Febo en het succes
van de klep-kroket
Mager is nu mode in het nieuwe Rusland
Vandaag De Dag
Pentax blijft
verbazen met
compacte camera's
IN BEELD
foto Pentax
De nieuwe Pentax Espio is
momenteel de kleinste
compact camera ter wereld.
Compactcamera's zijn al een tijdje niet meer
zo compact als in het begin. Dat heeft een
reden. Cameraconstructeurs bedenken
steeds meer snufjes om de camera's nog
aantrekkelijker te maken. Het aantal
gebruiksmogelijkheden stijgt met het groter
worden van de compactcamera.
Menige compactcamera heeft de afmetingen gekregen
van een kleine spiegelreflexcamera. Het woord compact
is op die modellen nog nauwelijks van toepassing. Toch
lijkt, heel voorzichtig, de trend ingezet naar kleiner. De
baanbreker daarin is Pentax. Deze fabrikant bracht in
1986 als eerste een zoomcompactcamera op de markt en
is in dat segment marktleider gebleven. Pentax heeft die
positie verworven door de innovatieve ontwikkelingen
die zij heeft weten door te voeren. Pentax heeft daarom
nu al voor de derde keer de 'European Award' gewonnen
voor de meest innovatieve compactcamera.
In 1987 was dat voor de eerste zoomcompact, de Zoom
70, waarvan er wereldwijd vele miljoenen zijn verkocht.
De tweede Pentax die de eer te beurt viel was de Zoom
105, in 1990. Deze camera had als allereerste heel
bijzondere gebruiksmogelijkheden, die u zelfs in die tijd
niet op een spiegelreflex kon vinden.
Dit jaar werd weer een vinding van Pentax
onderscheiden; de Zoom 90WR. Deze zoomcompact is 's
werelds eerste zoomcamera die weerbestendig is. U kunt
er niet mee onder water fotograferen, maar wat u wel
kunt is hem onder de kraan afspoelen als hij vuil is
geworden.
Ultraplat
Het zou mij niet verbazen als de Pentax Espio de
volgende kandidaat is voor een Award. Deze
zoomcamera valt op door zijn enorme compactheid.
Eindelijk weer een camera die
werkelijk klein gehouden is. En wel
zo compact datje het haast voor
onmogelijk houdt dat uit die
ultraplatte body een zoomobjectiefje
naar buiten komt zoeven met een
bereik van 38 tot en met 70 mm.
Als je de oudere zoomcompacten
gewend bent lijkt het haast een
wonder dat een dergelijk objectief in
zo'n kleine camera ondergebracht
kan worden. Zeker als u bedenkt dat
het objectieve opgebouwd is uit acht
afzonderlijke lensjes achter elkaar:
u kunt zoomen terwijl de camera ook
nog eens zelf scherp stelt.
De Pentax Espio heeft een aantal
leuke gebruiksmogelijkheden, die u met een beperkt
aantal knopjes kunt instellen. Dat aantal heeft Pentax
tot een minimum weten te beperken. Het instellen gaat
eenvoudig. Op het display kunt u precies zien wat u doet,
en hoe de camera is ingesteld. Iets per ongelijk verkeerd
instellen kan daardoor niet.
Nieuw is dat de camera geen 'sprocket' meer heeft om de
film te transporteren. De 'sprocket' is de as met de
tandjes die u in elke kleinbeeldcamera vindt. Deze as is
vervangen door een sensor die de filmperforatie telt en
de film stopt bij het volgende beeldje. Door het laten
verdwijnen van deze 'sprocket-as' kon de camera al weer
een beetje kleiner worden.
Nieuwe film
De sensor kan een voorloper zijn van het nieuws dat al
een tijdje gonst. Het is mogelijk dat er een nieuwe soort
kleinbeeldfilm komt zonder perforatie, waardoor de film
smaller kan worden, of waardoor het beeldformaat van
de negatieven groter kan zijn. Welke weg dat opgaat
blijft overigens nog een kwestie van gissen.
