Croiset stut de 'Koopman' Zwarte winnaar met blauwe ogen Cultuur Id met de verbouwing is het n, aan het Buitenhof 35, van- ovember gesloten. In april lordt het weer geopend voor 4 WANKELE REGIE Feestelijke kamermuziek Onbekend maakt onbemind Nederlanders domineren op Vlaams filmfestival Leidse Courant vrijdag 9 oktober 1992 I dstad Operette mid door brand rdam - Het grootste deel van :orstukken en toneelkleding e Hoofdstad Operette is ver- j of heeft waterschade opgelo- j)aardoor kan de tournee van Vogelhandier', die vorige 1 was begonnen, voorlopig niet ^ehonderd kostuums, tachtig jn en decorstukken lagen in ichtwagen in Wester-Koggen- Alkmaar. De wagen is de af- nacht in vlammen opge- 'olgens de rijkspolitie is er jïdelijk sprake van brandstich- 'voor danseres na van Berkel ïdam De 23-jarige, bij het e Djazzex dansende Regina rkel heeft een van de aanmoe- iprijzen van de stichting Dan- ids '79 gekregen. De prijs, en lehorende cheque van 3000 werden haar gisteren in het ■damse Muziektheater uitge- Alexandra Radius en Han r. de jury viel Regina van Ber- idden van een zeer dynami- •oep dansers na één seizoen ing zeer op door haar pure, [volstrekt ongeforceerde uit- g, door de grote fysieke con ti afwerking van het flitsende, jazz-idioom en door haar dra- li talent'. truc met Spanje t bemoeilijkt rdam Het ministerie van jaat er nauwlettender op toe- lat Nederlandse certificaten je oorsprong van films niet misbruikt om er subsidie hnen te halen. Dat is het re- II van overleg tussen ambtena- ti WVC, medewerkers van de ,andse Federatie voor de Cine- l4afie NFC (voorheen de Bio- ond) en de Spaanse overheid. waren certificaten die de Dpbond had afgegeven voor jaanse films aan distribu- n Spanje. Die certificaten be dden Amerikaanse kassucces- 1 'Basic instinct' en 'Medicine ot Nederlandse produkties. >or kon de distributeur een se subsidie opstrijken die is voor de stimulering van Eu- g films. ivatie van de smV Galerij laag - De Galerij Prins Wil- 7 wordt binnenkort gereno- Dit kunstkabinet woixlt op geschilderd, de entree wordt lapt en de informatievoorzie- in het publiek wordt beter. In L luritshuis, dat het kabinet on- heer heeft, wil het museum ipen om het aantrekkelijker isen voor het publiek. Op dit 0 It weten veel mensen niet het bestaan af. financiering van de verbou- 'ordt een deel van de op- e 1 van de Mauritshuis-ten- in Nagasaki Holland ae in Japan gebruikt. De overi komen voor rekening van mifegebouwendienst. H>r-Müller De Maria Het Rijksmuseum Kröl- er heeft een minimal art- ferk van Walter De Maria ca- De schenking, 'No- M(negenhoek) uit 1974, kwam Verzamelaar Geertjan Visser. <-Müller had al vier sculptu- veertien tekeningen van De kw^ehalve minimal art-werken, e%taan uit simpele vormen, hij grote 'land art'-projec- "njwezen eert da'Struycken n "foam De kunstenaar Peter na ten heeft voor zijn werk als )enlentaal beeldhouwer in voor °"j toegankelijke ruimtes de Lanschotprijs, groot 50.000 i gekregen. Hij ontving de iteren in de Beurs van Berla- "Vanden van directeur Wim Hierg van de Nederlandsche ae ^Duisenberg maakte tegelij- bekend dat Struycken de op- krijgt het 'grijze hekwerk' en,it gebouw van de bank in Am- (i 'voor het oog meer toegan- maken'. ,ld itage toont onir collectie ^4 Ruim driehonderd at %rken die na de Tweede We- ™log door een officier van het n "feger uit nazi-Duitsland wer- erofeegenomen, zullen binnen- •den geëxposeerd in de Her in St. Petersburg. tnoemde 'Bremer collectie', Ier meer tekeningen bevat imbrandt, Dürer, Van Dijck, jgh, Titiaan, Goya, Rodin en *aal, behoorde aan het Museum za fcmen en was tijdens de oorlog 3Inbracht in de kelder van een is ten noordoosten