Sjevardnadze staat met
de rug tegen de muur
Buitenland/Beurs
Haat tegen homoseksuelen laait op in Amerikaanse staat Oregon
BEURS VAN AMSTERDAM
r
61 Leidse Courant
i donderdag 8 oktober 1992
Idoor
BEN MACINTYRE
PORTLAND Op het bureau van Lon Ma-
bon in zijn kantoor in de buitenwijken van
Portland in de Amerikaanse staat Oregon,
staat een bronzen beeldje van David en Goli
ath. Mabon ziet het als een passend symbool
voor de strijd die hij de afgelopen 20 jaar
heeft gevoerd tegen homoseksualiteit.
In de homowijk van Portland worden David
en Goliath ook als symbool beschouwd, maar
met een heel andere invalshoek. „Lon Ma-
bon is een fascist", verklaart Rick, die zich
zelf een „ernstige homoseksueel" noemt en
een T-shirt draagt waarop David en Goliath
in een tedere omhelzing staan afgebeeld.
De homoseksuele motorrijder Rick en de
anti-homo-activist Lon Mabon vertegen
woordigen de twee partijen die tegenover el
kaar staan in de bittere strijd om homosek
sualiteit die in Oregon woedt en die het bre
dere politieke debat over Amerikaanse fami
liewaarden heeft gekleurd. Op 3 november
zullen de inwoners van Oregon stemmen
over de hardste anti-homomaatregelen die
ooit zijn voorgesteld in een Amerikaanse
staat. Als het voorstel wordt aangenomen
zou volgens 'Maatregel 9' homoseksualiteit
„abnormaal, verkeerd, tegennatuurlijk en
pervers" zijn. De wetten die discriminatie
van homoseksuelen verbieden zouden ko
men te vervallen en de regering zou ver
plicht zijn homoseksualiteit te veroordelen
(evenals sadisme, masochisme en pedofilie).
Dat Oregon eens een van de meest libera
le staten van Amerika - het toneel is ge
worden van een belangrijk offensief tegen de
rechten van homoseksuelen is grotendeels
het werk van Mabon en de Burgeralliantie
van Oregon, de conservatieve, christelijke
pressiegroep waarvan hij het hoofd is. In mei
wisten Mabon en de zijnen het stadje Spring
field in Oregon te overreden een maatregel
aan te nemen waarmee de gelijke rechten
van homoseksuelen werden afgeschaft.
Daarmee werd Springfield de eerste stad in
Amerika met anti-homotaal in de gemeent-
wetgeving. Er zijn duidelijke aanwijzingen
dat de campagne van de Burgëralliantie voor
vergelijkbare en nog radicalere maatregelen
op staatsniveau vrucht zal afwerpen. „Als er
morgen gestemd zou worden, zouden we een
verpletterende overwinning behalen", be
weert Mabon. De gelijkenis met David Duke,
het voormalige Ku Klux Klan-lid dat een
weinig su'ccesvolle gooi naar de macht deed
in Louisiana, berust op meer dan alleen fy
sieke eigenschappen. Beide mannen hebben
een aanzienlijke achterban veroverd
(115.000 inwoners van Oregon hebben de
petitie van de Burgeralliantie om in novem
ber over Maatregel 9 te stemmen onderte
kend) door in te spelen op wat critici de „la
gere" instincten van de kiezers noemen. Bei
de mannen genieten grote populariteit on
danks de veroordeling van bijna alle openba
re instanties. Mabon hoeft nog geen presi
dent te worden en benadrukt dat 'Maatregel
9' niet meer is dan een poging om te voorko
men dat homoseksuelen een speciale behan
deling krijgen. „Homoseksualiteit is abnor
maal, onnatuurlijk en verkeerd", zegt hij.
„Discriminatie van homo's is niet hetzelfde
als raciale of seksuele discriminatie. Homo
seksualiteit is een immorele keus van een in
dividu en er is geen enkele reden waarom die
door de staat gesteund zou moeten worden".
Burgerrechtenactivisten, vrouwengroepen
en liberale tegenstanders zeggen dat de
maatregel zou kunnen worden aangewend
om openbare betogingen van homogroepen
te verbieden, om homoliteratuur uit biblio
theken te verwijderen en zelfs om leraren of
ambtenaren te ontslaan die een homoseksu
ele levensstijl lijken uit te dragen. Beide par
tijen in de race om het presidentschap probe
ren politieke munt te slaan uit de kwestie
van de homoseksualiteit. In de lente verkon-
Idoor
JOS PAK
TBILISI Qua leeftijd had
hij op zijn lauweren mogen
gaan rusten. Edoeard Sje
vardnadze (64) vond het
daarvoor echter te vroeg. Na
het uiteenvallen van de Sov
jetunie, eind vorig jaar, was
de gerespecteerde oud-minis
ter van buitenlandse zaken
weliswaar even uit beeld,
maar toen Georgië dringend
om een ervaren politicus met
aanzien zat te springen, was
hij direct terug in de schijn
werpers.
