Ruim zestig lege schoolbanken
C
Gat in Bijlmer reisdoel
voor veel dagjesmensen
Vliegramp
MEPE VERSLAGENHEID IN KLASSEN
Een wedloop op
hartverscheurende
rampverhalen
Leidse Courant i q
dinsdag 6 oktober 1992 i fj
'fiV
norsprong Clinton
roter door Perot
Sfashington De Democrati
ze presidentskandidaat Bill
qinton is vrijwel zeker van een
jierwinning in de Amerikaan-
(jl presidentsverkiezingen, zo
jijkt uit een opiniepeiling on-
rpr ruim 20.000 kiezers. Clin-
|n zou nog maar zes kiesman
en te kort komen om zich van
Jt presidentschap te verzeke-
'4 deelname van Ross Perot
a&eft de voorsprong van Clin-
qn vergroot, aldus de peiling,
njet onderzoek telt niet zo zeer
l(4t percentage stemmen voor
ri verschillende kandidaten als
gpl het aantal kiesmannen
^arop zij kunnen rekenen. Als
Jvolg van Perots kandidatuur
iu Clinton nu zeker zijn van
r54 van de 538 kiesmannen.
fZor een overwinning is de
ijeun van 270 kiesmannen ver-
M>t.
0
anger Temptations
terft aan longkanker
Birmingham Eddie Ken-
Jicks (52), een van de oprich-
"ts van de Temptations, is
Haandagnacht aan longkanker
^erleden. De Temptations wa-
4n de succesvolste mannelijke
Doep van Motown. Zij scoorden
efle hits als 'My girl' in 1965 en
[Roesten alleen de Supremes la-
voorgaan in populariteit,
endricks begon een solocar-
ere in 1971, maar tradop-
ieuw tot de groep toe in 1982
Hor een reünie en een tournee.
Kendricks moest vorigjaar
- tn long worden verwijderd. Hij
Ui later dat de ziekte het gevolg
as van 30 jaar roken en drong
[i bij de jeugd op aan geen siga-
gtten aan te raken.
lonstercontract
'Shockeyer Lemieux
httsburgh IJshockey-vedet-
Mario Lemieux heeft zich
iferzekerd van een lucratieve
inkomst. De aanvaller van
•jttsburgh Penguins verlengde
zijn 27ste verjaardag zijn
htract met zeven jaar tegen
van in totaal 42 mil-
in dollar, ongeveer 70 miljoen
ilden.
Franstalige Canadees is nu
bestbetaalde speler in de
loordamerikaanse profcompe-
;ie(NHL). Lemieux gaat deze
leek zijn negende seizoen in de
IHL in. De routinier speelde
Dor de Penguins 517 wedstrij-
pn waarin hij 408 doelpunten
laakte en 606 assists voorzet-
|n die tot een doelpunt leid
en (liet noteren.
onge eilandbewoners
Irinken flink door
pijkenisse Dejeugdopde
uidhollandse eilanden drinkt
ink. Brugklassers op Voorne-
lutten, Goeree-Overflakkee en
1 de Hoeksche Waard zijn twee
eer zo vaak dronken geweest
Js elders in het land. Overigens
Óen meisjes er niet onder voor
jngens.
let meest drinkt men op Goe-
Pe-Overflakkee, het minst in
p Hoeksche Waard. Dit blijkt
It onderzoek van de GGD
Uidhollandse Eilanden.
kantal auto's
ilijft groeien
'oorburg Het aantal perso-
(enauto's in Nederland is 1,6
rocent gestegen in vergelij-
lng met vorigjaar. Op 1 augus-
lis was dat aantal gegroeid tot
^569.000. Het aantal motor-
jetsen lag zelfs 21,9 procent
i)oger dan een jaar eerder, na
melijk 191.000. Het Centraal
lureau voor de Statistiek ba-
feert deze cijfers op het aantal
joertuigen dat is voorzien van
en geldig deel 3 van het kente-
jenbewijs. Het aantal bedrijfs-
iuto's steeg van 605.000 tot
145.000.
U met al groeide het aantal mo-
prvoertuigen met 2,7 procent
bt 6.536.000. De groei van de
loorgaande jaren zette daar-
hee door.
(iezers Guyana
lisen stembiljet
leorgetown Duizenden boze
üezers in Guyana hebben gis-
eren het kantoor van de ver-
tiezingscommissie bestormd
Imdat zij zeggen bij de stembu-
eaus geen stembiljetten te
lebben gekregen om aan de
'erkiezingen deel te kunnen
temen. Gisteren konden de
f50.000 Guyanezen hun stem
titbrengen voor een nieuwe
(resident en een nieuw parie
nent.