van Ber- jar werden zij destijds aange- nstaen meegenomen door een of- ^zatan het Rode Leger, Viktor !Hib int n tet^or ie; i e SCHOUWBURG, DEN HAAG Het Nationale Toneel met 'De koopman van Venetië' van William Shakespeare. Vertaling: Bert Voeten. Regie: Ger Thijs. Decor: Paul Gallis. Kostuums: Tessa Lute. Muziek: Theo Nijland. Met o.a. Hans Croiset, Gijs Scholten van Aschat, Jacqueline Blom, Nettie Blanken, Hans Ligtvoet, Huib Rooymans, Bram van der Vlugt en Leslie de Gruyter. Herhalingen: vanavond, 12 t/m 16,21 t/m 25 oktober, 25 t/m 29 november, 25 december Den Haag, 2 t/m 6 november Amsterdam, 13 t/m 15 november Rotterdam, 23 en 24 november Utrecht (overal Schouwburg). door Renée de Haan Een krachtige opening en een einde dat wegdwarrelt zegt alles over de ontsporing die 'De koopman van Ve netië' gaandeweg ondergaat. Regis seur Ger Thijs heeft zijn eerdere suc cessen als 'Hebriana' en 'Professor Bernardi' niet kunnen evenaren bij Het Nationale Toneel. Om de simpe le reden dat hij in vooruitstrevend heid om dit stuk van Shakespeare uit de historie te lichten achter zijn eigen regieconcept aanhobbelt. Zijn opzet deugt; zijn uitwerking ra felt aan alle kanten. Temidden van de romaneske zuilen van Paul Gallis laat hij de koopman Antonio en de zijnen branie maken als kwajon gens, een mafia zonder geweld. Met een scootertje, draadloze telefoons en vlotte pakken kunnen ze zo uit het huidige Venetië geplukt zijn. In die aanstekelijke atmosfeer krim pen de lyrische zinnen van Shakes peare tot terloopse uitingen, maar de ware onevenwichtigheid in deze voorstelling schuilt in de botsing tussen de kwetterende entourage en het eigenlijke drama. Voor de koop man Shylock, de jood die tot elke prijs zijn recht wil hebben, is in de wereld van Ger Thijs eigenlijk geen plaats meer. Verbeten Het is dankzij de verbeten strakheid van Hans Croiset in de titelrol dat de tragiek toch doordringt. Kil, maar met een peilloze gekwetstheid, stapt Croiset op zijn doel af: vergelding. We zien in hem het jongetje dat nooit bij de groep mag horen en zijn wraak zo ophoopt dat deze er buiten pro portie uitkomt. Tegelijk is hij de uni- foto Pan Sok De onverzettelijke jood (Hans Croiset) en de koopman Antonio (Gijs Scholten van Aschat). versele buitenlander die handelt vol gens eigen wetten, zich weigert aan te passen, omdat dit verraad aan de eigen cultuur betekent. Tegenover hem staat een ogen schijnlijk bluffende Gijs Scholten van Aschat, die letterlijk met bibbe rende knieën de gevolgen ondergaat van zijn hoogmoed. Dat contrast maakte Ger Thijs met beide acteren de kopstukken zonneklaar. Daar naast wil hij echter te leuk zijn, te veel stijlgrappen uithalen die als dik ke klodders over de scherpe ets van twee leefwerelden druipen. De geliefde Portia, oorzaak van en remedie tegen alle ontsporingen, is een persiflage op Lady Di geworden, met een aanbidder die verdacht veel lijkt op Clinton. Hoe geestig ook, Jacqueline Blom kan vanuit die ver gelijking niet meer terugkeren naar de karakterrol die Portia is. Ook een warmbloedig acteur als Les lie de Gruyter komt in een fuik. Als vriend voor wie Antonio zijn leven riskeert, is hij meeslepend ten prooi aan wanhoop. Tegelijk moet hij die aangrijpende speelstijl telkens te rugnemen, met zo'n air van 'niet te serieus worden'. Die tegenstelling tussen luchthartig en zware problematiek klopt wel, al leen de verfijning ontbreekt. Het vanzelfsprekende ineenstrengelen van klassiek drama en het commen taar op de wereld van nu, is uitge mond in opgelegd pandoer. Onrustig schuivende decorstukken, verge zichten die wel en niet op Italië lij ken, een ritme van hollen en stil staan, quasi homofiele