Als tijdelijk vervanger van de
verdreven president Zviad
Gamsachoerdia mocht hij pro
beren in zijn vaderland orde op
zaken te stellen. Wie zeven
maanden later, aan de voora
vond van de parlementsverkie
zingen in Georgië, de balans op
maakt kan niet anders dan con
stateren dat de gelouterde poli
ticus Sjevardnadze, dè man van
de ontspanningspolitiek, heeft
gefaald.
Aanvankelijk leek het nog de
goede kant op te gaan. Welis
waar weerden de Gamsachoer-
dianen zich geducht, maar
gaandeweg ebde dat verzet weg.
En in de regio Zuid-Ossetië,
waar het eigenlijk al een paar
jaar onrustig was, werd uitein
delijk een bestand overeenge
komen waar de betrokkenen
zich zowaar aan conformeer
den.
De opluchting daarover was
van korte duur. Want vervol
gens begon het te gisten in Ab-
chazië. Wat eerst leek op een
hersenschim van een kleine
groep nationalisten, blijkt toch
een uiterst serieuze en inmid
dels bloedige poging tot afschei
ding.
De Abchaziërs leggen daarvoor
de schuld in Tbilisi. Onder
Gamsachoerdia waren ze hun
autonomie kwijtgeraakt en die
wilden ze terug. Onafhankelijk
heid was niet aan de orde, een
federatieve band met Georgië
zou prima zijn.
De Gëörgische Staatsraad in
terpreteerde de zaak in augus
tus toch even anders. Een forse
troepenmacht nam met grof ge
weld de Abchazische hoofdstad
Soechoemie in en verjoeg de re
gering. Daarna is via bemidde
ling van de Russische president
Boris Jeltsin nog wel een be
stand bereikt, maar dat werd
binnen de kortste keren ge
schonden. Sindsdien is het oor
log.
Verwarrend
Ongetwijfeld heeft Sjevardnad
ze pijnlijke beoordelingsfouten
gemaakt. Het is echter iets te
makkelijk om hem volledig de
schuld van de chaos in Georgië
in de schoenen te schuiven. De
situatie is er even complex als
verwarrend. Wie erin slaagt om
daar de dialoog werkelijk op
gang te brengen en via onder
handelingen tot een politieke
oplossing komt, verdient op
voorhand een prijs.
Wellicht heeft Sjevardnadze
zijn mogelijkheden overschat.
En heeft hij toch niet goed door
zien dat hij door de vechtersba
zen Tengiz Kitovani en Dzjaba
Josseliani die Gamsachoer
dia met hun gewapende eenhe
den uit het zadel wierpen
werd gebruikt als democratisch
schild. Want al die tijd hebben
zij hem hinderlijk voor de voe
ten gelopen en er geen twijfel
over laten bestaan dat ze even
goed aan de touwtjes wensen te
trekken. Bovendien zijn er veel
Georgiërs die hem wantrou
wen. Sjevardnadze mag dan in
het buitenland een uitstekende
naam hebben, 'thuis' wordt hij
door menigeen vanwege zijn
communistische verleden ge
wantrouwd.
Blijft de vraag of wat de Abcha
ziërs willen reëel is. Mogelijk
dat deze vruchtbare streek met
absolute toeristische mogelijk
heden heerlijk klimaat, zee,
bergen zichzelf zou kunnen
bedruipen. De regio telt ruim
500.000 inwoners, van wie nog
geen twintig procent te boek
staat als Abchaziër. Er wonen
twee keer zoveel Georgiërs. Ar
meniërs, Grieken en Russen
zijn ook ruim vertegenwoor
digd. Zo'n bevolkingsmozaïek
rechtvaardigt geen afschei-
dingsstreven van één minder
heid.
Angstdroom
Die steeds verder voortschrij
dende versnippering bedreigt
op veel grotere schaal de Russi
sche Federatie. Nu geven de is
lamitische Kaukasische broe
dervolken de Abchaziërs volop
steun. Winnen zij hun strijd,
dan zullen ook de Tsjerkessen,
Kabardijnen en de Avaren om
er maar een paar te noemen,
zelfbeschikkingsrecht opeisen.