De nieuwe Pentax Espio is op dit moment de kleinste
zoomcamera ter wereld. Ondanks het geringe formaat is
het een volwassen camera, met een aantal leuke
gebruiksmogelijkheden. Wij hebben in de praktijk
kunnen ontdekken dat de Espio een camera is die
ragscherpe beelden levert, zelfs van vrij moeilijk
automatisch scherp te stellen onderwerpen. Wij hebben
de camera getest onder normale omstandigheden, wij
hebben buiten flitsopnamen gemaakt om de schaduwen
wat op te helderen, we hebben er mee in het duister
gewerkt en uiteraard binnen. En het is gebleken dat
onder alle omstandigheden de camera-elektronica
voortreffelijk zijn werk deed. De gemiddelde
verkoopprijs van de Pentax Espio bedraagt 649.
foto Nikon
De Fieldscope van Nikon is een verrekijker voor één oog.
LEICA M6. Leica heeft al heel lang een beperkt aantal
trouwe fans gehad. Die beperktheid zat hem niet in de
^^5 slechte kwaliteit, maar meer in het feit dat de camera's
duur zijn. Opnieuw is er een Leica uitgebracht die zeker
zijn weg zal vinden naar de liefhebbers: de M6. Het is
weer een meetzoekercamera van ongekend hoge kwali-
te^ en met ongetwijfeld een lange levensduur.
NIKON FIELDSCOPE. Nikon is hekend als fabri
kant van topklasse reflexcamera's. Een minder bekend
Nikon produkt is de verrekijkerlijn. In deze lijn is een
spectaculaire uitbreiding gekomen; de Fieldscope. Dit is
een verrekijker voor één oog, met een grote vergrotings
maatstaf van 20x. De beeldhoek bedraagt slechts drie
graden. De lichtdoorlaat is bijzonder hoog, waardoor
deze kijker ook in slechte lichtomstandigheden toch een
voortreffelijk beeld levert.
DELTA 100. Ilford is de marktleider op het gebied van
zwartwit materiaal. Veel vakmensen gebruiken Ilford
materialen. En ook menig amateur is overtuigd van de
Ilford kwaliteiten. Wat Ilford tot nu toe heeft gefabri
ceerd staat echter in de schaduw van de nieuwe Delta
100 film. Dit is een film waarvan de resultaten zich niet
laten beschrijven, of in (grof) krantedruk laat tonen. Ge
woon en film die u moet gaan proberen.
Febo bestaat 51 jaar. Maar omdat het frituren van zoiets moois als een ambachtelijke kroket nu eenmaal
tijd kost, moet de succesvolste Nederlandse junkfood-keten zijn jubileum nog altijd vieren.
'Onze directeur besteedt liever aandacht aan de kwaliteit. Daar is hij knotsmesjogge van'.
door Frank Hitzert
Speelkwartier in Amsterdam-noord
en spitsuur daarom in de Febo-vesti
ging op de hoek van de Vuurwerker-
weg en de Slijperweg.
Twintig paar gymschoenen slalom
men langs bamiballen, nasischijven,
grillburgers en kipkrokantjes. Fri-
tuurcomputers piepen, de geldwisse
laar spuwt nikkel in drie soorten en
bijna alle hokjes hikken. Dit is geen
hap uit de muur meer; dit is de dyna
miek van de klep-kroket.
„Zo kennen al onze vestigingen hun
eigen alarmfase", zegt Febo's mar
keting-manager Jan van Boxtel (34).
„Speelt Ajax op zondagmiddag in
het Olympisch Stadion tegen PSV,
dan bedraagt op het Olympiadeplein
de omloopsnelheid van onze beroem
de kroketten niet meer dan dertig
seconden".
Groningen telt vier Febo's op vijf
honderd meter binnenstad. Wie het
kwartet op één dag wil volmaken,
heeft twintig uur de tijd. „De eerste
opent om 10.00 uur, de vierde sluit
om 06.00 uur. Die laatste beleeft z'n
spitsuur om drie uur 's nachts. Stu
denten, weetjewei". Febo: de succes
volste junkfood-keten van oer-Hol-
landse origine. Wie even zo'n am
bachtelijk kroketje wil trekken, kan
al op 57 plaatsen terecht. Van Gro
ningen tot Breda en van Zoetermeer
tot Arnhem. De 58ste vestiging, in
Heerhugowaard, opent op 23 okto
ber; de vierde dit jaar.
