„Alleen met Dasa kan Fokker overleven"
Economie
Heineken stopt met
38 vervoerbedrijven
I
WEEKOVERZICHT
Engeland en Duitsland w
gooien met modder
Neprom 'beetje bezorgd' om;
commerciële corporaties
Goedkope dollar vormt gevaar voor de industrie
L
GELD GOED
6 Leidse Courant
i zaterdag 3 oktober 1992
ZOETERWOUDE Heineken schakelt over op een ander ver
voersysteem. Hierdoor zullen 38 vervoerbedrijven niet langer da
gelijks transporten hoeven te verzorgen voor het concern. Heine
ken Nederland maakte gisteren bekend voor het vervoer van de
biermerken Heineken, Amstel en Buckler te hebben gekozen voor
tien vervoerbedrijven. Die hebben zich speciaal daarvoor verenigd
in de Vervoerders Trailer Combinatie (VTC) te Den Haag. De re
den voor de omschakeling naar een nieuw vervoersysteem is dat
Heineken de levertijd wil terugbrengen van gemiddeld 72 uur naar
24 uur. Hiervoor moest onder meer de laadcapaciteit per vracht
wagencombinatie worden uitgebreid. Het transport zal voortaan
gebeuren door trekkers met oplegger in plaats van door motorwa
gens met aanhanger. De trucks met oplegger kunnen 28 pallets te
gelijk vervoeren (een gewicht van 45 ton), twee meer dan de
vrachtwagens met aanhanger.
Nederlandse projectontwikkelaars Geen ontheffing van mest-
actiever in oosten van Duitsland uitrijverbod voor bollentelers
AMSTERDAM De activiteit van Nederlandse projectontwikke
laars, aannemers en adviseurs op de markt in Berlijn en omgeving,
maar ook elders in het oosten van Duitsland, is sinds kort sterk
toegenomen. Op dit moment zijn projecten in studie, in voorberei
ding en voor een klein deel al in uitvoering die, als zij alle door
gaan, een investeringswaarde hebben van teninste 1,75 miljard
mark. Dat blijkt uit een door het blad VastGoedMarkt gemaakte
globale inventarisatie. De gemiddelde schaalgrootte per project is
meestal aanzienlijk. Van het genoemde bedrag heeft een miljard
mark betrekking op commercieel vastgoed, voornamelijk kanto
ren, en de rest op koopwoningen. Het commerciële vastgoed zal
naar het zich laat aanzien vooral zijn weg moeten vinden naar
Duitse beleggers. Buitenlandse investeerders nemen merendeels
een afwachtende houding aan. Men wil eerst duidelijker zicht krij
gen, hoe de markt zich werkelijk gaat ontwikkelen, aldus Vast
GoedMarkt.
DEN HAAG De afdeling rechtspraak van de Raad van State
heeft gisteren het Landbouwschap niet ontvankelijk verklaard in
de zaak waarbij het schap vroeg om ontheffing van het verbod voor
bollentelers in september en oktober dit jaar mest uit te rijden.
Volgens het Landbouwschap is het voor een aantal bollentelers
noodzaak om een afdeklaag van mest aan te brengen om zo ver
stuiving van de grond tegen te gaan. Donderdag werd bij de behan
deling van de zaak gevraagd om ontheffing van het mestverbod
voor circa tien loonwerkersbedrijven in Noord-Holland met een
oppervlakte van 500 hectare.
Dat het Landbouwschap niet ontvankelijk zou worden verklaard,
hing toen al in de lucht. Het schap heeft eerder in het afgewezen
verzoek om ontheffing aan het ministerie van VROM, niet aange
geven dat het om een beperkte groep bollentelers zou gaan. VROM
wil strikt vasthouden aan het uitrijverbod voor dierlijke mest in
september en oktober wegens uitspoeling van stikstof en fosfaat.
