Paus stelt pan-Amerikaanse
bisschoppensynode voor
Kerken in Oost-Europa kampen nog steeds met achterdocht
li
■21
Geestelijk Leven/ Opinie
Voornaamste imam in Bosnië-Hercegovina gedood bij bombardement
COMMENTAAR
fieiclaeSowa/ni
Veel hotelgasten nemen bijbel mee
Hoofdredacteur protestants weekblad werkte voor Stasi
DEN HAAG - Tussen 1962 en
1992 zijn door de Nederlandse Gi
deons 340.000 bijbels geplaatst in
ondermeer hotels en vakantiecen
tra. Van die 340.000 bijbels zijn nu
nog 120.000 bijbels aanwezig. Het
bestuur van de Nederlandse Gide
ons meldt in het jaarverslag 1991-
1992 dat er zonder resultaat ver
schillende pogingen ondernomen
zijn om het meenemen van bijbels
tegen te gaan. „Men kan ook stel
len dat een bijbel bepaald niet het
slechtste is wat kan worden wegge
nomen", vervolgt het bestuur. Er
verdwijnen jaarlijks ongeveer
8.000 a 9.000 bijbels. De waarde
van de verdwenen bijbels bedraagt
circa 60.000 gulden. In 1991 zijn
door de Gideons bij het Nederlands
Bijbelgenootschap 40.000 Nieuwe
Testamenten in het Duits, Engels,
Frans en Nederlands besteld. Met
deze bestelling is een bedrag ge
moeid van 260.000. Van dit be
drag is inmiddels 120.000 afge
lost. Er resteert nog een schuld van
140.000. Dit bedrag moet nog bij
elkaar worden gebracht. De Gide
ons plaatsen gratis bijbels in hotels,
motels, pensions, bungalowparken,
vakantiecentra, ziekenhuizen en
gevangenissen.
In Italië
vindt men het
onbeschoft
om met volle handen
te spreken.
Wolfram Weidner
BERLIJN De hoofdredacteur van het in
Berlijn verschijnende protestantse week
blad 'Die Kirche', Gerhard Thomas, wordt
in de akten van de voormalige staatsveilig
heidsdienst van de DDR genoemd als onoffi
ciële medewerker. Dit heeft hij zelf gisteren
in een verklaring meegedeeld.
Thomas heeft de commissie van de Evange
lische Kerk van Berlijn-Brandenburg die de
banden tussen medewerkers van de kerk en
de Stasi onderzoekt, gevraagd zo snel moge
lijk een onderzoek te beginnen. In afwach
ting van de uitkomsten daarvan heeft hij
buitengewoon verlof gevraagd.
Thomas legt in zijn verklaring uit dat hij
sinds 1978 „af en toe" gesprekken met Sta
si-medewerkers heeft gevoerd. Daarbij ging
het uitsluitend om zijn werk voor het week
blad. De gesprekken hadden plaats op uitno
diging van de Stasi in zijn woning, maar
soms ook in een andere particuliere woning
of in een café. Thomas hoopte door de ge
sprekken „de relatieve speelruimte van de
redactie te behouden of te vergroten en in de
bres te kunnen springen voor medewerkers
die door de staat werden aangevallen." Hij
heeft zich mondeling noch schriftelijk er
gens toe verplicht. Thomas is niet de eerste
kerkelijke publiciteitsmedewerker in de
voormalige DDR die van banden met de Sta
si wordt verdacht. Eerder dit jaar werd be
kend dat de hoofdredacteur van de Mecklen-
burgische Kirchenzeitung, Jürgen Kapiske,
en de vroegere perschef van de inmiddels op
geheven Bond van Evangelische Kerken in
de DDR, Rolf-Dieter Günther, jarenlang
voor de Stasi hebben gewerkt.
Anglicaanse kerk
protesteert tegen
Jezus-persiflage
Idoor
BOB VAN HUËT
LONDEN De verschijning,
zondagavond, van een Jezus-
pop in het Engelse satirische tv-
programma 'Spitting Image'
heeft tot boze reacties geleid
van de Anglicaanse kerk. Het
was de eerste keer dat in het
programma Jezus ten tonele
werd gevoerd. In een scene met
God, die al geruime tijd tot de
vaste Spitting Image-cast be
hoort, adviseerde de Jezus-pop
God om in Gouden Gids te zoe
ken naar een winkel die nog bij
bels verkoopt. De sketch was
een reactie op de rage in Lon
den rond het zeer omstreden en
binnenkort te verschijnen
'Sex'-boek van de Amerikaanse
zangeres Madonna.
