Miljoenenorder
nieuw poolfust
Steeds meer produkten milieubewust geteeld
IN EN OM DE KAS
Export groenten naar
Polen zet nog niet door
I
Produktschap is tegen
bananenplannen van EG
Leidse Courant
vrijdag 9 oktober 1992
door
UA IN 'T VELD
Vorig jaar was men in de
groentesector in de wolken.
Er werden grote hoeveelhe
den verse groenten en vers
fhiit naar Polen gexporteerd.
Men moet gedacht heben dat
als de deur naar het oosten een
maal op een kier staat, met veel
minder moeite de deur vervol
gens verder geopend kan wor
den. En nu blijkt dat tegen te
vallen. De export van Neder
landse verse groenten naar Po
len is dit jaar een stuk rustiger
verlopen. Het ziet er allemaal
best keurig uit, maar van enige
sensatie is geen sprake.
Tot en met half september was
de export 31.300 ton, hetgeen
bijna net zoveel is als de 31.700
ton die in heel 1991 naar Polen
werd geëxporteerd. In de export
naar Polen waren tomaten ver
reweg het belangrijkste pro-
dukt. Vorig jaar werd in mei en
juni samen 19.000 ton tomaten
geexporteerd, dit jaar was dat
bijna 20.000 ton. Wat de andere
produkten betreft is er een dui
delijke verschuiving te zien van
uien en appelen naar allerlei
andere groentegewassen.
Vorig jaar kon er 7400 ton uien
en 1800 ton appelen in Polen
worden afgzet. Dit jaar gingen
er slechts 2100 ton uien en 276
ton appelen naar Polen en viel
ook de export van paprika's en
komkommers sterk terug. Daar
tegenover staat dat er aanzien
lijk meer kool en kropsla op de
Poolse markt kon worden afge
zet en verder gingen er ook an
dere groenten richting Polen,
waaronder peen, rode kool, ra
dijs, witlof,tomaten en knolsel
derij.
De voorstellen van de Europese
Commissie om de import van
bananen in de EG aan banden
te leggen, zullen ten koste gaan
van de kwaliteit van dit fruit in
de winkel. Ook wordt de vrije
handel erdoor bedreigd. Dit
standpunt heeft het Produkt
schap voor Groenten en Fruit
ingenomen.
De Europese Commissie heeft
eerder voorgesteld om de invoer
van bananen uit Midden- en
Zuid-Amerika jaarlijks te be
perken tot twee miljoen ton. Nu
nog komt 2,5 miljoen ton uit
deze landen. Met deze beper
king wil de Commissie de pro-
duktie van bananen in de EG en
voormalige koloniën van EG-
landen beschermen. Deze bana
nen zijn over het algemeen van
wat mindere kwaliteit dan die
Het nieuwe fust, dat de Nederlandse Veilingfust- en Palletpool (VPZ) eind volgend jaar in gebruik hoopt te
nemen is blauw van kleur.
FOTO: PR
De Nederlandse Veilingfust- en
Palletpool (VPZ) uit Zoeter-
meer heeft deze week bij een
aantal kunststofspuitgietbe-
drijven in Nederland, Duits
land en België een eerste order
geplaatst voor in totaal 4 mil
joen nieuwe poolbakken: 1,5
miljoen middelhoge en 2,5 mil
joen hoge 60/40-bakken.
De totale order vertegenwoor
digt hiermee een waarde van 21
miljoen gulden. Deze hoeveel
heid bakken voorziet in onge
veer de helft van de behoefte
aan meermalig fust voor de ver
handeling van tuinbouwpro-
dukten in Nederland. De order
krijgt aan het einde van dit jaar
nog een vervolg wanneer de
Belgisch-Duits-Nederlandse sa
menwerking tot stand komt.
De nieuwe generatie 60/40 pool
fust, bestaande uit drie ver
schillende hoogten is onlangs
getest door alle gebruikers, van
telers tot en met detailhandel.
Proef
Ook TNO heeft nog extra tes
ten gedaan. Het resultaat van
de proefserie is positief. De mo
dellen zijn intact gebleven. Er
waren alleen wat technische
aanpassingen nodig, met name
constructieverbeteringen ten
behoeve van de sterkte van de
bak.
Na plaatsing van de order wor
den de benodigde matrijzen be
steld. De produktie van een ma
trijs neemt enkele maanden in
beslag. Daarna kan de produk
tie van start gaan. VPZ ver
wacht dat in april 1993 de eer
ste grote poolbakken van de
band afkomen. Eind 1993
wordt het nieuwe fust in ge
bruik genomen.
uit Zuid- en Midden-Amerika,
de zogenoemde dollarbananen.
Volgens het produktschap gaat
de beperking van de import in
tegen het EG-verdrag over een
vrijere wereldhandel. Verfoei
lijk vindt het produktschap ook
de 'koppelverkoop' die de com
missie voorstelt.
Een deel van het bananenquo-
tum mag alleen de EG binnen
als de importeurs tegelijkertijd
afzet zoeken voor bananen uit
de EG.
Ook deze gedwongen nering is
een bedreiging voor de vrije
handel. De EG-regeling voor de
bananensector moet in de
plaats komen van afzonderlijke
regels per lidstaat.
Deze zijn niet meer te, handha
ven als vanaf 1993 de grenzen
in de Gemeenschap verdwijnen.
Milieu Bewuste Teelt (MBT)
rukt op. Spint, witte vlieg, wol-
luis, trips, tomaten-mineer-
vlieg, varenrouwmug, roestmijt
en de groene perzikluis. Het
zijn zo maar wat namen van in-
sekten die de Nederlandse
groenten- en fruittelers heel
wat hoofdbrekens hebben be
zorgd.
Sluipwespen, roofmijten,
schimmels en lokstoffen beho
ren nu tot het arsenaal dat de
groenten- en fruitkwekers ter
beschikking staat om schadelij
ke soorten onschadelijk te ma
ken.
Het vlindervignet.
Waar vroeger met chemische
bestrijdingsmiddelen werd ge
poogd groenten en fruit voor
ziekten en plagen te behoeden,
heeft nu een nieuwe, biologi
sche, manier van gewasbe
scherming zijn opwachting ge
maakt. Insekten knokken nu
tegen voor groenten en fruit
schadelijke andere insekten,
gestuurd door mensenhand.
Biotechnologie, ten behoeve
van milieuvriendelijke ge
kweekte produkten.
