Vrouwelijke priesters
zullen er nooit komen
'Koster is de stille
motor in de kerk'
Geestelijk Leven Opinie
Memisa
COMMENTAAR
met
klinkende
munt
Joodse begraafplaats
in Dortmund vernield
DORTMUND De joodse begraafplaats in
Dortmund is in de nacht van zaterdag op zon
dag vernield. Onbekenden hebben ongeveer
20 graven beklad met teksten als 'Sieg Heil'
en Skinpower', terwijl andere grafstenen uit
de grond werden gerukt. Er werden ook ver
nielingen aangericht op het deel van de be
graafplaats waar de massagraven van Russi
sche, Poolse en Joegoslavische krijgsgevange
nen zich bevinden.
Op een oorlogsmonument werden met spuit
bussen hakenkruizen en SS-tekens gekalkt.
Volgens de politie zijn de vernielingen het
werk van een hele groep antisemieten. Omdat
de begraafplaats ver van de bewoonde wereld
konden zij ongestoord hun gang
Sinead O'Connor verscheurt
portret paus voor televisie
NEW YORK De Ierse zangeres Sinead O'Connor heeft
zaterdagavond voor de camera's van het Amerikaanse tele
visieprogramma Saturday Night Live een foto van paus Jo
hannes Paulus II verscheurd. O'Connor kwam tot haar
daad tijdens een a capella uitvoering van de reggae-song
'War', dat een aanval bevat op racisme en standenmaat
schappijen. Na het laatste refrein zei ze „vecht tegen de
echte vijand", waarna ze een kleurenfoto van de paus om
hooghield en langzaam verscheurde. De demonstratie werd
door het publiek in de studio met stilte ontvangen. De zan
geres besloot haar optreden met het uitblazen van enkele
kaarsen, waarna ze het podium verliet. O'Connor heeft
eerder geweigerd toe te st'aan dat het Amerikaanse volks
lied gespeeld werd tijdens een concert van haar in New Jer
sey. Ook zegde ze eerder ëen afspraak om Saturday Night
Live te verschijnen af om te protesteren tegen de dikwijls
seksistische humor van gastheer Andrew Dice Clay.
Zonder mijn en dijn,
zou de wereld hemel
zijn.
Stael-Merkx voor Basisbeweging
Nederland in Raad van Kerken
UTRECHT Wies Stael-Merkx komt voor de Basisbewe
ging Nederland in de Raad van Kerken. Het bestuur van de
landelijke organisatie van 50 kritische groepen en gemeen
ten heeft haar per 1 januari benoemd als een van de twee
vertegenwoordigers in de Raad van Kerken.
De Basisbeweging is waarnemer in de Raad. Stael-Merkx
treedt eind dit jaar af als voorzitter van de Acht Mei Bewe
ging, de koepelorganisatie van ongeveer 100 progressieve
organisaties en groepen in de Rooms-Katholieke Kerk.
Volgens het oktobernummer van het Franciskaans
Maandblad heeft de Acht Mei Beweging moeite om een
nieuwe voorzitter te vinden „omdat de angst bestaat dat de
persoon die het wordt, ook persoonlijk door de kerkelijke
overheid zal worden aangepakt. Veel kerkelijke functiona
rissen zullen zich twee keer bedenken voor zij zo'n functie
aanvaarden," aldus FM.
Voor een luttel bedrag is ze
aan een paar beugels
geholpen en leert ze lopen.
Ernst van der Wijk
Kardinaal Simonis:
door JOKE FORCEVILLE
Soms wordt het de burger wel eens te dol. Er gaat
bijna geen dag voorbij of er glijden smeekbeden om
hulp zijn brievenbus binnen. Zoveel als in mijn
vermogen ligt, honoreer ik dergelijke verzoeken.
Waarbij ik, als ieder ander, mijn voorkeuren heb.
Voor projecten ten gunste van gehandicapten ga ik
gegarandeerd door de knieën. Zoals bij het lezen van
het septembernieuws van Memisa, waarop de kreet:
„Leer ons lopen
De algemeen directeur van de Stichting schrijft:
„Een kind wordt geopereerd, krijgt fysiotherapie en
kan weer naar school; een hu ismoeder krijgt een
rolstoel en kan matten en manden vlechten die zij
voor een goede prijs verkoopt; een jongeman met
destijds verwaarloosde polio krijgt een oude Singer
handnaaimachine en verstelt kleren voor de buurt.