De Church of England over
weegt een klacht in te dienen bij
de Onafhankelijke Televisie
Commissie die moet waken
over het goede fatsoen op de
Britse buis. De priester Eric
Shegog, hoofd van de afdeling
communicatie van de Angli
caanse kerk, veroordeelde de
uitzending als „een goedkope
poging kijkers te winnen". De
Ierse bisschop Gordon McMul-
lan meende dat duidelijk sprake
was van godslastering.
De producer van Spitting Ima
ge, Bill Dare, heeft laten weten
dat Jezus geen voorkeursbe
handeling kreeg boven de ande
re poppen, inclusief God. „Als
hij aanslaat bij de kijkers en als
hij niet al te omstreden wordt is
het heel goed mogelijk dat hij
vaker verschijnt. Mensen die
werkelijk religieus zijn worden
niet door een pop gehinderd, al
leen mafkezen protesteren", al
dus Dare. Scenario-schrijver
John O'Farrell toonde zich ver
baasd dat aanstoot was geno
men van een vriendelijke en
hulpvaardige Jezus terwijl nie
mand ooit tegen Gods regelma
tige verschijning in Spitting
Image had geprotesteerd, „ter
wijl die toch hoger is in de pi
korde".
De Jezus in Spitting Image, dat
wordt uitgezonden door ITV, is
overigens geen nieuwe pop
maar een opgetuigde pop van
Mike Rutherford, de bassist
van de popgroep Genesis.
BEROEPINGEN
Nederlandse Hervormde Kerk
Beroepen te Voorthuizen H.A. Samsom
te Harderwijk.
Aangenomen naar Markenesse
mevr.drs E. Groeneveld, kandidaat te
Utrecht, die bedankte voor Hillegers-
berg (part-time)
Gereformeerde Kerken Vrijgemaakt
Beroepen te Meppel(tweede pred.
plaats) L. Sollie te Delfzijl; te Lekkerkerk
J.R Volk te Katwijk aan Zee.
Beroepbaarstelling Jac. Ophoff, Broe-
derweg 13-1c, 8261 GS Kampen, tel;
05202-31020.
Christelijke Gereformeerde Kerken
Beroepen te Meppel D.P. Verdouw te
Onstwedde.
Gereformeerde Gemeenten
Beroepen te Scherpenzeel C.A. van
Dieren te Stolwijk.
Bedankt voor Nieuwerkerk(Zld.) en
voor Leerdam R. Boogaard te Leider
dorp; voor Capelle aan den IJssel-West
C. Vogelaar te Franklin Lakes(New Jer
sey, USA); voor Rotterdam-Alexander-
polder W. Harinck te Kapelle-Biezelin-
ge
SANTO DOMINGO - Paus
Johannes Paulus II heeft ge
pleit voor het houden van
een synode van bisschoppen
uit zowel Noord- als Zuid-
Amerika. Deze synode zou de
samenwerking tussen de bis
schoppenconferenties in alle
landen van het Amerikaanse
continent moeten bevorde
ren, zei de paus in zijn rede
ter opening van de vierde al
gemene vergadering van de
Latijnsamerikaanse bis
schoppenconferentie (CE-
LAM).
De bijeenkomst van de Ameri
kaanse bisschoppen zou de der
de in haar soort worden. Vorig
jaar kwamen de bisschoppen
van Europa in Rome bijeen om
te spreken over de veranderin
gen in hun continent na de val
van het communisme. Volgend
jaar zullen vermoedelijk de bis
schoppen van Afrika hun lang
verbeide synode houden.
De paus meent dat de synode de
vragen van gerechtigheid en so
lidariteit tussen de landen van
Amerika aan de orde moet stel
len. Nu bij de nadering van het
derde millennium de meeste
ideologische grenzen en barriè
res zijn geslecht, is het de plicht
van de kerk de volkeren van La-
tijns-Amerika opnieuw spiri
tueel te verenigen, zei de paus.