Al in het begin van deze eeuw
werd met name rond de Middel
landse Zee onderzoek gedaan
naar de mogelijkheden van de
biologische bestrijding van de
Middellandse Zee-vlieg. In die
tijd jaarlijks goed voor miljoe
nen schade aan de teelt van ci-
trusfruit.
Toen de Nederlandse komkom
merkweker Koppert inmid
dels al weer dik 25 jaar geleden
roofmijten inzette om spint
te bestrijden in zijn komkom-
merkassen, werd daar nog har
telijk om gelachen. Ach, er wa
ren toch voldoende chemische
bestrijdingsmiddelen voorhan
den, zo werd geredeneerd. Dat
naar steeds zwaarder middelen
gegrepen moest worden om de
steeds resistenter wordende in
sekten te lijf te gaan telde
destjds niet. Maar wel voor
Koppert sr., die de gevaren van
het werken met die middelen
voor de mensen zelf van meet af
aan te groot had gevonden. Hij
ging door met het zoeken naar
alternatieve, mens- en milieu
vriendelijke bestrijdingsmetho-
den.
Zijn pionierswerk werd be
loond. Niet alleen is Koppert
FOTO: PR
vandaag de dag de belangrijkste
leverancier van gewasbescher-
mende insekten en mijten. Het
bedrijf kreeg onlangs uit han
den van minister Bukman de
Nederlandse Tuinbouw Onder
nemersprijs uitgereikt voor het
baanbrekend werk dat het be
drijf voor de tuinbouw in Ne
derland en ver daarbuiten heeft
verricht.
Er zit muziek in het milieube
wust geteeld produkt. Na twee
jaar proefnemingen, waaraan
een groot aantal bedrijven in de
glasbouw deelnam, is dit jaar
voor het eerst begonnen met
het officieel aanvoeren en con
troleren van groenten en fruit
die op een milieuvriendelijke
manier zijn geteeld. De verpak
kingen van deze produkten zijn
voorzien van een vlinder, waar
bij de overkoepelende organisa
tie van de veilingen, het Cen
traal Bureau van de Tuinbouw
veilingen in Nederland erop
toeziet, dat alléén die produk
ten, die daadwerkelijk milieu
bewust geteeld zijn, van zo'n te
ken worden voorzien.
Het CBT verwacht dat binnen
afzienbare tijd alle Nederlandse
glastuinders op deze milieube
wuste teelt zullen overstappen.
Men schat, dat ruim 80 procent
van de aangevoerde tomaten,
komkommers en paprika's al
dit jaar van het vlinder-vignet
voorzien zal zijn. Het CBT stelt
daarbij de richtlijnen op voor de
manier waarop wordt geteeld.
Onder het motto, dat de consu
ment er vanuit moet kunnen
gaan dat hij of zij uiteindelijk
ook een deugdelijk en milieube
wust geteeld produkt krijgt.
Dr. Thomas Kramer.
Nieuwe directed
voor Europa bij fë,
Asgrow/Bruinsii
Dr. Thomas Kramer heefs
september de functie aanr
van directeur van het i
lingsonderzoek voor groi
in Europa van Asgrow t
Company en haar
Bruinsma Seeds B.V. in I
lersdijk. Kramer is verantf
delijk voor een verdere uil
ding van het onderzoek
groenten in de vollegrong|
Asgrow in Europa doet. k
naast houdt hij zich bezit
de voortgang van het onder!
met groenten onder glas,i
Bruinsma om bekend staa
vens houdt hij toezicht op(
tiviteiten van de onderzoek
drijven in Nederland, Ffc
rijk, Italië en Spanje. Ookf
dineert hij de stroom, aannj
matie en genetisch mattn
tussen Europa en de tien ol
zoeksstations elders in di
reld. Behalve met genetiso.
derzoek, zal Kramer ook
tiviteiten op het gebied vaff
technologie en zaadtechrul j
gaan leiden. L
Kramer ziet mogelijkhedL
de verschillende marktei^
de EG. „De Europese maj^
vergeleken met de bulkpr^
tenmarkt in de Verenigde
ten meer een kleinsc^
markt met specifieke pn
ten. Dit betekent dat er l,
moeten worden ontwikkel,
zijn afgestemd op de regi
teelt- en marktomstanf
den. Onze onderzoekslij,
ningen zijn erop gericht q
wel voor de teelt in dej^
grond als voor de teelt ii
sen, genetisch materiaal t
wikkelen dat de telers ee;0'
currentievoordeel geeft",g.
Kramer.
R.K. VIERINGEN
LEIDEN - O L. VR. HEMELVAART/ST
JOZEF: za 19.u.,zo. 11 u. Hoogmis.
H. LEONARDUS: za. 19 u. Euch. vie
ring; zo. 10 30 u Euch.viering.
H. MIDDELARES" za. 19 u. Euch vie
ring; zo. 9 30 u. Hoogmis. (Elke eerste
zondag van de maand: euch viering
11 00. de overige zondagen om 9.30
uur).
Lof
H. ANTONIUS VAN PADUA: za. 19 u
zo. 10.00 u
H. PETRUS za 19 u Euch viering; zo
10u. Euch.viering
O.L VR. ONB. ONTV za. 19 u., zo.
10:30 u. Hoogmis, 12.15 uur
OUD KATHOLIEKE KERK zo 10 u. Eu
charistieviering
Elk weekend zondag 10 uur, behalve
2e weekend in de maand, dan zaterdag
19 00 uur en zondag geen dienst.
AARLANDERVEEN - HEILIGE PE
TRUS EN PAULUS: za. 19 u.; zo. 10.30
u. Hoogmis.
TITUS BRANDSMAKAPEL: zo. 9 u.
Hoogmis. 12 u.
ALPHEN AAN DEN RIJN - H PIUS: za.
19 u., zo. 9 en 10.30 u.
H BONIFATIUS' za. 19 u zo. 9.45 u..
11 30u
DE HEILIGE GEEST KERK (De Bron):
za. 19 u., zo. 9.30 u. en 11 u.
BOSKOOP - ST. JAN DE DOPER: za.
17.30 u. (de Stek). 19 u (Kerk); zo.
10.30 uur (Kerk).