uitingen in de herenclan, alles broeit en beweegt, maar leidt niet tot een hoogtepunt. Zijpaden zijn in deze produktie hoofdwegen geworden en andersom. Zonder dat ze keihard botsen. Daar in is deze 'Koopman' onaf en wel licht zo labiel, dat de voorstelling zelfs met verder doorwerken nooit de kracht krijgt die deze wel degelijk in zich draagt. De enige die bewon derenswaardig zijn eigen weg gaat is Croiset. Als een ontheemde die, van een andere planeet gekomen en deze tot de laatste snik zal verdedigen, bewijst hij dat zelfs in een mislukte regie de hoofdrol nog volledig kan slagen. Via hem zijn Shylock én Sha- kepeare niet kapot te krijgen. KLASSIEK DILIGENTIA, DEN HAAG het Sharon Ensemble met o.a. leden van het Sharon Kwartet in werken van Mozart en Spohr. door Peter Visser Een feestelijke kamermuziekavond aan het begin van een jubileumsei zoen. De Stichting voor Kamermu ziek 's Gravenhage is weliswaar tachtig jaar oud, maar de belangstel ling voor de concerten blijkt nog niet te verminderen. En bij concerten met een. allure als dat van gister avond is daar ook geen reden toe. Natuurlijk is het gevaarlijk een be staand strijkkwartet -in dit geval het Sharon Kwartet - samen te laten gaan met blazers: de delicate zuiver heid van zo'n kamermuziekformatie komt al snel in het gedrang. Maar er waren deze avond veel momenten waarop daarvan niets viel te mer ken. Bovendien treedt dit van origi ne Roemeense en thans in ons land gevestigde ensemble regelmatig sa men met andere musici op. De weerslag van deze bewonderens waardige souplesse vond men ook in het musiceren zelf: ontspannen, ver fijnd en waar nodig met zwier en charme. Alleen het rondo van Lud- wig Spohr's 'Grand nonetto' klonk wat te verbeten, alsof men er aan het eind van dit concert nog eens alles aan muzikale potentie uit wilde per- Spohr, tijdgenoot van Beethoven en Schubert, geestverwant van Weber, wiens opera's hem tot voorbeeld dienden, gevierd violist en als com ponist een groot vakman: wat ken nen we tegenwoordig nog van zijn enorme muzikale produktie? De tijd is vaak hard voor 'sub-toppers' als deze Kasseier dirigent, die op zijn sterkste momenten de melodieën- rijkdom van Schubert met de ridder- romantiek van Weber combineert. In het Nonet is Spohr op zijn best: hier verstikt hij de muzikale lijn niet door een te ingenieuze uitwerking. De negen musici toonden zich ook zonder dirigent een homogeen en semble. Speciaal violist Gil Sharon bleek een ras-muzikant in de vele so listische trekjes die violist-compo nist Spohr voor hem in petto had. Ook voor de pauze kon hij zijn vir tuositeit kwijt in Mozarts 'Diverti mento' in D KV 334, maar hier stoorde het feit dat hij het met de zuiverheid niet altijd even nauw nam. Niettemin bevatte ook de uitvoering van dit zesdelige werk voor zes musi ci - waaronder twee zeer discreet en stijlvol spelende hoornisten - genoeg kostelijke momenten naast ogen blikken, dat men Mozart wel erg voorzichtig benaderde. Zulke ijzer- sterke feestmuziek kan wel tegen een stootje. Nobelprijswinnaar Derek Walcott: 'Waarom ik?' door Onze Kunstredactie Den Haag/Stockholm Is het toe vallig dat precies in het Columbus- jaar een dichter uit het Westindische eilandenrijk de Nobelprijs voor de li teratuur krijgt? De overwegingen van de Zweedse Academie zijn diep geheim, maar het is op zijn minst een mooie samenloop van omstan digheden: internationale roem voor een kind uit het ratjetoe van cultu ren, dat door toedoen van Columbus is ontstaan. „Waarom ik?", vroeg de bekroonde dichter, schrijver en journalist De- rek Walcott gisteren, toen hij net te horen had gekregen dat hij de Nobel prijs voor de literatuur had gewon nen. Hoewel