„We streven naar een landelijke
dekking met honderd zaken", aldus
Jan van Boxtel. „Maar niet tegen
elke prijs. Allereerst moeten we goe
de locaties met een horecabestem-
ming zien te vinden. In Den Haag
zou je dan automatisch terechtko
men in de Spuistraat. Maar ga dan
maar eens informeren naar de hu
ren, die zijn er ongelooflijk. Kijk, we
verkopen de Rolls Royce onder de
kroketten, maar toch zullen we alles
met guldens moeten terugverdie
nen".
Begonnen zijn ze met roomboter-
spritsen. Of was het toch met het
kweken van pioenen? Daar bestaat
wat verwarring over. De jongens van
Febo doen niet aan geschiedenis; al
thans, weinig. „Met geschiedenis
verkopen we geen kroketten. Alleen
met kwaliteit".
Febo blijkt niettemin 51 jaar te be
staan. Het jubileum is vorig jaar, ge
makshalve, overgeslagen. „Het zal
wel begin volgend jaar worden".
Naamsbekendheid
Of er dan van een echte viering spra
ke zal zijn, is nog onduidelijk. Of
schoon daartoe alle reden is. Wel zal
Febo in elk geval wat vaker naar bui
ten treden en onder meer een grote
reclamecampagne starten.
„Onze naamsbekendheid kan altijd
groter". De eerste stappen zijn al ge
zet. Zo zien we de acteurs en actrices
in de Hollandse zeepserie 'Goede tij
den, slechte tijden' regelmatig een
Febo-vestiging binnenstappen. „We
hebben zelf het initiatief genomen.
Bij 'Goede tijden, slechte tijden' von
den ze het geen gek idee. Ze hadden
de scripts althans zo aangepast. Het
leuke is, datje de acteurs nu ook on
gebakken snacks ziet kopen om die
mee te nemen naar huis. De gewone
consument was er nog onvoldoende
van op de hoogte dat dat kon. Van
daar. En het kan heel goed, omdat
we met dagverse produkten wer
ken".
Jan Pieter de Borst, tot dan pioenen
kweker te Boskoop, opende als ge
volg van tegenvallende resultaten in
de tuinbouw in augustus 1941 een
brood- en banketzaak aan de Am-
stel veenseweg in Amsterdam.
Zijn zoon Johan Isaac, in die dagen
nog bakkersknecht in de Ferdinand
Bolstraat (daar komt de naam Febo
vandaan), nam die na driejaar over.
Hij begon al snel zelf kroketten te
draaien die hij in de avonduren ver
kocht. De kroketten liepen harder
dan het brood en vandaar dus dat
van het een het ander kwam.
„Mijn pa werd uiteindelijk knetter
gek van al die paasbroden, kerstbro
den en ander gelazer", zegt thans
Febo's algemeen directeur Hans de
Borst (41) in dagvers Amsterdams.
De Febo-vestiging in de Rotterdamse Hoogstraat.
„Op die manier is de eerste snackbar
ontstaan. Maar pas in 1960 vond hij
de automatiek uit, toen hij op z'n
zolderkamer zat te knutselen".
Vooral aan die automatiek, of het lo--
ketautomaat zoals ze nu bij Febo
zeggen, heeft het bedrijf zijn onstui
mige groei te danken. Het is nu een
•miljoenenbedrijf waarvoor vijfhon
derd mensen, inclusief personeel in
de 57 vestigingen, werkzaam zijn.
Naast 'zuiver rundvlees, echte krui
den en andere eerlijke ingrediënten'
zit er dus vooral geld in de klep-kro
ket.
Franchise
Febo Beheer bv, de dochter van de
familie-onderneming die het onder
deel franchise coördineert, heeft op
dit moment twaalf ondernemers op
de plank die zo een Febo-vestiging
zouden willen beginnen.
Van Boxtel: „Franchise heeft de toe
komst". De eisen zijn echter streng.