HAZERSWOUDE - H.H. ENGELBE
WAARDERS za. 19 u.; zo. 10 00 u.,
11.30 u
HAZERSWOUDE RIJNDIJK - BER-
NARDUSKERK: zo 9.00 uur, Bernar-
duskoor
HET ANKER: za. 19 u Parochiekoor,
zo 10.30 u, Volkszang.
HILLEGOM - ST. JOZEFPAROCHIE:
za. 19 u. Ned. liederen; zo. 10.00u.
H. MARTINUS' za. 19.00 uur; zo. 10
HOOGMADE - O.L. VR. GEBOORTE:
za. 19 u.; zo. 9.15 u.
KATWIJK AAN DEN RIJN - H. JOHAN
NES DE DOPER: za. 19 u. Eucharistie
viering; zo. 09.30 u. Eucharistieviering
met parochieel koor
LAURENTIUS GEMEENSCHAP (Chr.
Tuinbouwschool): zo. 11.00 u. Hoog
mis.
BUITENKAAG - JOHANNES EVAN
GELIST: za. 19 u zo. 10.00 u. LANGE-
RAAR - H.H. ADRIANUS: za. 19 u zo.
9 30 en 11 30 u (Zomertijd 9.30 uur)
LEIDERDORP - DE MENSWORDING,
za 19 u. Eucharistieviering; zo. 10 u en
11.30 u. Eucharistieviering.
LEIMUIDEN - ST. JAN DE DOPER: za
19 u ;zo. 10.00 u. Hoogmis.
LISSE - ST AGATHA, za 19 u Euch
viering; zo. 10 u. Hoogmis (kinderne-
vegdienst), 11.30 u. H. Mis.
DEP. POELPOLDER: za. 19 u Euch.
viering; zo 10.30 u. Euch. viering.
MARIAKERK: za. 19 u H Mis; zo. 9 u.
Stille Mis, 10.15 u. Hoogmis.
H.H. ENGELBEWAARDERS (Beek
brug): za 19 u zo. 10.00 u
NIEUWKOOP - O.L. VR. HEMEL
VAART' za 19u.; zo 9 u„ 10 45 u.
NIEUWVEEN - H. NICOLAAS: za. 19
u.,zo. 9u., 11 u.
NIEUW VENNEP - MARIA ONB.
ONTV za 19u.;zo. 10u.
NOORDEN - ST. MARTINUS za 19 u.
Avondmis; zo. 9 u., 10.30 u. Gezongen
Mis
NOORDWIJK BINNEN - ST. JEROEN
za 19 u H. Mis, zo. 9.30 u. Hoogmis.
11.00 Eucharistieviering
NOORDWIJK AAN ZEE - MARIA TER
j ZEE: za 19 u. Euch viering; zo. 10.30 u.
j Euch viering.
NOORDWIJKERHOUT - ST VICTOR:
za. 19u.,zo. 9.30 u. Hoogmis, 11 u.
ST. JOZEF: za. 19 u., zo 9 u.. 10.30 u.
OEGSTGEEST - ST. WILLIBRORD:
za. 19 u.; zo. 09.00 H Mis en 10.30 u.
Hoogmis
OUDE ADE - ST BAVOKERK in Rijp-
wetering: za. 19 u. in Oude Ade; zo 9 u.
in Oude Ade. Hoogmis; 10.30 u. H Mis
in Rijpwetering.
OUDE WETERING - JAC DE MEER
DERE za. 19.00 uur. zo 10 30 uur
ROELOFSARENDSVEEN ST PETRUS
BANDEN: za. 19 uur, zo 9.30 u. Hoog
mis. MARIA PRESENTATIE za 19 u
zo. 11.00 u, Hoogmis
RIJPWETERING - O L VR GEBOOR
TE Avondmis in Oude Ade, zo. 9 uur
Hoogmis in Oude Ade, 10 30 u. H Mis
in Rijpwetering
SASSENHEIM - ST. PANCRATIUS
za 19 u.,zo 9.30 Hoogmis en 11 u
STOMPWIJK - H LAURENTIUS: za.
19.30 u. Eucharistieviering (geen zo
mertijd), zo. 10.30 u. H Mis
VOORHOUT. ST BARTHOLOMEUS-
KERK: za. 19 u.; zo. 9.30 en 11 u
VOORSCHOTEN - H. LAURENTIUS'
za. 19 u.; zo 11.00 u. (zomertijd). Win
tertijd. za. 19 u. en zo. 11 30 u.
H MOEDER GODS: 19u.;zo. 10 u
WARMOND - ST. MATTHIASKERK:
za. 19 u.; zo. 9.00 en 10.30 u
WASSENAAR - ST WILLIBRORD: za
19 u, zo. 9.30 en 11 u.
DE GOEDE HERDER: za 17 u., zo.
10.30 u.
ST JOZEF: za 19 u. Eucharistieviering
met zang. zo. 10.00 Eucharistieviering
met zang. Elke eerste zaterdag van de
maand zal er op zaterdagavond om
19.00 uur i.p.v. de gebruikelijke Eucha
ristieviering een Woord- en Gebeds
dienst worden gehouden
WOUBRUGGE - GOEDE HERDER:
zo. 10.30 u.
ZEVENHOVEN - HEILIGE JOHAN
NES GEBOORTE, za. 19 u H Mis. zo. 9
u Hoogmis, 10.45 u. Stille Mis.
ZOETERWOUDE-RIJNDIJK - MEER
BURGPAROCHIE. za. 19 u Misviering;
zo. 10.30 u.
ZOETERWOUDE - ST. JAN'S ONT
HOOFDING za. 19.30 uur. Zo. 9 30 u.
(Om de zaterdag in één van de kerken).
CHR DIENAARKERK: za 19.00. zo 10
SAMENKOMSTEN
Zondag 11 oktober 1992
LEIDEN - Herv Gemeenten. Hoog
landse Kerk 10 u ds F D Rooze;
11.45 u. oec. studentendienst. 19 u.
Evensong, ds. A. Alblas, m m.v. de
Leidse Cantorij. Oude Vestkerk: geen.
Marekerk: 10 u. ds G. F. Smaling; 17 u.
ds. A J. Schalkoort, Delft. Maranatha-
kerk: 10 u. ds H. J. Dekker-Keiler. De
Regenboog: 9.30 en 11 15 u pastor Th.
A M Scholtes Bethlehemkerk 10 u.
ds. A. Alblas, Open Deurdienst m.m.v
„Vocalis". Bevrijdingskerk: 10 u. ds J.