En zo zijn er nog honderden andere verhalen die
doorklinken in de projectbeschrijvingen die Memisa
worden toegestuurd. Ook dat is werken aan
ontwikkeling, maar ik geef toe, het klinkt niet zo
prestigieus".
„Voor een luttel bedrag is ze aan een paar beugels
geholpenstond in diezelfde brochure. Wat heet een
luttel bedragOngelooflijk, maar waar: voor 25
gulden krijgen twee kinderen een orthopedische
beugel. En als iemand 35gulden overmaakt, kunnen
honderd mensen een poliovaccinatie krijgen. Er zijn
ongelooflijk veel en grote noden in de wereld. Als
kinderen ouderloos vluchten voor geweld, als
moeders geen hap eten weten te bemachtigen voor
haar kleintjes, als problemen van vervoeren roof
beletten dat onze gaven daar komen waar ze moeten
zijn, voelen we ons boos, teleurgesteld en vooral
machteloos. Wat moeten we beginnen tegen
overmacht
Intussen blijven er de kleine acties ook. Die dikwijls
erg effectief zijn. Het idee, datjeje één avondje
uitgaan ontzegt en daarmee zoveel hulp kunt
bekostigen. Ik weet het wel, er zijn er onder ons óók
die aan de min imale kant van het leven staan, die in
de marge van het bestaan worden gedrukt en zij
verdienen natuurlijk onze steun. Maar hoeveel groter
is het aantal burgers dat meer dan royaal kan leven,
zich nauwelijks ooit iets ontzegt.
Nietwaar, we lezen het op allerlei affiches, in talloze
reclames wordt het ons voorgespiegeld: „Overdaad
schaadt niet"„Nijhoff laat geen woonwens
onvervuld,J)e nieuwste c.d. 's liggen op Ute
wachten..."
Ik geloof er niets van dat overdaad niet schaadt. Ik
heb er geen behoefte aan me weer nieuwe
woonwensen te laten aanpraten om ze dan in
vervulling te doen gaan. En laat ik nou netnietopdie
nieuwe c.d. 's liggen wachten! We zullen toch met zijn
allen naar een nieuwe cultuur moeten evalueren. Een
cultuur van het genoeg. Hoe we die kunnen creëren
weet ik ook zomaar niet. Op korte termijn lukt dat
zeker niet. Maar ieder van ons zal toch wel een begin
ermee moeten maken. Als IK niet verander, verandert
er niets.
(Memisa Medicus Mundi - postbus 61 - 3000AB
Rotterdam giro 5657).
HILVERSUM „Naar mijn
stellige overtuiging zal de
vrouw tot in der eeuwigheid
nooit priester kunnen wor
den. Ik voel me verplicht om
dat te zeggen, want ik wil
geen valse verwachtingen
wekken".
Dit zei kardinaal Simonis gis
teravond in het KRO-RKK tv-
programma 'In Christus'
Naam'. In dit programma werd
onder leiding van Ad Lange-
bent gediscussieerd over de ge
lijknamige bisschoppelijke brief
over woord, ambt en wijding die
in maart van dit jaar verscheen.
Naast de kardinaal kwamen
aan het woord de voorzitter van
de Acht Mei Beweging, me
vrouw W. Stael-Merkx, de pas
toraal werkster T. Starmans,
mevrouw A. van Noort van
Vrouwen in de RK Kerk en de
ken J. Berkhout van Beverwijk,
tevens rector van het Willibror-
dusconvict, de priesteroplei
ding van het bisdom Haarlem.
Het was de eerste keer dat me
vrouw Stael-Merkx namens de
Acht Mei Beweging over de
brief in discussie ging met de
kardinaal. De beweging rea
geerde eerder al in een open
brief afwijzend op het bisschop
pelijke schrijven. Daarin werd
onder meer gepleit voor de „af
bouw van het clericaal en man
nelijk karakter van het ambt".
Zij vond dat de brief van de bis
schoppen „weinig openingen
tot discussie" bood. Het is een
herhaling van oude standpoun-
ten. Ze dacht dan ook dat het
„spaak gaat lopen" in parochies
waar pastorale werkers geen
verruiming van bevoegdheden
krijgen. Zij pleitte er verder
voor om vrouwen te laten pre
ken.
