Burger klem tussen ministers en wethouders
V
Binnenland Buitenland
Verleden
achtervolgt
Ted Kennedy
Om de portemonnee van de burgers te sparen, stellen gemeenten onderhoud aan wegen, pleinen en plantsoenen uit, maar uiteindelijk ontkomen ze niet aan verhoging van ge
meentelijke belastingen.
FOTO STEPHEN EVENHUIS
schermt, tot in tienden van pro
centen uitgerekend, kloppen
dus eigenlijk niet", zegt de
VNG-directeur. „De cijfertjes
vallen meestal tegen, vooral als
het gaat om mensen die de pech
hebben in arme gemeenten te
wonen. Want die gemeenten
zijn ook meestal duur voor hun
inwoners. Met andere woorden:
de onroerend-goedbelasting, de
rioolrechten, de reinigingsrech
ten, begrafenisrechten, par
keertarieven en andere lokale
heffingen zijn in een arme ge
meente doorgaans aanzienlijk
hoger dan in een gemeente die
er financieel zonnig bij.zit. Zo
zal een gezin dat bijvoorbeeld in
Zaanstad of Utrecht woont, de
twee duurste gemeenten van
Nederland, per jaar vele hon
derden guldens meer kwijt zijn
aan gemeentelijke lasten dan
een inwoner van Putten of Kat
wijk. Bovendien zijn vrijwel alle
gemeentelijke lasten niet af
hankelijk van het inkomen,
waardoor ze extra zwaar druk
ken op de mensen met een uit
kering of minimumloon".
De conclusie die hieruit getrok
ken kan worden is dat de porte
monnee van heel veel burgers
Gem. lokale
Top-vijftien van
lasten per
dure gemeenten
woning in '92
1. Zaanstad
1100
2. Leeuwarden
ïoio
3. Utrecht
993
4. Waddinxveen
938
5. Gouda
902
6. Leiderdorp
895
7. Heerenveen
890
8. Leiden
886
9. Deventer
861
10. Rotterdam
850
11. Den Haag
848
12. Hilversum
822
13. Amersfoort
810
14. Groningen
753
15. Voorburg
740
Gem. lokale
Top-vijftien van
lasten per
goedkope gemeenten
woning in '92
1. Putten
280
2. Katwijk
310
3. N ij kerk
344
4. Noordwijk
360
5. Terneuzen
366
6. Rucphen
399
7. Harderwijk
401
8. Weert
402
9. Oldebroek
402
10. Barneveld
411
11. Vught
420
12. Hoogeveen
441
13. Ermelo
445
14. IJsselstein
461
15. Losser
466
van twee kanten wordt belaagd.
De burgers zijn daarbij het
slachtoffer van een bizarre drie
hoeksverhouding. Aan de ene
kant staat de rijksoverheid, die
steeds meer geld uit de porte
monnee van de burger haalt
voor onder meer het openbaar
vervoer, de huren en de gezond
heidszorg. Zo af en toe stopt het
rijk er echter ook weer iets in
terug in de vorm van belasting
en premieverlaging. Een mooi
gebaar. Maar intussen zit het
rijk met de andere hand in de
broekzak van, de gemeenten,
die er steeds meer rijkstaken bij
krijgen maar tegelijkertijd wel
aan alle rijksbezuinigingen
moeten meedoen. En wat is dan
de logische reactie van de ge
meenten die het niet meer kun
nen rooien? Die beginnen ook
gretig in de geldbeurs van de
burger te graaien.
Het grote verschil in lasten tus-
Verdeelsleutel
sen burgers in dure en goedko
pe gemeenten zit de VNG niet
lekker. Van Tilborg: „We heb
ben daarover een brief geschre
ven aan de Tweede Kamer en
we hopen dat de fractievoorzit
ters dat probleem volgende
week tijdens de algemene be
schouwingen over de rijksbe
groting aan de orde willen stel
len. Wij willen nu wel eens we
ten in hoeverre de Kamer en
het kabinet bereid zijn die ver
schillen te accepteren. Laat
daar maar eens een goeie poli
tieke discussie over losbran
den".
Van Tilborg is benieuwd wat
Kamer en kabinet vinden van
de gedachte om de rijksbijdra
gen aan de gemeenten op een
eerlijker manier te verdelen.