In de luchtvaartindustrie woedt een veldslag. Vrijwel
iedereen komt gehavend uit de strijd, diverse fabrikanten
zullen zelfs dodelijk gewond raken. Slechts enkele zullen
overleven. Mits zij er althans in slagen tijdig met een ander te
gaan samenwerken. Paolo Revelli-Beaumont, een van de
topmannen van Fokkers belangrijkste concurrent Avion de
Transport Régional (ATR), is er van overtuigd dat de
Nederlandse vliegtuigbouwer door de samenwerking met
Deutsche Aerospace Dasa) geen angst voor de toekomst
hoeft te hebben.
Ijjqqc duidelijk garanties in te bou-
HENDRI BELTMAN wen voor een blijvende Neder-
TOULOUSE - „Van één ding
ben ik overtuigd: Fokker zal
door de samenwerking met het
Duitse Dasa de moordende
strijd op de wereldmarkt van
regionale verkeersvliegtuigen
overleven. Als één van de twee
in Europa en als één van de drie
in de gehele wereld. Dat staat
voor mij vast".
Het zijn geen woorden van
Erik-Jan Nederkoorn, de voor
zitter van de raad van bestuur
van Fokker. Nee, ze komen uit
de mond van Paolo Revelli-
Beaumont, vice-president mar
keting en sales bij het ATR, het
in Toulouse gevestigde consor
tium van het machtige Franse
Aérospatiale en het Italiaanse
Alenia en tegelijk de belangrijk
ste concurrent voor de Fokker
50, de Fokker 100 en de volgend
jaar te lanceren Fokker 70.
Onmiddellijk na zijn lovende
woorden spuit Revelli-Beau
mont evenwel zijn vlijmscherpe
kritiek over het voorgenomen
samenwerkingsverband met
Dasa. „Van die overeenkomst,
zoals die er nu ligt snap ik wer
kelijk niets. En eerlijk gezegd,
wie wél in deze bedrijfstak. Vol
komen onbegrijpelijk. Niet zo
zeer van de kant van de Duit
sers, want die krijgen voor een
betrekkelijk gering bedrag een
meerderheid in Fokker. Maar
voor Fokker zelf. De top van dat
bedrijf wil doen geloven dat zij
de belangrijkste partij zal blij
ven. Waarom? Vanwege Neder
landse sentimenten? Ik weet
het niet. Ondanks beloftes dat
Fokker de leiding krijgt bij het
ontwerpen, het produceren en
de verkoop van nieuwe vliegtui
gen, ben ik er van overtuigd,
dat de Duitsers over drie jaar
volkomen de dienst uitmaken".
ATR-topman Revelli-Beau
mont is niet de enige die er zo
over denkt. Om min of meer de
zelfde reden stapte enkele
maanden geleden Frans Swart-
touw uit de Raad van Bestuur
en heeft minister Andriessen
(Economische Zaken) het af
ronden van de overeenkomst
tussen Fokker en Dasa ver
traagd. De overheid poogt heel
Crisis
Maar los van de vraag over de
precieze invulling van de eind-
overeenkomst, één ding is ze
ker: zonder samenwerking zou
Fokker het einde van deze eeuw
waarschijnlijk niet halen. Want
door de crisis in de wereldlucht
vaart - de ergste sinds 1945 - en
door torenhoge financierings
problemen vindt onder de fabri
kanten op dit moment een na
tuurlijk selectieproces plaats.
Een crisis in de wereldlucht
vaart is een fenomeen dat zich
elke tien jaar afspeelt. De huidi
ge is evenwel verergerd door de
Golfoorlog en door de recessie
in de VS, 's werelds belangrijk
ste luchtvaartmarkt. Op zijn
vroegst eind volgend jaar zal de
markt weer wat aantrekken, zo
wordt aangenomen.
Sinds midden 1990 heeft de
burgerluchtvaart maar liefst
tien miljard dollar verloren.
Daar staat tegenover dat er elk
jaar opnieuw voor dertig mil
jard dollar gefinancierd moet
worden voor de aanschaf van
nieuwe vliegtuigen. Tot het jaar
2000 gaat het om een totaalbe
drag van 400 miljard dollar.