Pastoraal werkster mevrouw
Starmans miste in de bisschop
pelijke brief „de praktijk van
alle dag". „Als je in het pasto
raat optrekt met mensen bij ge
boorte, huwelijk, ziekte en
dood, dan krijg je vragen als
wilt u mijn kind dopen, en: u
bent toch ook door de bisschop
aangesteld? Vaak hoor je: 'Als u
het niet doet, dan hoeft het voor
Kardinaal Simonis
mij niet'. Vaak ben je dan nog
veel verder van huis". Het is
volgens mevrouw Starmans
voor gelovigen niet meer te be
grijpen waarom zoiets niet
mag.
Volgens kardinaal kardinaal Si
monis kunnen de riten van de
pastoraal werkers geen alterna
tief zijn voor de sacramenten.
„Je moet geen riten verzinnen
die de sacramenten versluie
ren. Een pastoraal werker moet
volgens hem mensen naar de
sacramenten toe praten. Het
sacramentele bewustzijn moet
opnieuw levend worden. Dat
missen we hier in de kerk van
het Westen', vindt de kardi
naal. Hij gelooft overigens niet
dat er door de pastoraal wer
kers en werksters op grote
schaal afgeweken wordt van de
regels. Ik denk dat het over
schrijden van de bevoegdheden
schromelijk overdreven wordt.
Maar als iets gebeurt wat niet
hoort, en het komt mij ter orde,
FOTO: DIJKSTRA
dan wordt er onmiddelijk werk
van gemaakt". Simonis doelde
op de toestanden in Doetin-
chem waar een pas aangestelde
priester melding maakte van
afwijking van de regels door
pastoraal werkers. De priester
werd daarna overgeplaatst.
Deken Berkhout zei dat de brief
van de bisschhoppen bij zijn
priesters over het algemeen te
leurstellend is overgekomen.
„De brief gaat te weinig in op de
problemen in de praktijk". Het
toenemend tekort aan priesters
leidt tot een te grote werkdruk,
vond deken Berkhout. Kardi
naal Simonis onderschreef dit
slechts ten aanzien van de be-
grafenisasen. „Er zijn priesters
met meer dan honderd uitvaar
ten per jaar. Maar daarbij hoeft
ook niet altijd een eucharistie
viering te worden gehouden,
want veel begrafenisbezoekers
weten toch de betekenis daar
van nauwelijks meer. Ze komen
nooit meer in de kerk".
Mevrouw A. van Noort van de
CNV heeft kritiek op kerkvoogdijen
APPELSCHA De koster is
de stille motor die onvol
doende herkend en erkend
wordt.
Aldus zaterdag CNV-voorzitter
Anton Westerlaken op een bij
eenkomst van kosters uit de
drie noordelijke provincies in
Appelscha. Hij brak een lans
voor opwaardering van de func
tie. „In Duitsland wordt de kos-
tersbaan immers als een ambt
beschouwd". Volgens de voor
zitter van de christelijke vak
centrale heeft de koster net
zo'n belangrijke baan als de
predikant. Hij heeft een veel
omvattende taak die zeker ver
antwoordelijkheid met zich
brengt. „Je rpoet als koster im
mers kunnen organiseren,
plannen, technisch onderlegd
zijn, contactueel zijn, bereid
zijn om op de gekste uren te
werken, flexibel zijn enzo
voorts", zo omschreef Wester
laken de figuur van de koster.
Hij wees er eerst op dat het
CNV geen 'loonmachine' is,
maar samen met anderen wil
zorgdragen voor een samen
hangend beleid. In dat beleid
gaat het ook om de kwaliteit
van de arbeid. Want dat is niet,
zoals nog vaak wordt gedacht,
een zaak van de werkgevers.
Een vakbond moet laten zien
dat het niet alleen om de 'poen'
gaat. Er zijn tussen de 250.000
en 2 miljoen mensen die in hun
werk weinig plezier hebben.
Westerlaken zag het als een
taak voor de bonden om te ijver
en voor kwaliteit van het werk.
„Over arbeidsomstandigheden
hoor ik kosters regelmatig kla
gen", aldus de CNV-voorzitter.
