Cultuur
Champagne
4gS
Geven
om
cultuur
die
je
lief
is.
Verhoog zet
de tijd stil
Aankopen
Twaalf jaar
Steviger
Slaapkamer
Instituut
Eigen risico
Gebakje
Leidse Courant
vrijdag 9 oktober 1992
THE CHRISTIANS
'Happy in heil' - Island/BMG
Op het derde album van The
Christians verfijnt het Engelse trio
zijn vertrouwde geluid op zo'n
manier dat het herinneringen
oproept aan de door Gamble Huff
bedachte Philly Sound. Deze
Amerikaanse champagnesoul, die in
de jaren zeventig hits opleverde voor
groepen zoals The O'Jays en The
Three Öegrees, maakt van 'Happy in
heil' een wat gelikte plaat, die
compositorisch echter zo sterk uit de
groeven spat dat het moeilijk is om
hem af te zetten. Luister maar naar
het sentimentele 'Father' of het
vertrouwd klinkende 'What's in a
word'. Bovendien blijven de koortjes
en het met passie doorspekte
stemgeluid van Gary Christian
onweerstaanbaar en voorkomen de
uitstapjes naar de r&b dat het een
eenheidsworst wordt.
Maar verwijzigingen naar hun
Amerikaanse broeders zijn er
genoeg. Zo speelt Gary Christian bij
voorbeeld de dubbelganger van
Lezingen
Naar aanleiding van het 150-ji
bestaan van de Technische Uni\
siteit Delft worden er de komei
weken diverse lezingen gehouden
het Waagtheater. Onderwerpen
onder meer 'Jan Duiker en het R
sische Constructivisme' en 'Het
mantische verlangen in de avantg
de'. Meer informatie: 015-785 235
Het Museum Rijswijk (Herenstn
67) gaat in een cursus van zes less
steeds op donderdagochtend (9
nader in op Art Nouveau en
Deco in Nederland. De eerste lej
op 29 oktober. De cursus kost 90g
den; meer informatie: 070-3106 3
Tips
Nog t/m 18 oktober exposeren inl
norama Mesdag (Zeestraat 65 B|
den van de Nederlandse Verenig!
van Zeeschilders. De doelstelt
van de vereniging is het bevordei
van kunst voor zover die betrekki
heeft op de zee en alles wat daarn
te maken heeft. In Mesdag hal
werk van o.a. Winnifred
Hans de Jong, Wim Vaarzon M(
en Jaap Ploos van Amstel.
Dit weekeinde is de laatste moge!
heid om op de Floriade de tento
stelling 'Allocaties' te bekijken
zien is hoe kunstenaars als Herm
de Vries, Marinus Boezem,
Scholte, Matt Mullican en Ast!
Bickerton omgaan met kunst in
wel een natuurlijke als een kun
matige omgeving.
Openingen
De komende dagen zijn het de ki
stenaarsverenigingen die met led
tentoonstellingen uitpakken.
(Noordeinde 79) opent zaterdag
16.00; een uur later gaat bij Pulti
(Lange Voorhout 15) de najaarsti
toonstelling open. Haye Sm
spreekt. Zondag kan het allem
nog eens dunnetjes over, want
opent bij de Kunstkring (Dennet
64) de tentoonstelling 'Kleur-Voi
Ruimte' met werk van Haagse voi
gevers.
Prins p,1
Bernhard
Fonds I Anjer
ui.u,j. j fondsen
Gino».nl.-u»
teeny bopper-groep. Het gevolg jj
daarvan was dat het debuut
'Schubert dip' vooral zijn weg vond
naar met EMF-posters beplakte
meisjeskamers. En dat is niet direc
de doelgroep.
EMF heeft namelijk de ambities va1
een ABBA. De musici, die op 4
november optreden in de
Amsterdamse Paradiso, willen een
succesvolle en langdurige carrière
de muziek-industrie. Met de tweed
langspeler 'Stigma' doen ze een
eendagsvliegen-stempel van zich a
te schudden. De plaat is een
zoektocht, maar bouwt tegelijkerti j
voort op de koers die met 'Schuber! i;
dip' werd uitgezet.
