de VARA met groot suc-
maar toen de reeks
jaren zeventig werd hervat was
minimaal. De
k zendt volgend jaar wel, onder
jél 'Het Oude Noorden', een
ID-TV bewerkte versie van
|Enders' uit. De oorspronkelij-
BC-versie van deze reeks, die in
een belangrijke concur-
van 'Coronation Street' is, was
succes.
snaren
ocht
Haag De Rijksdienst Beel-
e Kunst (RBK) presenteert
pag een catalogus met 3600
jerijen waarvan de eigenaar
is. Het zijn werken van vóór
die in het bezit van de dienst
Ze worden voor het eerst als
gepubliceerd. De collec-
voor een belangrijk deel
erken die na de Tweede Wereld-
in Duitsland zijn aangetrof-
ien waarvan de eigenaar niet
te vinden was. Alle schilderijen
lp postzegel-formaat afgebeeld,
egeleidende tekst is in het En-
seum koopt portret
gemeestersvrouw
xdam Het Stedelijk Mu-
Alkmaar heeft bij het veiling-
Christie's in New York voor
jgulden een portret gekocht van
van Herlaer. Zij was de echt-
van de 17de eeuwse burge-
;r Gerard van Vladeracken.
ihilderij behoort tot de zoge
nde Alkmaarse School. Maria
Herlaer trouwde met Van Vla
eken in 1639. Op het schilderij
zij afgebeeld in een zwart kos-
met een wit zijden kraag en
zwart zijden kapje op het hoofd.
enaars
en' Bastille
Meer dan vijftig Neder-
kunstenaars die werken in
[voormalige Wilhelmina Gast
in Amsterdam, houden dit
leinde en begin volgende week
tentoonstelling in de ateliers
n Parijse collega's van 'Le Ge-
La Bastille'. Ze zijn te gast bij
len van het collectief, dat is ge-
n het elfde arrondissement
Franse hoofdstad, tijdens
litionele Open-Deur-dagen.
advertentie
tfOrfV'l*
Bel Cebuco
020-6242316
en informeer
naar het
effect van
Co-adverteren
ic! P°/ jfyjadverteren
Verhoog de
werking van uw
reclamegulden
MUZIEK
Duet van Martin Muller en Cora Kroese.
DANSTHEATER, DEN HAAG
Nederlands Dans Theater'
Première: 'The vile parody of
address'. Choreografie, decor,
kostuums en licht: William
Forsythe. Muziek:'J.S. Bach.
Reprises: twee balletten van Jiri
Kylian. 'l'Histoire du soldat' en
'Fallingangels'. Herhalingen o.m.:
vanavond, 17,21,22,28,29,30 en 31
okt. weer in Muziektheater, 23 en 24
okt. Rotterdam (Schouwburg), 5,6
en 8 nov. Amsterdam
(Muziektheater).
doorNicoS.de Wal
De meeste balletten van de Ameri
kaanse choreograaf William Forsy
the dagen uit. Vanaf zijn luidruchti
ge 'Say bye bye', waarmee hij als
choreograaf zijn entree bij het Ne
derlands Dans Theater maakte, uit
te zich dat vaak in heftige emotiona
liteit en agressiviteit. Maar zijn ori
ginele vormgeving prikkelde toch al
tijd weer de nieuwsgierigheid naar
zijn volgende producties.
Zo is ook 'The vile parody of ad
dress', dat Forsythe vier jaar gele
den voor het Ballett Frankfurt
maakte, uitdagend, origineel en in
trigerend. Het 'uitdagende steekt nu
echter in het koppelen van beelden
en klanken die elkaar slecht verdra
gen - een opzettelijke onlogica. Ter
onderstreping van zijn adagium
„Mijn balletten zijn bedoeld om naar
te kijken, niet om te begrijpen".