In zijn rede bevestigde de paus
de keuze van de RK kerk. voor
de armen. Maar hij pleitte voor
een „bevrijdend pastoraat", dat
niet in conflict mag komen met
de leer van de kerk en waar
schuwde theologen voor een
houding van „systematische
opppositie."
De paus toonde zich in zijn rede
dankbaar voor de evangelisatie
van Latijns Amerika, die naar
zijn mening in de loop der eeu
wen „bijzondere rijke vruch
ten" heeft voortgebracht.
Vroeg hij zondag tijdens een eu
charistieviering voor het nieu
we Columbus-monument in
Santo Domingo nog vergeving
voor het leed en onrecht dat de
Indianen bij de verovering van
Amerika is aangedaan, nu
prees hij zonder enige terug
houdendheid het werk van de
missionarissen. „Reeds bij de
eerste stappen in de evangelisa
tie heeft de RK Kerk getoond
een onvermoeibare verdediger
van de Indianen te zijn en een
beschermer van hun cultuur en
mens-zijn tegen de wandaden
van i
toren", meende de paus. Zich
beroepend op studies van histo
rici oordeelde de paus dat de
missie „op niet voor veroorde
ling vatbare, vruchtbare en be
wonderenswaardige wijze" in
Latijns Amerika heeft geope
reerd.
De paus riep de Latijnsameri
kaanse bisschoppen op „vooral
te letten op het geloof van de
eenvoudige mensen, zodat die
niet gedesoriënteerd en ver
ward raken." De bisschoppen
moeten meer pastorale aan
dacht schenken aan de oude In
diaanse en Afrikaanse culturen
en „alles aanvaarden wat deze
culturen aan hoge humane en
humaniserende waarden bezit
ten."
Het hoofd van de kerk herin
nerde eraan dat de bisschoppen
uit Noord- en Zuid-Amerika
hebben beloofd „rechtvaardi
ge" oplossingen te zoeken voor
de „dramatische" levensom--'
standigheden van de armen in
Latijns-Amerika. In een tijd
van wegvallende ideologische
barrières en grenzen heeft de
kerk de plicht bij te dragen aan
de geestelijke eenheid van de
naties op het Amerikaanse con
tinent en ernaar te streven dat
iedereen in waardigheid en ge
rechtigheid kan leven.
De paus had weinig goede
woorden over voor de prote
stantse sekten, die een toen-
mende bedreiging zijn voor de
Rooms-Katholieke Kerk in La
tijns-Amerika. Zij zorgen voor
tweedracht binnen de kerk en
aan „hun uitbreiding en agres
siviteit" moet dringend paal en
perk worden gesteld, zei de
paus. Hij stak ook de hand in ei
gen boezem. Door het grote
priestertekort ontbreekt het
„massa's katholieken" aan de
noodzakelijke pastorale bege
leiding. Als de zielzorgers dan
ook nog in hun getuigenis van
het geloof in gebreke blijven,
worden vooral eenvoudige men
sen en armen „een gemakkelij
ke prooi van de sekten".
De aantrekkingskracht van de
sekten kan alleen worden ver
minderd als de bisschoppen
„een op de hele mens gerichte
zielzorg" weten te vinden,
meent de paus. Deze zielzorg
moet zowel rekening houden
met de wens van de gelovige om
tot een gemeenschap te beho
ren als met zijn verlangen een
persoonlijke verhouding met
God te ontwikkelen. Maar ook
„een op het evangelie georiën
teerde en met vuur beleden
volksdevotie" kan de groei van
de groei van de sekten het hoofd
bieden, vermoedt de paus.
De CELAM-conferentie in San
to Domingo met 361 deelne
mers onder wie 246 bisschop
pen, duurt tot 28 oktober.
Twee bisschoppen uit Latijns Amerika groeten elkaar aan het begin van de CELAM-vergadering in Santo Domingo.
Aandacht voor
milieu in
kerken sterk
toegenomen
Idoor
FRIEDA PRUIM
DRIEBERGEN - Vergele
ken met de start van het con
ciliair porces hebben deelne
mende kerken in de periode
1989-1992 veel meer aan
dacht besteed aan het milieu.
Voor de hoofdthema's ge
rechtigheid en vrede isde
aandacht gelijk gebleven. Al
leen voor nucleaire ontwape
ning hadden de kerken min
der aandacht dan voor 1989.