Zo zijn de franchise-nemers van
Febo in elk geval verplicht alle pro
dukten en apparatuur via het moe
derbedrijf te betrekken. „Wie snacks
van anderen verkoopt, krijgt de
doodstraf'.
De beheermaatschappij geeft boven
dien richtlijnen voor het aantal per
soneelsleden en verlangt een
schoonmaker voor minimaal twintig
uur per week. „De vloer moet elke
dag worden geschrobt en de prullen
bakken, ons eerste controlepunt,
moeten zijn geleegd voordat ze vol
zijn".
Alle vestigingen worden eens per
maand, en onaangekondigd, gecon
troleerd door een onafhankelijk bu
reau. „Is het rapport voldoende, dan
betalen wij het onderzoek. Is het on
voldoende, dan zal de franchise-ne-
mer het zelf moeten betalen. Daar
om", zegt Jan van Boxtel, „willen
wij ook, dat de franchise-nemer zelf
achter de toonbank staat. Hij is er de
beste man voor om zijn personeél te
motiveren".
Van de 57 Febo's, waarvan alleen al
22 in Amsterdam, heeft het moeder-
s zelf in eigen-
'pilotstores',
bedrijf er nog maar zi
dom. „Dat zijn onz
waar we de vraag en
de smaak van de
consument toetsen.
Het is niet meer van
deze tijd om alles in
eigendom te willen
hebben. We zouden
het overzicht kwijt
raken, de controle
verliezen. Kijk al
leen maar naar het
geldverkeer. Die
zelfde filosofie heeft ertoe geleid, dat
we franchise-nemers niet meer toe
staan meerdere vestigingen te heb
ben. Ze zijn er nog wel, maar dat is
het gevolg van een zekere wildgroei
die we pas in een later stadium heb
ben onderkend. Inmiddels zijn we
echter zo ver dat we weer teruggaan
naar de papa/mama-winkel: één
franchise-nemer met één zaak. Dat
werkt het lekkerst".
Kwaliteit
Wie op zoek gaat naar het geheim
van Febo, hoort altijd het verhaal
over de roombotersprits. Toen Jo-
'Op het verkopen
van andere snacks
staat bij
ons de doodstraf'
han Isaac de Borst nog bakkers
knecht was, vroeg hij zijn baas eens
naar diens filosofie over echte room-
boterspritsen. „Echte roomboter,
was het simpele antwoord", weet
ook Van Boxtel, „en dus niet toege
ven aan de verleiding, die veel bak
kers niet kunnen weerstaan, om er
eerst tien, vervolgens twintig en ten
slotte vijftig procent margarine door
te kwakken. Kortom, kwaliteit.
Want kwaliteit wint altijd. Wie daar
aan durft te tornen, luidt het einde
van z'n onderneming in".
Om die reden was
Hans de Borst ook
vanochtend weer om
half zes aanwezig op
de produktie-afde-
ling aan de Slijper-
weg. „Onze direc-,
teur laat de snacks
elke dag opnieuw
controleren door een
onafhankelijk bu
reau. Van kwaliteit
is hij knotsmesjogge, hij besteedt er
al z'n aandacht aan".
Van diepvries moet Febo daarom
niets hebben. Alles wordt dagelijks
vers bereid en nog dezelfde dag afge
leverd bij de 57 vestigingen. „Daar
bij gaat het om acht gepaneerde pro
dukten, grillburgers en de sauzen
naar familierecept. Alleen het room
ijs, de milkshakes en de friet worden
elders betrokken, maar wel onder
'private label' en ook weer volgens
ons recept. Elke dag om half zes
start de produktie met zestien mede
werkers. Rond een uur of twaalf zijn
we klaar. De rest van de dag beste
den we aan het reinigen van oi
paratuur en aan het schoom
van de werkvloer".
Nagedacht is ook over de ver!
losofie. „Onze vestigingen
niet te diep zijn, mensen
geen drempel zien. Daarom st
loketautomaten zo'n beet
straat. Het gaat immers vee
impuls-aankopen en dus will
de mensen een handje helpe
die reden hebben we ook on2
wisselaars aangepast. Voor
guldenstuk krijg je nu niet ml
guldens en vier kwartjes, n
rijksdaalder, twee guldens
kwartjes. Die rijksdaalder
voor een grillburger".