Elk van de composities, die
behoorlijk stevig in hun vel zitten,
vormt een geheel. De muziek blijft
niet langer steken in een
verzameling aardige, maar weinig
uitgewerkte ideeën. Dat geldt niet
voor de teksten, die veelal niet
verder komen dan een serie
kretologieën.
'Stigma' is een verzameling
dansvloer-favorieten, die laat hora
dat EMF zijn eigen geluid heeft
gevonden. Het vijftal werkt aan delc
verfijning ervan door met nog mefl i
fantasie traditionele j*
rockinstrumenten te laten A|
samensmelten met de moderne T
technologie van sampler en 11
synthesizer. Dat levert veelal I
sfeerbepalende gitaarpartijen en
stevige drumpatronen op die speel
worden omlijst en door James Atfc
worden voorzien van met veel luch
gezongen teksten.
Bijdragen: Hans Piët, Rob Vermeule
en Frans Happel
EXPOSITIES
SMELIK& STOKKING
Noordeinde 150, Den Haag: Aat
Verhoog; recente schilderijen.
Geopend: di-za 12.00-17.00. T/m 23
oktober.
Aat Verhoog is een harde werker.
Nog maar twee jaar geleden
exposeerde hij bij Smelik
Stokking, samen met Lux Buurman.
Nu exposeert hij er alleen en de hele
galerie hangt van voor tot achter vol.
In kwantitatief opzicht een prestatie
van formaat.
In de kunst gaat het echter niet om
veel. Eén schilderij is even goed als
honderd schilderijen, als het maar
overtuigt van zijn bestaansrecht en
van de noodzaak van zijn
aanwezigheid. Aat Verhoog vindt
dat recht in de voortdurend
herhaalde ode aan de vrouw en de
erotiek, een thema dat
onuitputtelijk is. Of lijkt. Dat hangt
af van het belang dat men aan de
keuze toekent. Met Verhoogs
prachtige vrouwen komen de wereld
en de kunst niet veel verder. Er zijn
immers belangrijker dingen dan het
lome rusten na een bad, het zitten op
een duintop of het verwijlen aan de
waterkant.
Schilderen is voor Verhoog echter
ook een mogelijkheid tijd en
werkelijkheid naar zijn hand te
zetten. Het verleden laat hij leven en
beweging zet hij stil. Verhoog plaatst
mensen in de schemering van tijd en
herinnering. Hij noemt zo'n doek
dan, terecht, 'Crepuscule': vrienden
van vroeger van wie hem de trekken
niet duidelijk meer voor ogen staan,
hun kleding inmiddels ouderwets
geworden, staan als vreemde
verschijningen in het door het
schilderen opgeroepen licht.
Die door Verhoog weer tot leven
gewekte figuren kunnen overigens
in heel vreemde situaties terecht
komen, zoals de verlegen Nescio, die
door een mollige blonde ten dans
gevraagd wordt. Haar houding is
typerend voor de verstijving
waaraan hij zijn figuren
onderwerpt.
De vertrouwdheid met zijn
thematiek en de ruime ervaring die
hij in de loop van de tijd heeft
verworven, maken een zo hoge
produktie goed mogelijk - ook al is
zijn soms bijna pointillistische
manier van schilderen nog zo
arbeidsintensief.
ARTOTHEEK
Denneweg 14 A, Den Haag:
Aankopen 1992. Geopend: di-za
10.00-17.00. T/m 17 oktober.
De manier waarop de Haagse
Artotheek zijn aankopen verwerft, is
uniek. Bij geen enkele andere
kunstuitleen krijgen de
commissieleden, populair gezegd,
een zak met geld om boodschappen
te gaan doen.
Elders in het land kunnen
kunstenaars werk insturen, waarna
eventueel een aankoop volgt. In Den
Haag stellen de commissieleden de
Isaac Hayes in 'Uninvited guest'.