H. van Hunnik. Vredeskerk. 10 u. ds. H
E. Schouten, H.A. Haagse Schouw-
kerk: 11 u. ds. S. H. H. Bloemert, H.A
Eglise Wallone: 10.30 u. pasteur D.
Ribs. Acad. Ziekenhuis: 10 u. ds. Ch.
Schokker. Diaconessenhuis: 10.30 u
pastor J. H.A. Verhoef.
LEIDEN - Gereformeerde en andere
Kerkgenootschappen. Vredeskerk: 10
u. ds. H Schouten. Bethlehemkerk: 10
u. ds. A. Alblas. Hooglandse Kerk: 10 u.
ds. F. D Rooze, 11.45 u. oec. studen
tendienst. Oude Vestkerk geen. Mara-
nathakerk 10 u. ds. H J. Dekker-Keiler.
Bevrijdingskerk: 10 u. ds. J H van
Hunnik. Groenhoven: 10 u dhr J v.
Wallinga. Chr. Geref. Kerk: 10 en 17 u.
ds G. C. den Hertog. Ger. Kerk Vrij-
gem.: 10 u ds. Van Veelen; 17 u ds. P
Houtman Doopsgez/Rem Kerk: 10 u
ds. C. M. Vos-Wiegand. Bapt. Gem.: 10
u samenkomst Evang. Luth. Kerk:
10.15 u. ds J. Mostert. Nieuw Apost
Kerk: 9.30 en 17 u Evang. Gemeen
schap: 9 u. ev A. Jansen; 10.30 u ev. J.
Faber. Leger des Heils 10 en 17 sa
menkomsten Zevende-Dag-Adventis
ten zaterdag 10 u bijbelstudie; 11 u.
predikatie Evangelie Centrum de Beth
lehemkerk: 10 u. evang. J P H. Zijlstra.
Zendingsgroep „Jeruel" 17 u. samen
komst Pinkstergem Oude Vest: 10 u.
dhr. J. Eikerbout
AARLANDERVEEN - Herv. Gem. 10
u. ds. J M. D v.d Berg, 19 u. ds J. B.
Cats, Mijdrecht Geref. Kerk. 10 u. ds
H. de Boer, Waddinxveen, HA.; 18.30
u. ds M. J Wattel, Hoofddorp, H.A.
Chr Geref. Kerk 9.30 en 16 u. ds. J H
Velema.
TER AAR - Herv. Gem.. 9 30 u. ds. J.
Kattenberg, Leiden; 18.30 u. ds. T A.
Eijsenga. Dordrecht. Geref Kerk 9.30
en 18.30 u. geen opgave.
ABBENES - Herv. Gem.: 9.30 u. ds. J
W. Roodenberg.
ALPHEN AAN DEN RIJN - Herv. Ge
meenten. Opstandingskerk: 10 u ds. A.
Jonkman. Adventskerk: 10 u. ds. P. C. 't
Hooft; 18.30 u ds. A. Jonkman, m m.v.
het jongerenkoor LAOZI. Kruiskerk: 10
u. kand. J. Henzen. L'dorp. Kerk en Za-
nen: 10 u. kand. mw R K. Schoonveld-
v.d. Zwan. Geref. Kerken. Maranatha-
kerk' 10 u. ds. K Santing, 18.30 u. ds
W Baas, Sassenheim. Salvatorikerk:
10 u. ds. C. P T Rijper, A dam, 18.30 u
ds K. Santing, jeugddienst Bapt
Gem.. 10 en 18 30 u. ds H G Koek
koek. Leger des Heils: 10 en 19 u. sa
menkomsten, behalve laatste zondag
v.d. maand, dan 10 en 15 30.U Volle
Evang Gem 10u dhr A. v.d Hoorn.
ALPHEN NOORD - (Herv./Geref. dien
sten) Goede Herder: 10 en 18.30 u. ds.
F Moll, H.A De Bron: 9 en 10.30 u. ds.
K. A Bakker. H A 18.30 u. ds. G. Mul
der, H.A. Ashramcollege 10 u. ds. G.
Mulder, H.A. Driehoorne: - Herv Gem.
Sionskerk' 9.30 u. ds. C. Graafland;
18.30 u ds. J. Ouwendijk Oudhoorn-
seweg lOu.ds P v.d Laarse, Soest
BENTHUIZEN - S O W. Gem. „De
Hoeksteen": 10u.ds D. van Arkel
BODEGRAVEN - Herv. Gemeente.
Dorpskerk' 9.30 u. ds J. Haitsma;
18.30 u. ds. J C. Schuurman. Salvator-
kerk: 9.30 u. drs. W H T L. Moehn;
18.30 u. ds. J. de Haan. Bethlehem
kerk: 9.30 u. ds. C. v d Scheur, 18.30 u.
ds. P v.d. Veer Geref. Kerk: 10 u. ds T
Zoutman; 18.30 u ds. B J F. Schoep,
Gouda
BOSKOOP - Herv. Gemeente. Dorps
kerk 9.30 u ds. K J Jansen, dienst
van kerk en school; 18 30 u. dhr. B v.d.
Velde, Driebergen, gez jeugddienst
Herv. kerk De Stek (Hen/./Geref 9.30
u. ds. R de Reuver Geref Kerk: 9 30 u.
drs. J H Langeraar. 18.30 u. gez
jeugddienst in Herv. kerk. Chr. Geref
Kerk: 9.30 en 17 u. ds. M. J. Oosting.
HAZERSWOUDE - Herv. Gem.: 9.30
en 18 30 u. ds J B. Alblas, H A. Geref.
Kerk: 10 en 17 u. ds. G F Heeneman,
Katwijk.
HOOGMADE - Herv. Gem.: 10 u. ds.
E. M Pannekoek, Oegstgeest, H.A.
DE KAAG - Herv. Gem 10 u. ds. C.
Koldewijn.
KATWIJK AAN DEN RIJN - Herv Ge
meente. Dorpskerk: 10 u ds. P. J.
Stam, 18 u ds. Z de Graaf. Ontmoe-
tingskerk. 10 u. ds Z. de Graaf; 18.30 u.
ds. L. Romein, Pijnacker. De Rank: 10
u. ds. L. C. Rietveld, Leiden. Geref.
Open Hofkerk: 9.30 u. geen opgave;
18 30u. ds. v.d. Horst.
KATWIJK AAN ZEE - Herv. Gemeente.
