remier Major
/aarschuwt voor
verkeerde keuze'
Gierende zenuwen voor tv-debat in de VS
Buitenland
weigert uitstel
ipecties in Irak
Regering Denemarken
ziet acht 'Eurowegen'
Oppositie in Roemenië wil nieuwe verkiezingen
cuses De
;rk voor
artheid
Ex-minister
betrokken bij
'Collorgate'
I
Sogers kozijnen:
het betere raamwerkl
BOGERS
Officiële herdenking
Brandt in Berlijn
CUBA-CARIBISCH GEBIED
f2335.- p,
DAD De Verenigde Naties hebben een
verzoek geweigerd om de komst van een grote
wapeninspecteurs naar Baghdad volgende week
itellen tot na de Amerikaanse presidentsverkie-
j op 3 november. De Speciale Commissie van de
belast met het toezicht op de ontmanteling van
rnwapenprogramma, de chemische wapens en
re-afstandsraketten van Irak. In het Golfgebied
'gespeculeerd dat de commissie een grotere in-
iploeg dan gebruikelijk wil sturen om de Iraak-
ïidheid tot medewerking te beproeven. De Ira-
denken kennelijk dat het nieuwe inspectieteam
nfrontatie met Baghdad wil uitlokken, zodat de
kaanse president Bush zijn kansen in de verkie-
kan vergroten door zich in de komende weken
te stellen tegen Irak.
Geen gezag GOS over economie en kernwapens
BISJKEK - Het Gemenebest van Onaf
hankelijke Staten (GOS) krijgt geen cen
traal economisch gezag. De vier kernwa
penrepublieken Rusland, Oekraïne, Ka-
zachstan en Belarus zullen hun atoomwa
pens niet onder GOS-toezicht stellen. Dat
hebben de leiders van het GOS gisteren
beslist tijdens topberaad in Kyrgyzstan.
In de hoofdstad Bisjkek stelden de GOS-
leiders een commissie in die de economi
sche wetgeving van de tien lidstaten moet
coördineren. Van een centraal orgaan met
vergaande bevoegdheden of een centrale
bank zal echter geen sprake zijn. Rusland,
Belarus, Kazachstan, Oezbekistan, Arme
nië en Kyrgyzstan tekenden een akkoord
dat moet leiden tot een roebel-zone". Oe
kraïne weigerde te tekenen, terwijl in
Toerkmenistan, Tadjikistan en Moldova
het parlement zal beslissen. Volgens het
akkoord zal de handel tussen de GOS-lan-
den in roebels worden betaald, maar wor
den lidstaten vrijgelaten om hun eigen
munt te voeren.
Rusland, Oekraïne, Belarus en Kazach
stan zullen bilaterale akkoorden sluiten
voor het beheer van de strategische kern
wapens die door de Sovjet-regering op hun
grondgebied werden gestationeerd. Daar
mee is het akkoord van de baan dat de vier
staten eerder tekenden met de VS en
waarin werd overeengekomen dat de
kernwapens onder GOS-bestuur zouden
komen totdat zij in 1994 aan Rusland
moeten zijn overgedragen. Vooral Oe
kraïne had zich sterk gemaakt voor meer
zeggenschap tijdens de overgangsperiode.
Binnen een maand moeten de bilaterale
akkoorden worden getekend.
Sjevardnadze eist
gebieden terug
TBILISI De Georgische leider Edoeard
Sjevardnadze heeft gisteren geëist dat sepa
ratisten in Abchazie het gebied teruggeven
dat zij de afgelopen week hebben veroverd op
de Georgische strijdkrachten. Georgische
eenheden hebben gisteren een aanval uitge
voerd op Abchazische linies ten noorden van
Soechoemi, de hoofdstad van het afgeschei
den Abchazië. Volgens de Abchazische leider
Vladislav Ardzinba loopt de schade in de mil
joenen. Hij zei gisteren dat het Abchazische
parlement de Georgische verkiezingen van
morgen niet zal toestaan op zijn grondgebied
omdat ze geen enkele geldigheid hebben.