'Happy in hell' markeert een nieuwe
aanpak binnen The Christians. Zo
heeft producer Laurie Latham zijn
stoel moeten afstaan aan het drietal,
al werd hier en daar de hulp
ingegroepen van een paar ervaren
oren. Bovendien schrijft het drietal
niet langer gezamelijk tekst en
muziek. Maar dat zal wel met het
spekken van de eigen portemonnee
hebben te maken. HP)
THE GIPSY KIDS
'Safari' - Dino
In het spoor van de flamenco-pop
van The Gipsy Kings bloeit de
zigeunermuziek als nooit tevoren.
Vooral de gitaristieke. Het is
nauwelijks te geloven wie er ineens
allemaal nazaat van Django
Rheinhardt zijn. In ons land maakte
het Rosenberg Trio plots furore.
Basily had dat ook moeten doen,
maar de solist van die groep is een
swingviolist. Gitaren wil men dus
blijkbaar, van die warm- ritmische,
van die twinkelend soliërende.
Het label Dino voorziet nu in die
behoefte met The Gipsy Kids, een
jeugdtrio met op solo-gitaar de pas
12-jarige Jimmy Rosenberg. Een
absoluut natuurtalent, die Jimmy,
ongelooflijk, zo jong en al zo
melodisch en virtuoos. Om het
allemaal wat 'volwassener' te laten
klinken is de eerste cd van de Kids,
'Safari', echter nogal
overgeproduceerd. Zingende
kinderstemmetjes, illustrerende
violen, een toetsenpartijtje hier een
beetje hoornspel daar, en wat al niet
het in deze sector een moeilijke zaak.
Leidende figuren als Van 't Hek en
Kaandorp willen nog wel verkopen,
maar reeds een sub-topper als Hans
Dofrestijn vangt bot bij de
platenmaatschappij en.' Pretpark
een registratie van zijn inmiddels al
uitgespeelde gelijknamige
theatershow, bracht Dorrestijn dan
maar voor eigen risico uit. Met als
administratief apparaat de
etikettenfabrikant Holland Label,
die nu dus ook een platenlabel is
geworden.
Inhoudelijk hoeft over deze
depressieve puntdichter niet te zeer
worden uitgeweid: wie hem kan
verdragen, draagt hem op handen.
Het instrument van de absurde
overdrijving doet zijn neerslachtige
observaties verkeren in dolle humor.
Niet iedereen waardeert die
werkwijze; iemand heeft hem zelfs
eens een aanzienlijk bedrag geboden
als hij zijn carrière als cabaretier zou
willen beëindigen. Desondanks is
Dorrestijn weer druk bezig met de
voorbereidingen van een nieuw
programma.
'Pretpark' is wegens de
bovenbeschreven distributie
problemen beperkt verkrijgbaar.
Voorlopig in elkgeval bij Free
Record Shop. De etikettenfabrikant
doet zijn best om dat op korte
termijn uit te breiden. (RV)
EMF
'Stigma' - Parlophone
Het Engelse EMF heeft een
probleem. Het vijftal is gezegend
met het uiterlijk van een
meesten van hen zijn zelf
kunstenaar) zelf hun kandidaten
voor en gaan er vervolgens op
atelierbezoek. Het voordeel van een
dergelijke werkwijze is, dat er
sprake is van persoonlijke en dus
betrokken keuzes.
Het mogelijke nadeel van beperking
tot alleen Haagse kunst ondervangt
de Artotheek door kunstenaars van
buiten de stad uit te nodigen een
keuze te maken uit het landelijke
aanbod. Ze zijn daarin volledig vrij
en ze hebben een bedrag van 25.000
gulden tot hun beschikking. Voor de
Haagse aankopen is per
commissielid 40.000 gulden per jaar
beschikbaar.
De eerste die op deze manier te werk
mocht gaan is Sjoerd Buisman uit
Haarlem. Verrassend is zijn keuze
niet, wel goed. Wie Buisman kent,
weet waar zijn voorkeuren liggen.
En die laat hij dus zien: Jan van
Munster, Cornelius Rogge, Helen
F rik en Mari Boeyen, om er enkele te
noemen.