hij met zijn poëzie eerder al enkele belangrijke Britse literatuurprijzen won, geniet hij in het Caraïbisch gebied weinig roem. „Het belangrijkste is dat de Westin dische literatuur internationaal is erkend, en dat is een goede zaak", vond Walcott. En inderdaad betekent de onder scheiding van Walcott, die hem een bedrag van 2 miljoen gulden rijker maakt, aandacht voor een gebied dat tot nu toe weinig had gehad van de Zweedse Academie. De blik was de laatste jaren weliswaar niet meer ex clusief op het Westen gericht, getui ge de bekroningen van de Mexicaan Octavio Paz, de Zuidafrikaanse Na- dine Gördimer, de Columbiaan Ga briel Marquez of de Egyptenaar Ma- houz, maar de Westindische archipel had zij tot nu toe nog niet bereikt. 'Grootste dichter' De betrekkelijke onbekendheid in zijn eigen streek is niet terecht, meent de Zweedse Academie van Schone Kunsten. „Er vloeit Afri kaans en Europees bloed in zijn ade ren. De Westindische cultuur heeft in hem haar grootste dichter gevon den. Hij heeft een intens geloof in de poëzie, en heeft van dat geloof een van zijn thema's gemaakt". Daar- KLASSIEK PHILIPSZAAL, DEN HAAG Het Residentie Orkest o.l.v. Günther Herbig met werken van Brahms en Richard Strauss. Herhaling: vanavond, weer in de Philipszaal. door Adriaan Hager Minder bekende werken van Brahms en Richard Strauss op het programma en geen solistische bij drage: dat wreekt zich. Het Residen tie Orkest, concerterend onder lei ding van Günther Herbig, speelde in een Philipszaal met vele lege stoe len. Het is nog te vroeg om te oppe ren dat Herbig, met ingang van dit seizoen vaste gastdirigent van het RO, geen echte publiekstrekker is. De afgelopen weken heeft hij in ieder geval wel aangetoond dat zijn direc tie beperkingen kent. De 25-jarige Brahms schreef twee Serenades die nooit populair zijn ge worden. Nummer twee (opus 16) kent een ongewone bezetting met blazers, altviolen, celli en contrabas sen. Brahms laat de (eerste en twee de) violen thuis. Dat geeft toch een merkwaardig effect, de klank is wat kaal. In ruim een half uur heeft Brahms in dit werk weinig te zeg gen. Herbig duikt in zo'n partituur ADVERTENTIE SIJTHOFF PERS REIZEN 070-3190882 DAGTOCHT TENTOONSTELLING „SCHATTEN UIT DE NIEUWE WERELD" BRUSSEL Dit is een expositie over 4000 jaar cul- X fTQ tuurgeschiedenis, over bekende maar J p.p. vooral onbekende culturen uit een gebied van Alaska tot Argentinië en van voor de komst der Europeanen in 1492. Met méér dan 400 precolumbiaanse kunstwerken van een uitzonderlijke esthetische waarde wil de tentoonstelling aantonen dat het om kunstwerken gaat die tot het beste behoren wat ooit door de mens is voortgebracht. Een unieke tentoonstelling, een bezoek meer dan waard! Inclusief: vervoer per luxe touringcar entreegelden gids in het museum kopje koffie Vertrektijden: Den Haag CS, Anna van Buerenstraat 08.00 uur Rotterdam CS, Conradstraat 09.10 uur Terugkomst ca. 19.00 uur. vertrekdata 22 oktober en 25 november alsof hij in een warm bad stapt: hij dompelt zich onder in klankenweel- de. Richard Strauss haalt voor zijn 'Alpensinfonie' een complete orkest bezetting van stal. Hij verlangt op het podium honderdvijftig musici plus twaalf hoorns achter de coulis sen. Het kan ook met minder, dat heeft Herbig gisteravond bewezen. Het werd duidelijk dat hij aan het eind van deze gastperiode zijn troef kaart voor het laatst had bewaard. Met deze monumentale 'Alpensinfo nie' heeft hij bijzonder veel affini teit. Het werk is een hoor- en kijk spel, Strauss 'schildert' de Alpen in geuren en kleuren. Hij neemt zijn toehoorders mee op een boeiende en veelzijdige bergbeklimming, roept de serene sfeer op van een