Hij memoreerde dat kosters
herhaaldelijk 60 tot 70 uur per
week maken, soms uit nood een
beroep moeten doen op gezins
leden en vaak door ziekte ver
zuimen als gevolg van de hoge
werkdruk. Hier zou de bond de
klok moeten luiden. „Helaas
zijn er nog veel commissies van
beheer en kerkvoogdijen die
zich geen werkgever willen voe
len", aldus Westerlaken. Ze be
seffen volgens hem niet dat er
sprake is van een arbeidsver
houding met de koster.
Alledag
Hij vertelde als voorbeeld van
een koster die 'in natura' werd
betaald: deze mocht z'n scha
pen op het gras rond de kerk la
ten grazen Westerlaken he
kelde de "absolute veronacht
zaming van wat je van een
werkgever mag verwachten" in
veel kerkelijke gemeenten.
Tenslotte benadrukte hij dat
het CNV wil staan voor funda
mentele waarden in de maat
schappij. Tegen het pragmatis
me van alledag in. Om de kerk
als gemeenschap goed te laten
functioneren, is de koster no
dig. En de bond is er om te voor
komen dat de mensen in hun
problemen met het werk alleen
staan.
In het algemeen (uitzonderin
gen daargelaten) is er voor de
kosters nog geen vut-regeling,
dat kost teveel, zei de landelijk
voorzitter voor de Kostersbond,
de heer Leen van den Donker.
In antwoord op een opmerking
over Westerlakens onlangs ge
houden pleidooi om terughou
dend te zijn met looneisen, zei
deze dat de koopkracht in Ne
derland er als gevolg van de va
lutacrisis iets op vooruit gaat;
hij wil nu een discussie over de
vraag wat wezenlijker is, een
goed milieu en werkgelegen
heid of 'meer, meer, meer'. "Ik
vind het de taak van het CNV
om dan eens een keer de kop bo
ven het maaiveld uit te steken",
aldus Westerlaken.
MEXICO-STAD De Mexicaanse bisschoppen
zullen op de komende CELAM-vergadering vast
houden aan de kerk voor de armen. De bisschop
penconferentie van Mexico zegt in een voorberei
dend stuk dat haar afgevaardigden zullen pleiten
voor het belang van het pastoraat onder de aller
armsten.
De Rooms-Katholieke Kerk moet verder probe
ren de intellectuelen en de beleidsmakers te beïn
vloeden. Op die niveaus worden besluiten geno
men waarvan de armen het slachtoffer zijn. De
Ramp
EVEN voor negen uur gisteravond drong de volle omvang
van de vliegramp in de Bijlmer goed door. De politie van Ami
sterdam maakte bekend dat moest worden gevreesd vooi
honderdvijftig tot tweehonderd slachtoffers. Op dat moj
ment was het al ruim twee uur geleden dat de Israëlischigj
Boeing 747 zich in de knik van het L-vormige flatgebouw
had geboord. Inmiddels zijn we bijna een etmaal verder er
overheerst nog steeds de verbijstering over de grootst^3
vliegramp uit de Nederlandse geschiedenis. Maar voordat e
Vrouwen in de RK kerk toonde
zich blij met de brief. „Voor ge
lovigen is het steeds verwarren
der geworden met al die groepe
ringen in de kerk. Het is goed
dat we nü preces weten wat de
Kerk over deze vraagstukken
denkt".
König
De strijd over het celibaat laai
de elders in de RK kerk op
nieuw op. De vroegere aartsbis
schop van Wenen, kardinaal
Frantz König verklaarde in een
vraaggesprek met het Oosten
rijkse weekblad Profil dat op
heffing van het celibaat tot de
mogelijkheden behoort. „Maar
het zal nog wel een generatie
duren voordat dit in de praktijk
wordt gebracht."
König verwees naar de Ooster
se Kerk die wel gehuwde pries-
terfe kent. De Rooms-Katholie
ke Kerk in het Westen heeft om
verschillende redenen voor het
celibaat gekozen, „maar dit kan
veranderen."