Twee VN-diplomaten die zijn aangesteld om
onderzoek te verrichten naar de crisis in Ab
chazië zullen hun werk maandag beginnen.
Werkloosheid in EG stabiel
BRUSSEL De werkloosheid in de Euro
pese Gemeenschap handhaaft zich al maan
den op hetzelfde peil. Blijkens gisteren ver
spreide cijfers van het EG-bureau voor de
statistiek was in augustus, net als de drie
voorgaande maanden, gemiddeld 9,5 pro
cent van de EG-beroepsbevolking werkloos.
Vergeleken met augustus vorig jaar is er
sprake van een stijging van 0,5 procent;
13,1 miljoen tegen 14 miljoen. Het Britse
werkloosheidspercentage lag in augustus
op elf procent, het hoogste peil sinds juni
1987. In Spanje en Ierland zijn de meeste
werklozen geregistreerd, respectievelijk
18,1 en 17,1 procent. Voor Nederland is
geen percentage bekend maar in juli lag het
op 6 procent. Nederland is wel het enige
land waar het aantal werklozen sinds au
gustus 1991 is gedaald.
VAN HUET
HTON - Premier Ma-
»eft de Euro-sceptici in
Conservatieve Parij ge
ichuwd voor de gevaren
'verkeerde keuze'
Maastricht'.
zei dat hij met de Britse
ideringspositie op sociaal
len de monetaire unie het
ïogelijke uit de onderhan
en had gehaald. „Wij heb-
e flexibiliteit en vrijheid,
ideren hebben weggege-
Het zou een historische
ijn dit resultaat op te ge-
sprak hij tot het Tory-
is in de Zuidengelse bad-
Brighton. Ter geruststel-
an de knorrige volgelin-
m de voortijdig afgereisde
iret Thatcher verzekerde
ngelands eigen identiteit
verloren te laten gaan in
;renigd Europa',
sschien wel belangrijkste
uit zijn politieke carriè-
lokte een tot zeven minu-
irekte ovatie van een blij-
verdeelde achterban. Na
mdig te hebben uitgelegd
1 Maastricht' allemaal niet
het hoge woord er
tte uit, dat hij niet zou te-
KOPENHAGEN De Deense regering heeft gisteren acht mo
gelijke oplossingen aangeboden voor de crisis die is ontstaan
doordat de Denen 'nee' hebben gezegd tegen het verdrag voor
een Europese unie. De voorstellen variëren van onderhandelin
gen over een speciale behandeling van Denemarken tot een uit
nodiging aan de andere elf lidstaten om zonder Denemarken
voort te bouwen aan hun economische, politieke en militaire
eenwording. Het rapport is bedoeld als „gereedschap" dat met
andere informatie moet worden gebruikt bij het debat dat het
Deense parlement over de kwestie. Volgend jaar zou moet er
een nieuw referendum komen met enkele aanvullingen bij het
verdrag.
Onder het motto „Europa, da's voor mij" begint de Belgische
regering deze maand een voorlichtingscampagne om de bevol
king vertrouwd(er) te maken met Europa. Televisiespotjes, een
huis-aan-huiskrant plus brochures en lesmateriaal moeten
daaraan bijdragen. Ook Nederland houdt ook een campagne,
met Postbus-51-spotjes en de brochure '1992 en verder, de toe
komst van de EG'.
rugkomen op zijn handteke
ning onder het verdrag. Het ap
plaus was allesbehalve overtui
gend. De rechtervleugel van de
partij werd vervolgens getroost
met gespierde taal tegen mis
daad, uitkeringfraudeurs en
onderwijzers-die-kinderen-
niet-leren-lezen-en-schrijven.
Illustratief voor de grote pro
blemen van de Britse economie
was dat partijvoorzitter Fowler
de verzamelde aanhang moest
vragen diep in de buidel te tas
ten. De Conservatieve Partij
staat voor een kleine dertig mil
joen gulden rood. Ervaren To
ries konden zich aan het einde
van een turbulente week niet
herinneren een spannender
congres te hebben meege
maakt, waarbij de geschillen zo
publiekelijk werden uitgevoch
ten.