Het moet een angstdroom zijn
die de Russische president Bo
ris Jeltsin regelmatig in zijn
slaap overvalt. Want ook in an
dere delen van Rusland leven
volken die dan hun kans schoon
zien zich onder het Moskouse
juk vandaan te wurmen.
Geen steun uit Rusland dus
voor de Abchaziërs. Althans,
niet van Jeltsin. De rol van het
nog altijd ruim vertegenwoor
digde Russische leger in Geor
gië is niet geheel duidelijk. Offi-
digde de Democratische presiden
daat Bill Clinton voor 600 homo-£
in Los Angeles: „Ik heb een visioen
maken daar deel van uit". Hij
avond meer dan 100.000 dollar
de Democratische campagne. De
ten dingen ijverig naar de stem
mo's, die goed georganiseerd zijn,
rijk, vaak rijk en meer dan
sterk. De coördinatoren van de
se campagne weten op hun beurt
ge kwestie die de conservatieve
effectiever kan opzwepen dan
seksualiteit is. Door die strategie
bliciteit die anti-homo-activisten
oogsten, hebben de
schien meer kiezers verloren dan
The Times
Georgische soldaten in een Abché
cieel worden alleen de belangen
van de daar levende Russen
verdedigd. Hoe de Abchaziërs
aan zeer modern wapentuig ko
men het heeft ze deze week
een aantal opmerkelijke mili
taire successsen bezorgd laat
zich echter raden.
Terug naar Sjevardnadze. Nie
mand zou vreemd hebben opge-
:isch dorp zitten klaar om in te grijp
keken wanneer hij een dezer
dagen het bijltje erbij neer had
gegooid. Kennelijk is dat toch
zijn eer te na. En mogelijk gaat
zijn vaderlandsliefde echt heel
ver.
Een totale oorlog in Georgië
kan elk moment uitbreken.
Niet bepaald het moment om
parlementsverkiezingen te
houden. Toch staan ze voor
aanstaande zondag op de rol.
Oorlog of geen oorlog, ze gaan
door heeft Sjevardnadze bezwo
ren, zij het zonder Abchazië.
Om zijn reputatie te redden is
echter meer nodig. Hij zal al
zijn politieke talent moeten
aanspreken om te voorkomen
F 01
dat Georgië uiteenvalt ei
onder gaat in totale anaij
Overleg is de enige uitwegij
minstens één persoon die n
dat hij daarin slaagt: Boris
sin. Want de Russische
dent beseft heel goed dat ajg
in Abchazië misloopt, Ru^i
daar ook de rekening van 1
gepresenteerd. r<
Vriendelijk
Damrak
AMSTERDAM Op de beurs-
vloer van Amsterdam heerste
gistren een serene rust, terwijl
de omzet tegenviel. De onder
toon was goed, maar de beleg
gers bleven grotendeels aan de
zijlijn staan door het gebrek
aan stabiliteit op de valuta
markten. Weliswaar konden de
dollar en het pond sterling weer
winst boeken, maar dat herstel
vonden de handelaren niet vol
doende. „De markt blijft ner
veus. De bereidheid om posities
in te nemen is gering", aldus
een handelaar.
De aandelenomzet bleef daar
door ook beperkt tot ruim 500
miljoen gulden. In de obligatie-
hoek werd er voor 2,8 miljard
gulden verhandeld. Gespecu
leerd werd op een renteverla
ging. De koersindex steeg be
scheiden van 192,4 naar 192,5.
Het merendeel van de hoofd
fondsen noteerde hogere koer
sen. Vooral de financiële waar
den lagen goed nu de rente in
Nederland lijkt te dalen. Aegon
trok maar liefst 1,70 aan op
67,20. ABN Amro profiteerde
eveneens van de aandacht voor
de financiële waarden. Het ban-
kenconcern klom 0,80 tot
48. ING echter was onveran
derd op 45,70. Hoogovens en
fokker waren de twee uitzonde
ringen op de vriendelijke na-
jaarsbeurs. Hoogovens heeft
nog steeds last van het negatie
ve marktsentiment bij de staal
industrie. Hoogovens noteerde
een nieuw laagste punt van het
jaar op 33,50, een min van
1,50. In mei behaalde Hoogo
vens nog een hoogste koers van
60,40. De berichten dat de on
derhandelingen tussen Dasa en
fokker langer duren dan ver
wacht, zorgde voor aanbod op
17,90, een achteruitgang van
0,80.