Daarbij wordt uit gegaan van
een behoefte aan 5400 vliegtui
gen. In het verleden konden
vliegtuigbouwers, zowel als
luchtvaartmaatschappijen nog
wel eens bij hun regeringen
aankloppen voor financiële
steun. Maar ook dat wordt
steeds moeilijker. Kortom: be
stellingen van vliegtuigen blij
ven op dit moment achterwege
en voor het ontwikkelen van
nieuwe modellen is vrijwel geen
geld voorhanden. Intensieve sa
menwerking is daarom van le
vensbelang. „De bouwers van
regionale vliegtuigen als Fok
ker, ATR en Saab leveren op dit
moment uit de bestaande voor
raad. Nieuwe orders komen er
vrijwel niet", zegt Philippe Le-
bouc, vice-president van ATR.
Revellie-Beaumont: „Onlangs
heeft Fokker twaalf Fokker
50's verkocht aan Lufthansa
Cityline. Maar wat er niet bij is
gemeld, is dat die deal alleen ge
sloten kon worden, omdat Fok-
De Fokker 100 in aanbouw in de vliegtuigfabriek op Schiphol-Oost.
ker bereid was acht oude toe
stellen terug te nemen".
Concurrenten
Bij de concurrenten van Fokker
en ATR is de situatie zo moge
lijk nog zorglijker, zeker omdat
in veel gevallen de verliezen in
de civiele sector steeds mede ge
compenseerd konden worden
door de bouw van militaire
vliegtuigen. Om te beginnen
met Deutsche Aerospace
(Dasa), de beoogde parter van
Fokker. Dit onderdeel van het
machtige Daimler-Benzcon-
cern en participant in het Air
busconsortium, heeft flink te
lijden onder het wegvallen van
militaire opdrachten. Boven
dien is de afgelopen vijf jaar 2
miljard dollar gestoken in de
ontwikkeling van een familie
vliegtuigen van 80 tot 130 stoe
len. Kopers hebben zich even
wel niet aangediend. Door over
name van 51 procent van de
aandelen krijgt Dasa voor een
bedrag van naar schatting 1,5
miljard gulden toegang tot het
marktsegment van vliegtuigen
van 50 tot 130 stoelen.
Voor Fokker betekent de sa
menwerking nieuw kapitaal.
Daarmee kunnen onder meer
de ontwikkelingskosten van de
Fokker70 350 miljoen) en de
Fokkerl30 1 miljard) wor
den gefinancierd. In de markt
van vliegtuigen met 70 tot 140
stoelen verwacht Fokker tot
het jaar 2005 een vraag van
drieduizend toestellen. Ze
denkt daarvan zelf ruim een
kwart voor haar rekening te
kunnen nemen.
Nekslag
British Aerospace, tot dusver
stevig leunend op haar defen-
siepoot, kan maar amper het
hoofd boven water houden. Vo
rige week maakte ze het ontslag
bekend van 2500 personeelsle
den. De produktie van een
nieuw type vliegtuig zal in Tai
wan worden verricht in samen
werking met Taiwan Aerospa
ce. Analysten verwachten dat
de samenwerking tussen Fok
ker en Dasa voor deze onderne
ming evenwel de uiteindelijke
nekslag zal betekenen.
Het Spaanse CASA, zowel als
het Zweedse Saab hebben het
vreselijk moeilijk. Plannen voor
samenwerking tussen beide
hebben niets opgeleverd. Saab
heeft dit jaar nog geen enkel
toestel verkocht. De produktie
is inmiddels teruggeschroefd en
er verdwijnen 500 van de 6500
arbeidsplaatsen. ATR-vice-pre-
sident Revelli-Beaumont is er
van overtuigd dat CASA en
Saab voor het eind van deze
eeuw niet meer bestaan.
Hetzelfde geldt volgens hem
voor het Braziliaanse Embraer.
Deze onderneming verkeert in
grote financiële problemen en
ziet haar toch al niet florissante
foto:anp
marktaandeel zienderogen te
ruglopen.