Opvallend aan Buismans keuze is,
dat het vrijwel allen beeldhouwers
zijn. Uitzonderingen zijn Arie de
Groot, Mathilde Cuypers en Simon
Benson. Van Cuypers valt dan nog
op te merken, dat haar schilderijen
op het punt staan zich met de
omringende ruimte te gaan
verstaan. Hetzelfde geldt voor de
tekeningen van Simon Benson. Hij
trekt de consequenties uit zijn
architectonisch geïnspireerde
tekeningen en verlaat met houden
letterbeelden het platte vlak van het
papier. Heel sympathiek is, dat
Buisman het werk van Theo
Niermeyer weer eens voor het
voetlicht haalt. Diens assemblages
van ijzerafval verdienen meer
bekendheid.
Buismans selectie illustreert nog
weer eens, dat het lenen van kunst
niet hoeft te betekenen dat dan de
kwaliteit in het geding is. Zijn keuze
is een museum waardig.
Toevallig verschijnt dezer dagen het
boek 'Sjoerd Buisman 1967-1992'
met teksten van dr R.W.D. Oxenaar
en dr Barbara Wörwag. De nadruk
ligt op de sculpturen en tekeningen
van na 1980. De prijs is tot 15
oktober 35 en daarna 47,50. Te
bestellen bij Galerie Art Affairs,
Amsterdam (020-620 6433).
STROOM
Toussaintkade 55, Den Haag: Ori
Ben-Zeëv; 'De slaapkamer van V.'.
Geopend: wo-zo 13.00-18.00. T/m 25
oktober.
De titel van de installatie die Ori
Ben-Zeëv bij Stroom gerealiseerd
heeft, verwijst naar de slaapkamer
van Vincent van Gogh: het bekende
schilderij met rechts het bed en
verder een tafeltje, twee stoelen en
wat schilderijen aan de muur. De
kleuren van deze 'Slaapkamer van
V.een gele vloer en acht
nachtblauwe kolommen, zijn echter
een duidelijke verwijzing naar Van
Goghs bekende 'Caféterras aan het
Place du Forum'.
Andere overeenkomsten zijn er
nauwelijks, of het moest de passie
zijn waarmee Ben-Zeëv schildert.
Getuige daarvan is een lang veelluik,
samengesteld uit doeken van
verschillende grootte. Sommige van
die doeken vullen elkaar als
tweeluiken aan: beeld en beweging
lopen in elkaar over, waardoor het
geheel iets krijgt van een abstract
stripverhaal. Het nadeel van deze
wijze van presenteren is, dat de
kwaliteit van elk doek op zich in dat
grote geheel een beetje verloren
gaat. Alleen de sterkste springen
eruit - net als in het leven.
Opmerkelijk is het verschil tussen
de schilderkunst van Ben-Zeëv en
zijn ruimtelijke werk. Met name het
centraal opgestelde en dramatisch
belichte object in het midden van de
meer geven vaak het idee dat slechts
een lekker sfeermuziekje de
bedoeling was.
Tip: zet het Rosenberg Trio en
Basily eens bij elkaar en laat bij die
dan stevige club de kleine Jimmy
een paar soli spelen. De verassing zal
alsnog groot zijn. (FH)
DE DIJK
'Zeven levens' - Phonogram
De liefhebber van Nederlandstalige
popmuziek heeft veel te danken aan
Doe Maar. Welke kansen zou De
Dijk hebben gekregen, zonder het
succes van Henny Vrienten co.?
Inmiddels is het vyftal Uitgegroeid
tot een klein instituut dat met
'Niemand in de stad' uit 1989 stevig
koers zette naar het rhythm
blues- en soullandschap dat Al
Green ooit ontgon.
'Zeven levens' heeft sfeer, veel sfeer.
De nieuwe plaat is niet langer een
verzameling popliedjes met
rockbegeleiding, maar versmelt
muziek en teksten tot een geheel.
Had voorganger 'Nooit genoeg'
vooral snelheid, op 'Zeven levens'
sleept de muziek zich wat meer
voort en heeft, ook door de blazers,
dat rommelige uiterlijk van een
groep zoals The Black Crowes of
vroeger The Small Faces.