Oude Kerk: 10 u. ds. W. Chr Hovius; 18
u. ds. W J. J Glashouwer. Nieuwe
Kerk: 10 u. ds W H B ten Voorde; 18
u ds. J. Vroegindeweij Ichtuskerk: 10
u. ds. J. Vroegindeweij; 18 u. ds. P. J.
Stam jr. Pnielkerk. 9.30 u. ds. W J. J.
Glashouwer; 18 u. ds W. Chr. Hovius
Maranatha Centrum: 10 u. ds. J R
Volk; 18 u. ds. Dijkstra. Kapel Overduin:
14 15 u. ds. P J. van Gulik. Geref Kerk
Triumphatorkerk: 10 u ds. G. J. Mink,
Werelddiaconaat. Vredeskerk: 10 u. ds.
P. v d Horst, Werelddiaconaat; 17 u.
ds G. J. Mink (VLOK)
KOUDEKERK AAN DEN RIJN - Herv
Gem.: 10 u. ds. H J. Hemstede, L'dorp.
Werelddiaconaatzondag; 19 u. mw. ds
W v.d Weg-Rullmann. Geref. Kerk' 10
u mevr ds P Kwast; 19 u mevr. ds. W
v.d Weg-Rullmann, SOW dienst Ger
LEIDERDORP - (Herv/Geref. dien
sten) Dorpskerk 10 en 18.30 u ds Tj
Doesburg, Werelddiaconaat; 15 u. ds
J. Bovenberg, dienst met verstandelijk
gehandicapten, H.A., m.m.v. kinder
koor Dorpskerk Scheppmgskerk: 10 u
ds: J. J v d. Born.
LEIMUIDEN - Herv. Gem 9.30 u
mevr kand. C. van Eek, Leiden. Geref
Kerk: 9.30 u. ds. M. J. Aalders, A'veen;
19 u oec dienstin Geref. kerk.
LISSE - Herv. Gemeente. Dorpskerk:
10 u. ds. B. C. de Gelder. Pauluskerk:
10 u. ds. J. van Winterswijk, 't Harde; 19
u. ds. B C de Gelder, zangdienst. Ge
ref. Kerk: 10 u. drs. P. J. van Midden,
Werelddiaconaat Chr. Ger. Kerk: 10 en
16.30 u. ds J van Dijken. Geref. Gem..
10 en 16 u. ds. J. J Tanis. Ned Geref
Kerk 10 en 17 u. ds. A. W. Vos.
NIEUWKOOP - Herv. Gem.: 9.30 en
18.30 u. ds. R W. van Mourik, H.A. Ge
ref Kerk: 9.30 u. ds. W v.d. Weg-Rull-
NIEUWVEEN - Herv. Gem. 9 30 u
eerw hr. J. Goedhart, Nieuwkoop;
18.30 u. ds. M. B Heijting, Oude Wete-
NIEUW VENNEP - Hen/. Gem. 9.30
en 19 u ds. J Neeleman, H.A. Geref
Kerk: 9.30 en 19 u. drs. J. D. Kraan. Chr
Geref. Kerk: 9.30 en 16.30 u ds. G van
Roekei
NOORDWIJK - Herv Gemeente. Gro
te Kerk: 10 u. ds. R. S. Elgersma,
Jeugdpastoraat in Vinkenlaankerk; 17
u. ds C. v.d. Bergh. Kerk aan Zee: 10 u
ds. P. J. Mulders, Haarlem, 17 u. ds. R.
S Elgersma. De Rank: 10 u. ds. A. Goy-
ert, Eemnes. Geref Kerk Hoofdstraat
(Buurtkerk): 10 u. ds. J J. Kuiper, Hen/,
kerk, Hoofdstr.' 17 u. ds. R. S. Elgers
ma. Vinkenlaan: 10 u. ds R. S. Elgers
ma; 19 u. ds. C. de Jong, Voorhout.
Stichtingskerk: 11 u. ds. A J. Metske,
Heerhugowaard. Sole Mio: 9 u ds. J. J.
Kuiper Evang. Ontm.centrum „De
Ark" 10 u. samenkomst, spreker: A.
v.d. Laak, 19 u. spreker J v. Duin.
NOORDWIJKERHOUT - Herv. Gem.
10 u. ds. J. Rinzema, gem. dienst.
OEGSTGEEST - (Herv./Geref. dien
sten) Endegeest 10 u. pater G Lans
bergen. Mauritskerk: 10 u. ds. H. R
Plomp. Groene Kerk: 10 u. ds. G J de
Bruin, 19 u Songs of Praise, m m v. Ca-
pella pro Cantibus. Pauluskerk: 10 u.
ds J Slob, m m.v. Jeugdorkest Ge
meentecentrum: 10.30 u. mw L. Lafe-
ber, Zoetermeer. Acad. Ziekenhuis: 10
u ds Ch Schokker Genootschap der
Vrienden (Quakers): Alleen 1e zondag
v.d. maand dienst om 10.30u. Ned. Ge
ref. Kerk: 8.45 u. ds. R. Brands, Middel
burg, 16 u. ds. P P. Goossens, Doorn.
OUDE EN NIEUWE WETERING -
Hen/ Gem.: 9.30 u. ds. M. G. Veenstra,
Leiden. Geref Kerk: 9.30 u. ds. M. B.
Heijting, ds. M. G. Veenstra, Leiden in
Hen/ kerk; 19 u. ds. J. J. Kuiper, Noord-
wijk. Remonstrantse Gem.: 10 u. dr. E.
P. Meyering, Oegstgeest
RIJNSATERWOUDE - Herv. Gem..
9.30 u ds. T. H. v.d Hoeven; 19 u. oec.
dienst
RIJNSBURG - Herv. Gemeenten. Gro
te Kerk 9 30 u. ds. D. Verboom; 17 u
ds I. J Wisse m.m.v. kerkkoor. Bethel-
kerk 9 30 u ds I. J. Wisse Gerefor
meerde Kerken. Petrakerk: 9.30 u. ds
Verschoor, jeugdd.. 17 u. ds. Snel. Im-
manuelkerk: 9 30 u en 10 30 u. ds
Snel; 17 u. ds. Terpstra. Maranatha-
kerk 9 30 u. ds Terpstra. 17 u ds. Ver
schoor Chr Geref. Kerk 9.30 en 17 u.
ds T. M. Hofman.