zonsop gang, passeert een weide met gra zende koeien compleet met bellen, bereikt enigszins moeizaam de top, wordt overvallen door onweer, be reikt veilig het dal en de rust keert weer. Herbig heeft dat alles glashel der en met overtuiging gerealiseerd, het orkest liet zich graag door hem inspireren. De partituur vermeldt ook een orgelpartij, maar ach arme, het orgeltje kon zich nauwelijks hoorbaar maken. Wanneer wordt de Philipszaal verrijkt met een echt or gel? door Renate van der Zee Gent - Een opvallend groot aantal Nederlandse films is te zien tijdens het 19de Internationaal Filmfestival van Vlaanderen dat deze week in Gent werd geopend. Er is een retrospectief van het werk van de Argentijns-Nederlandse cine ast Alejandro Agresti, wiens nieuw ste film 'A lonely race' daar zijn we reldpremière beleeft. 'De noorder lingen' van Alex van Warmerdam en 'A woman's tale' van de in Australië gevestigde Nederlandse regisseur Paul Cox doen mee aan de competi tie. Verder zijn van Nederlandse bo dem te zien de kinderfilm 'Het zak mes' van Ben Sombogaart, 'Boven de bergen' van Digna Sinke, de docu mentaires 'Hartseer land' van Sas- kia Vredeveld, 'De laatste sessie' van Hans Hylkema en de korte film 'Saudade' van Jos Neutgens. Behalve in de films is Nederland ook volop in den lijve aanwezig: Alejan dro Agresti zit in de jury, René Sou- tendijk geeft acte de présence omdat zij toch voor filmopnamen in België is, Linda van Dijck vanwege haar rol in de Vlaamse produktie 'Daens', Willeke van Ammelrooy vanwege de hare in 'A lonely race' en Johanna ter Steege omdat ze tijdens het festi- ADVERTENTIE Campagne mee bevestigt de jury een karakter trek die Walcott zelf al had omschre ven als de 'bezetenheid van de dich ter'. Centraal in zijn oeuvre, dat naast gedichten ook televisiespelen, toneelstukken en een musical om vat, staat zijn multiculturele erfenis als kind van de Caraïben. Walcott werd in 1930 geboren op het eiland Sint Lucia, studeerde vervolgens op Trinidad, waar hij theater- en kunst criticus werd. Op 30-jarige leeftijd trok hij naar Londen, waar hij de Trinidad Theater Workshop op richtte. Tegenwoordig doceert hij li teratuur en 'creatief schrijven' aan de universiteit van Boston in de Ver enigde Staten. Walcott debuteerde al op zijn acht tiende. Met een dichtbundel die hij op aanraden van zijn moeder, een le rares die graag toneelstukken schreef, had samengesteld. De res pons viel tegen. Meer succes had de dichter in Groot- Brittannië, waar zijn bundel 'The castaways' (De verworpenen) in 1966 door de Royal Society of Litera ture en de Welsh Art Council werd bekroond. Walcott heeft zeventien dichtbundels en vijf toneelstukken op zijn naam staan, waaronder het gedicht 'Omeros' (1990), een 'majes tueus Caraïbisch epos in 64 hoofd stukken', aldus de Academie. Vol lof was de jury over zijn 'gevoelige en welluidende stijl'. In zijn autobiografisch gedicht 'Ano ther life' noemt Walcott zichzelf een kind dat door twee culturen is opge deeld. „Ik ben maar een rooie nikker die hou van de zee,/ ik ben degelijk koloniaal opgevoed,/ er zit Neder lands, nikker en Engels in mij/ en ik ben ofwel niemand, of een heel volk". Het ouderlijk huis van Wal cott was een smeltkroes van cultu ren: zijn moeder was trots op haar Nederlandse afkomst uit Sint Maar ten, zijn vader was een Brits staats burger. Walcott, die zowel in het En gels als in het Creools schrijft, is een onconventionele dichter. Ontspan nen, in t-shirt, met een sigaret in de mondhoek, noemt de donkere blau wogige dichter de reggae-zanger Bob Marley als zijn voornaamste inspira tiebron. Zijn werk is niet in een hok je in te delen, meent zijn vriend, de Russisch/Amerikaanse dichter Josef Brodsky, eveneens winnaar van de Nobelprijs. „Walcott behoort tot geen enkele school, hij kan natura listisch, expressionistisch, of surrea listisch zijn. Dat maakt alleen de le zer uit". val te zien is in 'Sweet Emma, dear Böbe' van de Hongaarse regisseur Istvan Szabo. Alleen Thorn Hoff man, die eerder had toegezegd zit ting te nemen in de jury, heeft we gens werkzaamheden in Australië verstek laten gaan. 