Op de scholen in de
Bijlmermeer worden
vandaag de leerlingen
geteld. Op die manier
hoopt men te
achterhalen hoeveel
vermiste kinderen er
zijn. Wanhopig
proberen de
leerkrachten er bij de
scholieren de moed nog
een beetje in te houden.
door Hans van Alphen
Amsterdam Met haar ge
zicht diep in haar colkraag keek
juffrouw Sheila gisterochtend
met rood omrande ogen haar
kleuterklasje in het rond. Ze
ventien peuters telde zij, ééntje
minder dan waarmee de donke
re leidster van de openbare ba
sisschool Bijlmer III drie dagen
daarvoor de week had afgeslo
ten.
Als versteend had zij gerea
geerd op de ongelukstijding van
één van de moeders dat haar
pupilletje als vermist te boek
stond na de ramp van zondag
met de Él Al-Boeing. Ontred
derd was zij in de armen van
een collega gevlucht, toen het
schoolhoofd haar halverwege
de ochtend was komen vertel
len dat zeer waarschijnlijk nog
eens vier leerlingen het leven
hadden gelaten bij de onwezen
lijke crash van het vliegtuig.
„Natuurlijk hoop je dat je het
mis hebt, dat de kinderen in de
chaos elders onderdak hebben
gevonden en dat zij vanzelf
weer terugkomen. Maar alle vijf
woonden zij met hun ouders in
de Kruitbergflat. Net hier aan
de overkant van de weg", had
zij met stokkende stem gespro
ken. Terwijl tranen bij haar om
voorrang vochten, was haar
verstilde blik afgedwaald door
de ramen. Richting Kruitberg
flat, waar slopers temidden van
de rokende puinhopen juist een
eerste begin hadden gemaakt
met het bergingswerk.
Op menige school rond het
rampgebied in de Bijlmermeer
speelden zich gisteren soortge
lijke tragedies af. De directie
van het ruim achthonderd leer
lingen tellende Augustinus-col-
lege, één van de drie scholenge
meenschappen in Amsterdam-
Zuidoost, had 's nachts na het
nalopen van leerlingenlijsten al
geleerd dat 22 tieners uit de
twee door het vliegtuig getrof
fen flatgebouwen afkomstig
waren. Omdat 's ochtends na
Een emotionele omhelzing bij het weerzien in het opvangcentrum.
ampele samenspraak met de
rest van het lerarenkorps was
besloten de leerlingen een vrije
dag te geven, kan vandaag pas
de werkelijke balans worden
opgemaakt.
Bijverdienste
„Met trillende benen ben ik zelf
wezen informeren naar een
leerling van wie ik wist dat hij
in één van de verwoeste appar
tementen woonde. Ik moest we
ten of-ie nog in leven was", ver
telt adjunct-directeur L. van
Loenen. „En goddank trof ik
hem in zijn klas. Hij had die
avond als bijverdienste pizza's
rondgebracht en was daardoor
de dans ontsprongen".
„Wij hebben de poorten van
onze school wel opengegooid,
maar het stond iedereen vrij te
gaan of te blijven. Rond elf uur
hebben wij alle aanwezigen in
de aula verzameld en heeft de
directeur in een speech stilge
staan bij de vliegramp. Sommi
ge leerlingen waren totaal over
de rooie. In aparte kamertjes
konden zij bij hun mentors te
recht voor hulp. Voor noodge
vallen waren specialisten van
het Riagg beschikbaar. Maar in
het algemeen werd er vrij rustig
gereageerd. Ik vrees dat de wer
kelijke klap nog moet komen.
Bij voorbeeld wanneer tot ons
doordringt hoeveel van de twee
ëntwintig potentiële slachtof
fers van onze school werkelijk
het leven hebben gelaten'
Appèl
Op verzoek van Rien Hoogstad,
hoofd van de beleidsgroep on
derwijs van de stadsdeelraad
Amsterdam-Zuidoost, houden
vandaag alle schoolhoofden in
de Bijlmermeer appèl. Om een
einde te maken aan de onzeker
heid, dienen alle leerlingen te
worden geteld. De absenties
moeten vervolgens worden
doorgegeven, waarna zal wor
den getracht erachter te komen
waar die afwezigen zijn.