Op straat
„Het is tegenwoordig algen
accepteerd dat mensen op sti
pen te eten. Vandaar dat wij 1E
kort voor de friet weer eet
puntzak, van milieubewust E
introduceren. Het bakje is we
handig omdat je mayonaise c
re sauzen apart kunt houdei
dat voordeel weegt niet op tel
van de puntzak waarmee je i
keiijker kunt lopen. Ja, er is oj
gedacht. Enfin, dat blijkt wel
verkoop die nog steeds stijgt"!
Al zijn ze bij Febo toch nog vj
verbaasd over hun eigen j
wanneer ze 's middags na hel
kwartier in Amsterdam-noorj
vestiging recht onder het hol
toor, in de prullenbakken kil
daar, tussen het afval, de onl
de zakjes brood van thuis i|
fen.
Er was een tijd dat de Soyjetvrou-
wen zich hoegenaamd niets aantrok
ken van de westerse dictatuur die
begeerlijkheid gelijkstelt aan slank
heid.
Grootmoedertjes knepen in de wan
gen van in hun ogen veel te magere
jonge meisjes, die ze bijvoedden met
zure room, aardappels en suiker
goed tot de juiste staat van mollig
heid was bereikt.
Met de komst van westerse adver
tenties en kleding is het schoonheid
sideaal in het nieuwe Rusland radi
caal veranderd.
Vrouwen proberen buitenlandse rol
modellen na te bootsen en in de
geïmporteerde confectie te passen.
Terwijl in Milaan en Parijs de rok-
lengte daalt, gaat die in Rusland om
hoog. De metro wordt overspoeld
met lycra minirokjes die strak om
grote achterwerken spannen.
Het vrouwenblad 'Rabotnitsa' (De
Werkende Vrouw), waarvan twaalf
miljoen exemplaren worden ver
kocht door het hele Gemenebest van
Onafhankelijke Staten, speelt in op
deze trend.
Het heeft de lezeressen uitgenodigd
over hun dieet te schrijven en zal uit
de brieven de 'afslankkampioen' van
het jaar kiezen.
De prijs is een koelkast. Een van de
problemen voor Russische vrouwen
die willen afvallen is volgens redac
trice Alia Krasinskaja van 'Rabot
nitsa', dat het moeilijk is om aan ver
se en magere produkten te komen.
Veel vrouwen storten zich daarom
op sadistische hongerdiëten.
Alleen pap
Een 13-jarig meisje uit Tsjelijabinsk
in de Oeral schrijft: „Ik ben in een
maand 20 kilo kwijtgeraakt. Ik heb
eerst drie dagen niet gegeten en
daarna at ik alleen maar pap en
dronk ik sap- gemakkelijk!"
Een lezeres uit St. Petersburg be
veelt heel serieus haar appeldieet
aan: een appel 's morgens, twee ap
pels 's middags en drie 's avonds.
Een vrouw uit Oezbekistan stelt de
lezeressen ervan op de hoogte dat de
vrouwen in haar republiek hun ei
gen urine drinken: „Het houdt ons
dun en onze huid stralend".
Alla Krasinskaja, zelf een goed voor
beeld van de nieuwe vrouw (ze heeft
plaatjes van ontwerpen van Versace
aan de muur 'om over te dromen'),
zegt dat de veranderingen in uiter
lijk begonnen toen Raisa Gorbatsjov
'first lady' van de Sovjetunie werd.
„Daarvoor waren de vrouwen van de
leiders degelijk en onmodieus. Raisa
liet zien dat het mogelijk was om po
litiek betrokken te zijn en i
aantrekkelijk en modebewi
zijn de vrouwen een beetje t<
steld over Naina Jeltsin; zei
beetje op de vrouw van pi
Bush".
Krasinskaja vreest dat de
nie gezondheidsproblemen
volg zal hebben.
„Russen neigen naar het
Uit veel van de brieven die
gen blijkt dat de mensen afv
een soort wedstrijd zien. Ee
balanceerd dieet is iets wa
weinigen van gehoord hebb
anorexia grijpt om zich hi
jonge meisjes".