Onderkomen
Twee zigeunervrouwen zitten met hun kinderen in een geïmproviseerd onderkomen. Ze zijn gevlucht uit Sarajevo en verblijven al twee maan
den in modderige tenten in de buurt van Jablinica. FOTO: AP
BUKAREST De Democrati
sche Conventie, waarin 18 Roe
meense oppositiepartijen zich
verenigd heeft, heeft gisteren
bij de Centrale Kiesraad een of
ficieel protest ingediend tegen
de uitslag van de parlements-
en presidentsverkiezingen van
twee weken geleden. Ze meent
dat er op grote schaal fraude ge
pleegd is.
„De Democratische Conventie
wil dat de nationale verkiezin
gen ongeldig verklaard worden,
en roept op tot het houden van
nieuwe verkiezingen voor het
parlement", zo schrijft de coali
tie die een centrumpolitiek
voorstaan. Ze meent dat zeker
een tiende deel van haar stem
men ongeldig is gemaakt.
Bij de verkiezingen op 27 sep
tember behaalde de Democrati
sche Conventie 20 procent van
de stemmen. Winnaar werd,
met 28-procent, het Democrati
sche Front voor Nationale Red
ding van president Ion Iliescu.
Bij de presidentsverkiezingen
behaalde Iliescu 47 procent van
de stemmen tegen 31 procent
voor Emil Constantinescu van
de Democratische Conventie.
Een tweede ronde moet morgen
uitmaken wie van hen de defini
tieve winnaar wordt.
lNNESBURG - Als eer-
anke Zuidafrikaanse lei-
ïeeft president F.W. de
gisteren spijt betuigd
de apartheid. „Te lang
in wij ons vastgeklampt
en droom van gescheiden
toen het al lang duidelijk
lat dit niet kon lukken",
de tekst van een toe-
die De Klerk gister-
hield in de conservatieve
Winburg. „Dat spijt
De Klerk, die de apart-
leeft ontmanteld sinds hij
89 aan de macht kwam,
irde voorheen zich te ver-
ïuldigen voor de wettelij-
heiding waardoor 5 mil-
ilanken konden heersen
miljoen zwarten. Hij,
Is bij eerdere gelegenhe-
iat apartheid goed be-
maar mislukt was. Veel
g en, onder hen de angli-
e aartsbisschop Desmond
hadden er bij De Klerk op
idrongen verontschuldi-
n aan te bieden voor de
leid en het leed dat hier-
ian de zwarten berokkend
enigheid in
,itslandover
Upak rechts
veld
"f - De Duitse Bondsrege-
!n de regeringen van de
aten zijn het niet eens
in worden over een ge-
schappelijke, effectieve
igie tegen het toenemende
>e geweld in de Bondsre-
ik. Bondsminister Seiters
van binnenlandse zaken
isteren de deelstaatminis-
an binnenlandse zaken en
e naar Bonn uitgenodigd
een speciale conferentie
npak van de toenemende
alander-vijandigheid en
itisemitisme in Duitsland
'preken. De socialistische
'dslieden wezen een ver-
Ping van de strafwetten
aarmee werd een consen-
onmogelijk, omdat met
minister Seiters en de
Ondemocratische Unie de
te tijd aandringen op straf
wetten.
WASHINGTON - 'Ik wil
leeftijd niet. tot discussiepunt
in deze verkiezingscampagne
maken. Ik zal niet om politie
ke redenen de jeugdigheid en
onervarenheid van mijn op
ponent uitbuiten'. (Reagan
in 1984 in debat met Walter
Mondale).
'Meneer Nixon noemt ons land
het sterkste ter wereld. Dat is
nu zo. Maar de communisten
beginnen ons in te halen met
hun aantallen raketten. Ik weet
minder zeker dan hij dat wij in
1963 nog steeds de sterkste mi
litaire macht zullen zijn'. (Kan
didaat John Kennedy tegen
kandidaat Richard Nixon in
1960). Veel gedenkwaardige
hoogtepunten zijn er in het col
lectieve Amerikaanse geheugen
niet overgebleven van alle ver
maarde tv-debatten die de pre
sidentskandidaten in de Vere
nigde Staten al sedert 32 jaar
kort voor verkiezingsdag met
elkaar plegen aan te gaan. Een
paar zinnen en een paar beel
den (Nixon transpirerend, de
Kennedy-lach, Reagan vissend
in zijn troebele geheugen).
