Anatoom van de passie
Actueel/C3
Galerie/C4
Boeken/C5
Cadeautje
van de
jarige
Mulisch
m
Cultuur/C2
Seksuele
revolutie
in de
dans
u
Al jong was Roman Polanski verslaafd aan de bioscoop. 'Ik wil een verhaal vertellen,
waar mensen nog lang over nadenken'.
SIGMAR P0LKE, EEN WARE ALCHEMIST/PAGINA C2
e: ruimte
auw geluikt
de n dicht
Las amaakt.
Yat daglicht
door Frans Happel
•let was kavel 135 in de catalogus
van de veiling van schilderijen op
12 oktober bij Glerum Auctioneers
nDen Haag: Geo Poggenbeek
1853-1903) - Stilleven van een
met wijnglazen gedekte dinertafel.
De voor dit werk in de catalogus
rermelde richtprijs: 1500 tot 2000
lulden. De bijgeplaatste foto
wekte de smaak op om toch ook
lens een aardig schilderij te
lezitten. Familieberaad: hebben
ft e ruwweg twee mille over voor
;en versiering aan de muur, of
cunnen we dat geld nuttiger
(esteden. Conclusie: ach, één keer
nag het leven best een
èestelijkheidje hebben,
faar de kijkdag bij Glerum. Op
aterdag. Een vol centrum, lastig
jarkeren, dan maar een stuk
open. De Poggenbeek bezichtigd,
nderdaad, de moeite waard.
Sullen we dus maar? Ja, we zullen
naar.
)e veiling. Kavel 62 is onder de
lamer als we binnenkomen.
/loeten we nog 73 nummers
eduld hebben. Spannend hè?
ügenlijk wel, want vrijwel alle
chjlderijen die veilingmeester
f.P. Glerum annonceert, worden
ngezet op een bedrag dat benéden
le minimum richtprijs ligt en
vorden verkocht voor bedragen
lie de maximum richtprijs niet te
loven gaan. Leuk, zo'n veiling, het
6 echt wat ze ook op televisie
leggen: toegankelijk voor iedereen
»n een koopje is altijd mogelijk.
,ang wachten. Daar is 135. 'Ik heb
;en bod van 3200 gulden', meldt
Glerum. Hier en daar gaan wat
vingertjes omhoog en vijftien
seconden later is het schilderij
verkocht voor 5000 gulden.
Die vijf mille, tot daar aan toe.
Waar dat eerste bod, dat blijkbaar
d bij de veilingmeester was
gedeponeerd? Hoe zat dat? Iemand
lad blijkbaar voor maximaal dat
dd trek in de Poggenbeek.
:hter, geanimeerd door de
ichtprijszijn we wél tweemaal
het veilinghuis getrokken,
uiteindelijk zelfs niet éénmaal,
ledend in het spel geweest te zijn.
it beteutert behoorlijk,
degene die een bod van 3200
iden deponeerde (gek bedrag
'erigens), zal vermoedelijk ook
iet gelukkig zijn geweest dat zijn
dbieding als begin werd
•ruikt. Bestond dat bod vein
gulden eigenlijk wel, of wilde
eigenaar voor minder zijn
•ggenbeek niet kwijt? Mogelijk,
wat heeft een
'langstellende dan aan een
ichtprijs?
uk hoor, zo'n veiling. Als je het
pt, tenminste.
VENSTER
Vi,jven in elkaar
iil(
pes6 er iemand thuis?
tul
ld' lerman van Veen
inf langer/cabaretier
Cultuur
LEIDSE COURANT VRIJDAG 16 OKTOBER 1992
i
ZIJBALKON
VORMGEVING GlEL VAN DE KOP
Zijn nieuwe film 'Bitter moon'
bevat zo ongeveer alle emoties
die de Pools-joodse cineast in
eerder werk heeft geëtaleerd:
obsessieve liefde, duistere
seksualiteit, verstikkende
angst. Polanski, die als geen
ander weet wat het woord
lijden betekent, noemt zichzelf
echter een 'gelukkig mens'.
DOOR RENATE VAN DER ZEE
en opmerkelijk paar
doorkruist de hal van
het Amstelhotel. De
man is klein, op het
dwergachtige af, en
heeft een scherp vosse-
gezicht. De lome, lang
harige vrouw aan zijn
arm steekt éen hoofd
boven hem uit en fluis
tert hem sensueel glimlachend in zijn
oor. Roman Polanski en zijn vrouw Em-
manuelle Seigner zijn in Nederland om
hun nieuwe film 'Bitter moon' onder de
aandacht te brengen.