Die klanken: de Fuga nr 22 in bes uit
Bachs 'Wohltemperierte Klavier' in
een uitvoering door Glenn Gould op
een concertvleugel. Compleet met
mee-brommen èn ongebruikelijke
ritenuti, een keer of tien herhaald.
Gecombineerd met een vage spreek
stem, die voor driekwart onver
staanbare tekst in de microfoon
mompelt.
Cryptisch
Die beelden: een ranzige figuur in
zeer wit ondergoed maar met zwarte
vegen in zijn gezicht die eerder pas
sen bij een camouflagepak. Met een
zwarte hoed op in plaats van een
helm. Zittend naast een wit boompje
en verder cryptisch gebarend. Moge
lijk als tegenwicht tegenover de
dansbewegingen, die voornamelijk
bestaan uit een reeks soli en een en
kel duet.
Maar het püre dansaspect mag er
weer zijn. Bewegingen die duidelijk
hun oorsprong vinden in passen en
gebaren waarmee Balanchine de
foto Dick Buwalda
strakke configuraties van de acade
mische ballettechniek overschreed.
Forsythe borduurt daarop voort en
het eist 't uiterste van de uitvoeren
den aan elasticiteit en concentratie.
Hoewel overwegend het rustige tem
po van de muziek wordt gevolgd,
groeit bij elke solo en bij het duet van
Cora Kroese en Martin Muller de
kracht en spanning in die bewegin
gen. Met als heftig hoogtepunt de
solo van Jean Emile. En zo heeft Wil
liam Forsythe ons toch weer te pak
ken. Deels bij de neus - met die rare,
van Merce Cunningham geleende
malloot in ondergoed - maar ook bij
ons gevoel voor esthetiek. Want de
laatste wél verstaanbare woorden
van spreker-op-de-achtergrond Ni
cholas Champion, 'One beautiful
thing', zijn tóch van toepassing op
deze 'Gemene parodie'.
Londen Honderdduizend Britten
hebben al ingeschreven op 'Sex', het
geruchtmakende fotoboek van Ma
donna. Het is nog maar het voorspel
van de bestorming die de Londense
boekhandelaren wacht op woensdag
21 oktober, de dag dat de erotische of
- volgens sommigen - pornografische
ontboezemingen van Louise Ciccone
officieel over de toonbank gaan. Al
leen al de hysterie rond het boek
komt in aanmerking voor het Guin
ness Book of Records.
„Sinds de bijbel heeft geen boek zo
veel publiciteit gehad'', zegt een
woordvoerster van de Londense uit
geverij Seeker en Warburg. Samen
met het Amerikaanse Warner Books
regisseert ze de 'Sexmania' naar een
climax. In een uitgekookte promo-
tionele striptease worden tekstfrag
menten en 'plaatsbare' foto's gelekt.
Voor exclusieve voorpublicatie van
Louise 'Madonna' Ciccones onkuise
fantasieën is het tarief honderddui
zend pond wat ook met een sterling-
devaluatie een smak geld blijft.
Ondanks alle opzienbarende plaat-
advertentie
jes (Madonna als een menselijke
hamburger naakt tussen een stapel
mannen, een sado-masochistische
sessie met twee punk-girls die haar
het mes op de keel zetten, Madonna
met oude heren of juist jonge jonge
tjes, 'geslachtsverkeer' op een
vluchtheuvel in Miami en andere
staaltjes van exibitionisme, orgiën,
pseudo-verkrachtingen enzovoort,
enzovoort) en door een Newyorkse
journalist herschreven plastische
teksten („Ik houd van mijn 'pussy',
de complete samenvatting van mijn
leven" of het advies: „De beste ma
nier iemand te verleiden is jezelf niet
beschikbaar maken. Naai niet vóór
de zesde afspraak") is 'Sex' even-
j van het Ameri-
Bescherm
uw natuur!