Maar het zijn, mede door de
eeuwige herhalingen op het te
levisie-scherm, 'defïnierende
momenten' geweest, die in veel
gevallen beslist hebben over 's
werelds machtigste positie.
Aan de vooravond van het eer
ste tv-debat 1992 tussen presi
dent George Bush en diens uit
dagers Bill Clinton en Ross Pe
rot, is Amerika opnieuw in
hooggespannen afwachting van
zulke historische ogenblikken.
De kans op 'geschiedenis' lijkt
groter dan ooit, nu de zittende
president gedenkwaardig zal
moeten scoren om zijn baan nog
vier jaar te behouden.
Morgenavond om twaalf uur
begint in St. Louis het onmen
selijke, anderhalf uur durende,
'kandidaatsexamen', waarvoor
duizenden journalisten en cam
pagne-medewerkers naar de
stad aan de Mississippi zullen
reizen. Hoe intensief de drie
Witte Huisgegadigden zich de
laatste dagen ook hebben voor
bereid, de zenuwerl gieren, al
thans in het Bush- en het Clin-
tonkamp, door de kelen. Want
geen studi,e van verkiezingspro
gramma's en van staat van
dienst van tegenstanders, geen
inprenting van slagzinnen,
geen repetitie van lichaamstaal
en stembuiging is voldoende om
in een levend, rechtstreeks over
de gehele wereld uitgezonden,
televisiedebat verrassingen
voor te blijven of trucs van de
ander te doorzien.
Contract
Hoeveel er op het spel staat
blijkt alleen al uit de worsteling
t die vooraf is gegaan aan de offi-
ciële notariële Republikeins-
Democratische overeenkomst
waarin deze week de vorm is
vastgelegd waarin de tv-discus-
sies (na die van morgen komen
er nog drie) zullen plaatsheb
ben.
Alles is in dat contract geregeld.
Wie het eerste woord krijgt en
wie het laatste. Wie in het mid
den (in St. Louis Clinton) zit en
wie rechts en wie links. De kan
didaten mogen tijdens het de
bat aantekeningen maken op
papier van soort, afmeting en
kleur naar keuze. Niet 'meer
dan twee helpers mogen de kan
didaten naar het toneel verge
zellen voordat het programma
begint. De kleur van het decor
zal onderling worden vastge
steld. De kamer van elke kandi
daat zal goed geïsoleerd zijn van
de kamers van de andere kandi
daten. Elke kandidaat krijgt
een vierde deel van de kaartjes
voor de plaatsen in de zaal. Het
vierde kwart van de kaartjes is
voor de sponsor van het debat,
Washington University in St.
Louis.
De vraag die de meeste Ameri
kanen bezighoudt is of Bill
Clinton de kans zal krijgen veel
over zijn economische herstel
plannen te praten. Met andere
woorden: zal George Bush het
offensief voortzetten dat hij
deze week heropende op Clin
tons verre verleden als Viet-
nam-demonstrant, dienstont-
wijker, toerist in Moskou etc.
Komt het tot dat soort 'karak
ter-issues' en oprakeling van
politieke schandalen, dan lijkt
Ross Perot de show te kunnen
stelen met een hardnekkige
weigering andere zaken te be
spreken dan welke de kiezers
interesseren: werkgelegenheid,
opheffing van het begrotingste
kort, kortom de toekomst van
het beproefde Amerika en haar
zorgelijke bewoners.
SAO PAULO 'Collorgate'
breidt zich uit als een olievlek.
Deze keer is het de beurt aan
Zelia Cardoso de Mello, de vrou
welijke ex-minister van econo
mische zaken.
De federale politie heeft de
voormalige tsarina van de Bra
ziliaanse economie in staat van
beschuldiging gesteld wegens
illegale verstrekking van ge
subsidieerde staatsleningen.