SASSENHEIM - Herv. Gem.. 9 en
10.30 u ds. G. H N. Germans, 19 u.
Opendeur-dienst. Geref. Kerk: 8 45 u
ds. C. J. de Jong, Voorhout in r k kerk;
19 u. Open-deur-dienst o.l.v ds. A. H
Agtereek. Leiden m m.v. gem. „Credo"
koor, Haarlem. Chr Geref Kerk: 10 en
17 u. éls. M Hogenbirk. Ned Prot.
Bond Sassenheim/Lisse: geen
VALKENBURG - Hen/. Gem 10 u.
prof A v.d. Beek, Valkenburg, 18 30 u.
ds. G. H. N Germans, Sassenheim. Ge
ref Kerk: 9.30 u. drs. I. A Padmos;
18.30 u. drs N. de Reus. Ter Aar
VOORHOUT - Herv./Geref. Kerk: 10 u.
ds. H. B van 't Hof.
VOORSCHOTEN - Herv. Gem.: 10 u.
ds E de Boer-Hessel; 19 u. in 't Kruis
punt, ds. B Ledegang Geref. Kerk 't
Kruispunt: 10 en 19 u. ds. B. Ledegang.
„Ontmoeting" (Herv./Geref.)' 10 u. ds.
J. de Zwart.
WARMOND - Herv. Gem.: 10 u. ds. P.
J. Mackaay, Leiden.
WASSENAAR - Herv. Gemeente.
Dorpskerk: 10 u. ds. R. Steenstra, H.A.;
16.15 u. ds. C. N, van Dis, H.A.; 19.15 u.
Cantatedienst. Kievietkerk: Samen-op-
weg diensten 10 u. ds. mw. M W. M.
Janse de Jonge, Schrift en Tafel. Messi-
askerk S O W in Zijllaankerk, ds A. M.
A. Hellendoorn. Dorpscentrum: 9.30 u.
ds J. T Cazander, Middelharnis Geref
Kerk. Zijllaankerk. 10 u ds. A M. A. Hel
lendoorn, S O.W. dienst in Zijllaankerk;
17 u ds C v.d. Woude Kievietkerk.
Samen-op-weg diensten: 10 u ds. mw.
M W M Janse de Jonge. Ned Prot.
Bond: 10.30 u. ds F H. Fockema An-
dreae
WOUBRUGGE - Herv Gem 9 30 en
18.30 u. ds. J J. Roodsant, H A. Geref.
Kerk: 9.30 u ds. A H. van Oudenallen;
18 30 u. ds N. de Reus, Ter Aar. Ned
Prot. Bond: geen.
ZEVENHOVEN - Herv. Gem.: 9 30 u
ds v.d. Mey, Uithoorn; 19 u. ds M.J D.
v d. Berg, Aarlanderveen. Geref. Kerk:
9.30 u. ds. G Haanemaayer; 19 u. ds
Z C Versluys.
ZWAMMERDAM - Herv. Gem. 10 u.
ds. B A. Dubbeldam; 18.30 u. mw. drs.
A. Kelder, gez. jeugddienst in ger. kerk.
Geref. Kerk. 10 u. ds. J. M. de Meij, Uit
hoorn; 18.30 u. mw. drs. A Kelder, gez.
jeugdd. ger kerk.
DIENSTVERLENING
ARTSEN - Leiden: Groep 1: Alke-
ma, Baars, Groeneveld. Janssen, Van
Leeuwen, Maris. Van der Meer, De Rui
ter, Van Schie, Tan. Verhage: za. dr. De
Ruiter, tel: 125096 en zo drs Vand er
Meer/Meyer. tel: 215510 Groep 2
Bergmeyer, Nering Bogel, Van Gent,
Taytelbaum, Pufkus. Van Luyk, Klaas-
sen, Rus, Kruis, Middendorp en De
Lange' za. dr. Rus, tel: 132500 en zo
dr Nering Bogel. tel: 124403 Groep
3 Boels. Lely, W de Bruyne, J de
Bruyne, Huibers, Jurgens, Delver, Fo-
gelberg en v.d Muysenbergh: za dr
Lely, tel: 416555 en zo. dr. W. de Bruy
ne, tel 134345 Groep 4 Bénit. Horn,
Lahr, Lodder, Nieuwenhuis, Van Rijn,
Van Wingerden, Paulides J. Zaaijer en
R. Zaaijer, De Kanter: za. dr Lahr, tel:
120347 en zo. drs Zaaijer/Zaaijer, tel:
322402 Groep 5: De Lorm, Wiersma,
Crul, Kooijman, De Jong, Prince, Rein-
ders, D. Hammerstein en A. Hammer-
stein za. dr. Reinders, tel 760947 en
zo dr. De Lorm, tel: 124961 Oegst
geest: za. en zo. dr Roelants, tel:
153737 Leiderdorp: za dr. Kemme,
tel: 893139 en zo. dr Van Velzen, tel:
891100 Voorschoten: za. dr. Mei
man, tel: 612128 en zo. dr Meijer, tel:
613032 Warmond - Voorhout: za. en
zo. Praktijk Boerhaave, tel: 02522-
11393 Noordwijk: za. dr Barnhoorn,
tel 12405 en zo.'t Wantveld, tel 19300
Katwijk - Rijnsburg - Valkenburg:
Groep 1: Dijk, Henneman, Ten Hove,
Lodder, Meewisse, Pool, Schonen
berg: za. en zo. dr Schonenberg, tel:
76752 Groep 2: Bergman, H Van
Duyn, L. Van Duyn, Hueting, Moolen-
burgh, Timmers: za en zo. dr. Tim-
mers, tel: 24004 Groep 3: Van Delft,
Priester, Rietbroek, Verhage, Van der
Water: za en zo dr Priester, tel: 21024
Kaag - Abbenes- Nieuw Vennep: tel
02526-72850 Sassenheim: za en zo
dr Warnaars, tel: 12479 Alkemade -
Hoogmade: Praktijken Saeys. Van
Mierlo, Beekhuis, Brock/Roelen: za en
zo dr Van Mierlo. tel: 01713-14044
Alkemade - Leimuiden - Rijnsater-
woude: Praktijken Glansbeek. Larde-
noije en Van Blooijs: za. en zo. dr Lar-
denoije, tel 01721-8269/9620 Al
phen: groep 1: za. dr Hertzberger, tel:
73264 en zo. dr. Van der Steen, tel
72738 groep 2: za. dr Van Gemeren,
tel: 20157 en zo. dr Visser, tel: 22088
groep 3: za. dr. Smid-oostendorp, tel'
45371 en zo. dr. Eysink Smeets, tel:
32059 groep 4' za en zo. dr. Over-
beek, tel: 72858/76058 Hazerswoude-
Koudekerk: za. en zo dr. Oosterhoff,
tel: 01714-14848 Benthuizen - Bos
koop: za. en zo. drs. Buiter/Buiter, tel:
079-313737 Langeraar - Nieuwveen
-Ter Aar - Woubrugge: za en zo. prak
tijk Nieuwveen, tel: 01723-8101
Nieuwkoop - Noorden - Zevenhoven:
za. en zo. dr. Waelen, tel: 01723-9532
Hillegom: eigen huisarts bellen
HOMEOPATHISCHE ARTSEN LEI
DEN Waarneemregeling voor Kos
ter, Juffermans, Hibbeln, Ruff-Medve-
dovsky: za. en zo dr. Koster, via dok-
terstel: 071-122222.