„Zonder de leerlingen van het
Augustinus-college te hebben
meegeteld, misten wij op maan
dag tussen de dertig en veertig
leerlingen", zegt Hoogstad.
Met name het leerlingenbe
stand van de pal achter de
rampflats gelegen scholen Onze
Wereld en De Blauwe Lijn zou
zijn getroffen door de ongeluks-
vlucht.
„Maar onderzoek heeft al uitge
wezen dat met name jonge kin
deren door hun ouders maan
dag zijn thuisgehouden. Wie
weet valt het minder zwaar uit
dan wij nu vrezen. Voor de lera
ren valt dat te hopen, want die
gaan door een hel. Zij moeten
het moreel van de leerlingen
proberen hoog te houden, ter
wijl zijzelf aan wanhoop ten
prooi vallen. Met het vorderen
van de dag zag je sommige lera
ren wegkwijnen. Ik kreeg het er
zelf helemaal benauwd van
toen ik een rondgang langs de
scholen in het getroffen gebied
maakte".
Een woordvoerder van de Stich
ting Oecumenische Scholen in
de Bijlmermeer, die meldde tus
sen de tien en twintig kinderen
te missen, wees in een commen
taar op de beklemmende situa
tie waarin juist het onderwij
zend personeel van Surinaamse
komaf is komen te verkeren.
„Die mensen leren opeens dat
zij de vliegramp van de SLM
nog helemaal niet verwerkt
hebben. Want alles komt weer
terug nu zij andermaal met vra
gen bestormd worden vanuit de
Surinaamse gemeenschap".
„Iedereen heeft wel een familie
lid in de getroffen flats en ieder
een wil weten hoe het. met zijn
of haar familie is. Dus worden
de leraren aangesproken, ter
wijl die mensen zelf nog met zo
veel twijfels zitten. Wij zullen
echt professionele hulp moeten
gaan inschakelen, anders drei
gen zij eraan onderdoor te
gaan".
De stadsdeelraad Amsterdam-
Zuidoost zegt nog wel enige da
gen nodig te hebben alvorens
inzicht te hebben in het juiste
leerlingenbestand van de scho
len in de Bijlmermeer. Rien
Hoogstad: „Van minuut tot mi
nuut verandert de situatie.
Mensen die spoorloos lijken,
meldden zich opeens weer. Ve
len zijn spoorslags naar familie
elders afgereisd en zullen zich
pas na een paar dagen realise
ren dat zij weieens als vermist
te boek kunnen staan. Vanzelf
zal er dan een teken van leven
komen".
„Wij zullen hen, maar ook ons
zelf, enige tijd moeten gunnen.
Pas daarna kan de definitieve
balans worden opgemaakt.
Maar het zal duidelijk zijn dat
wij niet verwachten dat alle
vermiste personen nog in leven
zijn. Deze ramp heeft gruwelijk
veel slachtoffers geëist, ook on
der onze leerlingen".
Stromen nieuwsgierigen trokken ook gisteren
naar Amsterdam om persoonlijk de ravage in
ogenschouw te nemen. Met twintig kilometer per
uur kwamen ze over de snelweg aanrijden. 'Is dit
de goede afslag?'
door Hans Leber
Amsterdam Doorgaans
wordt er nogal wat afgegrapt op
'De Poort', de markt in Amster
dam-Zuidoost waar donkere en
blanke Nederlanders naast el
kaar hun brood verdienen.
Koopmansgeest en gepingel
van klanten nemen het daar,
meestal gelardeerd met Am
sterdamse humor, tegen elkaar
op. Gisteren was dat anders.
„Er wordt hier altijd wel een
grappie gemaakt. Maar van
daag niet. 't Is betalen en weg
wezen", zegt een man uit de
Bijlmermeer.
„Een heel aparte sfeer", vindt
de kaasboer. Bij de kiosk zijn
alle kranten in een mum van
tijd uitverkocht. Honderd me
ter van de markt en het winkel
centrum verwijderd ligt het
sportcentrum waar de overle
venden van de ramp worden op
gevangen. Surinamers, Antil-
lianen, Arubanen en Afrikanen
vooral. De eerste vuilniszakken
kleding die in de Bijlmermeerse
gemeenschappen werden inge
zameld, worden binnenge
bracht. „Men zegt dat in de
flats arme mensen woonden.
Het is erg dat juist de armen op
nieuw moeten lijden", zegt pas
toor Augustine Bio uit Ghana.