De film bevat zo ongeveer alle emoties
die de Pools-joodse cineast in voorgaan
de films heeft geëtaleerd: obsessieve
liefde, duistere seksualiteit, verstikken
de angst. En het onvermogen van de
mens enige invloed uit te oefenen op
wat er in zijn leven gebeurt. Want bij
Polanski is niets zoals het lijkt.
'Bitter moon' vertelt een vreemde lief
desgeschiedenis. De Amerikaan Oscar
(Peter Coyote) heeft zich in Parijs ge
vestigd met het plan een soort Heming
way te worden en raakt hopelpos ver
liefd op de Parisienne Mimi (Emma-
nuelle Seigner), die hij in een autobus
ontmoet. Er ontstaat een gepassioneer
de verhouding, maar na enige tijd sluipt
de verveling binnen en zoeken Óscar en
Mimi hun toevlucht tot een sadomaso
chistisch spel. Oscar draaft te ver door,
en betaalt daarvoor een zeer hoge prijs.
Autobiografische elementen? Polanski
wuift de suggestie snel weg. „Mijn sek
suele fantasieën gaan een heel andere
kant op dan sadomasochisme. Mijn re
latie met Emmanuelle is juist heel goed:
ik ben zeven jaar met haar samen en ik
verveel me geen moment. Ze helpt me
volwassen te worden. Ik ben een zeer
gelukkig mens. Dat is gunstig voor mijn
films, wantje werkt het beste als je ge
lukkig bent. Misschien moetje vroeger
geleden hebben om iets goeds te kun
nen maken, maar het lijden zelfheeft
een verlammende werking op het
scheppingsproces'
LIJDEN
Als er iemand de betekenis van het
woord lijden kent, is het Roman Polans
ki. Toen hij acht jaar oud was, depor
teerden de nazi's zijn ouders naar een
concentratiekamp, waar zijn moeder
zou overlijden. Hijzelf wist uit het ghet
to van Krakau te ontsnappen en zwierf
over het Poolse platteland waar hij ge
tuige van de gruwelen van de oorlog en
het slachtoffer werd Duitse soldaten die
sadistische Spelletjes met hem speel
den.
De tweede tragedie in zijn leven had
plaats in 1969, toen zijn hoogzwangere
vrouw Sharon Tate samen met een aan
tal van haar vrienden op bloedige wijze
werd vermoord door Charles Manson
en de zijnen, omdat zij net als Rosemary
in Polanski's thriller 'Rosemary's
baby', zwanger zou zijn van de duivel.
In 1977 volgde een schandaal dat Ro
man Polanski voorgoed een bedenkelij
ke reputatie bezorgde. De regisseur, die
zich in het openbaar vaak vertoonde in
gezelschap van heel jonge meisjes, werd
gearresteerd op verdenking van het
verkrachten van een dertienjarig foto
model. Hij ontkende, kreeg toestem
ming de Verenigde Staten te verlaten
om een film te voltooien en keerde nooit
meer terug. Hij woont nu in Parijs.
WEERSLAG
De weerslag van de dramatische ge
beurtenissen in zijn leven mag dan te
rug zijn te vinden in de films, ze hebben
geen sporen achtergelaten op het leven
dige gezicht van de cineast, die jonger
lijkt dan zijn 59 jaren, graag lacht, en
kritisch vragen beantwoordt.
„Mijn films tonen mensen in absurde
en wanhopige situaties omdat het leven
zo is. Het leven verloopt nooit zoals we
denken. U bent hier om drie uur geko
men in de veronderstelling dat u mij
kon interviewen. U moest wachten tot
half vijf. Onze plannen verlopen nooit
zoals we willen".
Polanski is berucht om de eisen die hij
stelt aan zijn spelers, in het bijzonder
zijn actrices. Voor 'Rosemary's baby'
zou hij Mia Farrow elke take vijfen
twintigtot dertig keer hebben laten
overdoen. Hij noemt het werken met ac
teurs het moeilijkste aspect van zijn
beroep.
„Ik ben begonnen als acteur en zodoen
de dacht ik dat ik alles over acteren
wist. Nu weet ik dat ik helemaal niets
weet. Ik wil dat mijn acteurs in zo'n toe
stand verkeren dat ze impulsieve han
delingen verrichten, waarvan ze zich
pas later realiseren dat ze ze hebben
verricht. Dat maakt hun spel origineel.
Ik weet dat ik dat uit ze kan krijgen,
maar ik weet niet hoe".