Het rijk heeft een grote pot, het
Gemeentefonds, waaruit elke
gemeente jaarlijks een deel
krijgt. Volgend jaar zit er ruim
16 miljard in dat fonds. Het per
centage dat elke gemeente
krijgt staat precies omschreven
in de Financiële Verhoudings
wet uit 1984.
„De verdeelsleutel die daarin
wordt gehanteerd, klopt niet
meer met de realiteit", zegt de
VNG-directeur. „Het rijk moet
veel meer rekening houden m<
het aantal allochtonen, bejaarj^
den en bijstandsgerechtigden^
binnen de gemeentegrenzei
Uit onderzoek is gebleken di
deze zogeheten sociale factored^,
veel bepalender zijn voor de fijn.
nanciële draagkracht van eei) di
gemeente dan gedacht werdjnd
Dus zal een gemeente die veejev
geld aan welzijnsuitgaven, zoret
als de bijstand, kwijt is een hope
ger bedrag uit het Gemeenteen
fonds moeten krijgen. Op di$OT
manier zou je uitkomen op eei>—
verdeling waarbij rijke gemeen]
ten minder geld krijgen
arme gemeenten meer".
De Kam
Als het kabinet deze gedachten
zou overnemen, gloort er dan
hoop voor de inwoners van ge
meenten waar veel burger^R
zuchten onder hoge lasten?>m
Zouden bijvoorbeeld B en W|uc
van Den Haag, Leeuwarden ol)N
Deventer onmiddellijk de on-,m
roerend-goedbelasting of dejn
rioolrechten verlagen als z^ (j(
meer geld van het rijk ontvint
gen? Van Tilborg schudt hef
hoofd. „Nee, dat moeten we
onszelf niet wijsmaken. Ik denll
dat verlaging van gemeentelijk
ke belastingen de komende ja»rs
ren absoluut uitgesloten is. De
kans is wèl groot dat een ge*?/
meentebestuur tegen z'n inwoj^
ners zegt: we verhogen jullie!]:
lasten minder dan de bedoeling1?
was". !d<
Enkele weken geleden present
teerde een commissie onder lei]"
ding van Flip de Kam (hoogle"^
raar openbare financiën aan d^
universiteit van Groningen enF
voormalig PvdA-kamerlid) eerfei
advies aan het kabinet ove#1-
nieuwe geldbronnen voor de ge-p'
meenten. De commissie stelde1^
onder meer voor dat de gemeen*®1
ten voortaan 1 procent van de*5
loon- en inkomstenbelasting?8
rechtstreeks van hun inwoners16)
zouden mogen heffen. Tegelijk11
kertijd zou het rijk die belasting»
gen dan met 1 procent moetei^
verlagen. Ook zag de commisl
sie-De Kam mogelijkheden toa
invoering van een gemeentelij^
ke 'ingezetenenbelasting' vanl
pakweg honderd gulden perldc
burger per jaar, in beginsel netlAj
zoiets als de 'poll tax' waar de"-
Britten twee jaar geleden tegerQ]
te hoop liepen. af
>o
Van Tilborg vraagt zich af of de?s'
voorstellen van de commissie
wel zo wijs zijn. „Ik sta er nietr"
bij te juichen. Geef mij maart1
een betere verdeling van hetp
Gemeentefonds over de ge-L
meenten. Ik ben bang dat he(L
doorvoeren van de ideeën vanlj
de commissie-De Kam de rijker
gemeenten nog rijker maakt en]
de arme gemeenten nog armer.
En dat wil ik niet zien gebeu-v
Schuift het rijk zijn problemen af op de lagere overheden?
Onzin, vindt minister Kok van Financiën. Maar de
Vereniging van Nederlandse Gemeenten (VNG) denkt daar
anders over. De ijver waarmee Kok de staatskas op orde
brengt heeft volgens de VNG wel degelijk financiële gevolgen
voor de gemeenten. Alleen worden ze daar niet echt
armlastig van, omdat er altijd nog wel een gemeentelijke
heffing of belasting kan worden verhoogd. Wie uiteindelijk
daarvan de dupe is? De burger uiteraard, die zijn door het rijk
beloofde 'koopkrachtbehoud' wel op zijn buik kan schrijven.
Een gesprek over koopkrachtplaatjes en koopkrachtpraatjes.
