Top Birmingham zal
confrontaties mijden
„Uitgelachen worden met gym, een ramp"
Snel akkoord van levensbelang voor economie Zuidafrika
'Isis' beschermt
John Major
alleen tegen
61 sBSBss.. Binnenland Buitenland
'Boerenkees' was kleurrijk politicus
LUXEMBURG - De Euro
pese Gemeenschap moet
meer open worden. Alvorens
nieuwe plannen op tafel te
leggen zou de Europese Com
missie meer ruggespraak
met de lidstaten moeten hou
den. En het grote publiek zou
meer moeten weten over de
positieve effecten van de ver
dragen van Maastricht.
Dat schrijft de Britse premier
John Major in een brief aan zijn
EG-collega's. In die brief zet de
premier uiteen hoe hij zich de
speciale Europese topconferen
tie volgende week vrijdag in
Birmingham voorstelt.
Zo wil hij liever niet dat de mi
nisters van financiën aan het
overleg deelnemen. Die zouden
aanvankelijk het topoverleg bij
wonen om de grote problemen
die de afgelopen weken op de
valutamarkten ontstonden on
der de loep te nemen.
„Een dergelijke uitnodiging
zou de suggestie wekken dat er
in Birmingham ingrijpende be
slissingen worden genomen,
hetgeen op zichzelf alweer tot
instabiliteit op de valutamark
ten zou kunnen leiden", aldus
Major.
De Britse premier - wiens brief
gisteren tijdens het overleg van
de EG-ministers van buiten
landse zaken in Luxemburg uit
voerig ter sprake kwam - is bo
vendien van mening dat het
„grote publiek van ons een dui
delijk signaal moet vernemen"
waaruit blijkt dat de regerings
leiders wel degelijk rekening
houden met de opvattingen die
in Europa leven. Ook vindt hij
dat „de Gemeenschap dichter
bij de burger moet worden ge
bracht".
Tenslotte pleit Major ervoor de
discussies in Birmingham ge
deeltelijk openbaar te maken.
Hij wil vooral de algemene ver
klaringen, die de regeringslei
ders aan het begin van elke top
ontmoeting afleggen, een open
baar karakter krijgen.
„De nadelen zijn duidelijk.
Maar ik geloof dat die ruim
schoots opwegen tegen de voor
delen: we tonen de burgers onze
hang naar openheid en we de
monstreren bovendien hoe de
Gemeenschap werkt", aldus
Major.
Met de brief van de Britse pre
mier is in feite de toon gezet
voor de speciale top. Major wil
confrontaties zo veel mogelijk
vermijden en tegelijkertijd het
grote publiek - dat ernstige pro
blemen met Europa heeft - ge
ruststellen.
Ook wil Major niets doen dat de
betrekkelijke rust op de valuta
markten kan verstoren.
De EG-ministers van buiten
landse zaken lieten het gisteren
in Luxemburg eveneens niet op
confrontaties aankomen. Het
controversiële onderwerp van
de 'subsidiariteit' werd terug
verwezen naar EG-topdiploma-
ten in Brussel die nadere proce
dures zullen uitwerken.
Nederland heeft overigens pro
blemen met de voorstellen die
onder meer de Britten op het
stuk van de subsidiariteit (het
principe dat besluiten zo dicht
mogelijk bij de bevolking wor
den genomen) hebben gedaan.
Minister Van den Broek verzet
zich tegen steeds terugkerende
toetsingen op de weg die een
voorstel naar een definitief be
sluit aflegt. De ministeris van
oordeel dat vooral de kleinere
EG-landen in dat geval tegen
over de grotere landen bena
deeld worden. Van den Broek
vindt dat de toetsing van de
subsidiariteit slechts een keer
en dan vlak na de lancering van
een voorstel moet plaatsvinden.
Open
Confectie-mode voor de lente en de zomer van volgend jaar wordt
momenteel geshowd in Rome. Dit model draagt een open combina
tie van ontwerper Byblos.
FOTO: AP
HARDENBERG Stuntelen
met gymnastiek. Uitgelachen
worden. Als laatste overblijven
bij het kiezen van de teams.
Slecht zijn in sport is een ramp,
vinden Rolf (13) Marieke (13)
en Debora (14). Wie mee wil tel
len, moet goed kunnen sporten.
Om zich in de gymzaal beter
thuis te voelen, gymmen ze elke
week bij BROK in Hardenberg.
Bewegings Recreatie Onhandi
ge Kinderen bestaat daar al ze
venjaar en heeft ruim tweehon
derd leden van 3 tot 32 jaar.