Het Canadese Bombardier/De
Havilland tot slot, zal door haar
Canadair Regional Jet waar
schijnlijk ook tot de weinige
overlevenden in deze veldslag
behoren.
Groten
Naast de bouwers van de klei
nere passagiersvliegtuigen, zijn
er ook nog de giganten als
Boeing, Airbus en McDonnell
Douglas. Om met de laatste te
beginnen: McDonnell onder
handelt momenteel met de Chi
nese Volksrepubliek voor de ge
zamenlijke bouw van de MD95,
een toestel met rond 100 zit
plaatsen en daarmee een moge
lijke concurrent van Fokker-
/Dasa. Of dat project zal slagen
is zeer de vraag. Maar van door
slaggevende bètekenis voor
haar voortbestaan is de MD12,
een toestel dat een concurrent
is van de Boeing 747 en van de
Airbus A340, waarvan de eerste
exemplaren in januari volgend
jaar worden afgeleverd aan
Lufthansa en Air France. In
dien voor de MD 12 geen finan
ciering en potentiële kopers
kunnen worden gevonden, lijkt
het gedaan met de toekomst
van McDonnell Douglas;
Boeing heeft op dit moment een
orderportefeuille van rond
1500 toestellen. Bij Airbus gaat
het om een aantal van 900
vliegtuigen. Dat zijn opzichzelf
enorme aantallen, maar men
dient wel te bedenken dat die
orders merendeels aan het eind
van de jaren tachtig zijn ge
plaatst. Alleen al dit jaar leve
ren 'de grote drie' achthonderd
toestellen af met een gezamen
lijke capaciteit van zo'n 160.000
stoelen. Dat vergroot niet al
leen de toch al bestaande over
capaciteit op de markt, maar
doet bovendien de financie
ringsproblemen van de lucht
vaartmaatschappijen verder
toenemen. Onder meer om die
reden heeft KLM's partner
Northwest Airlines deze week
bekend gemaakt zestien bestel
de Airbus A330's driejaar latei-
in dienst te nemen. Om die
overcapaciteit met cijfers te il
lustreren: op dit moment staan
ongeveer duizend vliegtuigen
permanent aan de grond. Dat
komt overeen met eenzesde van
de wereldluchtvloot.
Om evenwel de afzet ook de ko
mende jaren op een acceptabel
peil te houden, zal er waar
schijnlijk een regelrechte prij
zenoorlog tussen de fabrikan
ten ontstaan. Niettemin zal
over tien jaar, aldus Adam
Brown, de directeur-planning
van Airbus, de totale produktie
bij 'de grote drie' rond dertig
procent lager liggen dan op dit
moment. Al met al heeft dat tot
gevolg dat er steeds minder geld
voor handen is voor de miljar
den verslindende ontwikkeling
van nieuwe vliegtuigen.
Samenwerking
De voorgenomen samenwer
king tussen Fokker en Dasa, die
naar verwachting in november
officieel zal worden bekrach
tigd, lijkt dan ook slechts het
begin van een veel groter pro
ces. In luchtvaartkringen wordt
algemeen aangenomen dat uit
eindelijk ook het Italiaanse Ale
nia en het Franse Aérospatiale
(de moedermaatschappijen van
ATR) een minderheidsbelang
in de Fokker/Dasa-holding zul
len krijgen. „Ik acht dat zeker
niet uitgesloten", zegt ATR-
vice-president Revelli-Beau
mont veelbetekenend. Uitein
delijk zal er daardoor een gigan
tisch Europees fabrikantennet
werk kunnen ontstaan wat
wordt gevormd door Fokker-
/Dasa, Airbus, Alenia en Aéros-
gekeerd ging de aandacht v<^
de handelaren uit naar dl
Amerikaanse dollar. Het gi
volg was dat de Amerikaans
munt weer terugmoest na»
het niveau van rond de 1,61
gulden, dezelfde waarde ap
voor de valutacrisis. De lag
dollar liet de aandelenbeu|ot
zen niet onberoerd. Vooral ?AI
Japan was het paniek. De hi""
perende economie zorgde j.
voor een gebrek aan vertror
wen. De Japanse bedrijve
konden het wegvallen van <P£
binnenlandse vraag nog gin:
deeltelijk compenseren doof
meer te exporteren. Nu dit
yen steeds duurder wordt dtj
len de exportmogelijkheden
voor de Japanse bedrijven.
met al was dat voldoende o^
de koersen op de Japanse e
fectenbeurs de hele week ta
laten dalen.