TANDARTSEN - Leiden - Leiderdorp
- Oegstgeest - Warmond: za en zo dr
Van Winsen, tel: 226040 Alkemade -
Leimuiden: eigen tandarts bellen voor
12.00 uur Leidschendam: Voor
spoedgevallen tel 3.974.491Bollen
streek: za. en zo. dr. Kersten, tel
02520-19832 Katwijk: za. en zo. dr.
Van Beelen, tel: 248563
APOTHEKEN - Leiden - Leiderdorp -
Oegstgeest - Voorschoten: za. en zo.:
Apotheek Zuidwest, Brahmslaan 18-20
Leiden, tel: 763134; Apotheek Boeh-
mer, Florijn 21 Leiderdorp, tel: 894400
Alkemade: Apotheek Alkemade, We
teringlaan 1, Oude Wetering 01713-
19100 (Noordwijk) - Katwijk - Rijns
burg: za. en zo. Apotheek Katwijk aan
de Rijn, Rijnstraat 38 Katwijk, tel: 30833
Leidschendam/Voorburg: Huygens
Apotheek, Herenstraat 56 Voorburg,
070-386.04.02 Noordwijkerhout:
Spoedrecepten tel 73511 Sassen
heim: 02522-10169.
WIJKVERPLEGING - Leiden -
Noordwijkerhout - De Zilk - Voorhout
tel: 071-122222 Bollenstreek: Wijk
verpleging gezondheidscentrum, tel:
02522-14147. Hillegom: Opgave via
het antwoordapparaat, tel: 02520-
16217. Leidschendam: Kruiswerk
Vlietstreek, tel: 3455300 Oegstgeest:
kruisvereniging, tel: 071-177444
DIERENARTSEN - Leiden: groep 1
Van der Wouw, Koster, Vestjens: za. en
zo. dr. Vestjens, tel: 120241 groep 2:
Hekerman, Helder, Roest: za en zo. dr.
Roest, tel: 890405 Leidschendam. ei
gen dierenarts bellen. Bollenstreek:
eigen dierenarts bellen Katwijk:
Spreekuur van 11.00 - 12.00 uur bij dr.
Snel.
APOTHEKEN - De avond- en nacht
diensten van de apotheken in de regio
Leiden worden waargenomen door de
apotheken die ook weekenddienst heb-
STICHTING KRUISWERK LEIDEN -
Centraal kantoor' Schuttersveld 1Voor
informatie: tel. 071-120144 tussen
08.30-17 00 uur Uitleencentrale ver-
pleegartikelen: Burggravenlaan 250,
telefoon 071-121894 Geopend, dage
lijks 13.30-17 00 uur, donderdag 13.30-
19.00 uur.
ONGEVALLENDIENST ZIEKENHUI
ZEN LEIDEN - Ongevallendienst elke
dag Academisch Ziekenhuis behalve
van dinsdag 13.00 u. tot woensdag
13.00 u. (Diaconessenhuis poliklinie
ken tel 155543, afdeling S.C.U tel
175639) en van vrijdag 13.00 u. tot za
terdag 13 00 u. (Elisabeth-ziekenhuis).
De Geneeskundige Dienst Leiden is
verhuisd van de Roodenburgerstraat in
Leiden naar de Cronesteinkade 18a in
Leiden.
VERENIGING BESCHERMING ONGE
BOREN KIND - Hulpverlening bij on
gewenste zwangerschap voor moeder
en kind Bel tel. 071-896309, 071-
897762; 033-620244 (dit laatste num
mer is dag en nacht bereikbaar)
BEZOEKUREN ZIEKENHUIZEN - Di
aconessenhuis: Bezoekuur dagelijks
van 14.30 tot 15.15 uur en van 19.00 tot
19.45 uur Kinderafdeling dagelijks van
10 30 tot 19.00. Niet meer dan twee be
zoekers per patiënt Op de afdeling
special care kan men terecht van 10.30
tot 11.00 uur en van 19.00 tot 19.30 uur.
Voordat de laatste twee afdelingen be
zocht kunnen worden dient eerst te
worden overlegd met de dienstdoende
verpleegkundige.» Sint Elisabeth-zie
kenhuis: Volwassenen dagelijks van
14.00-14.45 u. en van 18.30-19.30 u.;
klasse-afdelingen ook 11 15-12.00 u.
Kraamafdeling- Naast de normale be
zoektijden alleen voor „kraamvaders"
van 19 30-21.00 u. Gynaecologie/ver-
loskunde/urologie van 14.00-14 45 en
van 18.30-19.30 uur Kinderafdeling:
ouders zijn de gehele dag welkom. Een
van beiden kan. indien men wil, bij zijn
of haar kind blijven slapen. Voor broer
tjes. zusjes en andere bezoekers, is de
bezoektijd van 15 00 u tot 19.00 u.
CCU (hartbewaking) dag. van 14.00-
14.30 u. en van 19.00-19.30 u Intensive
care: dag. van 14 00-14.45 u. en van
19 00-19.30 u Sport-Medisch Advies
centrum: Spreekuur ma 19.30-20.30 u.
in het St. Elisabeth-ziekenhuis. Ende
geest: Di. en vr. 13.00-14.30 u.; zo.