He' Zuidhollands Land
schap heeft zorg voor
de natuur. Ook in uw om
geving. Wij hebben al
60 gebieden met een op
pervlakte van 2.500 ha
veilig gesteld Maar er
moet nog véél werk wor
den verzet Wordt be
gunstiger en help ons.
U krijgt er rust en groene
ruimte voor terug.
STEUN ONS ALS
BEGUNSTIGER.
Bel 010-4135045.
Zedenlessen
Ondanks zedenlessen van vice-pre
sident Dan Quayle heeft de porno
grafische industrie in de Verenigde
Staten jaarlijks een grotere omzet
dan de muziek- en filmindustrie sa
men. Er gaat zelfs meer geld in om
dan in de totale auto-industrie. „Dat
zij (Madonna) deze grote en schim
mige macht gebruikt getuigt niet al
leen van haar flair voor manipulatie,
maar van een ingeboren immorali
teit - van haar talent voor meedogen
loosheid", aldus schrijver Martin
Amis.
Het weekblad 'The Observer' stuur
de hem per Concorde naar New York
in een poging het 'Sex'-geheim te
doorgronden. Sunday Times-hoofd-
redacteur Andrew Neil reisde even
eens naar de VS en betaalde tonnen
voor een exclusief gesprek met de
megaster, die prinses Diana (tijde
lijk) mag aflossen als oplagetrekster.
Flarden
Afgaande op de geselecteerde flar
den die de 'Sex-machine' tot nu toe
heeft geproduceerd lijkt Madonna's
nieuwe boek vooral een toppunt van
marketing en conceptuele kunst. De
perversie moet kennelijk worden be
leefd als 'fun' - tot en met de ver
heerlijking van sado-masochisme.
De heldin van vele tieners omschrijft
het vastbinden van partners als een
'liefdesdaad': „Net zoals toen je een
baby was en je moeder je in de auto
vastgespte in het kinderzitje. Je wil
de in veiligheid zijn".
De fascinatie voor de nu blonde Cic
cone is grenzeloos. Volgens Britse
Madonna optoernee. Met een uitgekiende
promotiecampagne brengt ze haar waar.
VREDENBURG,UTRECHT
Radio Filharmonisch Orkest o.l.v.
Edo de Waart m.m.v. Jean-Yves
Thibaudet. Werken van Peter Schat
en Gustav Mahler. Herhaling:
zaterdag bij de VARA-Matinee en
dinsdagochtend op Radio 4 (10.45
uur, TROS)
Peter Schats werkcatalogus groeit
gestaag deze maand. Vorige week
ging in Eindhoven 'Opening', een
nieuw orkestwerk, in première, gis
teravond 'Etudes' voor piano en or
kest opus 39. Het is bedoeld als hom
mage aan de etudecomponisten
Czerny en Moscheles en als middel
om te tonen 'hoe je door het overwin
nen van technische problemen mu
ziek kunt maken die zowel een
beroep doet op de speelvreugde van
de uitvoerenden als het luisterple-
zier van de toehoorder'.
Speelvreugde was zeker af te lezen
aan de gretigheid waarmee Jean-
Yves Thibaudet, de Franse pianist
aan wie het werk is opgedragen,
langs de lastige martellato passages,
snel repeterende noten en moeilijke
linkerhand-figuren scheurde. Zijn
onstuimigheid was dermate groot
dat hij veel hogere tempi koos dan
die welke staan voorgeschreven in
de partituur.
Evangelie
Het begindeel speelde hij maar liefst
anderhalf keer zo snel. Daardoor
duurden de etudes niet 21 minuten,
maar 16 een hemelsbreed ver
schil. Door het hoge tempo bleven de
details in de dynamiek, frasering en
articulatie onderbelicht. Na afloop
'experts' is de zangeres-actrice-
schrijfster geen schoonheid en is
haar muzikale talent evenmin om
over naar huüs te schrijven. Maar het
'produkt' Madonna is wel onweer
staanbaar. Liefst twintig artikelen
werden aan het fenomeen gewijd in
de Engelse kwaliteitskranten. De
'onthullingen' in de schandaalpers
laten zich niet meer tellen. Een
'Sun'-reporter die zijn enkel brak in
een poging de godin te benaderen -
wilde hij zich voor haar auto gooien?