Ook steeg de aandacht voor
racisme in Nederland, ont
spanning in Europa, land
bouw en voeding, verkeer en
vervoer, vluchtelingen en
schulden van de Derde We
reld. Dat maakte B. Schen-
nink van het Studiecentrum
voor Vredesvraagstukken van
de Katholieke Universiteit
Nijmegen in Driebergen be
kend tijdens het elfde jaarbe-
raad van het Multidisciplinair
Centrum voor Kerk en Sa
menleving (MCKS).
Daarmee is het conciliair pro
ces er volgens hem „in over
tuigende mate" in geslaagd
het belangrijkste doel te be
reiken, namelijk meer kerken
betrekken bij de thema's ge
rechtigheid, vrede en heelheid
van de schepping. Op de Ker-
kendag van 19 september
maakte hij de eerste resulta
ten van een onderzoek onder
163 plaatselijke parochies en
gemeenten naar hun deèlna-
me aan het conciliair proces al
bekend.
Daaruit bleek dat de deelna
me van plaatselijke parochies
en gemeenten aan het conci
liair proces sinds 1989 is ge
daald van 72 naar 46 procent.
Dat betekent dat in de tweede
fase van het conciliair proces
ongeveer 2.000 van de 4.500
plaatselijke gemeenten en pa
rochies zich bezig hebben ge
houden met de vragen van ge
rechtigheid, vrede en heelheid
van de schepping. Als voor
naamste reden om niet meer
deel te nemen noemden de
kerken gebrek aan interesse
bij de kerkleden, te druk met
andere activiteiten en andere
prioriteiten van de eigen
plaatselijke kerk. De belang
rijkste reden om wel deel te
nemen was zowel in 1989,
toen een eerste onderzoek
werd gehouden onder 1553
parochies en gemeenten, als
in 1992 dat het conciliair pro
ces wordt gezien als een taak
van de kerken.
ZAGREB - Sinds het begin
van de oorlog in Bosnië-Herce
govina zijn 28 imams gedood en
zijn 32 anderen verdwenen, zo
heeft het hoofd van de islamiti
sche gemeenschap in het voor
malige Joegoslavië, Jakub Seli-
moski, gezegd tegen de Kroati
sche krant 'Vecernji list'.
Afgelopen zaterdag werd - tij
dens een bombardement van
Sarajevo de belangrijkste imam
van Bosnië-Hercegovina, Abdu-
lah Cengic, gedood, zo is uit die
stad gemeld. „De agressor doet
er alles aan om de moslims uit
te roeien", aldus Selimoski, die
eraan toevoegt dat ongeveer
140.000 moslims sinds het be
gin van de oorlog zijn gedood en
dat er 150.000 ,zijn opgesloten
in de kampen van de Serviërs.
Een deel van hen zit nog altijd
gevangen.
De meeste van de 57 imams die
in de kampen werden vastge
houden, zijn onlangs vrijgeko
men na bemiddeling van de is
lamitische gemeenschap en het
Rode Kruis. Ongeveer 750 mos
keeën zijn verwoest of ernstig
beschadigd.
„De islamitische landen maken
deel uit van de internationale
gemeenschap en hebben de
plicht Bosnië-Hercegovina te
DEN HAAG Oosteuropese
geheime diensten hebben in het
verleden niet alleen geïnfil
treerd binnen grote oecumeni
sche organisaties als de Wereld
raad van Kerken. Ook de veel
bescheidener Konferentie van
Europese Predikantenvereni
gingen (KEP) is voor 'De Wen
de' van 1989 in de gaten gehou
den. Van predikanten uit
Tsjechoslowakije is bekend ge
worden dat zij nauwe banden
hadden met de Tsjechoslo-
waakse geheime dienst.