Deze gingen naar zakenvriend-
jes van de in ongenade gevallen
president Collor, die sinds een
week op non-actief staat. De po
litie heeft hard bewijsmateriaal
in handen dat mevrouw Zelia
voor haar bereidwillige mede
werking minstens een half mil
joen gulden opstreek. P.C. Fa
rias, vertrouweling van Collor
en het financiële meesterbrein
achter het schandaal, zou dit
geld op bankrekeningen van
haar naaste medewerkers heb
ben gestort.
Zelia, die in Brazilië voor 'IJze
ren Dame' doorgaat, werd in
1990 wereldberoemd. Bij het
aantreden van president Collor
liet zij in de strijd tegen de ga
lopperende inflatie beslag leg
gen op alle banktegoeden hoger
dan zevenhonderd gulden.
Deze 'gelegaliseerde roof was
de grootste confiscatie die ooit
in de Latijnsamerikaanse ge-
schiedenis heeft plaatsgevon
den. In mei vorig jaar stuurde
de inmiddels afgezette Collor
haar de laan uit, omdat zij haar
economische beloftes niet inlos
te.
Cardoso de Mello heeft meer op
haar geweten. In 1991 stelde zij
plotsklaps een exportverbod in
voor de Braziliaanse koffie, we
gens de sterk dalende prijzen op
de wereldmarkt. Onder het
gras stak echter een venijnige
adder. Haar voorgenomen be
sluit had Zelia bewust laten uit
lekken naar trawanten van Col
lor. Op de dag dat het nieuws in
New York insloeg als een bom,
schoten de prijzen de lucht in.
Braziliaanse speculanten stre
ken superwinsten op omdat zij
tevoren tegen bodemprijzen
hadden ingekocht.
Franse kritiek
op stemming
Angola
PARIJS Vier Franse waarne
mers hebben gisteren gezegd
dat zij bij de Angolese verkie
zingen onregelmatigheden heb
ben geconstateerd, waaronder
intimidatie en schendingen van
het recht op een geheime stem
ming. UNITA-leider Jonas Sa-
vimbi heeft volgens voorlopige
uitslagen de verkiezingen ver
loren van president Jose Eduar-
do Dos Santos, maar volgens
hem heeft de regeringspartij
MPLA de verkiezingen door
fraude gewonnen. Savimbi zal
zich neerleggen bij de uitslag
"van de verkiezingen in Angola,
als een door hem verlangd on
derzoek de eerlijkheid van de
verkiezingen bevestigt. De An
golese president Jose Eduardo
dos Santos heeft gisteren beslo
ten de bekendmaking van de of
ficiële verkiezingsuitslagen uit
te stellen tot de komst, van
daag, van de afgezanten van de
VN-Veiligheidsraad.
ADVERTENTIE
fcBogers draai-/kiepramen met vijf doordachte
F kiepstanden en inbraakveilig hang en sluitwerk. In
^onderhoudsvrije kunststof voor een lange levensduur!
PEn met extra stevige 3-kamerprofielen die samen met
rdubbelglas voor een optimale isolatie zorgen Wat ook
ij onze kwaliteit hoort, is perfecte service en een
^"vakkundige montage door uitsluitend eigen medewerkers Als
"betrouwbare kwaliteit binnen uw denkraam past, stuur dan nu voor
informatie de bon in. Of bel even. Showrooms in
Beuningen, Zilverwerf 19, 08897-77277
Den Haag. Noordeinde 142-144, 070-3600816
Nijmegen. Ziekerstraat 87, 080-241144
Alle showrooms zijn ook
op zaterdag geopend! Déïh is uw woning beter af
]a, over de kwaliteit, isolatie, inbraakveiligheid en afwerking van
Bogers kozijnen wil ik meer weten.
Naam:
Adres.
Postcode/plaats-.
Telefoon
Opsturen in een open enveloppe zonder postzegel aan:
Bogers, antwoordnummer 2152. 6500 WC Nijmegen.