Koenig sprak zich uit voor het
voorstel van hulpbisschop Hel
mut Kratzl van Wenen. Deze
heeft kortgeleden gepleit voor
een geleidelijke opheffing van
het celibaat. Eerst zou de kerk
'viri probati' (mannen die zich
in kerk en samenleving hebben
bewezen) tot het priesterambt
moeten toelaten. Volgens kar
dinaal Koenig is dit voor veel
Duitse bisschoppen een be
vragen worden gesteld, past eerst deelneming met de nabe
staanden van de slachtoffers die in Nederland zijn te betreuj
ren, alsmede met de nabestaanden van de vier Israëliërs[
drie bemanningsleden en een passagier, die zich in hef
vrachtvliegtuig bevonden en die, net als de slachtoffers in d^i
flats, geen ontsnappingskans meer hadden.
De hulpverlening aan de overlevende fiatbewoners is, oi
danks de eerste verwarring, gelukkig snel op gang gekomei
Maar ook de overlevenden komen straks, als het besef doorj
dringt wat er is gebeurd, met hun vragen. Hoe is het tocl
mogelijk dat zo'n ramp zich heeft kunnen voordoen? Ook dj
instanties willen straks de antwoorden op de talloze vragei
hebben. En vanzelfsprekend gaat ook de politiek zich ermi
bezighouden. De WD wenst zo snel mogelijk te worden i:
gelicht over de oorzaak. Ze laat zelfs nu nog zien oppositii
partij te zijn, want 'als de regering het niet uit zichzelf doel
zullen we erop aandringen'. Alsof de regering niet zou wil|
len informeren.
KORT na de ramp viel al de eerste kritiek te noteren: h<
bestaat het dat een vliegtuig boven een zo dicht bewoondi
wijk kan vliegen? Maar de wijk is, zo bleek als snel, geei
aanvliegroute. De piloot van het toestel heeft, na het verlii
van twee van de vier motoren, ongetwijfeld met een wanj
hoopspoging geprobeerd zijn toestel, vol met brandstof, o]
Schiphol aan de grond te krijgen. Helaas is hem dat niet g(
lukt.
HOE zwaar de veiligheidseisen ook zijn, een ramp als dié11
van gisteren is niet te voorkomen. Zo moeten grote vlie^elS
den zich nu eenmaal in de nabijheid van grote bevolkings^
concentraties bevinden. Maar ook dat als niet meer ?ou mo^
gen, dan nog is dat geen garantie dat er nooit meer een vliegj
tuig zal neerstorten op een flat of op huizen. Vliegen is welL
iswaar naar verhouding veiliger dan autorijden, maar hejid
blijft gevaarlijk. Mensen zijn heel creatief en hebben dö
prachtigste technische uitvindingen gedaan, maar menseig*
lijk of mechanisch falen valt nu eenmaal niet uit te sluiten.
De Duitse aartsbisschop Dyba
van Fulda vond dat niet aan het
celibaat mag worden getornd.
Weliswaar staat het de RK
Kerk „strikt kerkrechtelijk"
vrij om het priesterschap met of
zonder het celibaat in te stellen.
„Maar de RK Kerk heeft, onder
leiding van de Heilige Geest,
zich voor de huidige vorm van
priesterschap gekozen," aldus
mgr. Dyba, een van de meest
behoudende Duitse bisschop
pen. In de jaren zestig was hij
werkzaam op de nuntiatuur in
Den Haag.
„Het Concilie heeft zo besloten,
de paus heeft zo besloten en de
bisschoppensynode heeft zo be
sloten. Daarom is er voor ons
geen celibaat met mitsen en
maren voorbehoud," zei mgr.
Dyba.
Steun
unicef#
Paus opent synode van bisdom Rome
Paus Johannes Paulus II opende zaterdag in de basiliek van Sint Jan van Lateranen een synode van het
bisdom van Rome. Op initiatief van de paus is de ikoon van Maria Salus Populi Romani, (Maria, de redster
van het volk van Rome) overgebracht van de Santa Maria Maggiore naar de Sint Jan van Lateranen om
haar bescherming over de stad af te smeken. In de Middeleeuwen werd dit.zeer frequent gedaan.
FOTO: AP
Mexicaanse bisschoppen houden vast aan kerk voor armen
Mexicaanse bisschoppen zeggen dat zij niet al-
leert bezorgd zijn over de sociale situatie in hun
eigen land, maar ook over die op het hele conti
nent.
De vierde algemene vergadering die op 12 okto
ber in de hoofdstad Santo Domingo van de Domi
nicaanse Republiek wordt geopend, duurt tot 28
oktober. Daarin nemen 361 bisschoppen deel.