Bio zoekt met een pastoor van
de Afrikaanse Missie naar Afri
kaanse slachtoffers. Ze vonden
één Ghanese man die zijn fami
lie over het balkon in veiligheid
wist te brengen. „We denken
dat er wel meer zijn geweest",
zegt de Nederlandse pastoor,
„maar die durven zich hier niet
te melden omdat ze geen ver
blijfsvergunning hebben". De
twee vertrekken naar het Am
sterdams Medisch Centrum om
daar verder te zoeken.
Winkeliers in het centrum Gan
zenhoef, waar twee supermark
ten door plunderaars werden
bezocht toen de Amsterdamse
politie collectief bij de ramp was
betrokken, geven junkies daar
van de schuld. „Wat wil je; als
die gasten weten dat er geen po
litie is, krijg je dit soort din
gen". Ook in Ganzenhoef, mid
denin de Bijlmermeer en onder
werp van sloopplannen, is de
sfeer gelaten.
Afgesloten
Ondertussen blijven stromen
nieuwsgierigen naar de getrof
fen flats komen, net als de
avond tevoren. De parken aan
de voorzijde en de achterzijde
van de getroffen flats Kruitberg
en Groeneveen zijn door de po
litie hermetisch afgesloten.
Amateurfilmers liggen in het
gras om nog iets met de camera
te kunnen vastleggen. „Waar
om? Omdat je zoiets als dit
maai- één keer meemaakt na
tuurlijk".
„Waar gaan we naar toe?",
gromt een politieman. Twee
jonge donkere knapen willen
het allemaal dichterbij gaan be
kijken en proberen het veld te
betreden. Ze proberen iets te
zeggen: „Niks! Oprotten! Op-
pleuren zeggen we bij ons". Het
accent verraadt dat 'bij ons':
Rotterdam. De eerste eenheden
assistentie kwamen gister
avond al naar Amsterdam. „Op
eigen initiatief', zegt een Am
sterdamse diender die dienst
doet als 'ouvreuse' voor de pers
bij de ingang naar het rampter
rein.
Italianen, Duitsers, Britten,
Amerikanen, Japanners; de
ramp in de Bijlmermeer is we
reldnieuws. Er wordt gedron
gen voor een plaats, want per
rondleiding laten de agenten
zes journalisten tot het ramp
terrein toe. Daar worden ze tien
minuten achter een hek neerge
zet, zodat de fotografen en ca
meramannen hun werk kun
nen doen.
De commandant van een Am
sterdamse ME-eenheid vertelt
wat hun lenzen niet registre
ren: „Aan de andere kant van
de flats zijn reddingstroepen
bezig met grijpers de brokken
weg te halen. Heel voorzichtig,
tussen de spijlen van de grijper
zit maar een paar centimeter
ruimte". Op de vraag of er li
chamen worden aangetroffen
geeft de ME-er geen antwoord.
Bleek
„Ze vinden van alles", zegt een
lid van de reddingstroepen als
hij van het terrein wandelt. Zijn
groep wordt afgelost, de jongen
ziet bleek. Hij oogt alsof hij net
zijn havo heeft gehaald en de
brochure over het vrijwilligers-
baantje iets te rooskleurig in
terpreteerde. Hij is, als-ie eer
lijk moet zijn, blij dat-ie geen li
chaam aantrof. „Dit is mijn eer
ste klus. We hebben wat uitge
brande woningen bekeken en
niets gevonden. Onder het be
ton, daar liggen ze". De jongen
was wel opgevangen, als hij in
zijn nieuwe blauwe overall en
getooid met een fel oranje vei
ligheidshelm een lichaam had
ontdekt. „Daarvoor lopen hier
wel mensen rond", vertelt de
ME-commandant.
Op de wegen naar de Bijlmer
meer halen automobilisten de
raarste fratsen uit om bij de bei
de flats te komen. Kaarten van
Amsterdam liggen op het stuur,
snelheden van twintig kilome
ter per uur op de A9 zijn heel ge
woon: is het deze afslag? Aange
komen na een verre wandeling
te voet en met de Kruitberg en
foto Jacques Zorgman
Reddingsploegen lossen elkaar voortdurend af. Hun
aanwezigheid zal nog zeker een aantal dagen nodig
zijn.
de Groeneveen in zicht, is er de
verbazing: „Tsjonge, wat moet
dat een klap zijn geweest".