Ook in Amsterdam deed 4s
dalende dollar geen goetn,
Daar kwamen de negatiev c
bedrijfsberichten over DAXr,
DSM en KLM nog bij. Voorta
DSM is een geval apart. H^,
bedrijf hield een bijeemkom^
voor analisten omtrent de fui
nanciële situatie en de totj
komstverwachtingen. De re
sultaten van die bijeenkom^
zijn niet aan het publiek mek
gedeeld. Dat de toekorrqs
voor DSM er slecht uitzii€
werd het grote publiek pqt-
bekend toen de koers sterer
begon te dalen. De analiste^,
hadden hun grote klanten q^
de hoogte gebracht en die vei
kochten massaal. U
De kleine belegger zit nu m^0
de gebakken peren en gedaaj
de DSM-aandelen. Voor cL,
zoveelste keer betalen de klej
ne beleggers de rekening voaj
de grote jongens. ei
DEN HAAG De crisis
rond het Engelse pond is de
afgelopen week ontaard in
een partijtje moddergooien
tussen Bonn en Londen.
De Britse regering legde de
schuld van de waardeda
ling van het pond bij de
Duitse Bundesbank, maar
die pikte dat niet. De rel
was geboren
In Groot-Brittannië heeft de
pondcrisis voor het nodige po
litieke tumult gezorgd. Een
lage inflatie door een sterk
pond in het EMS was de hoek
steen van de Britse economi
sche politiek. De valutahan-
del had die hoeksteen binnen
twee weken losgewrikt, waar
door het hele beleid met don
derend geraas in elkaar stort
te. Economisch gezien was
het allemaal een goede zaak,
maar de politiek heeft andere
wetten. De Britse regering
zocht een zondebok voor de
afgang en vond die in de Duit
se Bundesbank.
„De hoge Duitse rente is de
oorzaak van de ellende", ver
klaarde de regering. „On
zin", verklaarde de Bundes
bank en liet een bericht uit
lekken waarin de fouten van
de Britse regering breed wer
den uitgemeten. Normaliter
worden deze zaken door
heren onder elkaar uitge
praat, maar nu ligt de hele ru
zie op straat. De positie van
de Britse minister van finan
ciën Lamont is nu wel erg
wankel geworden.
Nu de rust aan het Europese
valutafront weer wat is weer-
DEN HAAG Binnen de
Neprom (Nederlandse Pro
ject Ontwikkeling Maat
schappijen) groeit de be
zorgdheid over de commer
ciële activiteiten van woning
bouwcorporaties
Aan de andere kant van de At
lantische Oceaan blijft, zoals
gezegd, mogelijk alleen Boeing
over. Twee ondernemingen, die
wereldwijd de dienst zullen uit
maken. Fokker en Dasa hebben
daartoe inmiddels de toon ge-
„We zijn best een beetje be
zorgd", vertelt Neprom-woord-
voerder Van Zandvoort over de
initiatieven van een enkele so
ciale verhuurders, die zich
sindskort bezighouden met de
bouw van dure villa's die voor
prijzen van twee tot drie ton
worden verkocht.
Van Zandvoort: „Ik vind het
een discutabele zaak dat corpo
raties zich op basis van hun in
de sociale sector verworven po
sitie gaan inzetten voor zaken,
die niets meer te maken hebben
met hun oorspronkelijke doel
stelling".
Vanmiddag zal een delegatie
van de Neprom de kritiek op de
commerciële activiteiten van de
corporaties aan de orde stellen
tijdens een ontmoeting met top
ambtenaren van staatssecreta
ris Heerma.