Dat meldt de predikant B. Rool-
vink, die onlangs het vierde con
gres van de KEP in Hongarije
heeft bijgewoond. Ds. Roolvink
is voorzitter van de gerefor
meerde predikantenvereniging
in Nederland, en als zodanig lid
van het hoofdbestuur van de
Bond van Nederlandse Predi
kanten. Roolvink is samen met
drie andere Nederlandse predi
kanten aanwezig geweest tij
dens het congres, dat bezocht
werd door tachtig predikanten
uit twintig Europese landen. De
KEP is in de jaren zeventig op
gericht. Volgens Roolvink heb
ben Tsjechoslowaakse afgevaar
digden naar het congres in Hon
garije lijsten laten zien van pre
dikanten die tijdens vorige con
gressen „aan de verkeerde kant
van de streep zaten". Van afge
vaardigden uit de voormalige
DDR, Roemenië en Hongarije is
het "waarschijnlijk" dat zij met
de geheime diensten hebben sa
mengewerkt. Uit de samenstel
ling van het congres viel volgens
Roolvink af te leiden dat enkele
van deze predikanten waren
vervangen. „Er waren sinds het
vorige congres in Bonn in 1989
duidelijk andere afvaardigin
gen. Het viel gewoon op".
Een discussie over de infiltratie
van de Oosteuropese geheime
diensten werd niet toegestaan
door het presidium van de KEP.
Hoewel dat volgens hem ook uit
verlegenheid met het onderwerp
voortkwam, noemt ds. Roolvink
dat "reëel". „Wat moetje er ver
der mee. Moetje olie op het vut*
gooien van de onderlinge achter
docht die er tussen predikanten
in die landen bestaat? Je drukt
mensen snel een stempel op, ter
wijl het lastig is uit te maken
wat ze nu precies hebben ge
daan. Je kunt echt niet zeggen
dat het allemaal spionnen wa
ren".
De verlegenheid die op de KEP
heerste rond dit thema, is vol
gens de predikant illustratief
voor de situatie van de kerken in
de voormalige communistische
landen. Er heerst veel wantrou
wen en achterdocht over de rol
die sommige kerkleden hebben
gespeeld onder de totalitaire re
gimes. Daar komt bij dat veel
predikanten zwaar te lijden heb
ben gehad. „Ik ben daar predi
kanten tegengekomen die vijf
tien jaar lang in de gevangenis
hebben gezeten, en anderen die
twintig jaar lang in de fabriek
hebben moeten .werken, en die
nu weer hun predikantsambt
hebben kunnen opvatten". Hoe
wel de KEP volgens Roolvink
manmoedig de schouders heeft
gezet onder het herstel van de
verhoudingen, zal het nog jaren
duren voor de wonden geheeld
zijn. Dat komt doordat in de
Oosteuropese landen een "dia-
loog-cultuur" ontbreekt. „Een
Hongaarse hoogleraar vatte dat
vorige week heel goed samen.
Hij zei: 'We hebben het regime
overleefd, maar zijn te gronde
gegaan'. De mensen zijn ver
moeid. Er is geen elan meer, ze
zijn beschadigd geraakt. En om
dat ze zo in de gaten werden ge
houden, was zwijgen zeer be
langrijk. Met name predikanten
zijn ontzettend gecontroleerd.
Als ze iets verkeerds zeiden,
kostte het hen de kop. Op die
manier leer je de discussie na
tuurlijk niet". Om de dialoog in
de kerken te bevorderen, beveelt
de KEP bilaterale contacten aan
tussen predikantenverenigin
gen. De gereformeerde predi
kantenvereniging overweegt
volgens Roolvink contacten aan
te gaan met een van de drie Hon
gaarse verenigingen.
Het thema van het vierde KEP-
congres luidde 'de missionaire
taak van predikanten in het ge
seculariseerde Europa'. Onder
zoek heeft uitgewezen dat de
kerkelijkheid in gastland Hon
garije in de jaren 1956 tot 1960
daalde tot 45 procent. Nu is dat
60 procent. De periode na de
Hongaarse opstand was precies
die waarin de kerk werd verban
nen uit de samenleving. De kerk
was verboden en werd doodgez
wegen, geloven werd een zaak
die strikt genomen privé was.
Ds. Roolvink ziet daarin paral
lellen met de huidige situatie in
West-Europa. „Wanneer gelo
ven een privézaak wordt, neemt
het af'.
Vijf eeuwen na Columb
IN 1892, bij de 400e verjaardag van Columbus' ontd
van Amerika, klonk er geen enkele wanklank in het gro
denkingsfeest. Het was de tijd van het triomferende E
kolonialisme. In 1992 wordt Columbus' ontdekking ge
het begin van een plundering, uitbuiting en volkere
zonder weerga in de geschiedenis. Europa wordt daa
de grote schuldige aangewezen. In 1992 wordt de Euro
verzocht zich op de borst te kloppen, hun hoofd met
dekken en zich collectief schuldig te verklaren aan
van een continent.