Uitgeversconcern VNU was ge
durende de dag zwak gestemd.
Net als dinsdag moest VNU
flink inleveren en verliet het de
beursvloer met een verlies van
2,20 op 83,50. De omzetten
waren gering. Aanbod werd
nauwelijks opgenomen. Door
de sterke stijging van het pond
sterling lag collega Elsevier
goed bij de beleggers. Door de
klim van het pond wordt de
kans groter dat de fusie met de
Britse uitgever Reed door kan
gaan. Elsevier behaalde een
plus van 1 gulden op 107,60.
ADVIESPRIJZEN GOUD EN ZILVER
ZILVER
onbewerkt
bewerkt
Opoave Drijfhout, Amsterdam
Noteringen van donderdag 8 oktober 1992 (tot 11:05 uur)
IHOOFDFONDSEN
dividend over
91 2 90
91/92 4 68
91 7.35
91 G
91/6 50
87/88 5% St. A
91 3 -
91/1 36
91/2 20
90/91/2 25
89 2 50
92 8 44
91/8-
91 2.25
91 0.75
91/130
91 3.50
90 4 40
91/2- m
90 2% stock
91/3.10
91 2.50
89/90/1.80
91 8 20
89/3.30
91 2.25
91/215
89/2.00
91 0.60
91 3.52
91/92/3.40 v
91/2 16
78 4 40+5% St.A
91 1.60
91 5.56
91 1 95
91 3 60
91 2.68
91/1 16
ho dd
49 40 25/9
81 00 3/6
185.20 8/10
70.50 18/9
89 20 16/4
166 20 7/5
202.50 18/9
5930 2/10
49.0011/3
53 70 25/5
104.60 2/10
26.90 4/3
150.50 27/5
117.00 19/5
119.70 5/5
37.00 7/5
40 60 2/6
175.5021/8
60 40 20/5
78 00 5/5
69 80 13/5
54.30 20/3
50.50 10/6
42.1017/1
162.50 27/5
65.109/3
80 00 2/4
51.5025/2
39.50 5/5
53.60 26/5
101 10 5/3
57.60 3/1
100 50 27/2
76.00 18/9
48 40 27/2
197.30 21/2
46:20 27/2
91 80 26/5
98.20 16/4
86 00 14/9
la dd
42.00 2/9
73 40 25/8
172102/1
58.40 15/5
72.70 8/9
126 30 7/1
18930 2/1
51.00 7/1
39.50 5/10
32.005/10
86.00 8/1
12.00 5/10
128.00 20/2
90.00 2/1
98 90 8/1
17.8025/8
31.40 8/1
125.68 7/1
33.007/10
43 00 5/10
55 00 27/8
41.9010/9
36 50 25/8
24 00 5/10
138 80 20/2
32 40 2/9
47107/10
3210 28/9
21.2018/9
39 30 14/1
85 70 5/10
41.40 8/9
86 10 18/8
69 80 2/1
27 70 6/10
175.408/1
30 7016/9
68 70 24/8
80.00 2/1
61 502/1
dordtsche
elsevierc
fokker c
heineken
hoogovensc
hunt.doug.
intern.mul
intnedgrc
kon.knp
kim
pakhoed c
philips
polygram
rodamco
rollnco
rorento
stork
unileverc
48 00
75.00
18510
67.20
76.60
13540
200.20
58.00
40.00
33.10
102 50
12.70
131 70
91.40
107 60
1790
32.70
167.60
33 50
44 00
62.50
45.70
41.70
25.10
141 90
33.80
48.30
33 60
22 20
45.30
86 90
42 60
88 50
75.40
28 50
181 60
32.30
83.50
9210
81 30
48.00
75.20
185 20
67.30
7680
136 00
200 20
58 20
40.00
33 30
102 70
12.70
132.20
92 00
103.00
18.20
32 70
172 00
33 50
44 50
62 30
45.70
.42 20
2510
14270
33.80
48 00
33 60
22 20
45.80
88 20
42 50
88 90
7550
2830
181.60
32.90
83.70
92.50
81 00
75 20
185 20
67.80
76.70
136 90
200.50
58.40
40.40
33 40
102 70
12.70
132 20
92.10
105.60
18.30
3280
172.80
33.70
45 50
62 30
45.80
42.90
25.20
143 00
33.70
33.20
2250
45.70
88.20
42.50
88 90
28 50
181 90
33.00
83 40
9270
80.60
I BINNENLAND (overige)
calvepr
anduint
ciarmmdoc
content beh
credlyonn
emba
eriks
flexovit
frmaasc
fugro-mccle
gamma hold
gammah5pr
gelronics
geveke
giessen
goudsmit
grolschc
halirust
haltru
hcstechn
hein hok)
hes-beheer
hoek'smach
holland sea
hollind
X
hunter dpr
ihccaland
inlotheekc
kas-assc
kiene hold
kondorwes
kbb
mend gans
moeara
moeara opr
moeara cop
moeara wb
moolen hold
mulder bosk
multihouse
naeff
nagronc
nat.inv.bnk
nbm-amstel
nedap
nspr.stc
npmc
nutrioagb
nutr.vbc
nijv-t.cate
omnium eur
orcobankc
otra
paithe
pirelkty!