Idoor
PAUL KOOPMAN en
DICK VAN RIETSCHOTEN
DEN HAAG Petje af voor
Wim Kok, de zuinigste mi
nister van financiën sedert
Lieftinck, overigens ook een
sociaal-democraat. Wie
dacht dat het rijk na de mil
jardenbezuinigingen van de
kabinetten-Lubbers I en II
de broekriem echt niet ver
der aan kon snoeren, is be
drogen uitgekomen.
Met vereende krachten hebben
Kok en Lubbers aan het leder
gesjord en ziet: de gordel zit
weer een gaatje krapper. Ruim
tien miljard gulden is er nu in
drie jaar bezuinigd en het eind
lijkt nog niet in zicht. Het snoei
en in de uitgaven komt overi
gens niet alleen het huishoud
boekje van het rijk ten goede.
Er blijft ook nog wat over voor
de burgers, zegt Kok. In 1993,
zo voorspelt hij, zal de gemid
delde Nederlander minder
kwijt zijn aan belastingen en
premies dan dit jaar. Zo kan on
der meer de koopkracht van de
minima worden beschermd.
Dat klinkt mooi, maar is het
ook zo? Financieel-directeur
mr. ing. C. van Tilborg van de
Vereniging van Nederlandse
Gemeenten fronst de wenk
brauwen. „Nee hoor. De lasten
verlichting die het kabinet in de
Miljoenennota belooft is een fic
tie", zegt hij. „Wat er in feite
gebeurt, is dat er een verschui
ving optreedt binnen ons totale
belastingsysteem. De rijksbe
lastingen gaan wel omlaag,
maar aan de andere kant gaan
de meeste gemeentelijke belas
tingen en heffingen omhoog".
Bordje verhangen
De bordjes worden dus gewoon
verhangen. De afgelopen drie
jaar is het totaal aan gemeente
lijke belastingen en heffingen
maar liefst gestegen van 4,7
naar 6,4 miljard gulden.
Van Tilborg somt daarvoor vier
redenen op: „Ten eerste
moeten de gemeenten al jaren
gewoon meedoen met de rijks
bezuinigingen. Vervolgens ne
men de gemeentelijke lasten
toe omdat het rijk steeds meer
taken naar de gemeenten af
stoot en daarvoor niet altijd vol
doende financiële compensatie
geeft. Verder zijn de milieukos
ten voor de gemeentebesturen
enorm gestegen. Ze moeten bij
voorbeeld bij het ophalen en
verwerken van huisvuil en het
schoonmaken van bouwgrond
aan steeds strengere milieu-ei
sen voldoen. Dat kost meer geld
en dat wordt vaak doorbere
kend aan de burgers. En dan
zijn er tenslotte natuurlijk ook
gemeentebesturen die hun bur
gers zwaarder belasten om in
terne gemeentelijke problemen
op te lossen, zoals het wegwer
ken van een begrotingstekort,
de vervanging van rioleringen
of het verrichten van noodzake
lijk onderhoud aan straten,
plantsoenen en andere voorzie
ningen".
Met name over het laatstge
noemde aspect weet Van Til
borg uit eigen ervaring mee te
praten, want enkele jaren gele
den nog was hij Wü-wethou-
der van financiën in Schiedam.
„Ik ken het klappen van de
zweep. Je wilt als gemeente ui
teraard zo vriendelijk mogelijk
zijn voor je burgers, dus als je
flink moet bezuinigen ga je
eerst kijken waar je geld over
kunt houden zonder de inwo
ners direct te treffen. Je privati
seert bijvoorbeeld een gemeen
telijk slachthuis of een zwem
bad en je laat een begerig oog
vallen op de post onderhoud
van wegen, pleinen en plantsoe
nen. Dan maar een poosje geen
onderhoud. Maar dat kun je
niet al te lang uitstellen, anders
gaat het je uiteindelijk drie keer
zo veel kosten. Pas als er echt
nauwelijks meer iets te bezuini
gen valt en je ook niet failliet
wilt gaan, moetje wel besluiten
om de burgers extra bijdragen
te vragen".
Kijk en arm
Er zijn plaatsen waar dit soort
problemen nauwelijks speelt,
maar ons land kent vele tiental
len gemeenten waar de burgers
elk jaar dieper in de buidel
moeten tasten om burgemees
ter en wethouders aan de beno
digde extra inkomsten te hel
pen. „Die koopkrachtplaatjes
waar het kabinet altijd mee
Idoor
GEORDIE GREIG
NEW YORK Nog maar twee
maaanden geleden kon Edward
(Ted) Kennedy zijn geluk niet
op. Hij had net een mooie nieu
we echtgenote in de wacht ge
sleept, het schandaal van het
verkrachtingsproces tegen Wil
liam Kennedy Smith begon in
de vergetelheid te raken en hij
had de opwindende kans om
een democratische president te
helpen verkiezen.