Voor de Neprom - een vereni
ging voor projectontwikkelaars,
verzekeringsmaatschappijei
pensioenfondsen en andere
te onroerend goed-instantUr
is het moeilijk te begrijL
waarom sociale verhuurc.j
hun nek willen uitsteken op^
commerciële markt. Van Zajj
voort herinnert er aan daL
winsten van de grootste Net
landse bouwbedrijven rela
gering zijn: niet'meer dan t
procent van de omzet. Om
reden moeten de corporaties
ker niet denken gigantis
winsten te kunnen maken
zijn boodschap.
Van Zandvoort voegt er aan
dat de particuliere bouwbed
ven niet bevreesd zijn voor c n
currentie van corporaties, b
zich willen gaan storten inj
bouw van dure koopwoning^
„Niemand is bang voor t
stukje confrontatie op J
markt", zegt hij zelfbewust. L
Daarentegen is de Neprom L
op haar hoede dat de socL]
huisbazen niet fiscaal zul
worden bevoordeeld. „Het
natuurlijk niet zo zijn dat
woningbouwcorporaties
vennootschapsbelasting
ven te betalen, terwijl wij
niet aan ontkomen", n
Van Zandvoort.
Het beursklimaat is wereld
wijd bedroevend slecht. Verba
zingwekkend is dat niet nu de
monetaire crisis heeft toegesla
gen en het beeld van de toch al
stagnerende economie nog ne-
veliger heeft gemaakt. Een dol
larkoers van 1,59 gulden is op
zichzelf al een onheilspellend
signaal dat de toestand van de
wereldeconomie sinds jaren
niet zo onevenwichtig is ge
weest.
Maar toch. Kunnen we na zo
veel maanden van aarzeling en
teleurstellingen op beursge-
bied weldra een nieuwe hausse
verwachten? Zo ja, dan staan
de koersen thans op een niveau
waarop zelfs dure kwaliteit
saandelen blindelings gekocht
kunnen worden. Wie zal het
zeggen? Ik in geen geval, want
ik geloof niet ip een snelle om
mekeer van de huidige, vaak
deprimerende gang van zaken.
Daarbij komt, dat het economi
sche zwaartepunt naar het
Verre Oosten verschuift. „Het
Amerikaanse bedrijfsleven
weet zich nog aan te passen,
maar Europa, en in mindere
mate Nederland, blijft achter",
aldus de Rabobank in een re
cent commentaar, waarin ove
rigens alternatieve scenario's
worden gegeven waarin Euro
pa er beter afkomt. In een an-
der scenario wordt gesproken
over een Europese renaissance
met een belangrijke rol voor de
overheid. In dit scenario is
sprake van een redelijke groei
in Nederland. Dat klinkt al een
stuk hoopgevender!
Moeilijk
Tegen de achtergrond van de
huidige ontwikkelingen is het
niet verwonderlijk, dat de ka
pitaalvoorziening van het
bedrijfsleven steeds moeilijker
wordt. Beleggers en andere be
langhebbenden bij een gezonde
economie geven echter blijk
van een toenemend wantrou
wen in bedoelde ontwikkelin
gen.
Ontegenzeglijk heeft de kapi
taalmarkt het bestaande, niet
uit te roeien wantrouwen mede
aan zichzelf te wijten. Denk
hier aan de droevig slechte
analyses, resulterend in ver
liesgevende introducties en
emissies, waardoor vooral de
kleine en grote particuliere be
leggers van de beurs zijn ge
jaagd. De belangstelling voor
de effectenhandel is in deze
kringen in enkele jaren tijd ge
daald van 26 tot 14 procent.