„BROK klinkt wel leuk, maar
onhandige kinderen is zo'n
stomme naam", zeggen Rolf,
Marieke en Debora meteen ver
ontwaardigd. Debora: „Alsof
we niks kunnen en alles laten
vallen. Maar BROK heeft vol
gens mij nog een betekenis:
brokstukken, omdat we er niet
echt bijhoren".
Waarom niet? Debora: „We
kunnen gewoon minder goed
gymen, verder is er niet zo veel
verschil". Slecht ballen kunnen
vangen en moeite hebben met
bokspringen, zijn voorbeelden
die ze alledrie herkennen. Rolf
heeft problemen met alle toe
stellen: „En toen ik jonger was
durfde ik geen koprol, nu heb ik
een hekel aan de handstand".
Het heeft met je motoriek te
maken, maar wat dat nou pre
cies is? „Je hersenen geven ver
keerde seintjes naar bijvoor
beeld je handen", legt Debora
uit. „Borduren kan ik ook niet,
ik krijg de draad niet in de
naald".
Bij sporten valt het dus vooral
op. „Ik word telkens als laatste
gekozen, ze laten je gewoon
links liggen", vertelt Debora
fel. „Het is niet leuk om altijd
de slechtste te zijn". Marieke
vertelt dat ze weieens huilend
thuis kwam, als ze haar weer
hadden uitgelachen. „Dat was
ik zat, daarom zit ik op BROK.
Ik wil beter leren gymmen. Vol
leybal leer je op school in twee
lessen, hier in vijf. De groepjes
zijn klein. Ze leggen jou uit wat
jij niet snapt. Op school kijken
ze naar de groep, hier naar de
persoon. Bij BROK ben je alle
maal ongeveer even goed. Daar
om durf je vragen te stellen als
je iets niet snapt. En als je een
oefening niet durft, word je ge
holpen. Het helpt echt, door oe
fenen word je beter. Een paar
jaar geleden was ik veel stunte-
liger".
„Je krijgt meer zelfvertrou
wen", vindt Debora. „Ik durf op
schoolgym dingen niet, die ik bij
BROK wel kan".
Naast gym kun je bij BROK
zwemmen, judo en dansen oefe
nen. Fysiotherapie kan ook hel
pen. Rolf: „Ik moest gooien met
een bal. En schrijven, want ik
schreef slordig. Ik doe het niet
meer, want volgens mij heeft
het geen zier geholpen". Vol
gens Deborah helpt fysio wel.
„Alleen sommige oefeningen
die ik thuis moet doen, zijn zo
irritant. Knoopjes één voor één
in een potje gooien"!
Spreekbeurt
Niemand weet dat Rolf op
BROK zit. „Ik werd op mijn vo
rige school steeds uitgelachen
en gepest. Dat was heel rot. Ik
probeer het nu te vermijden
door het aan niemand te vertel
len. Het gaat ze niks aan".
„Nou, van mij mag iedereen het
weten", reageert Debora met
een. „Ik schaam me er niet
meer voor. Als je üitlegt waar
om je op BROK zit, begrijpen ze
het beter".
„Dat durf ik niet", zegt Rolf
eerlijk, „ik kan de reacties wel
voorspellen. Volgens mij is niet
kunnen sporten voor een jon
gen erger dan voor een meisje.
Jongens pesten eerder".
„Natuurlijk niet", roept Debo
ra, „als meisjes niet kunnen
turnen, worden ze ook uitgela
chen. Je moet er een spreek
beurt over houden, dat heb ik
Idoor
RIK IN 'T HOUT
Idoor
BOB VAN HUÉT
In memoriam mr. dr. Cornelis Berkhouwer
DEN HAAG - Met het
heengaan van mr. dr. Cor
nelis Berkhouwer heeft ons
land één van de laatste echt
kleurrijke politici verloren.
'Boerenkees', zoals hij bij
veel Nederlanders bekend
stond, overleed in de nacht
van zondag op maandag in
een ziekenhuis in Alkmaar.
Hij bereikte de leeftijd van
73 jaar.
Cees Berkhouwer, die kort na
de oorlog aan de universiteit
van Amsterdam promoveerde
tot doctor in de rechtgeleerd
heid, was aanvankelijk werk
zaam als advocaat in zijn ge
boorteplaats Alkmaar. Hij be
gon zijn politieke loopbaan
aan het eind van de jaren veer
tig als gemeenteraadslid voor
de VVD in Alkmaar. Medio ja
ren vijftig vaardigde die partij
hem af naar de Tweede Ka
mer, waar hij ruim twintig
jaar actief zou zijn.