Mexico zendt 22 bisschoppen naar de vergade
ring. Paus Johannes Paulus II verricht de ope
ning.
dócSotncwit
Uitgave. Westerpers bv (maakt deel uit van Sijthoff Per:
Kantoor redactie: Apothekersdijk 34, Leiden
Kantoor advertentie- en
abonnementenafdeling: Stationsweg 37, Leiden
Telefax 071 -134 941
Postadres: Postbus 112300 AA Leiden
Koopmansstraat 9. 2288 BC Rijswijk
071 -132221, 070 - 3190 933
070-3906 717.
Postbus 9, 2501 CA Den Haag
Hoofdkantoor
Telefoon.
Telefax
Postadres:
Alle kantoren zijn op
maandag tot en met
vrijdag geopend van
08.30 tot 17.00 uur
Directeur/hoofdredacteur: J W C Leune
Secretariaat directie/hoofdredactie (tel. 070 - 3190 808) L van Koot
Leiden en omgeving (tel. 071 - 144 046/047/48/49): G- J Onvlee (chef-redacteur),
F Buurman, K van Kesteren, R. Kleijn, drs. R Koldenhof, M Kroft, T. Pieters en
M. Roso.
Binnen- en buitenland, financiën en economie (tel. 070 - 3190815):
A van Rijn (chef), drs R Edens, A. van Holstein, E Huisman, H. Jansen, drs J. var
Leeuwen - Voorbij, R de Roo
Sport (tel. 070 - 3190 826): in samenwerking met sportredactie Sijthoff Pers
Kunst/rtv (tel. 070 - 3190 834) in samenwerking met kunst- en rtv-redactie Sijthoff
Geestelijk leven (tel 070 - 3190 835): drs. P vi
Foto (tei. 070 - 3190 838)' M. Konvalinka.
De Leidse Courant maakt verder gebruik van de diensten van.
- freelance-medewerkers en -correspondenten in zijn verspreidingsgebied;
- de parlementaire redactie en de nieuwsdienst van de Stichting Pers Unie, ei
dactioneel samenwerkingsverband van negen regionale kranten in Nederland en
Belgie. De algemene verslaggevers van Pers Unie zijn H. Leber, drs K Swiers,
M van de Ven en P Vogels De parlementaire redactie bestaat uit H. B. in 't Hout
(chef), H.B. Bijleveld, drs. J Feenstra, D J Hofland, K. Jonker, P. Koopman, drs.
G. Korevaar, D W van Rietschoten, C.P. Visser en K van Wees. Algemeen coördi
nator J.AL.M Timmers.
- het Algemeen Nederlands Persbureau en buitenlandse persbureaus;
- de volgende correspondenten in het buitenland: drs. D J van den Bergh
(Peking), drs. H. Botje (Tunis), A Courant (Athene). R. Hasselerharm
(Johannesburg), drs A Heering (Rome), B. van Huèt (Londen), M de Koninck
(Washington). F Lindenkamp (Sao Paulo), B Schampers (Brussel), W Voordouw
(Parijs), drs. R Vunderink (Moskou), W. Werkman (Jeruzalem), G. van Wijland
(Belgrado), F. Wijnands (Bonn), J Wijnen (Brussel)
De Leidse Courant heeft als lid van de Stichting Pers Unie de exclusieve vertaal- en
publicatierechten van The Times en The Sunday Times of London. Vertaalster: drs.
M de Cocq
Nabezorging
Telefoon 071 -122 248 op ma t/i
15 00 uur.
Abonnementsprijzen (inclusief 6
Bij automatische betaling:
per maand
per kwartaal
per jaar
Bij betaling per acceptgirokaart
per maand
per kwartaal
per jaar
"i 18 00 tot 19.00 u
27,00
79,80
312,65
28.20
82,80
318,65
Het abonnementsgeld dient vooruit te worden voldaan.
Advertenties
Informatie en tarieven over advertenties tel 071 -141 905 Telefax 071 - 140 680. Te
lefax voor uitsluitend het doorgeven van advertenties (kantoor Rijswijk) 070 -
3902 702.
Bankiers
ABN/AMRO BANK NV 473 575 515
POSTBANK 663 050