Het geluk was evenwel van kor
te duur. In de Verenigde Staten
dreigen de memoires te ver
schijnen van een vroegere assis
tent van de senator. De auteur,
Richard Burke, doet een ont
hutsend boekje open over het
onstuimige verleden van Ken
nedy. De Kennedy's proberen
de publikatie van het boek met
alle macht tegen te houden. Ze
noemen Burke een bedrieger en
fantast, die met het geld dat het
boek hem oplevert zijn zware
schulden wil aflossen.
Burke beweert in zijn boek 'De
Senator - Mijn Tien Jaar met
Ted Kennedy', dat Kennedy sa
men met een andere prominen
te politicus deelnam aan
groepsseks en dat hij regelma
tig cocaïne en amylnitraal snoof
ter bevordering van zijn poten
tie. Kennedy's drugsgebruik
zou in de jaren tachtig danig uit
de hand gelopen zijn. Volgens
Burke beschikte Kennedy in
zijn kantoor op Capitol Hill
over voorraden cocaïne die hij
gebruikte om meisjes die vaak
jong genoeg waren om zijn
dochter te kunnen zijn te verlei
den. Hij gebruikte ook drugs in
bijzijn van zijn kinderen en zou
ten minste eenmaal cocaïne
hebben aangeboden aan Teddy
jr. en dochter Kara.
Kennedy zou verder gepro
beerd hebben een veertienjarig
schoolmeisje aan te randen. Hij
gaf haar ouders geld om een
schandaal te voorkomen. Burke
schrijft dat het zijn werk was
meisjes te ronselen voor de se
nator. Wanneer veroveringen
zwanger werden zou de katho
lieke Kennedy hen tot een abor
tus hebben gedwongen.
Veel gewend
Het boek zal velen shockeren,
al zijn de Amerikanen wel wat
gewend van de senator, die be
kend staat om zijn excessieve
drankgebruik en zijn seksuele
expansiedrift. Kennedy raakte
al in opspraak in zijn universi-
teitsjaren te Harvard, waar hij
examenfraude pleegde. Het
dieptepunt kwam in 1969, toen
hij op het eiland Chappaquid-
dick zijn Oldsmobile van een
brug afreed, waarbij Mary Jo
Kopechne, die als vrijwilligster
voor zijn verkiezingscampagne
werkte, om het leven kwam.
De onthullingen van Burke
zouden Kennedy's herverkie
zing voor de Senaat in de wielen
kunnen rijden, maar zelfs Ken
nedy's critici zijn het erover
eens dat de aantijgingen in het
boek (waarvoor Burke 500.000
dollar heeft gekregen) niet al te
serieus moeten worden geno
men gezien de reputatie van de
schrijver.
Burke was tot 1981 hoofd van
Kennedy's staf van zestig man.
Hij kreeg toen een zenuwinzin
king en beweerde dat iemand
had geprobeerd hem te ver
moorden. Later bleek dat hij
zelf een kogel door de voorruit
van zijn BMW had geschoten
om zijn bewering kracht bij te
zetten. Als excuus voerde Bur
ke de enorme werkdruk op. Als
onderdeel van zijn therapie
moest hij ironisch genoeg over
zijn ervaringen met de senator
schrijven.
Burke ging failliet en heeft
875.000 dollar aan schulden
uitstaan. „Straks vertelt hij ook
nog dat de senator een ÜFO-
tochtje heeft gemaakt", zegt
Paul Donovan, Kennedy's pers
secretaris. „Burke heeft een le
vendige verbeelding. Hij heeft
zoveel schulden dat hij alles zal
zeggen als er munt uit te slaan
valt".
Veel Amerikanen zijn van me
ning dat Kennedy nu wel ge
noeg geplaagd is. Er bestaat een
zekere sympathie voor hem om
dat omdat hij is opgegroeid in
de schaduw van zijn twee meer
vermaarde broers Jack en Bob
by. Maar er is nu ook goed
nieuws voor Kennedy: binnen
kort zal een boek uitkomen
over het ongeluk op Chappa-
quiddick met sensationele en
verrassende onthullingen ovqr
zijn betrokkenheid bij het onge
luk. Er werd indertijd getwij
feld aan zijn lezing van de ge
beurtenissen, en het president
schap kon hij in 1980 wel verge
ten. Maar volgens de auteurs
van 'Chappaquiddick - Het
Ware Verhaal' heeft'Kennedy
wel degelijk de waarheid ver
teld.