Landelijke bekendheid ver
wierf Cees Berkhouwer echter
vooral als lid van het Europees
Parlement (EP). Hij maakte
zijn opwachting in dit college
in 1963, toen een dubbellid-
maatschap van Tweede Ka
mer en Europees Parlement
nog mogelijk was. In zijn Eu
ropese periode was Berkhou
wer vice-voorzitter (1966-
1969) en voorzitter van het
parlement (1973-1975). Tus
sen deze beide functies in
voerde hij de liberale fractie
aan in-het EP.
De bijnaam 'Boerenkees'
kreeg hij al heel vroeg, vanwe
ge het grote aantal agrarische
cliënten in zijn advocaten
praktijk in Noord-Holland.
Ook ging hij er prat op dat zijn
voorvaderen boeren en tuin
ders waren. Bij het grote pu
bliek raakte hij als 'Boeren
kees' bekend na zijn optreden
in het begin van de jaren ze
ventig in een beroemde tv-re-
clamespot voor melk („Goed
voorU!").
„Hou de dief'
Maar melk was toch niet de
KAAPSTAD „We moeten
nu zo snel mogelijk handelen
om het land te behoeden voor
een economische ramp", zei
ANC-president Nelson Man
dela vorige week na hervat
ting van de onderhandelin
gen met de regering De
Klerk. Mandela lijkt zich te
realiseren dat, zonder een
spoedig politiek akkoord, hij
straks hooguit president
wordt van een failliete, hulp
behoevende staat.
Hoe slecht Zuid-Afrika ervoor
staat, blijkt uit de positie van de
bevoorrechte blanke bevolking.
Op dit moment zijn meer dan
honderdduizend blanken aan
gewezen op voedselhulp, terwijl
in 1985 nog geen enkele blanke
de hand hoefde op te houden.
Bij de organisatie 'Werk en
Oorleefi in Pretoria staan dage
lijks rijen blanken voor de deur
om zakken aardappels en twee
dehands kleren op te halen.
„Op dit moment geven we hulp
aan vijfduizend gezinnen en dat
aantal groeit nog iedere dag",
zegt directrice Kleintjie Perrei-
ra van Werk en Oorleef. Uit een
opiniepeiling blijkt dat zestig
procent van de blanken het af
gelopenjaar armer is geworden.
Meer dan de helft verwacht dat
het nog verder zal verslechte-
„Ik moest er wel aan wennen
maar nu ben ik blij met mijn
nieuwe baantje", zegt Martha,
een 47-jarige blanke weduwe,
die de vloeren dweilt bij een
huisgezin in Stellenbosch. En
kele jaren geleden was dit nog
ondenkbaar, want schoon
maakwerk was uitsluitend be
stemd voor de zwarte bevol
king.
Maar de tijden veranderen en
er zijn nu honderden vrouwen
als Martha die voor zo'n 300
gulden in de maand als diens
tmeid functioneren bij welge
stelde gezinnen. De armoede
van de blanken in Zuid-Afrika
is nu op Het niveau van de twin
tiger jaren toen de regering
drastisch ingreep en de maat
schappij ten voordele van de
blanken wijzigde.
Blanken kregen goedkoop on
derwijs, gezondheidszorg en er
werd gezorgd voor pensioenen,
woonsubsidies, overheidsbanen
en andere steun. De afgelopen
vijf jaar is dit systeem door
overheidsbezuinigingen gro
tendeels ontmanteld maar het
BRIGHTON Inwoners van
Brighton zijn door de politie ge
vraagd mee te waken over de
veiligheid van premier Major.
De bescherming geldt niet het
scherp waarmee Euro-sceptici
en andere, teleurgestelde, con
gresgangers de partijleider
waarschijnlijk zullen beschie
ten maar de permanente drei
gingvan IRA-terrorisme.
In 1984 was het Tory-congres
doelwit van een bomaanslag.
Brightons Grand Hotel, dat ook
nu weer onderdak biedt aan
premier en ministers, werd
toen opengescheurd door een
krachtige bom die was verstopt
enkele etages boven de kamer
van premier Thatcher. Zij bleef
ongedeerd maar vijf mensen
kwamen om, onder wie het la
gerhuislid Antony Berry.