polynormc
porc fles
196.50
20500
12430
112.00
117.50
88 00L
sarakreek S
schuitema
schuttersv
smitintc
sphinx c
staal bank c
stad rotte
telegraaf c
text twenthe
tulip comp
twkabeihc
unil 7 pr.
unil 7 c pr
unil 6pr
unil 4 pr
union
united d g.
ver glas nb
vnurpr
v trans hyp
vertoc
volkstevc
wesiersuik
wolklcpc
102.50 102.50
110 00B 110 00B
323 00 318 00
BUITENLAND (ASAS)
albert fg£ 0.37
all.-signS 51.50
am brands S 45.00 4
amexpr.S 20.90 2
attS 4150 4
ameritechS 6650 6
asarcoS 22.60 2
atl richt 116.80 11
austrcons 025
batind 815
bceCS 42.70 4
bell all. S 4710 4
bet£ 214X
bethstS 1100 1
centocor S
chevrons
chryslerS
chiltern cap
Citicorp S
coastal cS
colgate S
commedisS
comp task
contr dat S
daieiinc
dowchemS
du pont S
eakodakS
euro sp IS
exxonS
first mexS
fluor S
ford mo'.S
foster ba
gaia hedge S
gen elects
gen motorS
gilletteS
goodyearS
grace c S
noneywell S
icnpharmS
ibmS
indcapfS
intflavS
int paperS
int tel t$
ishimalS
kleinwortf
littonS
lockheedS
lone starS
ltv$
minnesotaS
mitsubYen
mobilS
morgans
necS
newscaym.c.p
news cp AS
nomuraYen
norskhN.kr
nynexS
pactelesS
p&o£
perkin fd
philmorrS
phillpetS
polaroids
quakerS
ncohYen
sanyo electr.
stgobFfrS
saraleeS
schlumb S
Scottish
sears rS
setasuiYen
sonycYen
57000
388 00
516.00
570.00 56700
aus-hunS
beleggfned
bemco
bever belS
canmvfc
cap int S
dnobldl
clnoblwf
colon gr c
d lloydinv
dpamfdS
dp en res S
egf invest
emf rente c
enhobel
enhobelprl
enhobel pr2
environment
eoe index
esmeralda
eurgrfd
eurasstr
eurmongr
eurmoninc
eurmonoff
londra
garzarelh S
gimglobld
goyafund
groeigarant
noil euro
hol) fund
holloblfd
holpacfd
holseltds
indiamagl
ids mutual
ing dutch f
mg geld fd
ingglobf
ingoblf.
ingrentegr
mgsp drvfs
innovest
intereff500
mtereffwr
interbonds
investa
jade fonds
apanfdc
leveragedS
liquirent
meesobdvf
mk int vent
mondibel
nat res 1
nedutoa
nedufob
newasiald
nomurawrfd
oaml
obam
texinstrS
tipeuropE
toshibaVen
un carbid S 1270
unpacifS 52.80
unidan D.kr 114.00
unisys cpS 8.60
us wests 37.80
usxmarath 1730
warner S 62.50
wesbngh. S 16.00
woolworth S 3160
xerox S 7710
yokogawYen 1000.00X
I BELEGGINGSINSTELLINGEN
aabaandt
aabalbefo
aabamfd
aabeurfd
aabf-efd
aabnetfd
abn-amro li
aegon aandf
aidóliars
alg fondsb
alliance ld
boeingS
cdlhoÏHk
vib
vsboblaf
vsbmixrd
vsb rente f
wbomt
wereldhave
yen value I
zomflor.fd
114 70 114 90
116.00 116.00
postbvermg
rentalent
rentotaal
rgamerica
rgdrvirent
rgeurope
rg flor. fd
'inprS
rolincopr
schroders ipf
scitech
suez liq g f
techno! fc
tokyosebS
tokyopacS
tr europe f
transpac