The Sunday Times
Amira en haar dochter
Sabina (4) wonen met
Amira's zus Zejda en haar
zonen Amel 17) en Adnan
14) op kamer 207 van de
voormalige Koning Willem 1-
kazerne in Den Bosch. Ze
zijn begin april gevlucht uit
het Bosnische Zvornik, aan
de grens van Bosnië en
Servië. Deze krant volgt de
ontwikkelingen rond hét
vijftal.
Idoor
HANS LEBER
DEN BOSCH Ze piekert
minder, kijkt vrolijker, lacht
meer en begrijpt de Engelse les
sen beter. Oorzaak? Amira
heeft bericht over haar man Ju-
suf. Hij maakt het naar omstan
digheden goed en bevindt zich
in het Noord-Bosnische Tuzla,
samen met haar ouders die vijf
maanden geleden niet mee naar
Nederland wilden vluchten. In
het vluchtelingencentrum is
weinig te eten en medicijnen
hebben ze ook niet genoeg,
maar ze redden zich.
Vijf maanden hoorde Amira
niets, nu is er de opluchting.
„Jüsuf is nog ver weg en ik
maak me ook nog wel zorgen,
maar ik ben erg blij. Vooral om
dat Jusuf al die tijd wist dat we
naar Nederland waren gegaan.
Hij was daar heel erg voor",
zegt Amira. Een nicht in Zagreb
die het nieuws over Jusuf hoor
de van bezoekers uit Tuzla,
meldde het nieuws telefonisch.
Nadat anderhalve maand gele
den Abdullah, de man van Zej
da, in Ljubljana opdook en in
middels af en toe contact heeft
met zijn vrouw, verkeert nu ook
Amira niet langer in onzeker
heid over haar man.
Twee weken geleden, tijdens
een dagje Rotterdam, was dat
nog heel anders. Aspirines te
gen de hoofdpijn, moeite met
concentratie... Amira maakte
een afwezige indruk. Een dagje
uit bracht wat afleiding, meer
niet.
Op hun paasbest gekleed, zoals
afgesproken om half elf, ston
den ze 's ochtends klaar bij de
poort van het opvangcentrum.
De afspraak om Rotterdam te
bezoeken bood Amira en haar
zus Zejda de mogelijkheid de le
digheid op de voormalige Wil
lem I-kazerne in Den Bosch te
verwisselen voor het bereiden
van een maaltijd 'pita'. Ze had
den tijdens de interviews meer
dere keren te kennen gegeven
graag weer eens voor zichzelf
en hun kinderen te koken.
Vliesdun
Pita is een Bosnisch deegge
recht met een bijzondere berei
dingswijze. Het bevat gewone
ingrediënten. Behalve spullen
voor een eenvoudige salade ver
meldde de boodschappenlijst
'bloem', 'aardappelen', 'ge
hakt', 'ui', 'olie', 'peper' en
'zout'. Ze hadden het met hulp
van een tolk op het Bossche
centrum in het Nederlands ge
schreven.
Zejda gaf te kennen dat ze een
schoon tafelkleed nodig had,
waarop het deeg zóu worden
uitgespreid. Met een roller
werd het deeg geplet tot de
vorm van een groot uitgevallen
pizza, waarna Zejda met sierlij
ke handbewegingen, om de ta
fel heen lopend, het deeg verder
uit elkaar trok. Uiteindelijk
bleef niet meer dan een vliesje
deeg over. Op welhaast magi
sche wijze kwamen er geen ga
ten in de flinterdunne panne-
koek.
Nadat Zejda het gehakt, de ui-
ensnippers en de aardappel
brokjes in banen op het deeg
legde en wat peper en zout toe
voegde, trok ze het laken over
de volle breedte iets omhoog en
rolde zo het deeg om het ge
hakt. Het deeg werd afgesne
den en de lange gehaktrol werd
in elkaar gedraaid. Zo maakte
Zejda twee tafels deeglaag
waarvan ze ongeveer 25 pita
broodjes maakte. Die gingen
vervolgens twintig minuten in
een gloeiend hete oven.