'Daens' Tegenover alle Nederlandse bijdra gen staat slechts één Vlaamse speel film: de openingsfilm 'Daens'. Het is de eerste keer dat het festival werd gestart met een Vlaamse produktie. 'Daens' is de reeds lang door regis seur Stijn Coninx aangekondigde verfilming van Louis-Paul Boons ro man over de priester Adolf Daens. Eind vorige eeuw nam Daens het op voor de arbeiders in de textielindus trie en moest uiteindelijk een keuze maken tussen het priesterschap en de politiek. Coninx, die in 1987 de buteerde met de komedie 'Hector' en vervolgens met 'Koko Flanel' kwam, maakte met 'Daens' zijn eer ste ernstige speelfilm. De magere Vlaamse filmoogst wordt gecompenseerd door de Belgisch-Ne derlandse co-productie 'Vinaya' (een avonturenverhaal over een jongetje dat met een zwerver de wereld in trekt), door twintig korte Belgische films en een aantal Franstalige Bel gische speelfilms. Koloniale cinema Opvallend is de onlangs gerestau reerde documentaire die André Cau- vin in 1955 maakte van het bezoek van koning Boudewijn aan het toen malige Belgisch Congo. Cauvin kreeg een voor die tijd fors budget van een miljoen frank ter beschik king en mocht zelfs de zwarten toe juichingen laten repeteren. 'Bwana Kitoko' (jonge en mooie chef) is een uniek voorbeeld van koloniale cine ma. Dat er weinig Vlaamse produkties zyn te zien betekent overigens niet dat er onder de Belgen geen belang stelling voor leeft. De stormloop op kaartjes voor 'Daens' was zó hevig, dat de festivalorganisatie de film in vier extra zalen liet draaien. TOP 40 VRIJDAG 9 OKTOBER 1992 Neneh Cherry 1( 1)... 2 2)... 3< 6)... 4 4)... 5( 3)... 6(14).. 7(11)... 8( 8).. 9 5).. 10 7).. 11( 9). 12(10)... 13(12).. 14(22)... 15 15)... 16(19). 17(33)... 18(24). 19(25). 20(17). 21(18). 22(32)... 23(20). 24(13). 25(16). 26(35). 27(21). 28(36). 29(31).. 30 (-).... 31 (--).. 32(23). 33(30). 34 (--)... 35(27) 36(38).. 37 (--) 38 (--) 39 40 (--)... Too much love will kill you - Brian May Sweat (a la la la long) - Inner Circle Don't you want me - Felix November rain - Guns 'n Roses My destiny - Lionel Richie Baker strpet Undercover Heading for a fall - Vaya Con Dios A deeper love - Clivilles Cole It's my life Dr. Alban How do you do Roxette Jam - Michael Jackson Che sara BZN The magic friend - 2 Unlimited End of the road - Boyz II Men Dancing Queen Abba Success has made a-Sinéad O'Connor Iron lion zion - Bob Marley One love - Dr Alban Piece of my heart - Erma Franklin Sad but true - Metallica Woenderbaar - Willem Dut Normaal Ik weet dat er een ander is - Marianne Weber Rest in Peace Extreme Wishing on a star - The Cover Girls Humpin* round - Bobby Brown Your place or mine - René Froger Dildo - Interactive Keep itcomin' C&C Music Factory Myn Kijkdoos - Hanny Money love - Neneh Cherry De vlieger - André Hazes Jump around - House of pain Digging in the dirt - Peter Gabriel Layla - Eric Clapton Totdat ik jou zag - André van Duin Just another day- Jon Secada Ebeneezer Goode - The Shamen Highland - One more time Soap bubble box-The Nits Zeven levens - De Dijk Eric Clapton Alarmschijf: Keep the faith - Bon Jovi Samenstelling: Stichting Nederlandse Top 40.

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidse Courant | 1992 | | pagina 19