Rond het Brighton Centre zijn
sinds enige weken posters opge
hangen die het publiek oproe
pen extra waakzaam te zijn. De
politie is vooral bevreesd voor
een mortieraanval vanuit een
geparkeerd bestelbusje, zoals
gebeurde bij de IRA-aanval op
Downing Street 10 in januari
vorigjaar. Eén van de afgevuur
de granaten ontplofte in de tuin
terwijl het kabinet vergaderde.
Na de klap zou premier Major
de manhaftige woorden hebben
gesproken: „Mijne heren, ik ge
loof dat we deze bijeenkomst
beter elders kunnen voortzet
ten". Werkzaamheden gedu
rende deze zomer aan de voor
gevel hebben Majors werkadres
inmiddels tot een ware bunker
gemaakt.
De omvangrijke veiligheidsope
ratie in Brighton draagt de co
denaam 'Isis' en kostte de Brit
se belastingbetaler - gerekend
naar de sterlingkoers van giste
ren - 5,8 miljoen gulden. Gas-
tenregisters van hotels en pen
sions zijn al wekenlang doorge
licht om verdachte klanten er
uit te pikken voor nadere uitleg
van hun bezoek. De bom die het
Grand Hotel deels verwoestte
was waarschijnlijk lang vóór
het congres geplaatst.
'Isis' laat niets aan het toeval
over. Alle congresgangers wor
den bij het betreden van het za
lencomplex uitgebreid gecon
troleerd en onderzocht op wa-
keerpunt in de economie begon
al daarvoor, in 1973.
„Door stakingen in Natal en
daarna de Soweto-rellen veran
derde Zuid-Afrika van een rijk
land waar alleen de blanken het
goed hadden, naar een armer
land waar ook de zwarten eisen
stelden", constateerde prof.
Sampie Tèrreblanche, hoogle
raar economie aan de universi
teit van Stellenbosch. Wereld
recessie, interne strijd en bui
tenlandse boycots veranderden
het jaarlijkse groeipercentage
van de economie van zes pro
cent tot bijna nul en de inflatie
steeg naar gemiddeld vijftien
procent.
Banen
Het gaat slecht met de blanken
maar voor de zwarte bevolking
is de situatie bijna desastreus
'Operatie Honger' voedt op dit
moment bijna twee miljoen
zwarten per dag, slachtoffers
van de economische recessie en
de droogte die zuidelijk Afrika
treft. De cijfers die Nelson Man
dela vorige week onder ogen
kreeg, zijn schokkend.
Zuid-Afrika moet iedere dag
duizend banen scheppen om de
schoolverlaters op te vangen
maar het land verliest juist ie
dere dag duizend banen. De eer
ste maanden van dit jaar absor
beerde de economie nog geen
zeven procent van de schoolver
laters en dit leidt tot wanhoop
onder de zwarte jeugd. Werk
loosheidsuitkeringen bestaan
niet, veel jongeren worden cri
mineel en versterken Zuid-Afri
ka's imago als 's werelds meest
gewelddadige samenleving.
Ingrijpende overheidsmaatre
gelen zijn nodig maar er is geen
geld. Het begrotingstekort be
draagt dit jaar drie miljard gul
den en het IMF weigert, con
form de eis van het ANC, Zuid-
Afrika op de been te helpen met
goedkope leningen zolang er'
geen interim-regering is.
Buitenlandse investeerders
mijden het land als de ziekte zo
lang het geweld voortwoekert
en er geen politiek akkoord is.
Een derde van de Engels spre
kende blanken, vooral de beter
opgeleiden en kapitaalkrachti
gen, overweegt om Zuid-Afrika
te verlaten omdat ze zeer pessi
mistisch is over de toekomst.
Als dat gebeurt, dan zijn de ge
volgen voor de economie wel te
raden.
Pessimisme overheerst ook bij
de befaamde politicoloog, pro
fessor David Welsh. „Ik voel me
te oud om nog te emigreren,
maar mijn kinderen gaan naar
Europa", zegt de man die begin
1990, na de vrijlating van Man
dela, nog zo enthousiast was
over de toekomst.
Welsh schildert een somber eco
nomisch perspectief: „Ik ver
wacht dat de rand (nationale
munt, RH) nog veel meer zal
dalen en dat de economie ver
slechtert". Alleen een succesvol
politiek akkoord kan een kente
ring veroorzaken, maar Welsh
wijst erop dat van de veertig de
mocratiseringsprocessen die de
afgelopen twintig jaar wereld
wijd plaatsvonden de succesvol
le (minder dan de helft) plaats
vonden in groeiende econo
mieën. „Democratisering
schijnt alleen te slagen in een
sfeer van groei en relatieve wel
vaart", zegt Welsh.