Het overweldigende van die
klap, het onbegrijpelijke van de
ramp, lijkt ervoor te zorgen dat
niemand zich realiseert dat on
der de betonlagen verderop
ruim tweehonderd mensen lig
gen begraven. Her en der wor
den zelfs grappen gemaakt,
amateurfotografen staan slui
tertijden te bespreken.
In het cafetaria, achter de rood
witte linten en dranghekken,
op de galerijen van de flats en
op de balkons; overal maken
uitgestrekte armen bewegin
gen die het laatste deel van de
vlucht van de El Al-Boeing na
bootsen.
„Vlak over die flat daar, in een
scherpe bocht naar links en
plotseling slaat-ie op zijn kant
en komt met een rotgang naar
beneden. De vleugel stond al in
brand".
Toehoorders luisteren aan
dachtig en vervolgens glijden
hun blikken weer in de richting
van het gat dat niet alleen in de
geometrische rangschikking
van de 'bijenraat' Bijlmermeer
is geslagen, maar vooral in het
leven van vele gekleurde fami
lies.
door Patrick Meershoek
Amsterdam Voor de verza
melde wereldpers vertelt de
vrouw nog eens over de ver
schrikkingen van de vorige
avond. Vijf journalisten note
ren dat zij in de keuken stond
terwijl de crash haar huis deed
schudden. Ze dacht aan een
aardbeving maar raakte niet in
paniek. Ze heeft een nuchtere
aard, net als haar echtgenoot.
„Heeft u ook familieleden ver
loren bij de ramp?", wil een
Britse verslaggever weten.
De honger naar informatie over
de vliegramp met de Boeing 747
kon gisteren niet worden ge
stild met de schaarse nieuws
voorziening door de betrokken
overheden. Een vyedloop op de
soms hartverscheurende verha
len van de bewoners van het
rampgebied was het gevolg.
Want een verhaal moet er ko
men.
De mobiele straalapparatuur
op het parkeerterrein bewijst
het wereldnieuws. De verslag
gevers komen van ver. Doug Ja
mes van CNN, de zender die de
ramp als eerste meldde, spreekt
op straat met de consul van
Ghana. De man is met zijn ge
volg naar het opvangcentrum
gekomen om te informeren
naar het lot van zijr. landgeno
ten. Hij heeft begrepen dat er
minstens twee Ghanese fami
lies onder de slachtoffers van de
ramp zijn, vertelt hij de verslag
gever.
Een journaliste van de Los An
geles Post luistert een paar me
ter verder naar het relaas van
een jong meisje. Op verzoek
doet het meisje haar verhaal in
het Engels. „Deze beelden zie je
normaal alleen maar op CNN",
zegt ze, zonder grappig te wil
len zijn. „Zoiets komt in Ameri
ka voor Je gelooft niet dat het
ook in Nederland kan gebeu
ren. Maar het is echt waar". De
Amerikaanse vertelt hoe het
nieuws van de ramp gisteren
groot op de voorpagina van
haar krant stond.
Respect
Zo vormt zich een hecht kordon
van schrijvende en filmende
verslaggevers voor de deuren
van het centrale crisiscentrum
in het Bijlmer sportcentrum,
tijdelijke verblijfplaats van de
getroffen bewoners. Uit respect
voor de gevoelens van de slacht
offers is de toegang tot deze
sporthal verboden voor verte
genwoordigers van de pers. Zij
moeten het doen met de versla
gen van de bezoekers, veelal
mensen op zoek naar een ver
mist familielid of vriend.
Eenmaal weer buiten op straat
krijgen deze mensen steevast
de vraag voorgeschoteld wat
zich binnen heeft afgespeeld.
Wonen zij in de buurt van de
verwoeste flats? Willen zij in
het kort misschien vertellen
wat zij hebben meegemaakt?
Als twee Surinaamse jongens
elkaar met een troostend ge
baar in een hoekje omhelzen,
schieten de camera's gretig toe.
Vier televisieploegen verdrin
gen elkaar om het mooie plaatje
vast te leggen.
Een vrouw vertelt hoe ze tever
geefs heeft gezocht naar een
lijst van vermisten. Ze was naar
het opvangcentrum gekomen
om te zien of er iets was verno
men van de vriendin van haar
dochter, die in de verwoeste flat
woonde.
„Die twee waren als klitteband
met elkaar. Ik hoopte dat ik iets
over haar te weten zou komen.
Jammer genoeg is er nog geen
lijst met alle namen".
Ongerust maakt ze zich echter
niet, verzekert ze de omstan
ders. „Ik heb een goed gevoel.
Ik geloof dat het wel in orde is".