11 00-12.00 u. en 14.00-15.00 u eerste
klasse, de gehele dag. Jelgersmakli-
niek: Jongerenteam: za. en zo. 14.00-
17.00 u. Opname: werkdagen 16.45-
17 45 u za. zo en feestdag. 10.00-
11.30 en 14.00-16.30 u. Team A, C en
D: dag. tot 21.00 u. met uitzondering
van behandeltijden en etenstijden.
Academisch Ziekenhuis: Voor alle pa
tiënten (behalve kinderen) zijn de be
zoekuren als volgt' Dagelijks 14.15-
15 00 u. en 18.30-19 30 u. Avondbe
zoekuur afdeling verloskunde: 18.00-
19.00 u. De Praematurenafdeling: voor
ouders en familie is na overleg met pa
tiënten doorlopend bezoek mogelijk.
Bezoek aan ernstige patiënten: wan
neer aan ernstige patiënten doorlo
pend bezoek wordt toegestaan kan de
hoofdverpleegkundige hiervoor specia
le kaarten verstrekken. Kinderkliniek:
zalen voor peuters, kleuters en grote
kinderen 15.15-1700, babyzaal en
boxenafdeling: volgens afspraak met
het verpleegkundig hoofd Bezoektij
den kinderafdelingen: voor ouders van
opgenomen kinderen na overleg met
verpleegkundig hoofd. Voor andere be
zoekers van kinderen: Keel-, neus- en
oorheelkunde en neurologie: 14.15-
15.00 en 18.30-19.30. Oogheelkunde
en heelkunde: 14.15-15.00 en 18.30-
19.00. Rijnoordziekenhuis: Dage
lijks 14 30-15.15 u. en 18.30-19 30 u.
Kraamafdeling: vaders, broertjes en
zusjes zijri de gehele dag welkom, in
overleg met het hoofd van de afdeling
Kinderafdeling 14.30-15 30 u. In over
leg met de verpleging zijn hier ook an
dere bezoektijden mogelijk. De ouders
zijn de gehele dag welkom (in overleg
met het hoofd van de afdeling).
ANTI-DISCRIMINATIE CENTRAAL
MELDPUNT LEIDEN Ketelboeter-
steeg 10. Ma. t/m vr. telefonisch bereik
baar van 10.00 tot 16.00 via 071-
120903. Spreekuur ma 13.00-15.00 en
do. 18.80-20.30.
LEIDSE RECHTSWINKEL - Jurf*
Adviesbureau, Ketelboetersstee/i
tel. 130775, afdeling belasting^
leen op afspraak, klachtenburea
en do 18.30-20.30, afdeling vrea;
lingenrecht ma 13-15 en do. p
20.30, afdeling vrouw vr 10-12
SOS Telefonische Hulpdienst L)(
e.o. - Voor een gesprek van me
mens Vertrouwelijk. Dag en nad
reikbaar. Telefoonnummer achtei
telefoongids (071-125202)r
BUREAU VOOR RECHTSHULP
rengracht 50. Leiden tel 1$
01720-72611 Alphen aan den
Spreekuren volgens afspraak
DIERENHULP- EN AMBULA/
DIENST - Hulpverlening in Lfc
Leiderdorp. Oegstgeest. Rijn»
Valkenburg, Voorschoten, Wa*
en Zoeterwoude. Tel 071 -174141^'
BURGERRAADSLIEDEN - K
brugsteeg 2, tel 143171 (kantoon
Spreekuren ma., di. en wo. 11 .OOL
u„ do. 18.30-20 00 u.
GEZINSVERZORGING - Stichtif'
zinsverzorging Leiden. Aanvragec!
voor bejaarden en langdurige
en gezinsverzorging, Rembrandi
17, tel. 149441 (ma. t/m vr. 9.0ffl
u. en 13.00-14 OOu
KINDER- EN JONGERENTELEI
- Dagelijks geopend van 161
20.00 uur. Het nummer is 071-12(1
MAATSCHAPPELIJK WERK
ting Maatschappelijk Werk, I)
gracht 1 b. spreekuur ma t/m vrl
10.00 en volgens afspraak, tel. 1(
Gezondheidscentrum Mert
spreekuur ma. 11 00-12.00
14 00-15.00. tel. 212195 Gezond
centrum Stevenshof, spreekuiï
10.00-11.00. tel. 311506. Sector
Herensingel 53. spreekuur ma
9.00-10.00, tel. 146041. Sector
Morsweg 83, spreekuur ma
9 00-10.00 en volgens afspraS
316167 I
Algemeen Maatschappelijk WeriJ
val van directe noodsituaties 'sf
en in het weekeinde bereikbaar!
nummer: 06-8212141 i
MELDLIJN AGRESSIE EN DISI
NATIE HOMOSEXUALITEIT -
221008. zo. 20-24.
RAAD VAN ARBEID - Hoge
306, Leiden tel 071-899375. W
geopend ma. t/m vr. 9-12 u. 1j
Telefonische informatie over kiij
slag 8-12 u
SOCIALE RAADSVROUW 1
SCHOTEN - Spreekuren: ma
20.00 u. wo. en vr. 9.00-10.30 u. Ij
weg 33, Voorschoten. Tel. 3254
SP HULP- EN INFORMATIEDIE!
Groenesteeg 33, Leiden. Tel
134640 Of 071-144600. Hulp d
matie op medisch, juridisch en!
gebied, werk, sociale verzekerl
huurkwesties Spreekuur: elke q
dag van 20.00-21.00u.
STICHTING VRIJWILLIGERSl
TRALE Pallasstraat 1, Alph
den Rijn Tel. 01720-33033 El
ding en opvang van mensen, I
welke reden dan ook, tijdelijk hl
dig hebben. Bovendien wordt i(
tie verstrekt over andere mogelijl
van hulpverlening en de bere
heid daarvan.
VRIJWILLIGERS CENTRALE 1
gegracht 246a, Leiden. Tel. 1
Dagelijks bereikbaar van 9.00-1
voor informatie over vrijwilligers]
cursussen of een persoonlijk gel
MEIDENTELEFOON - Te!
141616, bereikbaar maandag
20.00, donderdag 19.00-22.00.
WERKENDE JONGEREN - KI
en informatieuur Elke dinsdaj
van 17 00 tot 20.00 u. KWJJ
Koppenhinksteeg 2, Leiden Ti
121139.
Borstvoeding Begeleiding
Leiden. Telefonische hulpdien!
praktische hulp en informall
170083,215332 of 312556.