Dat blazerswerk van de Hot
Haarlemmer Dijk Horns komt meer
verfijnd uit de luidsprekers dan op
'Nooit genoeg'. Ze zijn niet langer
een aangename aanvulling, maar
inmiddels onverbrekelijk met het
geluid verbonden. Zo wordt de
ballade 'Leg me neer' zelfs geheel
The Christians: verwijzingen
broeders.
door koper gedragen. Door die
toevoeging ademt De Dijk soms een
UB40-sfeertje, maar de groep heeft
met zijn rammelende pianospel en
pakkende gitaarpartijen, die binnen
de strakke notenschema's uiterst
speels klinken, zoveel eigen gezicht,
dat het geen andere groep zou
kunnen zijn. (HP)
foto Lawrence Watson
naar hun Amerikaanse
HANS DORRESTIJN
'Pretpark' - Holland Label
Hoe uitstekend het ook moge gaan
met de belangstelling voor het
Nederlands cabaret, met cd's blijft
foto Fred Weegenaar
Een mollige blonde brengt Nescio in verlegenheid in 'Aufforderung zum Tanz' van Aat Verhoog.
foto Laerken
Kunst in kaders Kleurige schilderijen in Afrikaans
aandoende kaders maakt Marianne van Dodewaard.
Samen met de beeldhouwer Karei Gomes exposeert ze t/m
24 oktober bij Galerie Laerken in Hazerswoude.
zaal - twee maal twee bloempotten,
gescheiden door een kleine
autoband - is met zijn rust,
evenwicht en soberheid van
middelen het complete tegendeel
van de heftige en spontane
schilderijen.
GALERIE VAN KRANENDONK
Westeinde 29, Den Haag: Adriaan
Rees; ruimtelijk werk. Geopend: di-
za 12.00-17.00. T/m 5 november.
De kinderen van Van Kranendonk
hadden er geen moeite mee. Zij
herkenden in de kleine keramische
sculpturen van Adriaan Rees, toen
die als vroege Sinterklaascadeautjes
uitgepakt werden, onmiddellijk een
gebakje, een regenboog, een
bruggetje, een poortje en boompjes.
Nu staan die 'gebakjes',
onbereikbaar voor hun speelgrage
vingertjes, in een jaren dertig-kast
achter glas, en dagen ze de bezoeker
uit tot eendere fantasieën.
Of dat lukt? Vooral het zien van
kleuren - die regenboog! - zal niet
meevallen, want die ontbreken. Wel
heeft Rees zijn kleine objecten met
goud versierd. Hij gebruikte
daarvoor de oude luster-techniek,
waarbij goud met behulp van
aromatische oliën bij hoge
temperaturen wordt opgebracht. Hij
creëert daarmee een sprekende
tegenstelling tussen de luxe van het
goud en de eenvoud van de korrelige,
roodbakkende klei. Bovendien
benadrukt het goud bepaalde
facetten van de vorm.
In de grote sculpturen - ik spreek
nadrukkelijk niet van keramiek, ook
al is Rees' werk in de oven tot stand
gekomen - is dat goud weggelaten.
Aan de plasticiteit van de klei heeft
Rees genoeg voor een reeks van
zeven 'Abri's': bergachtige vormen
ter grootte van een kussen (vergeef
me de vergelijking), opgehangen aan
de wand op een hoogte van circa
twee meter.
Hoewel hun vormen beslist
uitgesproken zijn, bergachtige
landschappen waarin kleine tenten,
een poort of een huisje wegschuilen,
laat de fantastische grilligheid van
hun verschijning ook andere
associaties toe. Vanuit een bepaalde
hoek gezien worden de bergen
maskers waarachter knoestige oude
mannen schuil gaan, of ze lijken op
een serie curieuze jachttrofeeën. In
een van de objecten veranderen de
twee bergtoppen door toedoen van
een bolletje bovenop in een stel
ijsmutsen.
Overigens spoort Rees dergelijke
fantasieën welbewust aan, want hoe
is het anders te verklaren dat een
leeuwepoot als een reusachtige
pilaar in het landschap staat? Een
ander voorbeeld van wat Rees aan
klei en vorm weet te ontlokken, is
het 'uithangbord' buiten aan de
gevel: een gesloten huisje; bepaald
geen vorm die zich leent tot grote
expressie. Rees lukt dat wel. Knap
hoor.