- werd een held.
Alles wat Madonna doet of aanraakt
moet worden ontleed. Het feit dat ze
tijdens haar recente promotiebezoek
aan Londen de hotelsuite gebruikte
die eens door Mahatma Gandhi werd
bewoond was nieuws voor The Guar-
strooide Schat dit keer niet, zoals vo
rige week in Eindhoven, met pers
verklaringen waarmee hij zich van
de uitvoering distantieerde. Hij was
tevreden. Hieruit blijkt maar weer
eens dat componisten de aanduidin
gen in hun partituren lang niet altijd
als een vast evangelie zien.
Of de etudes als een belangrijk werk
van Schat de geschiedenis in zullen
gaan, valt te betwijfelen. De instru
mentatie is grauw en weinig aan
trekkelijk. Schats keuze voor donke
re sonoriteiten door het prominente
gebruik van drie bassethoorns, con
trabasklarinet en lage strijkers,
combineert wonderlijk met de vir
tuoze en briljante pianopartij.
Ook uit de vorm spreekt weinig fan
tasie. Het werk is een reeks contras
terende episodes een toccata op de
manier van Prokofiev, een stukje
Weense schwung, een golf Skriabin
die als los zand aan elkaar han
gen. Bovendien vervalt Schat wel
erg vaak in herhalingen. Vooral een
'raketfiguur' dat in een repeterende
noot uitmondt, een motief dat om de
haverklap opduikt, werkt als een
krachteloos en stereotiep lapmiddel.
Plezier
De derde aflevering in Edo de
Waarts Mahler Cyclus met het Radio
Filharmonisch Orkest, de Vijfde
Symfonie, bood heel wat meer luis-
terplezier. Hoewel sommige solo's
wel eens wat karakter misten, was
de ferme greep die De Waart op het
orkest had en de preciese weergave
van alle moeilijkheden in de parti
tuur bewonderenswaardig. Het ada-
gietto werd ronduit prachtig ge
speeld.
MUZIEK
DE DOELEN, ROTTERDAM
Rotterdams Philharmonisch Orkest
o.l.v. Gilbert Varga in werken van
Loevendie, Richard Strauss en
Respighi. Solist de hoornist Peter
Damm.
DOOR ADRIAANHAGER
Rotterdam Peter Damm doet
denken aan een gemoedelijk 'Hoofd
ener dorpsschool' uit vroeger dagen.
Een man met een vriendelijk uiter
lijk, rode bolle wangen en een kale
kruin omrankt door krulletjes. Maar
de 55-jarige Peter Damm is zijn hele
leven al hoornist. Eerst bij het Ge-
wandhaus-orchester in Leipzig,
sinds 1969 bij de Dresdner Staatska-
pelle. Een meester-hoornist die gis
teravond solist was bij het Rotter
dams Philharmonisch Orkest in het
le hoornconcert van Richard
Strauss.
Het Rotterdamse publiek liep niet
hard voor de man die misschien wel
de beste hoornist ter wereld is. Hij
speelde in de Doelen voor tal van
lege stoelen.
Jeugdwerk
Het concert van de negentienjarige
Strauss is niet bijzonder spectacu
lair, maar zelfs in dit uitgesproken
jeugdwerk liet Damm schitterend
spel beluisteren. Rijk aan nuance
ring, optimaal welluidend en zelfs in
het absolute pianissimo puntgaaf.