1
HET is 'bon ton' te stellen dat de Europese verovering
lonisatie van Amerika een misdadige opzet was en
hele lijn negatief. Een zogenaamd internationaal trilf
bevond onlangs zelfs Cólumbus persoonlijk schuldig aai-
vernij, marteling, moord, dwangarbeid, gijzeling eni
Door de persoon van Columbus wordt heel Europa op a
rel genomen.
WANNEER men desondanks iets positiefs wil zeggen a
verovering en kolonisatie van Amerika, zou men zich ri
beperken tot de domeinen van de plant- en dierkunde. I
ge positieve uitwisseling die er zou hebben plaatsgehad
uitwisseling van bijvoorbeeld maïs tegen rogge, van
nen tegen koeien, van aardnoten tegen haver en van t<
tegen zwijnen. Maar wanneer men op het terrein van d(
en de politiek komt, is het riskant te stellen dat die oij
ting misschien toch niet helemaal negatief is geweest, u
MEN kan de Europeanen terecht beschuldigen van al[
daden die de afgelopen vijf eeuwen in Amerika werd)
gaan, men kan hen ervan beschuldigen de oorzaak te zQ
alle kwalen die Amerika hebben getroffen, maar alle nl
les hebben twee zijden. De Europeanen hebben de In(f
inderdaad uitgebuit en onderdrukt, maar het verzet tep
uitbuiting kwam ook van de Europeanen. Tegenover
staat Bartolomeo de las Casas; tegenover de Franse, Bit
Hollandse slavenhandelaars staan de Franse, Britse eg
rikaanse wetgevers die de slavernij afschaften. Tegenoi
misbruiken door Europeanen op het Amerikaanse con
staan die Europeanen die het voortouw namen bij de i
ding van de kwalijke praktijken. Tegenover de vernis
van hele volkeren (90 procent van de oorspronkelijke?
king verdween door uitmoording, oorlogen, ziekten en?
garbeid) staan die talrijke Europeanen die zich onvoo
delijk hebben ingezet voor het welzijn van de Indiaans/
king.
OVER heel het Amerikaanse continent van het n»
tot het zuiden wordt de 500e verjaardag van Col^j
aankomst in Amerika door de Indianen herdacht als h<
van de slavernij. Een dergelijke herdenking zou in l i
denkbaar zijn geweest. Dat duidt erop dat het bewus
de Indianenvolkeren de afgelopen eeuw sterk gegroe
verscheidene landen werpen de Indianen steeds meer
litiek gewicht in de schaal. Ook dat herlevende bewui
een produkt van de Europese politieke theorie en prak;
voorbeeld van het zelfbeschikkingsrecht der volkeren
houd van de etnische en culturele identiteit van ied
van de politieke democratie en van het respect der j
van de mens.
OF de Indianen zich daar nu van bewust zijn of niet
ontsnappen niet aan de Europeanisering van de wer
wil zeggen; een wereld die gebouwd is op moderne E
inzichten en principes, op het Europese economische
en politieke model. De Indiaanse bevolking heeft all
toekomst als zij zich weet te integreren in die mode
reld. De meeste Indianen wensen die integratie ook. f
tie is hun doel op voorwaarde dat zij hun etnische en ci
identiteit kunnen behouden. I
helpen om zich te verdedigen
tegen de Servische agressie",
meent Selimoski.
Hij zal de komende dagen ver
scheidene islamitische en Euro
pese landen bezoeken om de
misdaden tegen de moslims in
het voormalige Joegoslavië aan
de kaak te stellen.
naar de KEP toonden zich vol
gens Roolvink uitermate be
ducht voor het minderheden
probleem in Oost-Europa. „Men
is er als de dood voor dat de vlam
van Joegoslavië overslaat naar
Tsjechoslowakije of Roemenië".