ADVERTENTIE
BONN/BRUSSEL - De donder
dag overleden Duitse politicus
en staatsman Willy Brandt
wordt op zaterdag 17 oktober
met een officiële plechtigheid in
Berlijn herdacht. Talloze Euro
pese en wereldleiders roemden
gisteren de verdiensten van
Brandt voor zijn land en Euro
pa. In Duitsland hingen gisteren
de vlaggen halfstok.
De bijeenkomst in de Rijksdag,
waai' kanselier Kohl en de Duit
se president Richard von Weiz-
sacker het woord voeren, begint
om 11 uur 's morgens. De datum
van de begrafenis, die eveneens
in Berlijn zal plaatshebben, is
nog niet vastgesteld. Duitsland
en de internationale gemeen
schap reageerden gisteren met
ontzetting op het overlijden van
de Duitse staatsman. Bondskan
selier Helmut Kohl prees
Brandt vrijdag als „een Duitse
patriot, een Europeaan en we
reldburger". Kohl gaf aan dat
hij meerdere malen „wijze
raad" van Brandt had gekregen.
Politici uit andere Westeuropese
landen en de Verenigde Staten
prezen Brandt als een belangrijk
staatsman met een grote per
soonlijkheid. Washington noem
de hem een „historische figuur
en een Europese leider". De
Franse president Frangois Mit
terrand stuurde een condolean-
tietelegram naar SPD-leider
Björn Engholm en ,de Duitse
president Richard von Weizsac-
ker. Mitterrand kenschetste
Brandt als „een van de grootste
persoonlijkheden van Duits
land, Europa en het socialisme".
De Britse premier John Major
noemde de Duitse staatsman
een „moedig man en een voor
vechter van de vrijheid".
Ex-Sovjetleider Michail Gorba-
tsjov zei er trots op te zijn dat hij
vriendschap had kunnen sluiten
met hem. De voorzitter van de
Europese Commissie, Jacques
Delors, herdacht Willy Brandt
gisteren als „vriend, metgezel,
raadgever en een groot Duitser
én een groot Europeaan". Hij
bracht gisteravond samen met
de partijleiders van de Unie van
Socialistische Partijen in de EG
eerbetoon brengen aan de over
leden politicus.
SIJTHOFF PERS REIZEN 070-3190882
16-DAAGSE STRANDVAKANTIE
INCLUSIEF 2 EXCURSIES
p.p.
16-daagse
vliegreis
CUBA is een fantastisch eiland met lange witte stranden, azuurblauwe v
aangename temperaturen.
De Atlantische en Caribische kust zijn bij uitstek geschikt om te duiken, zeilen en surfen.
Naast natuurschoon en cultuur biedt Cuba ook een gevarieerd historisch en culinair
aanbod. Dankzij de kleurrijke en vriendelijke bevolking zult u zich al snel thuis voelen op
- het „andere" Cuba.
De badplaats VARADERO waar uw hotel is gelegen, is de meest ontwikkelde badplaats
van het eiland. Hier vindt u langgerekte witte zandstranden, talrijke restaurantjes, een
en ruim aanbod aan watersportfaciliteiten.
v 4 sterren hotel, direkt aan het fraaie strand
optiek
's-Gravenhage
V Meerdervoort 135
r. HoytemastrMt 107
IFr Handriklaan 242
Haulctraat 19
U verblijft in hotel TUXPAN, een
gelegen.
FACILITEITEN: receptie, grote lobby, liften, restaurants, souvenirshop, poolbiljart, bar en
discotheek.
Verder een groot zwembad met kindergedeelte, poolbar en grillrestaurant, tennisbanen e
tafeltennis.
Uw 2-persoonskamer is ruim en modem ingericht met volledige faciliteiten.
INCLUSIEF
vliegreis Amsterdam-Varadero v.v. per Martinair charter
transfers
14 overnachtingen op basis van half-pension
2 dagexcursies inclusief lunch naar HAVANNA en QUAMA
visumkosten
eigen Sijfthoff Pers begeleiding tijdens de gehele reis
VRAAG VRIJBLIJVEND ONS UITGEBREIDE PROGRAMMA AAN!
(Deze reis wordt uitgevoerd door ARKE en vindt doorgang bij 25 personen).