Het orkest werd geleid door Gilbert
Varga die voor de eerste maal in zijn
loopbaan de Rotterdammers diri
geerde. Hij is uit het goede dirigen
tenhout gesneden, dat werd duide
lijk in de uitvoerige suite die Theo
Loevendie samenstelde uit zijn ope
ra Naima. Ook zonder het toneelge-
beuren fantastische muziek. Ritme
speelt bij Loevendie een belangrijke
rol, maar ook de orkestratie en het
kleurenpalet maken het beluisteren
tot een opwindende belevenis. Theo
Loevendie was zichtbaar met de
weergave tevreden.
De Italiaanse componist Respighi
moet bij de Nederlandse orkesten
met een bescheiden plaats genoegen
nemen. Varga liet één van zijn meest
kleurrijke werken horen, de in 1928
gecomponeerde Feste Romane. De
Romeinse feesten zijn feesten tussen
aanhalingstekens. Het eerste deel
handelt over christenen die voor de
leeuwen worden geworpen en het
tweede deel over uitgeputte pel
grims. Ook komen het oktoberfeest
en Driekoningenavond aan bod.
Overrompelende en sfeerrijke mu
ziek compleet met fanfares, klokge
lui en orgelspel. Gilbert Varga pakte
de partituur op temperamentvolle
wijze aan, het orkest liet zich door
hem van harte enthousiasmeren.
TOP 40
Prince
dian. Haar eveneens spraakmaken
de video (uiteraard is de publicatie
van het boek 'gekoppeld' aan haar
nieuwe cd 'Erotica'was even verbo
den maar mag nu toch in 'Top of the
Pops'.
Alsof het hele circus niet genoeg pu
bliciteit trekt heeft het conservatie
ve Lagerhuislid Nicholas Winterton
Hare Majesteits Procureur verwit
tigd. Hij wil de publicatie van 'Sex'
(„een vuil, schunnig en pornogra
fisch boek") laten verbieden op
grond van sado-masochistische af
beeldingen.
Minstens 100.000 hijgende Britten
zijn jaloers op Winterton, tenminste
als zijn oordeel op een grondige stu
die van het zo begeerde object be
rust.
R.E.M.
Bon Jovi
VRIJDAG 16 OKTOBER 1992
1 2) Sweat a la la la long)Inner Circle
2 1) Too much love will kill youBrian May
3( 3) Don't you want meFelix
4( 6) Baker streetUndercover
5 4) November rainGuns 'n' Roses
6(14) End of the road.BoyzIIMen
7( 7) Heading for a fallVayaCon Dios
8( 5) My destinyLionel Richie
9(17) Iron lion zionBobMarley
10 8) A deeper love Clivilles Cole
11 (22) Ik weet dat er een ander isMarianne Weber
12(19) Piece of my heartErma Franklin
13 (18) One loveDr. Alban
14 (26) Your place or mineRené Froger
15 16) Success has made aSinéad O'Conner
16 9) It's my lifeDr. Alban
17 (--) My name is PrincePrince
18 (10) How do you doRoxette
19(15) Dancing Queen...vAbba
20 (12) ChesaraBZN
21 (34) LaylaEric Clapton j.
22 (13) The magic friend2 Unlimited
23 (30) Money loveNeneh Cherry
24 (11) JamMichael Jackson
25 (28) Keep it comin'C&C Music Factory
26(38) HighlandOne more time
27 (31De vliegerAndré Hazes
28 (37) Ebeneezer GoodeThe Shamen
29 (--) DriveR.E.M.
30(21) Woenderbaar Willem düt Normaal
31(23) Rest in PeaceExtreme
32 (36) Just another dayJon Secada
33 (--) Keep the faithBon Jovi
34 20) Sad but true Metallica
35 (25) Humpin' roundBobby Brown
36 (29) Mijn Kijkdoos Hanny
37 (39) Soap bubble boxThe Nits
38 (--) Movin'on Bananararna
39 (40) Zeven levensDe Dijk
40 Big boom! Sequencial
Alarmschijf: Teygo MakandraRuth Jacott en Hans
Vermeulen
Samenstelling: Stichting Nederlandse Top 40.