In Zuid-Afrika bedraagt de eco-
John Major FOTO:
pens. Handen moeten
een speciale detector, die
als men recentelijk met
stof in aanraking is
Putdeksels rond het
tieblok zijn verzegeld en
zijkant en zeezijde zijn
barricaden opgesteld die
tuele zelfmoordchauffeurs
mobiele bommen moeten
ren. Scherpschutters staan"
de daken en videocamera's 1
ren eveneens van boven n
alle ingangen. Politiehelik
ters patrouilleren in een ti
lijk ingestelde no fly-zone
acht kilometer rond en 300
ter boven het Grand Hotel,
elitekorps SAS ten slotte is
raat voor het geval terroris
uit zee aanvallen of er toch
zouden slagen mensen te gij
len.
Alle high-tech-bewaking en
na onopvallende 'James Bo
agenten' bieden premier Mi
overigens geen garantie dit c
gres te overleven, dat wil z
gen als leider van de Conser
tieve Partij. Zowel op het eco!
mische als het Europese fron
grof geschut aangereden om
leider verbaal te beschiet
Dat zal vooral op de zogehei
'fringe meetings' gebeur
vergaderingen buiten de gr
zaal waar dissidenten hun h
kunnen luchten. Antony U
low, de strijdvaardige Eu
scepticus en afgevaardigde vc
Northampton, waarschu'
„John Major moet al vecht
voor de economie. Als hij
frontaal de partij aanvalt n
een opgelegde ratificatie t
Maastricht is dat net zoiets
een tweede front beginnen
Rusland. De geschiedenis ht
bewezen dat dat niet verstart
Dr. Cornelis Berkhouwer.
meest geliefde drank van de
WD-politicus. Hij dronk lie
ver wijn en wist daar ook veel
van. Zijn liefdewoor het gegis
te druivenat zou hem zelfs
noodlottig worden. In 1983
betrapte een Belgische pers
voorlichter hem op een recep
tie in Straatsburg bij het 'ont
vreemden' van kaas en wijn.
De uitroep „Houd de dief!"
van de alerte Belg stond de
volgende dag op alle Neder
landse voorpagina's.
Grote beroering in de WD.
Berkhouwer zelf ontkende.
Hij had niet meer dan één fles
je meegenomen, zei hij, om op
zijn hotelkamer een slaap
mutsje te kunnen drinken.
„En die dingen stonden er
voor". Maar uiteindelijk zag
Berkhouwer in dat zijn imago
te veel beschadigd was en stel
de hij zich niet meer herkies-
ANC-leider
Nelson
Mandela
knoopt tijdens
zijn bezoek aan
de Chinese
Muur een
praatje aan met
een man in
traditioneel
Chinees
krijgstenue.
nomische groei momenteel
nauwelijks 0,9 procent, de rand
is sinds 1985 in waarde gehal
veerd en de werkloosheid ligt
boven de veertig procent. Door
de droogte zullen de komende
acht jaar naar verwachting
minder dan de helft van de hui
dige 60.000 agrarische bedrij
ven blijven bestaan.
Zelfs met een politiek akkoord
zal het een ongelooflijke presta
tie zijn om de economie op gang
te brengen. Als er niet snel een
interim-regering komt die ook
het geweld controleert, dan kan
Zuid-Afrika worden toegevoegd
aan de waslijst van Afrikaanse
landen die de bevolking in leven
houdt door buitenlandse voed
selhulp. „Een catastrofe
dreigt", zegt ANC-leider Man
dela en hopelijk is dat een bin
dende factor voor alle politieke
leiders.
FOTO: Afcloi
lijn
baar. „Ik was 65, tijd om vee
het leven te genieten. Mfcnt
politiek is een hard vak. Ij
weet je als je erin stapt", Lncj
hij twee jaar geleden in eenLj^g
terview met een weekblad.
Hieruit mag niet de indiwj
onstaan dat Berkhouwer zLa
alleen maar bezig hield nL
„Wein, Weib und GesanL,
Hij was ook een hartstochj^e]
lijk bepleiter van de Europ^e]
zaak. De eenwording van E
ropa verklaarde hij tot zl
grote ideaal. Het wegvalM.1
van de grenzen in 1992
schouwde hij als een eerf l
grote stap op weg daar na
toe. „Het waagt echter cjNl
een enorme internationale éts
lidariteit. De druk op de rijlht
landen zal groter word^eti
maar zij moeten niet kré>le
nen", zei hij in 1989 in e|vo
krante-interview. &w