Een aantal werd meegenomen
voor vrienden op de kazerne, in
Rotterdam heeft iedereen zich
er ruimschoots aan tegoed kun
nen doen. Negen personen za
ten aan tafel: vier Rotterdam
mers, Zejda met haar zonen
Amel en Adnan en Amira met
de 4-jarige Sabina. Zonder hulp
van Zejda zal het niet mogelijk
zijn het recept nog eens na te
maken; het raffinement van het
deeg spreiden moet reeds op
jonge leeftijd v/orden aange
leerd, legde Zejda uit.
Slenteren
Aanvankelijk was het, op ver
zoek van Amira en Zejda, de be
doeling die middag wat door
Rotterdam te slenteren en win
kels te bekijken. Maar vanaf het
moment dat ze terug kwamen
van de supermarkt hebben de
twee vrouwen in de keuken ge
staan. Ze zeiden niets anders te
willen dan gewoon weer eens
kokkerellen. Op de achtergrond
speelde echter de 17-jarige
Amel een rol van betekenis. Hij
had haast. De jongen was zelfs
zijn vertalerswerk een beetje
beu, zo bleek. „Volgende keer
kom ik alleen", snauwde hij ge
ïrriteerd nadat zijn familie hem
vroeg iets in het Engels te ver
talen. De oorzaak van Amels
onrust werd duidelijk toen hij
vroeg of de families tegen een
uur of acht weer op het opvang
centrum terug konden zijn.
„Om half negen begint de dis
co". Amel wilde niets missen,
want disco is er voor zijn leef
tijdsgroep maar één keer in de
maand op het centrum.
Amel gaat samen met zijn
vriend Mohammed (18) die ook
op het Bossche centrum ver
blijft. Deze jeugdkampioen
'kayak' van het voormalige Joe
goslavië is inmiddels in contact
gekomen met een Eindhovense
kayak-club. Een medewerker
van het Rode Kruis regelde ook
dat Mohammed mee mag trai
nen met de Nederlandse selec-,
tie. Vorige week had hij weinig
succes tijdens een wedstrijd irm
De Efteling. „Wat wil je, ik het™
vijf maanden niet getraind,']
verklaart Mohammed zijn ma-I
gere 14e plaats in een deelne-R
mersveld van 19. ui
Voor Sabina beginnen binnen-^
kort de lessen op de school. Sa-si
bina gaat naar de klas op het op- e
vangcentrum, Adnan (14) gaat
naar een school in Den Bosch.
Amel hoeft niet meer te leren;
hem is door de leiding van hete
opvangcentrum gevraagd zijn'1
Engels ten dienste van de ande-11
re bewoners te stellen. Amel is
'aangesteld' als tolk.
De kinderen hebben het druk,1/
maar voor Amira en Zejda blij-1
ven de dagen leeg. Ze breien"
veel en zijn inmiddels begonnen
aan lange brieven aan hun fa-11
milie. „We schrijven ze maarë
vast en hopen dat we ze via viac
naar Tuzla kunnen krijgen".1
Het gerucht als zouden de Vere-1
nigde Naties hulp naar Tuzlaf1
sturen, is verwelkomd in DenP
Bosch. „Humanitaire hulp zou]1
voedsel kunnen opleveren. Mijn?
moeder moet bijvoorbeeld vijf]11
keer per dag eten, want ze heeftr
suikerziekte. Bovendien kun-r
nen we misschien onze brieven?
via de Verenigde Naties bij Ju-r
suf en mijn ouders krijgen",l
zegt Amira. L
De kamer van de beide families]
in Den Bosch wordt inmiddels*
gedeeld met drie andere men-1
sen. Een verre nicht, ook af
komstig uit Zvornik, heeft zich
met haar twee kinderen bij
Amira en Zejda op 207 geves
tigd. Men kende elkaar al, dat
maakt de communicatie wat ge
makkelijker, legt Zejda uit. En
er is nog iemand bijgekomen. In
Rotterdam viel het oog van Sa
bina op de pop Bert, beter be
kend in combinatie met Ernie
Het klikte nogal tussen die
twee, zodat Bert maar bij Sabi
na is gaan wonen. In Den Bosch
hangt hij in een nieuwe, door
Zejda gebreide outfit boven Sa-
bina's bed en heet nu Hans,
vindt Sabina.