Opvallend incident was het af
kappen van een informeel inter
view door KEP-afgevaardigden
van een Kroatisch predikant
sechtpaar. „Daar zijn we maar
mee opgehouden, zo partijdig
waren ze. Daar lustten de hon
den geen brood van'
Ondanks alle problemen is de
KEP hoopvol uiteengegaan, al
dus Roolvink. "De avondmaals
viering aan het slot zal ik nooit
vergeten. De hoop op een betere
wereld werd echt voelbaar. Daar
moet gewoon kracht vanuit
gaan, ondanks al de onmacht die
je voelt. En mijn ervaring werd
door iedereen gedeeld".
Uitgave: Westerpers bv (maakt deel uit v
Kantoor redactie' Apothekersdijk 34. Leiden.
Kantoor advertentie- en
abonnementenafdeling: Stationsweg 37, Leiden.
Telefax: 071 -134 941
Postadres: Postbus 112300 AA Leiden
n Sijthoff Pers
Koopmansstraat 9. 2288 BC Rijswijk
071 -132221070 - 3190 933.
070-3906 717
Postbus 9. 2501 CA Den Haag
Hoofdkantoor.
Telefoon
Telefax:
Postadres:
Alle kantoren zijn op
maandag tot en met
vrijdag geopend van
08 30 tot 17.00 uur
Directeur/hoofdredacteur: J. W C Leune. j
Secretariaat directie/hoofdredactie (tel 070 - 3190 808) L. van Koot
Leiden en omgeving (tel. 071 -144 046/047/48/49) G.-J Onvlee (chef-rel
F Buurman, K. van Kesteren, R. Kleijn, drs. R Koldenhof, M. Kroft, T. Piet'
M Roso.
Binnen- en buitenland, financiën er
A van Rijn (chef), drs. R Edens, A.
Leeuwen - Voorbij. R. de Roo.
Sport (tel. 070 - 3190 826): in samenwerking met sportredactie Sijthoff Pej
Kunst/rtv (tel. 070 - 3190 834): in samenwerking met kunst- en rtv-redactü
Geestelijk leven (tel. 070 - 3190 835): drs. P vi
Foto (tel. 070 - 3190 838): M Konvalinka.
De Leidse Courant maakt verder gebruik van de diensten van-
- freelance-medewerkers en -correspondenten in zijn verspreidingsgebie
- de parlementaire redactie en de nieuwsdienst van de Stichting Pers Un
dactioneel samenwerkingsverband van negen regionale kranten In Nee
België De algemene verslaggevers van Pers Unie zijn H Leber, drs. K,
M. van de Ven en P. Vogels. De parlementaire redactie bestaat uit H B
(chef), H.B. Bijleveld, drs. J. Feenstra, D.J Hofland, K Jonker, P. Koop
G. Korevaar, D.W. van Rietschoten, C P Visser en K. van Wees. Algeme
nator: J.A.L.M. Timmers
- het Algemeen Nederlands Persbureau en buitenlandse persbureaus;
- de volgende correspondenten in het buitenland' drs D J. van den Ber
(Peking), drs. H. Botje (Tunis), A. Courant (Athene), R. Hasselerharm
(Johannesburg), drs. A. Heering (Rome), B van Huët (Londen), M del
(Washington), F Lindenkamp (Sao Paulo), B. Schampers (Brussel), W.
(Parijs), drs. R. Vunderink (Moskou), W. Werkman (Jeruzalem), G van
(Belgrado), F. Wijnands (Bonn), J. Wijnen (Brussel).
De Leidse Courant heeft als lid van de Stichting Pers Unie de exclusieve'
publicatierechten van The Times en The Sunday Times of London. Veria
M. de Cocq
Nabezorging
Telefoon 071 - 122 248 op ma. t/m v
15.00 uur
Abonnementsprijzen (inclusief 6% btw)
Bij automatische betaling:
per maand
per kwartaal
n 08.30 tot 17 00 uur
n 18.00 tot 19.00 uur. op z,
27,00
79,80
312,65
Bij betaling per acceptgirokaart:
per maand
per kwartaal
per jaar
28,20
82,80
318,65
Het abonnementsgeld dient vooruit te worden voldaan
Advertenties
Informatie en tarieven over advertenties tel. 071 - 141 905. Telefax 071 -1'
lefax voor uitsluitend het doorgeven van advertenties (kantoor Rijswijk) I
3902 702.
Bankiers
ABN/AMRO BANK NV 473 575 515
POSTBANK 663 050