De vrouwelijke hoofdrol in 'Bitter
moon' wordt gespeeld door Polanski's
echtgenote Emmanuelle Seigner. Vier
jaar geleden stond ze naast Harrison
Ford in Polanski's thriller 'Frantic'. Nu
speelt ze een vrouw die zich uit liefde
laat vernederen, maar vreselijk wraak
neemt. Is het moeilijk te werken met
een actrice die ook echtgenote is?
„Moeilijk en mooi. Het is mooi omdat je
dezelfde hoop deelt, omdat je veel te be-
'Mijn films tonen mensen in absurde en wanhopige situaties omdat het leven zo is', zegt Roman Polanski.
Bruckners roman 'Lunes de fiel'. De re
den waarom Polanski het boek wilde
verfilmen is eenvoudig. „Het is een
goed verhaal. Het zegt veel over de rela
tie tussen mannen en vrouwen, over de
anatomie van de menselijke passie. Het
toont waartoe gepassioneerde vrouwen
in staat zijn. Daarbij vergeleken zijn
mannen gewoon laf. Ik geloof dat vrou
wen slimmer zijn dan mannen. Mannen
kunnen veel bereiken in de weten
schap, maar op het gebied van het leven
zijn ze idioten. En ik ben een van hen".
BIOSCOOP
Roman Polanski, die op jonge leeftijd
een filmverslaving ontwikkelde en één
film per dag zag, haalt zijn inspiratie
vooral uit de bioscoop. „Het verlangen
om een film te maken komt uit het zien
van een goede film. Er ontstaat bij mij
een grote drang hetzelfde te doen. 'Citi
zen Kane' had zo'n effect op mij, '8Vfc'
ook. En 'Hamlet' van Laurence Olivier,
die film heb ik twintig keer gezien".
„Ik heb altijd met enorm veel enthou^
siasme gewerkt, behalve nadat ik 'Tess'
had gemaakt. Toen ben ik ernstig ge
desillusioneerd geraakt door de eisen
van de commercie. Het werd haast on
mogelijk een film te maken zoals je dat
in gedachten had. Wat ik wil met een
film is een goed verhaal vertellen. Toen
ik begon, wilde ik indruk maken met
mijn stijl, nu vind ik dat onbelangrijk.
Als je aan ervaring wint, zuiver je je
werk van overbodige franje. Hoe simpe
ler hoe beter. Ik wil een verhaal vertel
len, waar mensen nog lang over naden
ken. Ik wil ze geen oplossingen geven,
ze moeten hun eigen denkwerk verzet
ten. En als ze mijn film de volgende dag
al vergeten zijn, heb ik gefaald".
spreken hebt. Moeilijk omdat je op de
set met emoties moet werken, die men
sen die dicht bij elkaar staan liever niet
tonen. Je zou je niet generen om derge
lijke emoties aan volkomen onbeken
den te tonen, maar tegenover je echtge
noot is het totaal anders. Ik laat Emma
nuelle repeteren met haar coach en als
ze klaar is, filmen we. Moeilijk zijn niet
de liefdesscènes. Het wordt moeilijk
wanneer ze vernederd wordt, de voeten
van haar geliefde moet kussen. Omdat
ze niet alsof doet. Het is echt".
LIEFDESSCÈNES
'Bitter moon' kent een groot aantal lief
desscènes die in Amerika zeker geen ge
nade zullen vinden, zeker niet omdat ze
zijn neergezet door een man die wordt
geassocieerd wordt met het verkrach
ten van een jongmeisje. Polanski is zich
daar terdege van bewust.
„Het laat me beslist niet koud, maar ik
stel mijn artistieke integriteit boven de
publieke opninie. De erotische scènes in
de film hebben veel acteurs afgeschrok
ken. Mijn keuze voor de mannelijke
hoofdrol was Peter Coyote, maar de
produktiemaatschappij wilde een ster
in de hoofdrol. Ik heb contact opgeno
men met praktisch alle acteurs van
naam, en ze waren enthousiast toen ik
belde. Maar na het lezen van het script
koelden ze razendsnel af. Uiteindelijk
werd het toch Peter Coyote, en zelfs hij
zei: 'Dit is onbetwist de laatste film die
ik maak'. Je kunt je voorstellen hoe hij
zich voelde toen hij een liefdesscène
moest doen met een varkensmasker op,
juist op de dag dat Jack Nicholson de set
bezocht Hij zei: 'Dit is het dan. Mijn
carrière is voorbij
'Bitter moon' is gebaseerd op Pascal