Door de tanende belangstelling
zijn aandelenemissies en -in
troducties op het ogenblik in
feite onmogelijk. Het bedrijfs
leven komt daardoor vrijwel
automatisch terecht bij de ban
ken met hun hoge rentetarie
ven, bij institutionele beleg
gers en pensioenfondsen als
mede bij de participatiemaat
schappijen, waarvan Neder
land er 56 rijk is. Het zou ook
voor de gewone belegger inter
essant zijn als er een participa
tiemaatschappij werd ge-
creeerd met uitsluitend belan
gen in kleine, kerngezonde on
dernemingen met goede groei
mogelijkheden. Te zijner tijd
zouden de beste en gezondste
van die groeiers dan naar de
parallelmarkt kunnen verhui
zen. Ik doel hier dan op (nog)
kleinere ondernemingen dan
de Nederlandse Participatie
maatschappij (NPM) in porte
feuille heeft. Die NPM demon
streert steeds opnieuw dat de
risico's bij een goed, dyna
misch beleid aanvaardbaar
blijven.
Effectenhandel
Door het huidige gebrek aan
belangstelling beleven de effec
tenafdelingen van de banken
en commissionairs in effecten
moeilijke tijden. Ook de media,
waarmee de beleggers probe
ren hun kennis te vergroten,
hebben het allesbehalve ge
makkelijk. Deze media weten
het soms ook niet en spreken
elkaar dan tegen. Daardoor
valt er voor de neutrale waar
nemer veel te genieten.
Soms krijg je de indruk, dat het
adviseren van de klantenkring
alleen in goede tijden zin heeft,
maar dat er in slechte tijden
met de pet naar gegooid wordt.
Dezer dagen kreeg ik enkele
analyses over het ziekelijke
Philipsconcern onder ogen, die
hemelsbreed van elkaar ver
schilden, maar er duidelijk
blijk van gaven dat de analis
ten absoluut niet weten wat zij
aan het concern hebben. Dat
laatste is begrijpelijk, maar
breng dan geen analyses naar
buiten. Dat zaait alleen maar
onrust in de beleggerskringen,
die bij het nemen van besluiten
dergelijke analyses als basis
nemen.
CBS
Tot overmaat van ramp heeft
het CBS, het Centraal Bureau
voor de Statistiek, dezer dagen
enkele cijferreeksen gepubli
ceerd, die beter dan wat ook
aantonen, dat de conjunctuur
het bedrijfsleven behoorlijk te
genzit. Ik zal u die cijfers be
sparen, maar alleen iets uit de
conclusies van CBS weerge
ven: „De orderontvangst in de
industrie gaf in augustus een
daling te zien, die groter was
dan gebruikelijk voor de tijd
van het jaar".
Het onaangenaamst is natuur
lijk de achteruitgang in de or
derontvangst van de investe
ringsgoederen industrie, ter
wijl daar ook, zij het in minde
re mate, de bedrijvigheid dalin
gen te zien gaf, die groter wa
ren dan normaal in deze tijd
van het jaar.
En: „De ontevredenheid met
de orderontvangst nam flink
toe, terwijl ook de orderpositie
door meer ondernemers klein
werd genoemd. De sinds het
eerste kwartaal 1992 ingezette
trendmatige daling van het
oordeel over de orderpositie
zette zich hiermee verder
door".
Deze neergaande ontwikkeling
betekent, dat de gehele Neder
landse industrie aarzelt met
het plaatsen van orders voor
nieuwe installaties, omdat het
beeld van de conjunctuur al te
nevelig is.
In hoeverre het Nederlandse
bedrijfsleven door de huidige
ontwikkeling van de dollar
koers zal proberen nieuwe,
aanzienlijke belangen in de
Verenigde Staten op te bouwen
moet worden afgewacht, maar
gezien het eerste scenario van
de Rabobank moet met derge
lijke investeringen wel degelijk
rekening worden gehouden.
Strenge controles bij Cindu
De heren J.L. Kieft, milieucoördinator van de provincie Noord-Holland (rechts) en P. Huijing van de w«
groep Cindroom bestuderen de technische installatie van de kunstharsfabriek Nevcin Polymers, ond
deel van Cipdu in Uithoorn. Een deel van de fabriek gaat binnenkort weer draaien. Voordat ook de i
weer wordt opgestart, zal aan een aantal zeer strenge veiligheidseisen moeten worden voldaan. Zo
bekend kwamen op 8 juli bij een ontploffing in de fabriek drie mensen om het leven.
foto:'
